H A B E R İM
~
t
T- 'îl'LTTo
¡ P M I İ M ¿ '' ’$
G ü re r A ykal: ‘Z e k i Ü ng ör, d a h a ö n c e P a d iş a h Vahdettin için b e ste le m işti’
İstiklal M arşı için ilginç iddia
... ' 1 1" - A f t i ı / A n A A A I~" ' , , • * - ■ 1 H u n H A H n A A l ^ m H o r H a Vw»n7f»r o n n i c l ^ n n
O
saray
ANKARA. AA
RKESTRA şefi Gürer Aykal, Zeki
Üngör tarafından orkestra şefliği
dö-îdısatı
tin’in tahta çıkışı için ha zırlanan enstrümantal marşın, daha sonra İstiklal Marşı’na dönüştürül düğünü öne sürüyor.
Müzikçiler ve orkestra şefleri “Asakir-i Şahane” adlı marşın, Vahdettin’in tahta çıkışı dolayısıyla sa ray orkestra yöneticisi Ün gör tarafından bestelendi ğini, ancak beğenilmediği için daha sonra bazı deği şikliklerle istiklal Marşı’nm sözlerine uyarlandığı görü şünü savunuyorlar.
Devlet Sanatçısı Prof.
Gürer Aykal, İstiklal Marşı’nm bestesinin Vgh- dettin’in tahta çıkışı için hazırlanan bir marşla bü yük benzerlikler taşıdığını söyledi. İspanyol şef Doni- zetti’nin, 2. Mahmud’un tahta çıkışı için yazdığı Mahmudiye Marşı ile bir gelenek başladığını ve her sultanın tahta çıkışında, sa
ray orkestra yöneticisinin yeni bir marş hazırladığını belirten Aykal, şunları söy ledi:
“Üngör’ün bestelediği 13 marş arasında Vahdet tin’in tahta çıkışı için hazır lanan bir eser de bulunuyor, istiklal Marşı’na müzikal açıdan benzeyen bu marşm Vahdettin için hazırlandığı bazı kaynaklarda yer alıyor. Resmi olarak kanıtlaya- mam ama, marşı Vahdet tin’in beğenmediği konusun da da belgeler var.”
istiklal Marşt’ndaki söz ve müzik uyumsuzluk larının, sözün müziğe uyar lanmaya çalışılmasından kaynaklandığını anlatan
Aykal, “Adnan Saygun öl meden önce bana diğer istik
lal Marşı uyarlamalarım da dinletti. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgisi vardı. 1924- 1930 arasında Ali Rıfat Ça ğatay’ın bestesi resmi olarak söylenirken, Üngör, Riyase ti Cumhur’un başına geçince bestesi neden milli marş ka bul edilmiş bunu bulmak lazım” dedi.
•AKSESTEN YENİ İDDİA
Türk 5’leri olarak tanı nan bestecilerin yaşayan tek üyesi Necil Kâzım Akses de marşın ilk olarak Mısır Hıdivi’ne yazıldığı konu sunda bilgisi olduğunu, daha sonra da Vahdettin’in tahta çıkışı sırasında kendi sine sunulduğu görüşünü savundu. Akses, çeşitli kay
naklarda benzer görüşlerin yer aldığını da söyledi.
Muitsin Ertuğrul’dan sonra Devlet Tiyatroları Genel Müdürü olan müzik tarihçisi Cevat Memduh Al- tard a, 1927 yılında, Musiki Muallim Mektebi’nde, Ün gör ile çalıştığı dönemde benzer tartışmaların yapıldığını söyledi.
Zeki Üngör ile akraba
lığı olmayan Etem Üngör de bir araştırmasında, besteci nin İstiklal Marşı’nı, 9 Eylül günü Türk askerlerinin İzmir’e girişinin heyecanı ile yazdığı yolundaki anılarım çeşitli kaynaklardan karşı laştırarak, inandıncı ol madığı görüşünü savunu yor.
Mehmet Akif Ersoy’un
şiirinin İstiklal Marşı ola rak 12 Mart 1921 ’de TBMM’de kabul edilme sinden sonra, aralarında
Sadettin Kaynak, Lemi Atlı, Giriftzen Asım Bey’in de
bulunduğu 20’nin üzerinde sanatçının beste yarışması na katıldığını anlatan Etem
Üngör, tüm bestelerin Er soy’un şiirine göre hazı
rlandığını belirtiyor.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
