l %%7 - /*<*
TÜRK SANAT LUSjEÎSÎEÎH ÜÎ.'LÜ BİR PORTRİSÎ : SUPHİ ZİYA ĞZBIKK/Ji
soyda:: geleü mppİkI s. a t in© usta l1 ti: s î l c î l î İd i .
A fA tifiS S * SEVDİĞİ ŞAKI. K ÇOĞU OHA AİTTİR . TÜRK HüEİKİSİHliî, ARKA A r. DYOBU - DA , r y h a otuptulkasi Ut. SUPHİ z îy a özbi e i i.h,ih
BÜYÜK i l i Ği VARDIR . UZU. B A SIK VERDİĞİ BU RADYODA OKUN /GAK ŞARKILARI BAZ AH 0 SEÇERDİ • HI SLÇİML’RDE GUHUL . İTL/BLABIHA UYUN,
E NÎTELİKDE ESPRİLER. GİZLİYDİ! UH&M*, h SAN S - m 3AŞRAK ALIKTAN İSTİFA EDİNCE, ÇOK K İŞ İ YEHt H iiKtİMETiN YEKİ 3 1 R K İŞİ TARAFINBAH KUPU H A S IN I B1 EL İREM AY2ÎI GÖK İTİN HAJB/u SAKA * Ya VERİLDİĞİ GECE, SUPHİ ZİYA ÖZHKKAB RADYODA (B A Y A lî) KAKA-
EKO). Ş/RK31 P OKI.SUŞIU l
9 -L M YUYUN ÇOCUKLAR
Dede E fe n d id e n , I I I . S e lin d e n e s l m a n p a r ç a la .r büyük k or.ck - 1 m a r n p e n c e r e le r in d en d a lg a d a lg a m a h a lle y e y a n s ır k e n S u p h i Z iya 168 7 b a h a rın d a L ir harem o d a sın d a dünyaya g ö z l e r i n i a ç t ı • Bu bakım dan^ g e ç m iş i k ü l t ü r v e s a n a t z e n g i n l i ğ i i l e d o p d o lu L i r a i l e d e n g e l i y o r «Şeferai Bttylik I l ç i l e r d e n v e ^ iy ü k b e s t e k a r la r d a n Y u su f Z iy a Paşa , s a ç a s ı H a r ic iy e H a z ır ı ¿ h ıs ta fa R e ş i t P aşa , d e d e s i y a k ı n t a r i h i m i z i n büyük s im a la r ın d a n A b d u l l a t i f S u p h i P a ş a Td ı r • D a y ı s ı k e n d is in d e n b i r y a ş o l a n » H a n /u llu h S u p h i T a n rı ö v e r d i e
Y u k arıd a b a h s e t t i ğ i n i z U r b a sı Y u su f S$ ,şay S u lt a n Hami t dün em ini- t ı n ı n m ı ş e l ç i l e r in d e n d i* 1889 dr. B e lg r a t 1 İ ç i l i r i n d e n Komaya, orad an r i s S l ç i l i ğ in e a ta n a n b i r v e z ir i d i • Oysa, ç o k ç a V- ş i n g t o n S e f i r i o l r c k tam m lezuaıç t ı r . S o n r a l a r ı B a k -n lık k o ltu ğ u n a da o tu r a n
bu Y u su f Z iy a P a ş a n ın (1 8 4 9 -1 9 ^ 9 ) y a k ın t a r i h im i z d e k i ş ö h r e t i /r e s a â .
g > ;r o v le r in d m d o l y ı d e ğ i l Türk S© at imus i k i s i n e y pouş old u : ti h iz m e t le r d e n -■-a kİ - l i r •
Y u su f Z iya P ş a n ın , BüyügüSuphi Ziya , küçüğü İb ra h im Z iya a d i r ı n ı t a ş ı y a n o ğ u l l a r ı , n i n e l e r v e ud s e s l e r i a r a s ın d a b ü y ü m ü şler , m u s ik i o .t ı n ı n t ü t a t i ı g ı n a , baba e v in d e k i a t m o s f e r in r ü z g a r ı i l e
e r i ş m i ş l e r d i r . Genç y a ş t a e l e n İb rah im Z iy a Bey , T ü rk iy en in en s i h i r l i ud ç a l a n ı o l a r k ta n ım la r m ış f e rk en ö lü n ü yü zü n d en , a ğ a b ey im i Guphi
Z iy a k a d a r b e s t e le : ' y a p a m a m ıştır .
DO U-B. .TI KÜLTÜRİMÎ (-ZLPSTÎPJ N EĞİTİKLEE
S u p h i Z iy a ö zb ek k sn , îiir k iy e d e v e /v ru p a d a y ü k sek düzeyde ö ğ rettin v e e ğ i t i n g ö r e n , bu i k i k a y n a k lı k ü l tü r v a r l ı k l a r ı n ı u s t a c a ö z l e ş t i r m e s i n i b i l e n b i r a y d ın d ı . Ukononik v e m a l i k o n u l .r ü z e r in d e e ğ i t i m yapm ı,. o lm a k la b era b e , «Sm ı a ğ ı r b a s a n y cn ü m u sik i a la n ın d , i d i •
h e y k e l l e r e b e n z e y e n b i r y a p ı s ı v a r d ı . K a r ş ı s ı n d ; k i l e r i s e v g i v e i ç t e n l i k d o lu ö z l e r l e , b i r s a n a t dübbiiıünden baki r g i b i , s ü z e r . D a v r a n ışın d a t e v zuun san b asan ğ ı g ö r ü lü r d ü . Her tutum u i l e g e ç m iş te n g e le n b i r İ s t ; r ı h 1 b e y e f e n d i l i ğ i n i n m i r a s ı n ı t; ş ı r d ı • K en d i ç a ğ ın ın k u ş a ğ ın d a b i y l e s i n e d u y g u lu v e n ■ k i ş i y e az r a s t l a n ı r d ı , / l i v
•* *rxaBSSKsmr. m. s i k i n i n t ı l s ı İl v e ç e k i c i g ü cü , onu i n e n in in , s o n t e m s i l c i s i ¿a m i s t i •
ö n c e l e r i m u s ik iy i b i r m e s le k o la r a k değjû. , bf baden v e ded ed en m ira s k a la n m an evi b i r s e r v e t o la r a k k u ş a k la d ı • H, v a r k i , d ı ş g ö r e v l e uzun y ı l l a r y a şa m ın ı sü rd ü rd ü ğü Lan dr? v e Koma*da i ü rk k ü ltü r ü n ü n b i r p a r ç a s ı ö le n m u s ik im iz i b; t i l i l r a en g ü z e l v e s i l e l e r l e ^ o t a n ı t t ı • İ n g i l i z a z i l z a d e l e r i n e v e r d i ğ i b i r k o n se r d e , Doğunın b * İ l a h î n l a e s i n i d i n l e t i r k e n , h e r k u la n a s i p o lm a y a ca k b i r t a k d ir t o p l a d ı . » •
B ir b ir in d e n g ü z e l b e s t e l e r i , m eyh onel r d e n ço k a y d ın m u s ik i s o h b e tle r i n i ! n e ş e kayn ğ ı o ld u • İ ç l i v e ö z l ü ş a r k ı l a r ı a r a s ın d a A tatü rk ü n de çok s e v d i k l e r i buLuı m a k ta d ır .
B î - kSPKt ADAMI
B ıijh i Z iya * n ın b e s t e k a r l i g i yananda , Türk m u s ik i s i n e h i z m e t i , Ankara rad yosu n d a uzun y ı l l a r ç a l ı ş t ı ğ ı deneme r a s t l a r .
Temiz d i l i v e ş i v e s i i l e i y i bir h oca olur ş t u r • M u sik id e k a b i l i y e t l e r e k a b i l i y e t ek leyen , b i r müzik b i l g i n i i d i .
S s s i z l i g i i n z i v a y ı sevm ed i »bütün b e s t e k a r la r d a b e l i r g i n o la n b i r tutum dur • Kü ü k l r e k a r ş ı s v g i y e s a y g ı k a ta n
te v a z u u h a s t a l ı k d e r e c e s i n e g ö tü r e n Su ph i Z iy a n » c i d d i görünümünden pek Ğ0r umulmayan n ü k te v e e s p r i d o lu b i r y ön ü v e r d i .
O -rvun A fr a la n d a k i h ü n e r le r i , y a dr muz p l i k l e r i 9 ra^yo
r e ] e r t u t a r l a r ı n d a , s ı k s ı k s e z i l i r i i.G ü n ü n o l ' y İ r i n a g ö r e , r e e r - t u v a r la r d a s ı c a ğ ı s ı c a ğ ı n a d e ğ i ş i k l i k l e r y a p e r , y e n i o l a y l a r a üyen ş a r k ı l a r ı s e r g i l e r d i . hu ş a r k i l e r i r- d y o la r ın d ; n d i n l e y e n l e r , e £ e r f a r k ın a v a r a b il n i ş l e r e e b o l b o l g ü l e r l e r d i i 0 e r k ı l a r günün e l a ş ı i ç e r i s i n d e e s p r i l e r y ü k lü o la râ r d u d ak lard an düşm ezdi . I u n la r , t e k p a r t i ünde, m u s ik i y o l u i l e s i y a â o l a y l a r ı f b i r bakama y m s ı t m ı ş o lu r l; d ı • T ürk o ö rn ek verm ek i s t e r i n :
Uzun y ı l l a r M a liy e B a k a lığ ı yapan ? u a t Ai r a l ı , s ı c a k b i r y a z gününü o , a n i o l m a k i s t i f a e t m i ş t i » . K a b in e n in e n s -¿dam k o ltu ğ u n d a o t u r n A g r a l ı n ı n a n s ı z ı n g ö rev d en a y r ı l d ı ğ ı gün , S u p h i Z iy a o ( ünün ş a r k ı program ın a ( G i t t i n a r t ı k ) ( A y r ı l ı k v a r ) (Y o lc u lu k v a r ) g i b i ş a r k ı l a r ı e k l e m i ş t i » .
H aşan Saka K a b in e s i , o günün k m u oyunda , H alk P a r t i s i i ç i n d e k i l e r i b i l e , doyurmuş s a la m ıy o r d u . Bu g e r e k ç e i l e o la c a k , Kasan Saka B a ş b a k a n lık ta n i s t i f a e t t i . Y en i K a b in en in k u ru lm a sı , b ir k a ç gün u z a d ı . H erkes y e n i b i r i s i m b e k le r k e n İnönü , y e n i k a b in e n in k u r u lm a s ı g ö r e v i n i , i k i n e i k e a p a a m &aka*ya v e r d i • Kamu oyunda 9 S a k a 'n ın t e k r a r Baş bak nh. ga g e t i r i l m e s i b ek len m iy o rd u . B ir y e n i l i k rzu s ö z le n iy o r d u .
İ m a m Saka ayn ı göreve t e k r a r a ta n ın c a /inkara laflyoeur.ö o gece tüm ş a r k ıl a r (B a y a tı) Makamından e d i l m i ş t i l Bunu torfci le y e n e s p r i l i e U ja , Suphi 2 iy Özbek): n d ı •
Y in e Dem okrat P a r t in in k u ru lu p i l k mut?, l e f e t e b a ş l a d ı ğ ı y ı l la r d a y pıliar i t i toz ü z esrine U şa k B e le d iy e s e ç im i i p t a l e d ilm iş t i* Y e n ile n e n s e ç i m i k a z ı m a k i ç i n Ha He P a r t i c i i l Denokrr 4 P a r t i y o ra n propoj;■ u d i 1 re g i r i ş t i . i i t i n g l e r y . i l d i , s l o g a n l a : e t i l i ı . S e ç im in h i l e s i z y a p ılm a s ı i ç i n g a y r e t l e r h a r c a n d ı . M; hi İ l i n e m ü ş a h it o l a r - k m ü f e t t i ş l e r g ö n d e r i l d i ! S e ç i so n u A nfc.r radyom u:dan i l n e d i l d i • Uşak İ n i n i CHP k a z a n m ış tı t lü y o o günÜ JşIkJ k :*xuu .. ş a r k ı l - r l e kı p m d ı • Su ph i 2 iy t ö z b e k b n ın b i r e s p r i l i e y le m in i de ş ö y l e a n ım - c n a k ti y u.. • y i n e D m o r r t P a r t in i* o m u h a le f e t y ı l l a r ı n d a 1 »m ird e ü z e n -l e d i j i b i r m i t in g k a r ş ı -l ı k -l ı g ö s t e r i -l e r e neden o -lm u ştu . H a tta b u o la y ü z e r i n e HP i l e r i g e l t n l e r i n d e n b a z ı k i ş i l e r tu tu k la n m ış , t o p - l û n t ı l e r ı da itm e k i s t e y i n y ö n e t i c i l e r i t f a i y e n i n a ro zö zü n ü k ü l l i n - r :a ;l r d ı 1 YİU*' ke.u.ı eyımdr. h e y e c e n y -re t a n b o la y an g e c e s i de v â ~ yom u ş i t e l e r i a r a s ı n a Suphi. 2 iy a n m y e r l e ş t i r d i,, i i k i p a rçt eok ö n l e m l i iç li • B o a la r ( î a m ir in i ç i n d e v u r d u la r bcniO i l e ( t f l B i r i a ki V; d ıi) y d ı .
dkî. i: Y : pr.V , İ;d d
d & er * 8 pihi '¿ iy i Bej i n b e s t e l e r i n i e er. • •
yosun d n g ere: m ü n f e r it , g erek k o ro h a l i n d e k i yey i n l e r d i n ö i n l e y m t i r y a L i l e r d e n d ik • î s t i n b u l d a da îbn- le m in ¿.oh m e.ilcicıal b ey in kettir ı . de. t c v t i . l e n o n n u s i k i g e c 1 e r in e k a t ı l ı r d ı k • Gece y ■ - r ı l m n r k a d e r a d e t a , b i r r a s t l ı ; . : i ç i n d e silrü p g id e n g- r a i r a r a s ı d a 1. irr. . i : b e y in
/ ^
mu; i " l em le, i n d e n s z e t t i ğ i o lo r d u . (Ho. S d? ) e l ı k i t biat- k o n v l - mek ü z e r e g e r e k S u p h i S iy a n ın , g e r e k babsanr-m b e s t e l e r i n e vr biyo^rre - f i s i n e d a i r b i l i r i c a eden b i r m ektubunu benim v a s ı t a m l a A karad a
• z- ur'.m 11; i; rji'nl okudu . C ev a b ı ı Liuhnnk K 1 13eye enin: vt s ı t a n l a görü e?-di • r d ın c ın b a z ı k o n u la r ın daha i y i ey d ı h l t ı t e r e ı i ç i n r a l a r m “ da y r z ı r ı a l o l u , F a k a t nc a z ık k i I 'm ı,t Keı 1 ş S«d ) a d l ı k i t a b ı n ı ta. a; lamad: n rom ızd an a y r ılm a s ı , bunu ta m a m la y a n la rın bu k o n u d a k i y a z ış m a la r a tem as etm em esi b i z l e r i pek ü z c iiş l& U • Ü zün tü i l e b e lir t m e k g e r e k i r k i ; d ıg e ç e n k i t a p , h i ç de r a h m e t li Mahmut Kemal b e y in
ö z l e d i i ö lç ü d e tamamlanamadı . G erek S u p h i Z iy a n m v e b a b a s ı Ziyr 1 a ş a n ın b i y o g r a f i s i i l e i l i l i e n t e r e s a n b i l d i l e r v e daha b a z ı s a n a t k a r la r hak k ın «: kİ n o t l a r lıeı* e aı sebu. k i t p t a ds^ s ti-J y e r i n i b u l r l ı .
w h i Ziy ti özbe liran 00 in e varmu^olmakLa b e r b e r , dinç b ir k £oy; '• A1 i k t i • bo;, y ıilr r jn 'i.- , Ş ' i r ; *bi ru en köçekcelr : b estelem ek te i d i o 1966 m w m 19 neu güntt#Ankarada Id ü . Onuaı Ölümü i l e hem
çp i n i n hem ç ı ^ r u ı ı n b i r ekolü kapınm ış o l d- .
T a h a T o ro s Arşivi
