TÜRKÇE DERSLERøNDE YÜRÜTÜLEN PROJE
ÇALIùMALARININ ÖöRETMEN VE ÖöRENCø
GÖRÜùLERøNE GÖRE DEöERLENDøRøLMESø
Sadet MALTEPE*
Öz
Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamalarÕnÕn ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre de÷erlendirilmesinin amaçlandÕ÷Õ bu araútÕrmada, betimsel nitelikli tarama modeli kullanÕlmÕútÕr. AraútÕrmanÕn evrenini 2013-2014 e÷itim ö÷retim yÕlÕnda BalÕkesir il merkezindeki ilkö÷retim okullarÕnda görev yapan Türkçe ö÷retmenleri ile proje ödevini Türkçe dersinden alan 6., 7. ve 8. sÕnÕf ö÷rencileri; örneklemini ise, evrenden seçkisiz olarak belirlenen 21 Türkçe ö÷retmeni ile 63 ö÷renci oluúturmaktadÕr. Verilerin toplanmasÕnda araútÕrmacÕ tarafÕndan geliútirilen ve Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕna yönelik ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerini belirlemeyi amaçlayan iki soru formu kullanÕlmÕútÕr. Ö÷retmenlere uygulanan formlarda sekiz, ö÷rencilere uygulanan formlarda dört açÕk uçlu soru bulunmaktadÕr. Her iki katÕlÕmcÕ grubuna, proje ödevlerinin; Türkçe dersinden seçilme nedenleri, hazÕrlama sürecinde ö÷retmenin rolü, gereklili÷i ve uygulanmasÕnda yaúanan sorunlar ile ilgili dört açÕk uçlu soru ortak olarak sorulmak üzere hazÕrlanmÕútÕr. Formlardaki sorulara verilen yanÕtlar betimsel analiz yöntemi kullanÕlarak çözümlenmiútir. AraútÕrmada Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevi çalÕúmasÕnÕn konu belirleme, planlama, sunum ve de÷erlendirme aúamalarÕndaki uygulamalarÕnÕn alanyazÕnda belirtilen ilkelere genellikle uymadÕ÷Õ sonucuna ulaúÕlmÕútÕr.
Anahtar Sözcükler: Türkçe dersleri, Türkçe ö÷retmeni, Proje tekni÷i, Proje ödevi
EVALUATION OF PROJECT WORKS IN TURKISH
COURSES ACCORDING TO VIEWS OF TEACHERS AND
STUDENTS
AbstractDescriptive survey method was used in this study, in which evaluation of project assignments' implementation in the Turkish courses according to views of teachers and
*
Yrd.Doç.Dr.,BalÕkesir Üniversitesi, Necatibey E÷itim Fakültesi, Türkçe E÷itimi Bölümü,
students was aimed. Population of the study consisted of Turkish teachers serving at elementary schools in the BalÕkesir province in the 2013-2014 educational year and the students who had chosen the project assignment from the Turkish course. The sample is composed of 21 Turkish course teachers and 63 students who were randomly selected from the population. Data collection tools consisted of two surveys developed by the researcher for the purpose of determining teachers' and students' views about project assignments' implementation in the Turkish courses. There are eight open-ended questions in the survey administered to the teachers and four in the survey administered to the students. Four open-ended questions about reasons for selecting project assignments from the Turkish course, teacher's role in the preparation process, their necessity and problems experienced in their implementation were prepared to be asked to both participating groups, mutually. The responses to the questionnaire were analyzed using descriptive analysis methods. In the study, it was concluded that the Turkish course teachers generally do not follow the principals set forth in the literature about determination, planning, presentation, and evaluation stages of project assignment subjects.
Key words: Turkish courses, Turkish teacher, Project technique, Project assignment. GøRøù
Türkçe derslerinde temel dil becerilerinin geliútirilmesi amacÕnÕn gerçekleúebilmesi için ö÷rencilere, bu becerileri sergileyebilecekleri ö÷renme-ö÷retme ve de÷erlendirme süreçleri sunulmalÕdÕr. Türkçe Dersi Ö÷retim ProgramÕnda bu amacÕ gerçekleútirmeye yönelik uygulamaya konulan yeniliklerden biri de proje çalÕúmalarÕdÕr.ølkö÷retim KurumlarÕ Yönetmeli÷inde proje; ö÷rencilerin grup hâlinde veya bireysel olarak istedikleri bir alan veya konuda inceleme, araútÕrma ve yorum yapma, görüú geliútirme, yeni bilgilere ulaúma, özgün düúünce üretme ve çÕkarÕmlarda bulunmalarÕ amacÕyla ders ö÷retmeni rehberli÷inde yapacaklarÕ çalÕúmalar olarak tanÕmlanmÕútÕr.1
Sönmez’e göre2 proje tekni÷i; bir sorunun çözümünü kurgulama, planlama, uygulama ve sonucu gözleyip sunmayÕ içermektedir. Bu yüzden proje çalÕúmalarÕnda ö÷renciler, seçmiú olduklarÕ konularda bilgilerini gerçek yaúam úartlarÕnda veya ona yakÕn úartlarda sÕnayarak okul ile gerçek yaúam arasÕnda ba÷ kurma olana÷Õ bulur.
Ö÷retimde proje tekni÷inin kullanÕlmasÕyla ö÷rencilerde yaratÕcÕlÕ÷Õ özendirmek, grupla çalÕúmayÕ özendirerek iúbirli÷ini artÕrmak; ö÷rencilere bilimsel çalÕúma alÕúkanlÕ÷Õ, problem çözme gücü, seçme, planlama, inceleme ve yürütme gücü kazandÕrmak için uygun ortamlar yaratÕlabilir.3
Proje tekni÷inden ö÷retimde etkili bir biçimde yararlanÕlabilmesi için tekni÷in uygulama aúamalarÕ özenle oluúturulmalÕdÕr. Projelerin uygulanmasÕnda; hedeflerin belirlenmesi,yapÕlacak iúin ya da ele alÕnacak konunun belirlenip tanÕmlanmasÕ,takÕmlarÕn
1
MEB (2006). ølkö÷retim Türkçe Dersi 6–8. SÕnÕflar Ö÷retim ProgramÕ. Ankara.
2
Sönmez, V. (2007). Ö÷retim ølke ve Yöntemleri. AnÕ YayÕncÕlÕk, Ankara, s.121
3
oluúturulmasÕ, sonuç raporunun özelliklerinin ve sunuú biçiminin belirlenmesi, çalÕúma takviminin oluúturulmasÕ, kontrol noktalarÕnÕn belirlenmesi, de÷erlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi, bilgilerin toplanmasÕ, bilgilerin örgütlenip raporlaútÕrÕlmasÕ, projenin sunulmasÕ izlenecek temel iúlem basamaklarÕ olarak sÕralanabilir.4
ølkö÷retim Türkçe Dersi (6-8.SÕnÕf) Ö÷retim ProgramÕnda projeler, birer ölçme aracÕ olarak kabul edilmiú ve proje ödevlerinin konularÕnÕ ve projelerin uygulanmasÕna yönelik ö÷retmen ve ö÷renci yönergelerini de içeren birkaç proje ödevi örne÷ine, ö÷retmen kÕlavuz kitaplarÕnda yer verilmiútir.Bu örneklerde proje konularÕnÕn ders kitaplarÕndaki temalar çerçevesinde belirlendi÷i dikkati çekmektedir. Ders kitaplarÕnÕn her birinde altÕ temaya yer verildi÷i ve ö÷retmen kÕlavuz kitaplarÕnda da bu temalardan 6. sÕnÕflarda iki, 7. ve 8.sÕnÕflarda birer temaya iliúkin proje ödevi örne÷i sunuldu÷u görülmektedir.
Proje çalÕúmalarÕnda; iyi, baúarÕyla sonuçlanmÕú, istenilen hedeflere ulaúmÕú, nitelikli bir proje için önceden yapÕlmasÕ gereken en önemli úey; projenin planÕnÕn hazÕrlanmasÕ, proje sürecinin etkili yönetimi ve takibidir.5 Proje tekni÷i uygulamalarÕnda bu aúamayla birlikte ö÷retmenin rolü önem kazanmaktadÕr.Derslerinde proje tekni÷ini uygulayacak olan Türkçe ö÷retmenleri de, “ö÷rencileri hakkÕnda sa÷lam bilgi ve beceri temeline sahip olma, onlarÕ yakÕndan tanÕma, ilgi ve isteklerini önceden görebilme; ö÷rencileri için gerekli araç-gereçleri hazÕrlama, kaynak insanlarla gerekirse randevular ayarlama, onlarÕ arkadaúlarÕ ile iúbirli÷i yapmaya teúvik etme, çocuklar kendi projeleri ile ilgili olarak çalÕúÕrken onlarÕ izleme, çalÕúÕp çalÕúmadÕklarÕnÕ kontrol etme, yöneltilen sorularÕ cevaplama, çeúitli öneriler sunma, onlara yardÕm etme vb. ” görevlerini yerine getirmeye çalÕúmalÕdÕr.6
Ö÷renci merkezli yöntem ve teknikler içinde yer alan proje tekni÷inin, daha çok fen bilimleriyle ilgili derslerde ve son zamanlarda ise Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler derslerinde etkili bir úekilde kullanÕlabilece÷ine iliúkin genel bir kanÕnÕn var oldu÷u söylenebilir. Bu durum söz konusu derslerin konu alanlarÕnÕn proje tekni÷ine uygun oldu÷u düúüncesinden kaynaklanmÕú olabilir. Proje ile ilgili yapÕlan çalÕúmalarÕn büyük ço÷unlu÷unun fen bilimleri e÷itimi alanÕnda yapÕldÕ÷Õ ancak yakÕn dönemde sosyal bilgiler alanÕnda da bazÕ çalÕúmalarÕn oldu÷u7
saptamasÕ da bu durumu destekler niteliktedir.
Türkçe derslerinde dil becerilerinin geliútirilmesi hedeflendi÷i ve konu alanÕ olarak da yalnÕzca dilbilgisi ö÷renme alanÕna iliúkin konulara yer verildi÷i için ilk bakÕúta bu derslerde proje tekni÷inin etkili bir biçimde kullanÕlamayaca÷Õ düúünülebilir.Ancak projelerin planlanmasÕndan sunumuna kadar tüm aúamalarÕnda Türkçe dersinin etkinlik alanlarÕ
4
Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). ølkö÷retim Sosyal Bilgiler Dersi KapsamÕnda Beúinci SÕnÕf
Ö÷rencileriyle Yürütülen Ekiple ProjeTabanlÕ Ö÷renme Üzerine Bir ÇalÕúma. ølkö÷retim-Online. 1 (1): 2-11.
5
Çiftçi, S. (2006). Sosyal Bilgiler Ö÷retiminde Proje TabanlÕ Ö÷renmenin Ö÷rencilerin Akademik Risk Alma Düzeylerine, Problem ÇözmeBecerilerine, Eriúilerine, KalÕcÕlÕ÷a ve TutumlarÕna Etkisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, s.49
6
Çiftçi, a.g.m., s.55
7
Zorbaz, K. Z. ve Çeçen, M. A. (2009). Proje TabanlÕ Ö÷retim ve Türkçe Ö÷retiminde KullanÕmÕ.Ankara Üniversitesi E÷itim Bilimleri Fakültesi Dergisi.42, ss.87-104.
dinleme, okuma, konuúma ve yazma becerileri ile dilbilgisi kurallarÕndan yararlanÕlmasÕ gerekti÷i unutulmamalÕdÕr.
Proje tekni÷i; dinleme, okuma, konuúma ve yazma becerilerinin etkin olarak kullanÕldÕ÷Õ, etkileúimin ve gerçek yaúam durumlarÕnÕn iúe koúuldu÷u Türkçe derslerinin do÷asÕna uygun bir teknik olarak kabul edilebilir. Bunun yanÕnda Türkçe derslerinde etkili bir biçimde yürütülecek proje tekni÷i uygulamalarÕ, dil becerilerinin geliútirilmesine yönelik uygulama, analiz ve sentez düzeyindeki hedeflerin gerçekleútirilmesine; gerçek yaúamla ba÷ kurma sürecinde ortaya çÕkan çevreyle etkileúim ve kavrayarak ö÷renme yoluyla dilin ve düúüncenin geliúimine ve özgün proje uygulamalarÕyla ö÷rencilerde güzeli arama ve yaratÕcÕlÕk zevki uyandÕrmaya katkÕ getirebilir.
Türkçe derslerinde etkili kullanÕldÕ÷Õnda dersin amaçlarÕnÕ gerçekleútirmede yararlÕ olabilecek proje tekni÷ine, ølkö÷retim 6.,7.ve 8.SÕnÕf Türkçe Dersi Ö÷retim ProgramÕnda proje ödevi adÕyla yer verilmiú; projeler birer ölçme aracÕ olarak kabul edilmiútir.Bu yüzden Türkçe derslerinde yürütülen proje çalÕúmalarÕnÕn dersin amacÕna uygunlu÷unun; projelerin planlanma, uygulama ve de÷erlendirme aúamalarÕnÕn nasÕl yapÕlandÕrÕldÕ÷ÕnÕn ve proje çalÕúmalarÕnÕn tüm aúamalarÕnda yaúanan güçlüklerin betimlenmesi önem kazanmaktadÕr.Bu araútÕrmada, proje ödevi uygulamalarÕnÕn daha sa÷lÕklÕ yürütülebilmesi için ipuçlarÕ sunaca÷Õ düúüncesiyle aúa÷Õdaki araútÕrma sorularÕ çerçevesinde 6.,7. ve 8. sÕnÕf Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕnÕn ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre de÷erlendirilmesi amaçlanmÕú; bu amaç do÷rultusunda aúa÷Õdaki sorulara yanÕt aranmÕútÕr:
Ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre;
1. ö÷rencilerin proje ödevlerini Türkçe dersinden seçmelerinin nedenleri nelerdir? 2. proje ödevlerinin hazÕrlanmasÕ sürecinde ö÷retmenin rolü nedir?
3. proje ödevi uygulamasÕnda yaúanan sorunlar nelerdir?
4. proje ödevi uygulamasÕ, Türkçe dersleri için gerekli bir uygulama mÕdÕr? Ö÷retmenler Türkçe derslerinde,
5. proje ödevlerinin konularÕnÕ belirlerken neleri göz önünde bulundurmaktadÕr? 6. proje ödevlerini nasÕl planlamaktadÕr?
7. proje ödevlerinin sunumunu ve paylaúÕmÕnÕ nasÕl yapmaktadÕr? 8. proje ödevlerinin de÷erlendirmesinde neleri dikkate almaktadÕr?
YÖNTEM
Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕnÕn ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre de÷erlendirilmesinin amaçlandÕ÷Õ bu araútÕrmada, betimsel nitelikli tarama modeli kullanÕlmÕútÕr.
AraútÕrmanÕn evrenini 2013-2014 e÷itim ö÷retim yÕlÕnda BalÕkesir il merkezindeki ilkö÷retim okullarÕnda görev yapan Türkçe ö÷retmenleri ile proje ödevini Türkçe dersinden alan 6., 7. ve 8. sÕnÕf ö÷rencileri oluúturmaktadÕr. Örneklemini ise, evrenden seçkisiz olarak
belirlenen 21 Türkçe ö÷retmeni ile 40’Õ kÕz, 23’ü erkek ve 24’ü 6. sÕnÕf, 26’sÕ 7. sÕnÕf ve 13’ü 8. sÕnÕf olmak üzere toplam 63 ö÷renci oluúturmaktadÕr.
AraútÕrmada veri toplama aracÕ olarak araútÕrmacÕ tarafÕndan geliútirilen ve Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕna yönelik ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerini belirlemeyi amaçlayan iki soru formu kullanÕlmÕútÕr. Formlar, proje ödevi uygulamasÕnÕ betimlemeye yönelik açÕk uçlu sorulardan oluúmaktadÕr. Ö÷retmenlere uygulanan formlarda sekiz, ö÷rencilere uygulanan formlardadört açÕk uçlu soru bulunmaktadÕr.Her iki katÕlÕmcÕ grubuna, proje ödevlerinin; Türkçe dersinden seçilme nedenleri, hazÕrlama sürecinde ö÷retmenin rolü, gereklili÷i ve uygulanmasÕnda yaúanan sorunlar ile ilgili dört açÕk uçlu soru ortak olarak sorulmak üzere hazÕrlanmÕútÕr.Veri toplama aracÕnÕn geçerlili÷i için taslak olarak hazÕrlanan soru formlarÕ uzman görüúlerine sunulmuú, gerekli incelemeler yapÕlÕp dönütler alÕndÕktan sonra düzeltmeler yapÕlmÕútÕr.AyrÕca taslak soru formlarÕnÕn örneklem dÕúÕndaki bir okulda görev yapan 3 Türkçe ö÷retmeni ve proje ödevini Türkçe dersinden alan 10 ö÷renci ( 4’ü 6. sÕnÕf, 3’ü 7. sÕnÕf ve 3’ü 8. sÕnÕf ) üzerinde ön denemesi yapÕlmÕú ve sorulara verilen yanÕtlar incelenerek formlara son úekli verilmiútir.Uygulamaya hazÕr hale getirilen ö÷retmen ve ö÷renci soru formlarÕ, örneklemdeki okullar farklÕ zamanlarda tek tek ziyaret edilerek araútÕrmacÕnÕn da bulundu÷u ortamlarda uygulanmÕútÕr.
Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamalarÕnÕ ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre betimlemek amacÕyla hazÕrlanan formlardaki sorulara verilen yanÕtlar, betimsel analiz yöntemi kullanÕlarak8 çözümlenmiútir.Verilerin çözümlenmesinde “cümle” ve “sözcükler” çözümleme birimi olarak kabul edilmiútir. Bu çerçevede öncelikle formlardaki sorulara verilen yanÕtlardaki yargÕ bildiren cümleler/sözcükler kodlanmÕú, elde edilen verilerin frekanslarÕ hesaplanarak çizelgeler úeklinde sunulmuútur.AyrÕca araútÕrmaya katÕlan ö÷retmen ve ö÷rencilerin çarpÕcÕ görüúlerinden de do÷rudan alÕntÕlar yapÕlmÕútÕr.Veri toplama aracÕnÕn güvenirli÷i için formlarda yer alan açÕk uçlu sorulara verilen yanÕtlarÕn çözümlemesi araútÕrmacÕ tarafÕndan farklÕ zamanlarda tekrar edilerek çözümlemeler arasÕndaki uyumluluk hesaplanmÕútÕr.YapÕlan hesaplamalar sonucunda iki farklÕ sonuç arasÕndaki tutarlÕ÷Õn % 93 çÕktÕ÷Õ görülmüútür.Bu tür araútÕrmalarda elde edilen eúitli÷in % 70’in üzerinde olmasÕ beklenir.910Sonucun bu eúitli÷in üzerinde olmasÕ nedeniyle verilerin güvenilir bir biçimde çözümlendi÷i söylenebilir.
BULGULAR
Ö÷rencilerin proje ödevlerini Türkçe dersinden seçmelerinin nedenlerine iliúkin ö÷retmen görüúlerinin sÕklÕklarÕ Çizelge 1’de, ö÷renci görüúlerinin sÕklÕklarÕ ise Çizelge 2’de sunulmuútur.
8
Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1998).Qualitative Research for Education: Anøntroduction to Theory and Methods.Boston: Allyn & Bacon.
9
Hall, R.V.,& Houten, R.V. (1983) Managing Behavior, Behavior Modification: The Measurement of Behavior, Austin: Pro-ed.
10
TavúancÕl, E. ve Aslan, E. (2001). øçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. østanbul: Epsilon YayÕncÕlÕk.
Çizelge 1.Ö÷rencilerin Proje Ödevlerini Türkçe Dersinden Seçme Nedenlerine øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Türkçe ders notlarÕnÕ yükseltmek istemeleri 18
Türkçe dersindeki proje ödevlerinin di÷er derslere göre daha kolay oldu÷unu düúünmeleri
9 Türkçe dersine yönelik ilgi ve yeteneklerinin olmasÕ 7
Türkçe dersini sevmeleri 5
Proje konularÕnÕ ilgi çekici ve e÷lenceli bulmalarÕ 2 SÕnava hazÕrlÕk sürecinde kendi ö÷renmelerine katkÕ getirece÷ini düúünmeleri 1
Görüúler ToplamÕ 42 Çizelge 2.Ö÷rencilerin Proje Ödevlerini Türkçe Dersinden Seçme Nedenlerine
øliúkin Ö÷renci Görüúleri
Ö÷renci Görüúleri f
Türkçe ders notumu yükseltmek için 43
Türkçe dersini sevdi÷im için 17
Bu dersteki projeler zevkli oldu÷u için 7
BazÕ konularÕ daha iyi anlamak için 4
HocamÕz öyle verdi÷i için 3
Bu derste baúarÕlÕ oldu÷um için 2
En kolay Türkçe dersindeki projeler oldu÷u için 1
Görüúler ToplamÕ 77
Çizelge 1 ve Çizelge 2 incelendi÷inde hem ö÷retmenler hem de ö÷renciler tarafÕndan proje ödevlerinin Türkçe dersinden seçilme nedeni olarak en çok “ Türkçe ders notunu yükseltme iste÷i” (f:18+f:43) dile getirilmiútir. “Genellikle ö÷renciler eski alÕúkanlÕklarÕ
do÷rultusunda, yazÕlÕlarda yüksek not alamadÕklarÕ derslerin ortalamalarÕnÕ arttÕrmak için proje görevi seçerler.” (Ö÷retmen 5) “Ders sayÕsÕ enfazla Türkçe oldu÷u için yani katsayÕsÕ
en fazla oldu÷u için notlarÕnÕ yükseltme çabasÕyla Türkçe dersi tercih ediliyor. “ (Ö÷retmen
8)“Türkçe dersinde notlarÕmÕn düúük olmasÕ ortalamamÕ aúa÷Õya çekiyor. Proje ödevi alarak ortalamamÕ yükseltmek istedim.” (Ö÷renci 12 ) “ Ben aslÕnda Türkçe dersinden ödev almayÕ
ilk dönemde karar vermiútim. ølk dönem ilk yazÕlÕm dörttü. AslÕnda karnemde beúti. Yine 4 almak korkusuyla ben de Türkçe dersinden proje ödevi aldÕm.” (Ö÷renci 58)
Bunun yanÕnda Çizelge 1’e göre ö÷retmenler tarafÕndan ikinci sÕrada dile getirilen “ö÷rencilerin Türkçe dersindeki proje ödevlerinin di÷er derslere göre daha kolay oldu÷unu düúünmeleri” ( f:9 ) görüúüne,Çizelge 2’ye göre yalnÕzca bir ö÷rencinin de÷inmesi dikkat çekici olarak kabul edilebilir. Aúa÷Õdaki ö÷renci görüúlerini yansÕtan alÕntÕlarda da görüldü÷ü gibi ö÷renciler daha çoknot yükseltmenin yanÕnda“Türkçe dersini sevdikleri”(f:17) ve“projeleri zevkli bulduklarÕ” (f:7) için proje ödevlerini Türkçe dersinden seçtiklerini ifade etmektedirler.
“ Seçim yaparken sevdi÷imiz ve zevk aldÕ÷ÕmÕz görevleri seçeriz. Bu sebeple Türkçe proje ödevini seçtim.” (Ö÷renci 38)
“ Ben proje ödevlerimi yaparken en çok bu dersten zevk alÕyorum. Di÷er derslerin proje ödevlerinin yapÕlmasÕ çok kolay oluyor. Ben zoru severim.” (Ö÷renci 53)
“ Türkçe dersi e÷lenceli, pratik ve araútÕrmalÕ bir derstir. Bu yüzden de projemi Türkçe dersinden seçtim.” (Ö÷renci 47)
Türkçe derslerindeki proje ödevlerinin hazÕrlanmasÕ sürecinde ö÷retmenin rolüne iliúkin ö÷retmen görüúlerinin sÕklÕklarÕ Çizelge 3’te, ö÷renci görüúlerinin sÕklÕklarÕ da Çizelge 4’te gösterilmiútir.
Çizelge 3.Proje Ödevlerinin HazÕrlanmasÕ Sürecinde Ö÷retmenin Rolüne øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Kaynak bulmada yardÕmcÕ olmak 9
Ö÷rencilerin zorlandÕklarÕ ve danÕútÕklarÕ zamanlarda yardÕmcÕ olmak 8
Belirli aralÕklarla ödevleri kontrol etmek 2
Proje ödevlerinin nasÕl yapÕlmasÕ gerekti÷ini anlatmak 2
Görüúler ToplamÕ 21
Çizelge 4.Proje Ödevlerinin HazÕrlanmasÕ Sürecinde Ö÷retmenin Rolüne øliúkin Ö÷renci Görüúleri
Ö÷renci Görüúleri f
Bize ödevimizi nasÕl yapaca÷ÕmÕzÕ anlattÕ. 20
ZorlandÕ÷ÕmÕzda ve ona soru sordu÷umuzda yardÕmcÕ oldu. 15
Konuyu belirlerken yardÕm etti. 5
østedi÷imiz her konuda yardÕmcÕ oldu. 4
Ö÷retmenimden yardÕm istemedim. 4
Ö÷retmenimiz yardÕmcÕ olmadÕ. 3
Taslak yapÕmÕnda yardÕm etti. 2
Görev da÷ÕlÕmÕ yaparken yardÕm istedik. 2
Bize ek süre vererek yardÕmcÕ oldu. 2
Planlamada yardÕmcÕ oldu. 1
Bize yönerge verdi. 1
Kaynak kitaplarÕ önerdi. 1
Hangi internet sitelerinden araútÕraca÷ÕmÕzÕ söyledi. 1
Konu hakkÕnda bazÕ örnekler verdi. 1
Projelere not verirken yardÕmcÕ oldu. 1
Çizelge 3 ve Çizelge 4’teki ö÷retmen ve ö÷renci görüúleri birlikte de÷erlendirildi÷inde; proje ödevlerinin hazÕrlanmasÕ aúamasÕnda araútÕrmaya katÕlan Türkçe ö÷retmenlerinin daha çok, “baúta ödevin nasÕl yapÕlaca÷ÕnÕ anlatarak” (f:2+f:20), “zorlandÕklarÕnda ö÷rencilerin sorularÕnÕ cevaplayarak” (f:8+f:15),” kaynak bularak” (f:9+f:1) yardÕmcÕ oldu÷u görülmektedir Bunun yanÕnda sürecin tüm aúamalarÕnÕ kapsayan rehberlik hizmetinin gerekleri olarak kabul edilebilecek “belirli aralÕklarla ödevleri kontrol etmek” (f:2),”taslak yapÕmÕnda yardÕm etmek” (f:2) “görev da÷ÕlÕmÕnda yardÕmcÕ olmak”(f:2), “planlamada yardÕmcÕ olmak” (f:1) ve “ yönerge vermek” (f:1) úeklindeki yanÕtlarÕn ö÷renciler tarafÕndan daha az dile getirildi÷i söylenebilir.Türkçe derslerindeki proje ödevlerinin hazÕrlanmasÕ sürecinde ö÷retmenlerin rolünü betimleyen ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerinden bazÕlarÕna aúa÷Õda yer verilmiútir:
“Proje yapacaklarÕ ders seçildikten sonra konular onlarÕn önüne konuyor. Onlar seçimlerini yapÕyorlar. Daha sonra zaman zaman araútÕrmalarÕnÕ, çalÕúmalarÕ bize gösteriyorlar. Ö÷rencilere bizde yol gösteriyoruz. “(Ö÷retmen 1)
“Onlara rehberlik ediyoruz. Ödev yapÕm süresince belirli aralÕklarla kontrol ediyoruz çalÕúmalarÕ. Uygun kaynaklara yönlendiriyoruz. Ö÷renciler proje görevinin amacÕnÕ, bu görevle elde edecekleri kazanÕmlarÕ kavrayamÕyorlar.” (Ö÷retmen 5)
“Kaynak önererek, hangi aúamalarÕ yapmalarÕnÕn onlara kolaylÕk sa÷layaca÷ÕnÕ söyleyerek yardÕmcÕ oluyorum. “ (Ö÷retmen 8)
Ö÷rencilerimiz yaptÕ÷Õ iúe karúÕ duyarlÕysa zaman zaman bizlerle görüúerek fikirlerimizi alÕyor ve varsa eksiklerini tamamlÕyor. (Ö÷retmen 17)
“Proje ödevimi hazÕrlarken ö÷retmenim bize ne yapaca÷ÕmÕzÕ yazan bir fotokopi verdi, bu fotokopi bize yardÕmcÕ olmaya yetti.” ( Ö÷renci 11)
“Ö÷retmenimiz taslak yapÕmÕnda yardÕmcÕ oldu.” (Ö÷renci 18) “Türkçe ö÷retmenimiz konuyu belirlerken yardÕm etti.”( Ö÷renci 22)
“Ben projemin tasla÷ÕnÕ oluúturduktan sonra ö÷retmenimize gösterdim ve bana proje konusunda daha de÷iúik neler yapabilece÷imi gösterdi.” (Ö÷renci 29)
“Ö÷retmenimiz proje ödevi için birçok kez ek süre verdi bu süreler bana çok yardÕmcÕ oldu.” (Ö÷renci 35)
“Ö÷retmenim bana konu hakkÕnda bazÕ örnekler verdi ve nasÕl yapmam gerekti÷i konusunda bilgi verdi.” (Ö÷renci 42)
“Ö÷retmenim bana okuyaca÷Õm kitaplarÕ önerdi.” (Ö÷renci 57)
“Türkçe ö÷retmenimizin bize yardÕmÕ ona her danÕútÕ÷ÕmÕzda bize yardÕm etmesi oldu.” (Ö÷renci 61)
Proje ödevi uygulamasÕnda yaúanan sorunlara iliúkin ö÷retmenlerin görüúlerinin sÕklÕklarÕ Çizelge 5’te, ö÷renci görüúlerinin sÕklÕklarÕ ise Çizelge 6’da gösterilmiútir.
Çizelge 5.Proje Ödevi UygulamasÕnda Yaúanan Sorunlara øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Her ö÷renciye sunum yaptÕrÕlamamasÕ 12 Ödevlerin de÷erlendirilmesinde nesnelli÷in sa÷lanamamasÕ 9
Ö÷rencilerin ödevleri zamanÕnda hazÕrlayamamasÕ 8 Ödevlerin genellikle aileler tarafÕndan yapÕlmasÕ 7
Her ö÷renciye yönerge hazÕrlanamamasÕ 7 Ö÷rencilerin proje ödevlerini yük olarak görmesi 5
Ö÷rencilerin nitelikli ödev hazÕrlayamamasÕ 4
Sorun olmamasÕ 3 Sunum teknolojilerinin yetersiz kalmasÕ 2
Kaynak sÕkÕntÕsÕ çekilmesi 1
Dersin amacÕna uygun proje konusu bulunamamasÕ 1
Görüúler ToplamÕ 59
Çizelge 6.Proje Ödevi UygulamasÕnda Yaúanan Sorunlara øliúkin Ö÷renci Görüúleri
Ö÷renci Görüúleri f
Proje ödevimi yazarken zorlandÕm. 18
Sorun yaúamadÕm. 11
AraútÕrma yaparken zorlandÕm. 8
Ödevi düzenlemek zor oldu. 6
Gereken araç gereçleri bulmak sorun oldu. 4
Konuyu belirlemek zor oldu. 4
Sunumda ödevi anlatmakta zorlandÕm. 4
Zaman sorunu yaúadÕm. 2
Görev paylaúÕmÕnda zorlandÕk. 1
Kaynak kiúi bulmakta zorlandÕm. 1
Görüúler ToplamÕ 59
Proje ödevi uygulamasÕnda yaúanan sorunlara iliúkin ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerinin yer aldÕ÷Õ Çizelge 5 ve Çizelge 6 incelendi÷inde; ö÷retmenlerin daha çok “ sunum” (f:12), “de÷erlendirme” (f:9), “zaman” (f:8), “ödevleri ailelerin yapmasÕ” (f:7) ve “yönerge hazÕrlama” (f:7) konularÕnda sorun yaúadÕklarÕ; ö÷rencilerin ise “ yazÕm” (f:18) ve “düzenleme” (f:6) gibi daha çok ödevlerin raporlaútÕrma sürecinde ve “araútÕrma yaparken” (f:8) sorun yaúadÕklarÕ görülmektedir. AyrÕca araútÕrmaya katÕlan 11 ö÷renci de proje ödevi uygulamasÕnda sorun yaúamadÕ÷ÕnÕ dile getirmiútir.
“Proje ödevlerinin uygulanmasÕnda her ö÷renciye ayrÕ ayrÕ yönerge hazÕrlanmasÕ, proje aúamalarÕnÕn takip edilmesi sÕnÕf mevcutlarÕnÕn kalabalÕk olmasÕ dolayÕsÕyla sorun yaratmakta, her ö÷renciye ayrÕlacak süreyi kÕsÕtlamaktadÕr. “(Ö÷retmen 13)
“Ancak ö÷rencilerin ço÷u yo÷unluktan dolayÕ bu ödevleri ebeveynlerine yaptÕrmaktadÕr. Proje ödevleri artÕk ö÷rencilerin de÷il anne-babalarÕn ödevleri durumundadÕr. MevcutlarÕn kalabalÕk olmasÕ dolayÕsÕyla her ö÷renciye sunum yapmak imkanÕ sa÷lanamamaktadÕr. Aksi halde müfredatÕn aksamasÕ söz konusu olmaktadÕr. “(Ö÷retmen 18)
“Projeler de÷erlendirilirken zaman konusunda sÕkÕntÕ çekiyoruz. Ö÷renciler ödevleri zamanÕnda getirmedikleri için M.E.B’in koydu÷u süre yeterli gelmiyor ve notlarÕn e-okula girilmesi ile ilgili sorun ve gecikmeler yaúÕyoruz.” “(Ö÷retmen 20)
“YazÕyÕ yazarken ve sayfalarÕ ayarlarken zorlandÕm.” (Ö÷renci 4) “Uzun oldu÷u için yazarken zorlandÕm.” (Ö÷renci 8)
“Kelimeleri araútÕrÕrken zorlandÕk.” (Ö÷renci 15)
“Kompozisyonu yazarken giriú,geliúme ve sonuç bölümünde zorlandÕm.” (Ö÷renci 22) “Ödev ve görev paylaúÕmÕnda sorun yaúadÕk çünkü biz bir grup halinde yapmÕútÕk.” (Ö÷renci29)
“Türkçe dersinde proje ödevi yaparken en çok konu belirlemede zorlandÕm.” (Ö÷renci 32)
“Türkçe dersinde proje ödevi hazÕrlarken en çok hangi konu seçmekte ve el yazÕsÕ yazmakta zorlandÕm.” (Ö÷renci 41)
“Gereken araç gereçleri bulmakta zorlandÕm.” (Ö÷renci 42)
“YazÕm kurallarÕnda sorun oldu.Çünkü Türkçe dersi olunca yazÕma önem vermek gerekir.” (Ö÷renci 47)
“AraútÕrmalarda sorun yaúadÕm çünkü, bulamadÕ÷Õm yerler olmuútu.” (Ö÷renci 49)
Ö÷retmen ve ö÷rencilerin Türkçe derslerinde proje ödevi uygulamasÕnÕn gereklili÷i konusundaki görüúlerinin sÕklÕklarÕ sÕrasÕyla Çizelge 7 ve Çizelge 8’de sunulmuútur.
Çizelge 7.Türkçe Derslerinde Proje Ödevi UygulamasÕnÕn Gereklili÷i Konusundaki Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f Ö÷retmen Görüúleri f
Gerekli görmüyorum. 19 Gerekli görüyorum. 2
Zaman kaybÕ olarak görüyorum. 13 Ö÷rencilerin ilgisini çekiyor. 1 Proje çalÕúmalarÕnÕn amacÕna
ulaúmadÕ÷ÕnÕ ve yararlÕ olmadÕ÷ÕnÕ düúünüyorum.
5 Projelerin daha çok kitap okuma, sözlü ifade etmede iúe yaradÕ÷ÕnÕ düúünüyorum.
1
Ö÷renciler proje çalÕúmasÕ konusunda istekli de÷il.
1
Çizelge 8. Türkçe Derslerinde Proje Ödevi UygulamasÕnÕn Gereklili÷i Konusundaki Ö÷renci Görüúleri
Ö÷renci Görüúleri f Ö÷renci Görüúleri f
Gerekli görüyorum. 38 Gerekli görmüyorum. 25
E÷lenceli ve zevkli geliyor. 19 Proje ödevleri fazladan yük getiriyor.
7 NotlarÕmÕ yükseltmek için fÕrsat
oluyor.
7 Projeleri yaparken zorlanÕyorum.
6 Dersi daha iyi ö÷renmemizi
sa÷lÕyor.
7 Sadece sÕnava hazÕrlanmayÕ düúünüyorum.
4 Ö÷retmenimizle daha çok
kaynaúÕyoruz.
1 Di÷er derslerdeki iúimizi engelliyor.
2 Kültürüm geliúiyor. 1 Proje yapmayÕ sevmiyorum. 2 FarklÕ insanlarÕ tanÕyorum. 1 Fazla zaman alÕyor. 2 Projeleri herkes görebildi÷i için
okula katkÕ sa÷lÕyor.
1 YazmayÕ hiç sevmiyorum. 1 El becerimiz geliúiyor. 1 Baúka derslerde proje yapmak
istiyorum.
1
Görüúler ToplamÕ 38 25
Ö÷retmen ve ö÷rencilerin Türkçe derslerinde proje ödevi uygulamasÕnÕn gereklili÷i konusundaki görüúlerinin yer aldÕ÷Õ Çizelge 7 ve Çizelge 8 birlikte incelendi÷inde, araútÕrmaya katÕlan 21 ö÷retmenin 2’si Türkçe derslerinde proje ödevi uygulamasÕnÕ gerekli görürken, 19’u gerekli görmemekte; 63 ö÷rencinin ise 38’i gerekli, 25’i de gereksiz görmektedir.Bir baúka ifadeyle Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕ, araútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlerin ço÷una göre gereksiz bir uygulamayken, ö÷rencilerin ço÷una göre de gerekli olarak kabul edilmektedir.
Çizelge 7’ye göre ö÷retmenler proje ödevi uygulamasÕnÕ “zaman kaybÕ” (f:13), “amacÕna hizmet etmeyen ve yararlÕ olmayan bir uygulama” (f:5) ve “ö÷rencilerin istekli olmadÕklarÕ bir uygulama” (f:1) olarak gördükleri için gerekli olmadÕ÷ÕnÕ dile getirmiúlerdir. Proje ödevi uygulamasÕnÕn gerekli oldu÷unu düúünen iki ö÷retmen ise “projelerin ö÷rencilerin ilgisini çekti÷i” ve “ proje ödevlerinin kitap okuma ve sözlü ifadede iúe yaradÕ÷Õ” nedenlerini ileri sürmüúlerdir. Ö÷retmenlerin bu konudaki görüúlerini içeren alÕntÕlar aúa÷Õda sunulmuútur:
“ KÕsacasÕ ben proje çalÕúmalarÕnÕn pek amacÕna uygun yapÕlamadÕ÷ÕnÕ, faydalÕ olmadÕ÷ÕnÕ düúünüyorum. Hatta I. kademede proje ve performans görevlerinin veliler tarafÕndan yapÕldÕ÷ÕnÕ, çok a÷Õr konular oldu÷u söyleniyor.” (Ö÷retmen 1)
“Çünkü müfredatÕ yetiútirmekte sÕkÕntÕ çekiyoruz. Zaman bunda en önemli etken olarak düúünüyorum. BunlarÕn dÕúÕnda en önemli sorunlarÕmÕzdan bir tanesi de ödevlerin zamanÕnda teslim edilmemesi.” (Ö÷retmen 16)
“Proje ödevlerini daha çok sorumluluk sahibi ö÷renciler layÕkiyle hazÕrlamaktadÕr. Bu da onlara artÕ bir yük gibi olmaktadÕr. Zaten baúarÕsÕz ö÷renciler ödev hazÕrlamadÕklarÕ için baúarÕlÕ ö÷rencilere yük olmaktadÕr.” (Ö÷retmen 14)
“Kiúisel düúüncemi belirtmem gerekirse, ben proje ödevlerinin faydalÕ bir çalÕúma oldu÷unu düúünmüyorum. Zaten ö÷rencilerimiz sürekli sÕnav hazÕrlÕklarÕ içerisinde yarÕúÕyorlar. Özellikle duyarlÕ ö÷rencilerimizi baúlarÕnÕ kaúÕyacak zamanlarÕ yok. Ö÷rencilerimiz sosyal etkinliklere katÕlamÕyorlar. Bu yüzden proje çalÕúmalarÕ ö÷rencilerin ilgilerini çekiyor.”(Ö÷retmen 10)
Çizelge 8’e göre araútÕrmaya katÕlan ö÷rencilerin ço÷u; Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamasÕnÕ “e÷lenceli ve zevkli” (f:19), “ not yükseltmek için bir fÕrsat” (f:7) ve “ö÷renmeyi destekleyici” (f:7) olarak gördükleri için gerekli bir uygulama olarak kabul etmektedirler. Bunun yanÕnda proje ödevi uygulamasÕnÕn gereksiz oldu÷unu düúünen ö÷renciler de “proje ödevlerinin fazladan yük getirdi÷i” (f:7), “projeleri yaparken zorlandÕklarÕ” (f:6) ve “sÕnava hazÕrlÕ÷Õ engelledi÷i” (f:4) gibi nedenler ileri sürmüúlerdir.Bu görüúleri içeren alÕntÕlar aúa÷Õda sunulmuútur:
“Evet, isterdim.Çünkü türkçe dersinden görev almak tükçemide ilerletmemi sa÷lÕyor.” (Ö÷renci 11)
“ E÷er puanÕm daha çok yükselecekse isterdim.” (Ö÷renci 3)
“østerdim. Ama farklÕ ve de÷iúik bir konuda olmasÕnÕ isterdim.Mesela tiyatro.” (Ö÷renci 8)
“østemezdim.Çünkü yÕl içinde daha yapaca÷ÕmÕz birçok proje ve performans ödevleri ve hazÕrlanmamÕz gereken bir sÕnav var.” (Ö÷renci 15)
“østemezdim. Çünkü zor geliyor.” (Ö÷renci 22)
“østerdim. Çünkü bu konuda daha çok bilgiye sahip olmak için.” (Ö÷renci 29) “østemezdim sadece sÕnava çalÕúmayÕ düúünürdüm.” (Ö÷renci 35)
“Evet. Çünkü; Türkçe dersi proje ödevimiz genellikle sosyalleúmeye gruplaúmaya yönelik oldu÷u için bu ödev benim ve arkadaúlarÕmÕn hoúuna gidiyor.” (Ö÷renci 40)
“østerdim. Çünkü hem e÷lenmiú, hemde ö÷renmiú oluyoruz.” (Ö÷renci 51)
“Ben isterdim. Çünkü Türkçe dersini hem seviyorum hem de böyle ödevler derse ilgimi daha fazla artÕrmamÕ sa÷lÕyor.” (Ö÷renci 57)
Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevlerinin konularÕnÕ belirlerken neleri göz önünde bulundurduklarÕna iliúkin yanÕtlarÕ Çizelge 9’da verilmiútir.
Çizelge 9. Türkçe Derslerindeki Proje Ödevi KonularÕnÕn NasÕl Belirlendi÷ine øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Ö÷rencilerin ilgi, istek ve yeteneklerinin dikkate alÕnmasÕ 6 Programdaki dilbilgisi konularÕna göre belirlenmesi 6
Dört temel dil becerisine göre belirlenmesi 5
SÕnÕfÕn/ö÷rencilerin düzeyinin göz önünde bulundurulmasÕ 4
ønternetteki örneklerden yararlanÕlmasÕ 4
AraútÕrmaya yönelik olmasÕna dikkat edilmesi 4
Merkezi sÕnavlar için yararlÕ olacak konulardan seçilmesi 3
Uygulamaya dönük olmasÕna özen gösterilmesi 3
Dersin amaçlarÕna göre belirlenmesi 2
Temalara göre belirlenmesi 1
Ö÷rencilerin tercihlerine bÕrakÕlmasÕ 1
KÕlavuz kitaplardan yararlanÕlmasÕ 1
Ö÷rencilerin yaratÕcÕlÕklarÕnÕ kullanabilecekleri konularÕn belirlenmesi 1
Görüúler ToplamÕ 41
Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevlerinin konularÕnÕ belirlerken neleri göz önünde bulundurduklarÕna iliúkin yanÕtlarÕnÕ içeren Çizelge 9 incelendi÷inde ö÷retmenlerin proje ödevi konularÕnÕ daha çok; “ö÷rencilerin ilgi, istek ve yeteneklerini” (f:6), “programdaki dilbilgisi konularÕnÕ” (f:6), “dört temel dil becerisini” (f:5) ve “ sÕnÕfÕn/ö÷rencilerin düzeyini” (f:4) dikkate alarak belirledikleri görülmektedir. AyrÕca konularÕn belirlenmesinde “internetteki örneklerden yararlandÕklarÕ” (f:4) ve “araútÕrmaya yönelik” (f:4), “ merkezi sÕnavlara yararlÕ olacak” (f:3), “uygulama içeren” (f:3) ve “dersin amaçlarÕna uygun” (f:2) proje konularÕ belirlediklerini dile getirmiúlerdir.AraútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlerin proje ödevi konularÕnÕ nasÕl belirlediklerini içeren alÕntÕlar aúa÷Õda sunulmuútur:
“Türkçe dersinin etkinlik alanlarÕna göre belirliyoruz. Örne÷in, anÕ yazma, kitap inceleme, seçme úiir defteri tutma, kelimelerin kök, ek ve eklerinin çeúitlerini inceleme…”(Ö÷retmen 10)
“KonularÕn akÕúÕna göre, Dört temel dil becerisine yönelik olarak internetten belirliyorum. “(Ö÷retmen 15)
“Zümre toplantÕlarÕnda belirliyoruz. Ö÷rencilerin ilgi ve yetenekleri, istekleri ve yararlanabilecekleri konular olmasÕna özen gösteriyoruz.” (Ö÷retmen 11)
“Dilbigisinde o senenin konularÕnÕ seçiyorum. Okuma, dinleme, konuúma ve yazma alanlarÕnda yaú grubunu göz önüne alÕyorum. “(Ö÷retmen 4)
Türkçe derslerindeki proje ödevlerinin planlanmasÕna iliúkin ö÷retmen görüúleri Çizelge 10’da sunulmuútur.
Çizelge 10. Türkçe Derslerindeki Proje Ödevlerinin PlanlanmasÕna øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Projelerin sürelerinin belirlenmesi 7
Proje konularÕnÕn belirlenmesi 6
Ödevin aúamalarÕnÕ, süreçte yapÕlmasÕ gerekenleri açÕklayan yönergeler hazÕrlanmasÕ
5
De÷erlendirme ölçütlerinin duyurulmasÕ 3
Her ö÷renci için seçilen konuya göre takip ve sunum aúamalarÕna yönelik ayrÕ plan yapÕlmasÕ
2
Cevap verilmemiú. 3
Görüúler ToplamÕ 26
Türkçe derslerindeki proje ödevlerinin planlanmasÕna iliúkin ö÷retmen görüúlerini içeren Çizelge 10 incelendi÷inde; araútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlerin proje ödevlerini planlama aúamasÕnda “proje sürelerini belirledikleri” (f:7), “proje konularÕnÕ belirledikleri” (f:6), “yönergeler hazÕrladÕklarÕ” (f:5), “de÷erlendirme ölçütlerini duyurduklarÕ” (f:3) “her ö÷renci için konuya göre plan yaptÕklarÕ” (f:2) görülmektedir.Planlama aúamasÕna iliúkin ö÷retmen görüúlerini içeren alÕntÕlar aúa÷Õda sunulmuútur:
“Dersin amaçlarÕ do÷rultusunda konularÕ ve süreyi belirliyoruz. SonrasÕnda bu bilgileri ö÷rencilere aktarÕp ödev süresince onlara rehberlik yapÕyoruz.” (Ö÷retmen 5)
“ Ödev konularÕnÕn belirlenmesi, 2)Ö÷rencinin kendi ilgisine uygun proje konusunu seçmesi, 3)Yönergelerin hazÕrlanmasÕ. “(Ö÷retmen 13)
“Proje ödevlerinin konularÕnÕ belirledikten sonra, bu konularÕn nasÕl hazÕrlanaca÷Õna yönelik plan yapÕyorum. Bu planda ödevin anÕl yapÕlaca÷ÕnÕn, onlarÕn izleyece÷i yollarÕ belirtiyorum. Bununla birlikte sunum aúamasÕnda ödevin nasÕl de÷erlendirilece÷inin ölçe÷ini yapmÕú oldu÷um planla birilikte sÕnÕf panosuna asÕyorum. Ö÷renciler bu aúamalara göre ödevlerini hazÕrlÕyorlar.” (Ö÷retmen 16)
“Seçilen konuya göre her ö÷renci için, takip ve sunum aúamalarÕnda ayrÕ planlama yapÕyorum. “(Ö÷retmen 4)
Türkçe derslerinde hazÕrlanan proje ödevlerinin sunumu ve paylaúÕmÕna iliúkin ö÷retmen görüúlerinin sÕklÕklarÕ Çizelge 11’de sunulmuútur.
Çizelge 11. Türkçe Derslerinde HazÕrlanan Proje Ödevlerinin Sunumu ve PaylaúÕmÕna iliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Hepsinin sÕnÕfta sunulmasÕ 9 Bir kÕsmÕnÕn sÕnÕfta sunulmasÕ 7
øyi hazÕrlanmÕú projeler okulda sergilenmesi 5
Projelerin sunumunun yaptÕrÕlamamasÕ 5
Ö÷retmenlerin Türkçe derslerinde hazÕrlanan proje ödevlerinin sunumu ve paylaúÕmÕna iliúkin görüúlerini içeren Çizelge 11 incelendi÷inde; daha çok projelerin “hepsinin sÕnÕfta sunuldu÷u” (f:9), “bir kÕsmÕnÕn sÕnÕfta sunuldu÷u” (f:7) ve “ iyi olanlarÕnÕn okulda sergilendi÷i” (f:5) görülmektedir.Bunun yanÕnda araútÕrmaya katÕlan 5 ö÷retmenin “projelerin sunumunu yaptÕramadÕ÷ÕnÕ” dile getirmesi dikkat çekici bir bulgu olarak kabul edilebilir.KatÕlÕmcÕlarÕn bu konudaki görüúlerini içeren alÕntÕlara aúa÷Õda yer verilmiútir:
“HazÕrlanan projelerin paylaúÕlmasÕnÕ istiyorum. Ancak projelerin sunumu konusunda zaman açÕsÕndan ve teknolojk açÕdan hep problem çÕkÕyor. Her ders sunum olunca derse zaman kalmÕyor.“(Ö÷retmen 2)
“Sunumlar sÕnÕf ortamÕnda ve bazÕlarÕ okulda sergi olarak yapÕlÕyor.” (ö÷retmen 4 ) “SÕnÕfta sunu biçiminde paylaúÕm yapÕlabiliyor. Fakat her ö÷renciye vakit ayÕrmak mümkün olmuyor.” (Ö÷retmen 11)
“SÕnÕfla mutlaka paylaúÕlÕyor. Çok iyi hazÕrlanmÕúsa di÷er sÕnÕflardan bazÕlarÕna sunum yapÕyoruz.” (Ö÷retmen 15)
“Ö÷rencilerin hazÕrlamÕú oldu÷u projeleri sÕnÕfta ve okulda genellikle paylaúÕyoruz. Aileler bunu paylaúmadÕk. Projelerin sunumda öncelikle zaman konusunda sÕkÕntÕlarÕmÕz var. Her projeye en az 20-30 dakika ayÕraca÷ÕmÕzÕ düúünürsek zaman bizim için en önemli sÕkÕntÕ nedenidir. Ama amacÕna ulaúmasÕ açÕsÕndan sunumlarÕn gerçekleútirilmesi çabasÕnÕ gösteriyorum.” (Ö÷retmen 16)
“Proje ödevlerinin sunumda maalesef her ö÷rencinin mutlak sunumu úeklinde
gerçekleúmiyor. Müfredat programÕnÕ yetiútirme kaygÕsÕ zaten kalabalÕk olan sÕnÕflarda her ö÷renciye ayrÕ bir sunum yapma fÕrsatÕ vermiyor. En büyük sÕkÕntÕmÕz bence bu.” (Ö÷retmen 17)
“øyi hazÕrlanmÕú projeler sÕnÕf panosunda sergileniyor. Drama vb. içeren bir ödevse, ö÷renciler verilen gün ve saatte sunum yapÕlÕyor. “ (Ö÷retmen 20)
Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevlerini nasÕl de÷erlendirdiklerine iliúkin yanÕtlarÕ Çizelge 12’de gösterilmiútir.
Çizelge 12.Türkçe Derslerindeki Proje Ödevlerinin De÷erlendirilmesine øliúkin Ö÷retmen Görüúleri
Ö÷retmen Görüúleri f
Proje de÷erlendirme ölçe÷inin kullanÕlmasÕ 9 ZamanÕnda teslim, düzen, kaynak çeúitlili÷i, yazÕm ve noktalama, görsellik,
sunumun dikkat çekicili÷i vb. ölçütlerinin dikkate alÕnmasÕ
8
NasÕl de÷erlendirildi÷i belirtilmemiú. 3
Proje hazÕrlama yönergesine uygun hazÕrlanÕp hazÕrlanmadÕ÷Õna bakarak de÷erlendirilmesi
1
Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevlerini nasÕl de÷erlendirdiklerine iliúkin yanÕtlarÕnÕn yer aldÕ÷Õ Çizelge 12’ye göre araútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlerin projeleri de÷erlendirirken daha çok “proje de÷erlendirme ölçe÷ini kullandÕklarÕ” (f:9) ve “ zamanÕnda teslim, kaynak çeúitlili÷i, yazÕm ve noktalama, sunumun dikkat çekicili÷i vb. ölçütlerini dikkate aldÕklarÕ” (f:8) görülmektedir. Bunun yanÕnda yalnÕzca bir ö÷retmen “ ödevleri proje hazÕrlama yönergesine uygun hazÕrlanÕp hazÕrlanmadÕ÷Õna göre de÷erlendirdi÷ini” dile getirmiú ve üç ö÷retmen de nasÕl de÷erlendirdi÷ine iliúkin görüú belirtmemiútir.Aúa÷Õda proje ödevlerini nasÕl de÷erlendirdiklerine iliúkin ö÷retmen görüúlerini içeren alÕntÕlar yer almaktadÕr:
“Ödev konularÕna uygun dereceli puanlama anahtarlarÕnÕ kullanÕyoruz. Zaman zaman dereceli puanlama anahtarlarÕnda tamamen objektifli÷i yakalayamadÕ÷ÕmÕz oluyor.” (Ö÷retmen 5)
“El yazÕmÕna
Derleme olup olmadÕ÷Õ Noktalama ve imla hatalarÕna Görselli÷i “ (Ö÷retmen 3)
“Ödevin içeri÷ine, kullanÕlan kaynaklara, zamanlamaya, tertip düzene, kiúisel katkÕsÕna dikkat ediyorum. Özellikle hazÕr çÕktÕ ödevlerin getirilmesi hoú olmuyor. Geliúen teknolojiyle artÕk ö÷rencinin gerçek eme÷ini bulmak zor. Bu yüzden yapÕlan iúin pek anlamÕ kalmÕyor.” (Ö÷retmen 11)
“ZamanÕnda getirilmesine YazÕ güzelli÷ine
Uygulanabilirli÷ine
Materyal tarzÕnda olmasÕna” (Ö÷retmen 7)
“Öncelikle projeleri, proje de÷erlendirme ölçe÷ine göre de÷erlendiriyorum. ZamanÕnda ödevin teslimi, araútÕrmanÕn çeúitlili÷i, yeterli kaynak olup olmamasÕ, amaca uygunlu÷u, sunumun dikkat çekicili÷i vb.” (Ö÷retmen 16)
“Projenin yönergeye uygun hazÕrlanÕp hazÕrlanmadÕ÷Õna dikkat ediyorum. østenilenle, verileni karúÕlaútÕrÕyorum. Ö÷renci, yönergeyi dikkate almÕyor. KapsamlÕ, özgün ödevler teslim edilmiyor.” (Ö÷retmen 20)
TARTIùMA VE SONUÇ
Anadili ö÷retimi bir bilgi dersi olmaktan çok bir beceri ve alÕúkanlÕk kazandÕrma dersidir; beceriler de uygulama yoluyla kazandÕrÕlÕr. Ö÷rencilerin anlama ve anlatma becerilerinin geliútirilmesinde en etkili yol, ö÷renciyi etkin kÕlacak ve onu uygulamaya yönlendirecek e÷itsel önlemlerin alÕnmasÕdÕr.11
Türkçe derslerinde “proje ödevi” adÕyla uygulanan proje tekni÷i de ö÷rencilerin kendi ö÷renmelerini kurgulayÕp planladÕ÷Õ ve ö÷renme ö÷retme ortamÕna etkin bir biçimde katÕlmalarÕnÕ sa÷ladÕ÷Õ için bu e÷itsel
11
Sever, S. (2001). Ö÷retim Dili Olarak Türkçenin SorunlarÕ ve Ö÷retme-Ö÷renme Sürecindeki Etkili YaklaúÕmlar. Ankara Üniversitesi E÷itim Bilimleri Fakültesi Dergisi.34, ss.11-22.
önlemlerden biri olarak kabul edilebilir.ølkö÷retim 6., 7. ve 8. SÕnÕf Türkçe derslerindeki proje ödevi uygulamalarÕnÕn ö÷retmen ve ö÷renci görüúlerine göre de÷erlendirilmesinin amaçlandÕ÷Õ bu çalÕúmada; ilk olarak proje ödevlerinin Türkçe dersinden seçilme nedenleri üzerinde durulmuútur. AraútÕrmada hem ö÷retmenler hem de ö÷renciler tarafÕndan proje ödevlerinin Türkçe dersinden seçilme nedeni olarak en çok “ Türkçe ders notunu yükseltme iste÷i”nin dile getirildi÷i görülmüútür.Bu durumun Türkçe dersinin haftalÕk ders saatiyle orantÕlÕ olarak not ortalamasÕna etkisinin fazla olmasÕndan kaynaklandÕ÷Õ söylenebilir.
AraútÕrmada ikinci alt problem olarak proje ödevi uygulamasÕnda ö÷retmenin rolüne iliúkin görüúler belirlenmiú ve proje ödevlerinin hazÕrlanmasÕ aúamasÕnda araútÕrmaya katÕlan Türkçe ö÷retmenlerinin daha çok; “baúta ödevin nasÕl yapÕlaca÷ÕnÕ anlatarak”, “zorlandÕklarÕnda ö÷rencilerin sorularÕnÕ cevaplayarak” ,” kaynak bularak” yardÕmcÕ oldu÷u görülmüútür. Oysaki derslerinde proje tekni÷ini uygulayacak olan Türkçe ö÷retmenleri ; “ö÷rencileri hakkÕnda sa÷lam bilgi ve beceri temeline sahip olma, onlarÕ yakÕndan tanÕma, ilgi ve isteklerini önceden görebilme; ö÷rencileri için gerekli araç-gereçleri hazÕrlama, kaynak insanlarla gerekirse randevular ayarlama, onlarÕ arkadaúlarÕ ile iúbirli÷i yapmaya teúvik etme, çocuklar kendi projeleri ile ilgili olarak çalÕúÕrken onlarÕ izleme, çalÕúÕp çalÕúmadÕklarÕnÕ kontrol etme, dinleme, yöneltilen sorularÕ yanÕtlama, zorlama, çeúitli öneriler sunma, onlara yardÕm etme, onlarÕ sorumluluk alma ve di÷er çalÕúmalarÕ konusunda cesaretlendirme.” görevlerini yerine getirmeye çalÕúmalÕdÕr.12 Bu durum da araútÕrmaya
katÕlan Türkçe ö÷retmenlerinin, proje ödevi uygulamasÕnda sürecin tüm aúamalarÕnÕ kapsayan rehberlik hizmetinin gereklerini tam olarak yerine getiremedi÷i söylenebilir. Bu sonuç, proje ödevi sürecinde ö÷retmenlerin özellikle ö÷rencilere rehber olmada sorunlar yaúadÕ÷ÕnÕ bulgulayan13çalÕúmanÕn sonuçlarÕnÕ destekler niteliktedir.
AraútÕrmada proje ödevi uygulamasÕnÕn tüm süreçlerinde yaúanan sorunlara iliúkin görüúler dikkate alÕndÕ÷Õnda; ö÷rencilerin proje ödevi hazÕrlama sürecinde daha çok ödevlerin yazÕmÕnda, araútÕrma yaparken, ödevin düzenlenmesinde sorun yaúadÕklarÕ; ö÷retmenlerin ise her ö÷renciye ayrÕ ayrÕ yönerge hazÕrlamak, rehberlik etmek, sunum yaptÕrmak için ö÷retim programÕnÕn yo÷unlu÷u ve sÕnÕflarÕn kalabalÕk olmasÕndan dolayÕ gerekli zamanÕ bulamadÕklarÕ; merkezi sÕnavlara hazÕrlÕktan dolayÕ ödevleri yük olarak algÕlayan ö÷rencilerin internetten hazÕr bulduklarÕ ya da ailelerine yaptÕrdÕklarÕ proje ödevlerinin sunumunda ve de÷erlendirmesinde sorunlar yaúadÕklarÕ sonucuna ulaúÕlmÕútÕr.Ö÷rencilerin daha çok ödevleri hazÕrlama ve raporlaútÕrma sürecinde sorun yaúamalarÕ, daha öncede de dile getirildi÷i gibi, ö÷retmenlerin proje hazÕrlama sürecinde gerekli rehberlik hizmetini sunamamalarÕna ba÷lanabilir. Ö÷retmenlerin proje ödevi uygulamalarÕnda yaúadÕ÷Õ sorunlarÕn kayna÷Õnda ise daha çok sÕnÕflarÕn kalabalÕklÕ÷Õ ve merkezi sÕnavlara hazÕrlanma baskÕsÕyla her ö÷renciyi etkin kÕlacak yeterli zamanÕ ayÕramamalarÕ bulunmaktadÕr. SÕnÕflardaki ö÷renci sayÕsÕnÕn çok olmasÕ, merkezi sÕnavlara
12
Çiftçi, a.g.m., s.55
13
Çiftçi, S., Meydan, A. ve Sönmez, I. (2008). SÕnÕf Ö÷retmenlerinin Proje Ödevleri ve KÕlavuz Kitaplarda Yer Alan Projelerle ølgili Görüúleri. VII. Ulusal SÕnÕf Ö÷retmenli÷i E÷itimi Sempozyumu Sempozyum KitabÕ. Nobel YayÕnevi. Ankara, s.233
hazÕrlÕk aúamasÕnÕn zorluklarÕ ve zaman yetersizli÷i, yalnÕzca proje ödevleri ve Türkçe dersiyle ilgili de÷il, di÷er dersler ve yeni ölçme de÷erlendirme teknikleriyle ilgili de sorun olarak dile getirilmektedir14
Proje çalÕúmalarÕnÕn gereklili÷ini ortaya koymak için ö÷retmen ve ö÷rencilere Türkçe derslerinde proje ödevi dÕúÕnda da proje çalÕúmalarÕ yapmak isteyip istemedikleri sorulmuú ve bu konuya ö÷retmenlerin olumsuz, ö÷rencilerin ise olumlu baktÕklarÕ sonucuna ulaúÕlmÕútÕr.KatÕlÕmcÕ ö÷retmenlerin neredeyse tamamÕ, ö÷rencilerin merkezi sÕnavlara hazÕrlanmalarÕ ve ö÷retim programÕnÕn yo÷unlu÷u yüzünden zaman bulamadÕklarÕ, proje çalÕúmalarÕnÕn amacÕna ulaúmadÕ÷ÕnÕ ve yararlÕ olmadÕ÷ÕnÕ düúündükleri için derslerinde proje ödevi dÕúÕnda proje çalÕúmasÕ yaptÕrmamaktadÕr. Ö÷rencilerin yarÕdan fazlasÕ ise e÷lenceli ve zevkli bulduklarÕ, notlarÕnÕ yükseltmek istedikleri için Türkçe derslerinde proje ödevi dÕúÕnda da proje çalÕúmasÕ yapmak istediklerini belirtmiúlerdir. Bu sonuç Öztürk’ün15
Türkçe dersindeki performans görevleriyle ilgili ö÷renci görüúlerinin incelendi÷i çalÕúmanÕn sonuçlarÕyla benzerlik göstermektedir. AyrÕca bir baúka çalÕúmaya göre dil ö÷retiminde proje çalÕúmalarÕnÕn yaptÕrÕlmasÕ üniversite düzeyindeki ö÷rencilerin de ilgisini çekmektedir.16
Ödev dÕúÕnda proje çalÕúmasÕ yapmak istemeyen ö÷renciler ise bunun nedeni olarak ö÷retmenlerle benzer úekilde merkezi sÕnavlara hazÕrlÕk ve var olan proje ödevlerindeki yo÷unluklarÕnÕ göstermiúlerdir.
AraútÕrmada Türkçe ö÷retmenlerine proje ödevi uygulamasÕnÕn konu belirleme, planlama, sunum ve de÷erlendirme aúamalarÕnÕ nasÕl gerçekleútirdiklerine iliúkin sorular da yöneltilmiútir. Verilen yanÕtlara göre; katÕlÕmcÕ Türkçe ö÷retmenleri proje konularÕnÕ daha çok zümre toplantÕlarÕnda di÷er Türkçe ö÷retmenleriyle birlikte belirlemekte ve konularÕ belirlerken ö÷rencilerin ilgi, yetenek ve düzeylerini dikkate almaktadÕrlar.Çiftçi,17
proje tabanlÕ ö÷renme yaklaúÕmÕnÕn en zor ve en önemli aúamalarÕndan birinin proje konusunu belirlemek oldu÷unu dile getirmiú ve proje tabanlÕ ö÷renmenin ilk aúamasÕ olan bu bölümde, çocuklara, müfredata, içinde yaúanÕlan topluma uygun ve çocuklarÕn araútÕrabilecekleri ve sonuçlandÕrabilecekleri bir konunun seçilmemesi durumunda projeden istenilen sonucun ve verimin alÕnamamasÕna hatta bütün çalÕúmalarÕn boúa gitmesine neden olunabilece÷ini vurgulamÕútÕr.
AraútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlerin projeleri planlama aúamasÕnda daha çok konuyu ve süreyi belirlemek üzerinde durduklarÕ, yalnÕzca dörtte birinin proje ödevi yönergesi hazÕrladÕklarÕ sonucuna ulaúÕlmÕútÕr. BaúarÕlÕ, istenilen hedeflere ulaúmÕú bir proje süreci için
14
Arslan A. S., KaymakçÕ Y. D., Arslan S. (2009). Alternatif Ölçme-De÷erlendirme Etkinliklerinde KarúÕlaúÕlan Problemler: Fen ve Teknoloji Ö÷retmenleri Örne÷i, OMU E÷itim Fakültesi Dergisi, 28-1, ss.1-12
15
Öztürk, P. (2010). ølkö÷retim II. kademe Türkçe Dersi Performans Görevi BaúarÕ PuanlarÕ øle Akademik BaúarÕ ve Derse Yönelik Tutum ArasÕndaki øliúkinin De÷erlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
16
Poonpon, K. (2011). Enhancing english skills through project based learning. The English Teacher. Vol. XL: 1-10
17
öncelikle yapÕlmasÕ gereken proje planÕnÕn hazÕrlanmasÕdÕr. Planlama yapÕlÕrken projenin hedefleri, projenin kaç hafta sürece÷i, hangi temel kaynaklardan, kaynak kiúilerden ya da kurumlardan faydalanÕlaca÷Õ, her hafta hangi etkinliklerin yapÕlaca÷Õ, hangi haftalarda ara de÷erlendirme yapÕlaca÷Õ, son de÷erlendirme ve proje sunumunun ne zaman yapÕlmasÕ gerekti÷i ayrÕntÕlÕ bir biçimde ifade edilmelidir.18
AraútÕrmaya katÕlan ö÷retmenlere göre, sürenin yetmemesi ve sÕnÕflarÕn kalabalÕk olmasÕ nedeniyle Türkçe derslerinde hazÕrlanan proje ödevlerinin ancak bir kÕsmÕ sÕnÕfta sunulabilmekte; projelerin okulla paylaúÕlmasÕ ise sÕnÕrlÕ kalmaktadÕr. Bu sonuçtan farklÕ olarak bir baúka çalÕúmada ö÷rencilerin ço÷u projelerini sunduklarÕnÕ dile getirmiúlerdir.19Süreç sonunda ortaya çÕkacak ürün, araútÕrma raporu, gazete yazÕsÕ, dergi,
belgesel, drama, web sayfasÕ, maket, öykü, poster, afiú, broúür vb. olabilir. Ele alÕnan proje sorusunun kapsamÕna ve projenin hedefine ba÷lÕ olarak belirlenecek bu ürünlerin niteli÷i de birbirinden farklÕ olacaktÕr. AyrÕca ürünün ne oldu÷u sunuluú biçimini de etkileyecektir. Ürün bir drama oldu÷unda sunuluúu özel ortam düzenlemelerini gerektirir. Öte yandan bir broúür hazÕrlanmÕúsa, broúürün sÕnÕfa nasÕl sunulaca÷Õ, da÷ÕtÕlÕp da÷ÕtÕlmayaca÷Õ, da÷ÕtÕlacaksa da÷ÕtÕlma koúullarÕ belirlenmelidir. Sunu sÕrasÕnda ö÷renciye teknolojik destek sa÷lanÕp sa÷lanamayaca÷Õ yine belirlenmesi gereken önemli bir konudur. Bütün bu belirlemeler, çalÕúma baúlamadan önce ve ö÷rencilerle tartÕúÕlarak gerçekleútirilmelidir.20
Proje tekni÷i uygulamalarÕyla ortaya çÕkan ürünler ve sunum biçimlerinin yapÕsÕ genellikle dil becerilerini etkili kullanmayÕ gerektirdi÷inden bu aúamanÕn Türkçe derslerinin etkinlik alanlarÕyla do÷rudan ilgili oldu÷u söylenebilir. Bunun yanÕnda Türkçe derslerindeki proje tekni÷i uygulamalarÕnda ö÷renciler tarafÕndan araútÕrÕlan sorunlarÕn ve çözüm önerilerinin sunumunda gazete yazÕsÕ, dergi, belgesel, drama, öykü, poster, afiú, broúür hazÕrlamaya a÷ÕrlÕk verilmesinin de dersin do÷asÕna uygun olaca÷Õ düúünülebilir.
ÇalÕúmada son olarak proje ödevlerinin de÷erlendirilmesine iliúkin yanÕtlar incelendi÷inde; araútÕrmaya katÕlan Türkçe ö÷retmenlerinin neredeyse yarÕsÕnÕn projeleri, Türkçe Dersi Ö÷retim ProgramÕnda ve kÕlavuz kitaplarda yer alan proje de÷erlendirme ölçe÷ine göre de÷erlendirdikleri, bir kÕsmÕnÕnda kendilerinin belirledikleri ve ürün de÷erlendirmeye a÷ÕrlÕk veren ölçütlerle de÷erlendirme yaptÕklarÕ görülmektedir.Bu alanda yapÕlan bir araútÕrmada ise ö÷retmenlerin bir bölümü proje ve performans görevlerini de÷erlendirirken hazÕr formlarÕ kullanmakta, bir bölümü kendi formlarÕnÕ hazÕrlamakta ve bir bölümü de her iki form türünü de kullanmaktadÕr.21Oysa ki proje çalÕúmalarÕnda de÷erlendirme, süreç ve ürünün birlikte ele alÕndÕ÷Õ tümel de÷erlendirme sistemidir ve de÷erlendirmeciler; ö÷renenlerin kendileri, aynÕ yaú grubu, ö÷retmen ve konu alanÕ
18
Zorbaz ve Çeçen, a.g.m., s.95
19
Mehmet Nuri Gömleksiz vd. (2010). ølkö÷retim Türkçe Dersi Proje ve Performans Görevlerinin Gerçekleútirilme Sürecine Yönelik Ö÷renci Görüúleri (Malatya øli Örne÷i).Turkish Studies, 5(3)
20
Erdem, M. (2002). Proje TabanlÕ Ö÷renme. Hacettepe Üniversitesi E÷itim Fakültesi Dergisi. 22, s.175.
21
GÜVEY Emel (2009), ølkö÷retim 1-5. SÕnÕf Ö÷retim ProgramlarÕnda Yer Alan Proje ve Performans Görevlerine øliúkin Ö÷retmen ve Veli Görüúleri”, Eskiúehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü SÕnÕf Ö÷retmenli÷i Bilim DalÕ, Yüksek Lisans Tezi, Eskiúehir, s.215
uzmanlarÕ olabilir.22 Tümel de÷erlendirme, ö÷renci baúarÕsÕnÕ tek bir açÕdan de÷erlendirmeyen, ö÷rencilerin bir süreç içerisindeki geliúimlerini etkili bir úekilde de÷erlendirmeye olanak sa÷layan bir özellik göstermektedir. Tümel de÷erlendirme yaklaúÕmÕnda ö÷renci edimine dayalÕ, yaúamÕnda kullanabilece÷i kazanÕmlara dönük bir izleme ve de÷erlendirme süreci söz konusudur.23
Sonuç olarak Türkçe ö÷retmenlerinin proje ödevi çalÕúmasÕnÕn konu belirleme, planlama, sunum ve de÷erlendirme aúamalarÕndaki uygulamalarÕnÕn alanyazÕnda belirtilen ilkelere genellikle uymadÕ÷Õ söylenebilir.Bu yüzden ö÷retmenlerin Türkçe derslerinde hangi proje örneklerinin nasÕl gerçekleútirilebilece÷ine iliúkin e÷itimler yoluyla desteklenmeleri ve kÕlavuz kitaplarda daha nitelikli ve daha fazla proje örne÷ine yer verilerek derslerinde proje tekni÷ini kullanma konusunda özendirilmeleri yararlÕ olacaktÕr.
KAYNAKLAR
Bilen, M. (1996). Plandan Uygulamaya Ö÷retim. Ankara: Aydan.
Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1998).Qualitative Research for Education: Anøntroduction to Theory and Methods.Boston: Allyn & Bacon.
Çiftçi, S. (2006). Sosyal Bilgiler Ö÷retiminde Proje TabanlÕ Ö÷renmenin Ö÷rencilerin Akademik Risk Alma Düzeylerine, Problem ÇözmeBecerilerine, Eriúilerine, KalÕcÕlÕ÷a ve TutumlarÕna Etkisi.YayÕmlanmamÕúDoktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Çiftçi, S., Meydan, A. ve Sönmez, I. (2008). SÕnÕf Ö÷retmenlerinin Proje Ödevleri ve KÕlavuz Kitaplarda Yer Alan Projelerle ølgili Görüúleri. VII. Ulusal SÕnÕf Ö÷retmenli÷i E÷itimi
Sempozyumu Sempozyum KitabÕ. (Sayfa: 229-234). Ankara: Nobel
Erdem, M. (2002). Proje TabanlÕ Ö÷renme. Hacettepe Üniversitesi E÷itim Fakültesi Dergisi.
22, 172-179.
Erdem, M. ve Akkoyunlu, B. (2002). ølkö÷retim Sosyal Bilgiler Dersi KapsamÕnda Beúinci SÕnÕf Ö÷rencileriyle Yürütülen Ekiple ProjeTabanlÕ Ö÷renme Üzerine Bir ÇalÕúma.
ølkö÷retim-Online. 1 (1): 2-11.
Güvey, E.(2009). ølkö÷retim 1-5. SÕnÕf Ö÷retim ProgramlarÕnda Yer Alan Proje ve Performans Görevlerine øliúkin Ö÷retmen ve Veli Görüúleri. YayÕnlanmamÕú Yüksek Lisans Tezi. Eskiúehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiúehir.
22
Yurtluk, M. (2005). Proje TabanlÕ Ö÷renme. Özcan Demirel (Ed.), E÷itimde Yeni Yönelimleriçinde. PegemA YayÕncÕlÕk, Ankara, s.75.
23
Korkmaz, H., Kaptan, F. (2005). Fen E÷itiminde Ö÷rencilerin Geliúimini De÷erlendirebilmek. Elektronik Portfolyo øçin Bir ønceleme. The Turkish Online Journal of Educational Technology-TOJET. 4(1)
Gömleksiz, M.N., Sinan, A. T., ve Demir, S. (2010). ølkö÷retim Türkçe Dersi Proje ve Performans Görevlerinin Gerçekleútirilme Sürecine Yönelik Ö÷renci Görüúleri (Malatya øli Örne÷i).Turkish Studies, 5(3), 1321-1349.
Hall, R.V.,& Houten, R.V. (1983) Managing Behavior, Behavior Modification: The Measurement of Behavior, Austin: Pro-ed.
Korkmaz, H., Kaptan, F. (2005). Fen E÷itiminde Ö÷rencilerin Geliúimini De÷erlendirebilmek. Elektronik Portfolyo øçin Bir ønceleme. The Turkish Online Journal of Educational
Technology-TOJET. 4(1).
MEB (2006). ølkö÷retim Türkçe Dersi 6–8. SÕnÕflar Ö÷retim ProgramÕ. Ankara: MEB.
Poonpon, K. (2011). Enhancing English Skills Through Project Based Learning. The English
Teacher. Vol. XL: 1-10.
Sever, S. (2001). Ö÷retim Dili Olarak Türkçenin SorunlarÕ ve Ö÷retme-Ö÷renme Sürecindeki Etkili YaklaúÕmlar. Ankara Üniversitesi E÷itim Bilimleri Fakültesi Dergisi.34, 11-22.
Sönmez, V. (2007). Ö÷retim ølke ve Yöntemleri. Ankara: AnÕ.
TavúancÕl, E. ve Aslan, E. (2001). øçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. østanbul: Epsilon YayÕncÕlÕk.
Yurtluk, M. (2005). Proje TabanlÕ Ö÷renme. YayÕnlandÕ÷Õ Kitap Özcan Demirel (Ed.),
E÷itimde Yeni Yönelimler. (67-79). Ankara: PegemA.
Zorbaz, K. Z. ve Çeçen, M. A. (2009). Proje TabanlÕ Ö÷retim ve Türkçe Ö÷retiminde KullanÕmÕ. Ankara Üniversitesi E÷itim Bilimleri Fakültesi Dergisi.42, 87-104.
