"telli!. Dcr!,:. (1999).15.2: ('7·74
DENEYSEL OSTEARTRiTis
OLU~TURULAN
KOPEKLERDE SODiuM
HYALURONATE
'
IN EKLEM KIKIRDAGI METABOLizMASINA ETKisiNiN
ARA~TIRILMASI
Mustafa Ancan 1 Cengiz Ceylan 2
The re
sea
rch on
e
ffect
of Sodium
Hyaluromlt
e
for cartilage metaboli
s
m in do
gs
with eXI)crimental Osteoarthritis
Summary: Bu o;:all~mada, deneysel osleoartrilis (OA) olu~turulan kopeklerde Hyalovet !l20 (Trans Bussan SA. Ge· neve, Suisse, hyaluronik asit)'nin intra·artikUler etkisini ortaya koymak amao;:landl, Altl yeli~kin kopekte,
sag
artICulatio genudakl ligamentum cruciale anterior kesilcrek deneysel osteoarthritis olu~turuldu. Eklem SIVISI va kan serum or·nekleri steri! ko~ullar altlnda operasyoo Oncesi operasyonu lakiben eden 7 gun sonunda ve Hya10vet •. 20 uy· gulanmasmdan 15 gun sonra toplanarak analiz edildi. Melalloproteinaz (Jelalinez) aklivilesi enzlmgrafi yontemi ite eklem slvlslnda analiz edildi. Glikozaminoglikanlar ve keratan sulfat miktartarl. ektem SIVISI ve kan serumunda olo;:uldu. Hyaluronik asit' in k5peklerdeki dejeneratll artrititislerin sagaltlmmda klsa surede sonU(j: ahnmasl aClsmdan ba~arlll lie kullanllabilecegi kamsma varlldl.
Anahtar kelimeler : KOpek, eklem hastahgl. metalloprOleinazlar. jelatinez
Ozet: The aim of this study was to determine the effects of inlra-articular Hyatovet ® 20 (Trans Bussan SA, Geneve.
Suisse, hyaluronic acid) on experimental osteoarthritis In dogs. The anterior cruciate ligament of the right knee was cut by blind section in 6 adult dogs. Synovial flUids and sera were obtained under sterile condition before and after operation by needle aspirahon. They were also collected after Hyalovet ® 20 treatment within 15th days. The
me-talloproteinases (MMP) activity was measured in synovial fluids by gelatine zymography. Glycosamlnoglycans and
keratan sulphate has been measured in sera and synovial fluids. HyaluroniC acid provided good clinical benehts and an acceptable safety profile is current clinical practice.
Key words: Carline, 10lnt disease. matrix metalloprotelnases. getatlnase
Giri~
OsteoMritis (OA), k6peklerde Sik g6rOIen de-jeneratif eklem hastahgldlr. KOpeklerde gor01en ekstremile hastahklan it;:erisindeki oranl % 37 'dir (Bennett, 1980). Osteoartritis 'in olu~umunda pri-mer, idiopalik (sebebi tam belli olmayan) ve se-kunder (ligamentum cruciatum anterior kopugu ve osteochondrosis) etkenlenn oneml! oldugu be-lirtilmi~tlr (Bennett, 1991). Ligamentum cruciatum anterior'un kesilmesi kopeklerde deneysel OA olu-~umuna zemin hazll1ar, Ligamentum cruciatum an-terior'un kesilmesi deneysel olarak OA olu~lurmak it;:in 20 yIlt a~klO sOredir kul1anllmaktadlr (Pond ve NukL 1973; McOevitt ve Muir, 1976).
Osteoartrilis olgulannda ilk etkilenen oolge eklem klklrdaglOln yaplslOl olu~turan kollajen ip-likt;:ikleri ve proleoglikan (PG) molekOlleri dir. Pro-Geh~ !;Irihl : 20.00 tl)()<). •
I. S.U. Vc!crm..:r F;lklill..:~i C..:rrahi An:lhllim Oall KONY A.
2. H R.U. VClcnncr Fakilltcsi Ccmh, ATl;,hlllfll Dall. URFA
leogllkanlar klklrdaglO esnekligini sagladlgl gibi her
IOrlO delormasyona kar~1 klklrdagl korumaktadlr
(Heinegard ve Paulsson. 1984). Komplike bir yapi
gosteren PG ler kore proteinleri He hyaluronik aSlle
baglanlr. Proleoglikanlann yaplslOl. kondroltin sulfat
ve keratan sullallan meydana gelen
gli-kozaminoglikanlar (GAG) olu~lurmaktad!r (Thonar ve ark. 1985).
insan ve kopek OA otgulannda. proteoghkan
ve gtikozammoglikan miktartafl eklem SIVISI ve
se-rumd~ 61t;:OlmO~lOr (Saxne ve ark. 19S7; Ancan ve ark. 1994; Aflcan, 1995). Kopeklerdeki oSleoanritis
olgulan Ozerinde yapllan t;:all~malarda (Ancan ve
ark. 1994: Aflcan, 1995). eklem SI'';'ISI keratan sullat miktan klklrdak metabolizmaslndaki Ylklmlanma hakklnda bilgi vermi~tir.
Matriks metal1oproteinazlan (MMPs) Uelalinaz)
t;:inko endopeplidler grubundan olup. molekOler aglrllklanna gore MMP-2 ve MMP·9 olarak
ay-ARICAN. CEYLAN
nlml~tlr. MMP lerin bag dokusundaki !izyolojik rol-lenne ragmen, ekstraseUular matriks'in YI-klmlanmasmda onemli etkileri vardlr ( Brandt ve Mankin. 1986; Hirose ve ark. 1992; Ancan ve ark. 1998). <;e~itli ara~lIrIcllar tarafmdan (Hirose ve ark. 1992; Koolwijk ve ark. 1995; Gruber ve ark. 1996) Insanlarda romatoid artrilisli olgulardan toplanan eklem slvllannda MMP lann eklem patolojisindeki rolO belirtilmi~tir. Osteoartritisli, (amaloid ve saplik artritisli k6peklerden toplanan eklem slVllannda MMP-2 ve 9 daki artl~lar enzlmgrafi yontemi ile gosterilmi~tir (Cawslon ve ark. 1989; Spiers ve ark. 1994; Coughlan, 1997).
Osteoarthritis olgulannm sagaltlmmda non-steroidal anti-enflamatuar, steroidler ve hyaluronik as it kullanllmaktadlr (Weiss ve ark. 1981; Balazs ve Denlinger, 1993; Wollheim. 1996). Fakal. non-sieroidai anti-enflamaluarlann, renal ve gast· rointestinal toksitesinden bahsedilmi~lir (Wollheim, 1996). Glikokortikoitlerin ise elkisinin semptomatik oldugu bildirilmi~tir (Wollheim, 1996). Eklem i¥i hyaluronik asit (HA) uygulamalan, Iravmatik va de-jeneratif artropatilerin sagaltlmlnda 25 ylldlr kul -lanllmaktadlr (Weiss, 1981 ; Balazs ve Denlinger, 1993). Romatolojide ve ortopedik hastalarda intra artikuler HA ledavisi ba$an ile kullamlmak!a olup. sagal1lml lakiben bu ilayln etkisinin bir·kary ay sur-dugO belirtilmi~tir (Wollheim. 1996). Eklem iyine en· jekte edilen HA'in eklem SIVISI OIn vis· koelastikiy.etini sagladlgl. eklemi kayganla~tlnp. klklrdak Ylklmlanmaslnl azaltllgl ifade edilmektedir (lussier, 1995). Yangl giderici Ozelliginden bah· sedilen HA'in kortisol ve aku! faz proteine bag· lanarak, yanglsel medial6rlere ilgi g6slerdigi bil· dirilmi$tir (lohmander, 1993). Hyaluronik asit'in 16kosiUerin g6¥0nO, prostaglandin E2 baskllayarak sagladlgl kamtlanml~tlr (Tew, 1984; Aviad ve Houpt, 1994). K6peklerdeki osteoarthritis 01· gulannda ba~anyla kullanllan HA' in eklemde YI' klmlanma yapan metalloproteinaz enzimleri Oze· rine etkisi bugune kadar ara~tlnlmaml$hr.
Bu yall$mada deneysel OA olu~turulan k6· peklerden toplanan eklem slvllannda keralan sulfat (KS), glikozaminoglikan (GAG) ve me· talloproteinazlann Oelatinaz) miktarlan 6lyulerek, HA sagaltrmr sonucunda bu biyokimyasal pa-rametrelerde meydana gelen degi~ikliklerin has-lalrgln prognozuna olan etkisi ar~tlnlml~tlr.
Materyal ve Metot
<;all$ma materyalini, farkll ya$, rrk ve cinsiyette 15·30 kg aglrirgmda 6 kopek olu~turdu. Kopekler kli· nik olarak muayene edildikten sonra genu ek· leminde problemi olmayanlar deneysel yall~mada kullanlldl.
Oenemeye allnacak olan kopekler 1 gun on-ceden ay blraklldl, sadece su ic(melerine izm verildi. Operatif i$lemden once, premedikasyon i~in 0.1
mi
l
kg dozunda Rompun (Bayer xylazin hydrochlorid 23.32 mg/ml) intramuskOler ve canlt aglrhklanna gore 20 mg/kg dozunda sodium Ihiopenthal Int-ravenoz uygulandl. Hayvanlar operasyon masasrna Slrt wsIU yatlrrldl. Sag articulatio genudakl II' gamentum cruciale anterior kesildi ($ekif 1). Ope-rasyonu takiben bUlUn hayvanlara Pronapen ·800 iM olarak enjekte edildi. Gunluk olarak hayvanlara eksersizler yaptrrridt.
Ekfem SIVISI ve kan serum ornekferi stenl ko· ~ullar altlnda operasyon oncesi ve operasyonu takip eden 7 gOn sonunda sagaltlmdan once toplandl. Operasyonu takip eden 1 hafta sonra sa{jaltlm amaclyla Hyalovet~ 20 (20 mg natrii hyaluronla 2ml; Trans Bussan S.A., Geneve, Suisse) 7 gun arayla 1 ml lik, iki aplikasyon olarak inlra artikUler uygulandl. Uygulamayl takiben 15 gun sonraslnda kan serum ve eklem Slvllarr toplanarak santrilOj edil-dikten sonra analizler yaplltncaya kadar -20 C'de saklandl. Eklem SlvlSlndaki farkh yapldaki 16kosltler Giemsa boyama ile gosterildi. KrSpeklerden yah~ma boyunca ilk allnan ornekler kontrol olarak kul-lanllmak Gzere, loplam 18 eklem SIVISI ve 18 serum ornegi toplandl. Glikozaminoglikan ve keratan sullat miktarlarr eklem SIVISI ve kan serumunda ol~utdu. Melalloproteinaz miklan ise eklem Slvlslnda 61yuldO. Kan serumundaki melalloproteinazlar serum protein miklariarrnln fazlall{jlndan dolaYI degerlendirilmedi.
Call!jmada alrnan orneklerin anahzleri In-gilter~'de liverpool Universitesi Veteriner FakOltesl Klinik bllimleri Jaboraluvarrnda yaplldl.
Jelalin Enzimgrafi; Eklem srvlSlndaki jelatin en-zimi miktarian, Coughlan (1997) yalt~masl modifiye edilerek analiz edildi. Eklem slvllarr, Tris-HCI iye· ren % 1.5 SOS, % 5 glycerol and % 0.005 Bro-mophenol blue, pH 6.8 ic(erisinde sulandlrrldl ve 37°C bir saal elektroforez iyin beklelildi. 7.5 Ill. Ilk ornek elektroforeze konufarak analiz edildi.
Standart olarak % 10 luk fotal buzagl serumu her analiz yapllt~lnda kullamldl. loomM EDTA ve 50mM PMSF (Serine protemaz enzim bas·
O~l1cy~cl O~lc:lrlrilis OIU~IUrulull Kiipcklcrtle Sodium ... ktlaYlellarl) kullanllarak enzimlerin melalloproleinaz oldugu gOslerildi.
Metalloproteinazlann Bilgisayar Analizi : BiI-gisayardan yararlamlarak, enzimgrafi jeUeri Oze-nndeki aklil enzimter analiz edildi. Jet gorOnlOleri Macinlosh bilgisayan ile link yapan video kamera ile g6rDntulendi. Bu amafYla (NIH imaj 1.44) prog-ram. kuliaOildl. Her bir enzim bandl, belirgin hale getlnldikten soma bu enzimin kapladlgl alan 61-fY01dO, Bu 1~lemler esnaslnda slandart uygulanarak aklll enzim dOzeyleri saptandl.
Jelalln Ylklmlanma ELISA analizleri : Kisaea, ELISA pia kalan, jelalin enzimi ite kaplandl. Bunun . I~in 100 jJl jelalin ilave edildiklen soma I saal37()C ve 24 saat 4()C de bekletildi. Eklem slvllan, 1/10 Trls-HCI (O.OSM), CaCtz (O.OOSM), Brij 35 (0.05'%) pH 7.6 ile sutandlrltdl. ELISA ptaklan PBS; Tween ite Ylkanlp jelatlne kar~1 tav~an anlikoru ilave edirdi. Bun un uzerine 1/4000 dilusyonda lav~ana kar~1 IgG alkaline foslalaz konjugall ilave edildi. Kon-jugalln uzakla~ttrltmastnl takiben, fosfalaz subsra!1 ka!llarak 405 nm de okundu.
Glikozaminoglikan analizi : Eklem SlVIS1 ve se-rumdaki glikozaminoglikan miktarlan, Farndale (1986),nlO metodu modiliye edilerek analiz edildi (Taylor ve Jeffree, 1969 ; Arlean ve ark. 1994). Eklem SIVISI ornekleri 1/10 50mM PBS (Fosfat Buf-ler Saline) pH 7.0 ile sulandlnldl. 100
1Jt.
po-liesteren tOplere (lP3, luekham) transfer edildi. Standartlar: balina klklrdak kondroitin sullahndan (Sigma) hazlrlandl. TOplere N-aeetyleysleine (Sigma) eklendi. Papain (0.13 Unite, Sigma) re-aksiyon durdurmak i~in tOplere katltarak. son volOm 250 ml olacak ~ekilde hawfandl. Analiz so-nuc;:lannm gOvenirligi ic;:in yOksek ve dO~Ok ornekler kullanlldl.Keratan Sulfat Analizi : Eklem SIVISI v.e se-rumdaki KS miktarlan ELISA yonlemi ile analiz edil-di (Arlean. 1994 ; Anean. 1995). ELISA plakalarl PG monomer ile kaplandlktan soma. chond-railinase-abc enziminden gec;:irilen crnekler. pla-kaya kailidi. Plakalara e~il mik!arlarda keratan sul-fal antikorlarl (5-D-4 ICN) ve fareye-kar~1 ke~i IgG konjugall itave edildi. Plakalara en son alkaline 105-fataz subslratl konularak 405 nm de ELISA oku-yueusunda sonu~lar ahndl.
Istatistiki Analizler.-Istalistiklanaliz ifYin Mann-Whilney U lesli kullanlldl.
69
Bulgular
Operasyon Oneesi
Enzim Seviyeleri : 1/20 sulandtrma yapllan nor-mal eklem slvllannda 66 kilodallon (kOa) gelen zaYI! metalloproteinaz Uelalin) bantlan gorOldO. Bu ban!-lar MMP-2 aktivitesini gastermektedir ($ekil 2). Nor-mal eklem slvlslnda 90 kDa gelen MMP-9' lara ras!-lanmadl.
Glikosaminoglikan seviyeleri : Eklem SlVIS1 ve serum GAG seviyesi kontol grubunda normal se-viyelerinde bulundu. Operasyan ancesi GAG mik-tarlan Tablo 1'de gosterildi.
Keratan sulfat seviyeleri : Eklem SIVISI ve se· rumdaki KS seviyesi kontol grubunda normal sa-viyelerinde bulundu. Oparasyon aneesl KS mik· tarlan Tabla l'de gosterildi.
Operasyondan bir hafta soma
Enzim Seviyeleri : 66 kDa gelen MMP-2 en-zimin aktivitesinde kontrol grubu ile kar· ~lla~hnld1glnda artl~lar g6rOidO (p<O.OOI) ($ekil 3). 90 kDa gelen MMP-9 enzimi garOntOlandl. 232 kOa gelen ise MMP-9 enziminin inakti! lormu olarak be· lirlendi ($ekil 3).
Glikosaminoglikan seviyelen : Eklem SlvlSlndaki GAG seviyesl OA k6peklerde kontol grubu lie kar-~11a~tlnldlglOda arttt~1 bulundu (p<O.04). Serum GAG seviyesinde artl~lar kaydedildi. Operasyondan 7 gOn somaki GAG miklarlan Tabla 1 de gaslerildi.
Keratan sulfat seviyeleri : Osteoartritisli hay-vanlardan toplanan eklem slvlslOdaki KS r nlk-tartnda konlrol grubu ila yapllan kar~lla~ttrmalarda
anl~lar bulundu (p<0.03) ($ekil 3). Serum KS se-viyesinde artl~lar kaydedildi (p<O.OI). Ope-rasyondan 7 gOn somaki KS miktarlan Tabla 1 de gosterildL
Hyaluronik Asit Sagaltlmlndan soma
•
Enzim Seviyeleri : 90 kDa gelen MMP-9 en-ziminde ve 66 kOa gelen MMP-2 enzimindeki is-latistiki azalt~ belirgindi ($ekil 3). Klinik olarak da hayvanlardaki dOzelmeler kaydedildi.
Glikozaminoglikan seviyelen : Hyalovel & 20 ile sagaltlm sonueunda eklem SlvrSlOdaki GAG se· viyesinde degi~ik1ik almad •. Serumdaki GAG se-viyelerinde ise gruplar araslnda lark g6zlenmedl. Sagaltlmdan 7 gOn somaki GAG mlktarlan Tablo t de g6sterildi.
sa-\RICA,"". CEYL-\ ~
kDa
a
b
1
~ekJl I : Deneysel osleoarlhrlllS olu$turmak 1~ln hgamenlum cruclala anterlor'un kesilmesi.
c
a
b
2
c
a
b
3
c
~ekll 2: 1.2 ve 3 nO'lu kopeklerden toplcman eklem Slvllarinda konlrol grubu (a), deneyscl osteoarlhnllS Olu$turulduktan sonra (b) lie Hyalovet i!l 20 sagaltlmlndan soma (e) jelatin enzim duzeylerinin g6sterilmesi. 232 kDa ve 90 kDa mo· lekuler aglrllklan metatioproteinaz-9iMMP-9) gOstermektedir. 76 kDa MMP-9'un aktif lormunu gostermektedir. 66 kDa ise MMP-2 yi g6stermektedir.
I)l'nl'~scl OSle:lrlrilis Olu~lurulall Kiillekll'rde Sodium ... '00
•
~
•
•
~!
•
~
200•
KOI'Itroia
,
•
-'.
~e
e
hiUVI ~ '00,
a
0 2 3 5 k6poek 541'"$ekll 3 . Kontrol, opera!!! i~lem ve sagaltlmdan sonra eklem slvllanndaki Keratan sulfat duzeYlnde meydana gelen d
e-gi!ilklikler.
galtlm sonucunda eklem slvlstnda ve serumdaki KS miktan istatistiki olarak dO~tO ($ekil 3). Eklem
slvlstndaki KS seviyesi serumdakinden lazla
01-dugu bulundu. Sagaltlmdan 7 gOn sonraki KS mik-tartan Tablo 1 de gosterildi.
Saskllanma 9all~malan
09 ehzim bandl da (66, 90 ve 232 kOa) 100mM EOT A He tamamen basktlandl. SOmM
PMSF (ozel serine proteinase baskllaylcllannda)
degi~iklik gorOlmedi. Su sonuylar bu enzimlerin metalloproteinaz oldugunu goslerdi.
Tartl~ma ve Sonu.;
Osteoartritis sagaltlmlntn hede! noktasl, eklem klklrdaglndaki YlklmlanmaYI ba~latan me· talloproteinaz enzimlerini durdurmaktlr. Me-talloproteinaz enzimleri ekstraselular matriksdeki fizyolojik lonksiyonlan ile birlikte, ozellikle kollajen
fibrillerinin ve proteoglikan molekOIOnun yl-klmlanmastnda Onemlidir. Metalloproteinazlar, je
-latin enzimgrafi analizi ite molekOI aglrllklanna gore
gosterilmi~tir (Birkedal·Hansen ve Taylor, 1982 ;
Davies ve ark. 1993). Su 9all~mada oncelikle eklem Slvllanndaki aktif • ve inakli! me· talloprotelnazlar ELISA ve enzimgrali y6nlemleri
71
ile gosterildi.
Kontrol ve OA' Ii hayvanlardan toplanan eklem
slvllannda MMP-2 ortaya kondu. MMP-2 lerin si -novyal !ibroblastlardan ve kondrOSlllerden Oretildigi belirtilmi~lir (Hough ve Spokoloff, 1989; Clegg ve
ark. 1997). Hastallkll eklemden loplanan eklem Sl
-vllannda MMP-2 lerdeki artl~ sinovyal IIbroblasl ve
kontrosit metabolizmalannln artl~tna baglandl. Fakal, MMP-9 lar sadece OA 'Ii eklem slvllannda
gorDnlOlendi. MMP-9 lar kondrosit, kan monositleri
ve notrolil lokositler taraltndan sentezlenirler (Vartio
ve Baumann, 1989; Malrisian. 1992: Fox ve Kang.
1993 : Clegg ve ark. 1997; Ancan ve ark. 1998).
C;e§itli ara~tlrlcllann yaptlgl 9all~malarda MMP-9 lar ite notrolil lokosil miktarlan araslnda paralellik
bu-Junmu~tur (Hirose ve ark. 1992; Clegg ve ark. 1997
). Bu SOnu91ar enzim miktan ile nolrolll lokositler
arasmdaki ili~kiyi gostermi§tir. Bu .yalt~mada MMP-9 daki artl~lar yanglsel reaksiyonlara ve buna bagll
olarak notrofillokositlerin artl~lna baglandl.
C;alt~mada, eklem slvlstnda GAG ve KS mi k-tarlan operali! i~lemden once ve sagaltlmdan soma
61~uldO. GAG miklarlanntn operasyonu takiben
OA'li grupdaki artl~l, hastaltglO akut d6nemlnde GAG da meydana gelen Ylklmlanmaslna baglandl. Fakat, sagaltlm sonucunda GAG kon-santrasyonunun sabit kalt~1 osteoartntisli eklemdeki
ARI('A 'I. CEYlAN
Tablo 1 : Operasyon oncesi, operasyondan 1 halta sonra 'Ie HA aSlI sagalhmlndan sonra eklem SIVISI ve serumdaki GAG ve KS mlktarlannda meydana gelen de9i~lklikler
Operasyon Oncesi Operasyondan Hyalufonlk aS11 (Kontrol) 1 halta sonra sa?Jaltlmlndan sonra
serum n.7±23.0 58.6i6.0 88.7:42.5 Ghkozamlnoglikan ~glml eklem SIVISI 194.6±191.2 270.6iI15.3 276.6±2665 se",m 0.8±O.5 3.6±2.3 1.0~.8 Keralan Sulfat ~glml eklem SIVISI 47.8±37.9 184.5:118.3 448.::498
SIVI volumOnOn artl~tna ba§landl. OA 'Ii olgularda yapllan ~ah~malarda (Anean va ark. 1994; Ancan, 1995) eklem 51'11 volOmOnun artll~1 g6sterilmi~tir.
Bu ~all~mada OA'li eklemden loplanan eklem 51-vllanntn analizinde KS konsantrasyonundaki ar11~ malalloproleinaz enzimlerinin KS molekOlierini pro-teoglikana ba{Jlanma yerlerinde yrklmlamaslna
ba~landl. Insan, kopek ve deneysel me-nOskusektomi uygulanan koyunlarda yapllan ~
h~malar da bu sonucu deslekleyici bulunmu~tur
(Willer 'Ie ark. 1987 ; Brandt ve Thonar, 1989 :
Ancan 1995). Sa~altlm sonucunda. KS
mik-tartndakl azah~ ise. metal1oproletnazlann. hya-luronik asil tarallndan baskllanmasl sonucu,
kl-klfdak metabolizmaslndakl KS YlklmJanmaslnl engeUeyerek lazla oranda KS artl~lnl durdurdu~u kanlstna vaflldl. Yapllan bir ~all~ma da bu g6rO~O desteklemi~tir (Ghosh 'Ie ark. 1995).
OA olgulaflnda, non-steroidal anli-inllamatuar ve steroid lla~lann kullanllmasl yaygtndrr. Fakal,
ciddi gastrointestinal problemler olu~lurdugu. ka-raci~er 'Ie oobrekler olmak uzere biryok organa zarar verdi~i bildirilml~llr. Terapolik
uy-gulamalanndaki ama<;: ila~lann vOcuda zarar ver-mesine engel olmaktlr. Yapllan ~ah~malarda
hya-lurOnlk aSlt uygulamalannda herhangi bir Van
etkiye rastlanmaml~tlr (Adams, 1993). Bu ~ h~mada HA uyguladl91mlz kOpeklerde klinik olarak herhangi bir problem gOzlenmedL
Sagaltlm amaclyla kullanllan HA eklemdeki et-kisini proteoglikanl koruyarak ve sinovyal hOcrede
proliferasyonu azaltarak yapar. HA polimortnOklear hOcreleri 'Ie 16kosillerin makrolaj g~OnO bas-kllayarak yanglyl azalUr. Bag dokusunda iyile~tirme yapar. hbroblast 'Ie endolelial hOcrelerde pro-lilerasyonu konlrol elligi bildirilmi~lir (Aviad 'Ie Houpt, 1994). Yapllan cah~mada HA en-jeksiyonlannln, kortikosteroid uygulamalan ile
kl-yaslandl\llnda daha yararll oldu{Ju 'Ie eklemde
daha uzun sOre kald'gl gosterilmi~tlf (Peyron 'Ie Ba-lazs. 1974). Insanlardaki OA olgulannda ba~an ile
kullanlldl~' bildirifmi~tir (Peyron ve Balazs. 1974)
Sonu~ olarak metaUoproteinaz enZlmlerinln
eklem Slvtlannda goslerilmesi le~hlsde yardlmcldtr
(Clark ve ark 1993). Hyaluronik aSI! 10kosltieri bas-k,layarak, nolrolil 16kositlerden satgllanan MMP-9 lann kollajen Ilbriller ile PG',n YlklmlamaslnlO onune
ge<;:lifji kanlSlna vanld!. Hyaluronlk as.!' In ko-peklerdeki deJeneratl1 arthrllillslerlO sa~alhmlnda
klsa surede sonu~ ahnmasl a<;:,slndan ba~nh tie kullanllab,lecegi vurgulandl.
Te~ekkOr : Laboratuvar analizlenndeki kat-kllanndan dolay. Dr. S.D. Carter'a te~ekkur ederiz.
Kaynaklar
Adams. M.e. (1993). An analysis 01 clinical studies 01 the
use of crosslinked hyaluronan, hylan in Ihe treatment 01
osteoarthritis. J. Rheumatol., 20. 16-1B.
Ancan, M.. Carter. S.D .. Alkan, F. (1998). Trealment 01
bovine traumatic kerato-conjunctlVltls with hyaluromc
acid
.
. Ve1.Cer.Der .. 4.15-18.Arlcan, M (1995). Bone and cartilage metabolism In
ca-nine arthropathies. PhD thesis, UniverSity of liverpool. Ancan. M., Carter, S.D., Bennett. D.,May. C. (1994).
Me-asurement of glycosaminoglycans and keratan sulphate
In canine arthropathies. Res. Vet Sci.. 56,290-297.
Aviad. A.D .. Houpt. J.B. (1994). The Molecular Weight 01
therapeutic hyaluronan (sodium hyaluronate): How slg' nificantls It? J. Rheumalof .. 21. 297-301.
Balazs e.A .. Denlinger J.L (1993). Viscosupple-menlatlon
: A new concept in the treatment of OSleoarthnhs J Rhe-umatol 20. 3-9.
Ih'lIt~'>t'llhlearlrilis OIU-$IUrulan KfllH,'kll'rdr Sndium ...
arthropathies 01 the dog". PhD IheslS, UniverSIty 01 Glas-gow
Bennell, 0 ('991). JOint disease In ·Canlne MediCine
and therapeutics·. Chapter 7 167-205 (Chandler et al
ed.) Blackwell, london.
Birkedal-Hansen, H.,Taylor, R.E ('982).
Detergent-activation 01 latent collagenase and resolution 01 ItS com-ponent molecules. Biochem. Biophys. Res. Comm. 107. 1173-1178.
Brandl. KO .. Thonar. E. J-M. A (1989). lack 01
as-sociatIOn between serum keratan sui1ate concentrations and cartilage changes 01 osteoarthntlS alter transaction
of the antenor cruciate ligamenl in the dog. Arth.
Rheum. 32.647-651
Brandt. KO .. Mankin. H.J. (1986). Workshop on the eti·
opathogenesis of osteoarthritis. J. Rheumatol. 13, 11 26-1160.
Cawston. T.E.. Weaver. l.. Couglan. R.J., Kyle,
M.V .. Hazelman. B.l. (1989). Synovial fluids from in· fected ioints contain active metalloproteinase and no in·
hlbltory actIVIty. Br.J.Rheum. 28, 386-392
Clark. I.M.. Powell, l.K., Ramsey. S.. Hazelman,
B.l..Cawston. TE. (1993). The measurement 01 col-lagenase. tissue inhibitor of metaUoproteinase (TIMP) and collagenase·TIMP complex In synovial fluids from
pallents wllh osteoarthntlS and rheumatoid arthnhs. Arth. Rheum. 36, 372-379
Clegg. P.O .. Burke. A.M., Coughlan. A.R., Riggs. C.M.
Carter. S.D. (1997). Characterisation 01 equine matrix melaUoprotelnase 2 & 9 and Identlhcahon 01 the cellular
sources of these enzymes in jomts. EqUine Vet. J. 29.
34:)-348.
Coughlan. A,R .. (t997) Matrix metalloproteinases 2. and
9 In canine artentls. PhD theSIS. liverpool University,
li-verpool
DaVies. B .. Miles. OW .. Happenield. l.e .. Naylor. M.S.,
Bobrow. l.G .. Rubens. R.D .. BalkwllI, F.R. (1993). Ac
-tlvlly of type IV collagenases in benign and malignant
breast disease. Br. J. Cancer. 67,1126-1131
Farndale, RW, Buttle. D.J., Barrett. A.J. (1986).
Imp--roved quantltatlon and dlSCnminatlon of sulphated
glyco-samlnoglycans by use 01 dlmelhylmethylene blue. Bio.
Btoph .Acta. 883.173·177
Fox. R.I.. Kang. H. (1993). StruclUre and function of synovlOCytes. In: Arthntls and allied conditions. ed:
McCarty. D.J .. and Koopman. W.J .. lea & Febige(.
Phi-ladelphia 263-278.
Ghosh.P .. Holbert,C., Read.R .. Armstrong,S. (1995). HyalurOniC acid (hyaluronan) in experimental os
-teoarthntlS. J. Rheumatol 22. 155- 157.
Gruber. B.l.. Sobri. D .. French, D.L Marchese. M.J.,
Nuovo. G.J. Kew. A.A.. Arbslt, l.A. (1996), Markedly
elevated serum MMP-9 (gelatlnasl! B) levels in
rhe-umatOid arthntls: A potentially useful laboratory marker. 73
Clln. Immunol.lmmunopathol. 78.161-171
Heinegard. 0 .. Paulsson. M. (1984). Structure and me·
tabolism of proteoglycans. Extracellular Malrix BI' ochemlstry. Edited by KA Piez. AH Reddr. New York. EI· sevier 277·328
Hirose. T., Reile. A.A .. Smith. G.N .. Stevens. A.M ..
Ma-inardi. C.l.. Hasty. K.A. (1992). Characterisallon of type V collagenase (gelallnase) 10 synOVial flUid 01 patients
With inflammatory arthritis. J. Rheumatol. 19.593-599.
Hough. A.J., Spokoloff. l. (1989). Pathology of os·
teoarthrltls. In: ArthnllS and Allied Cor'l(tltlons' A Textbook
of Rheumatology. ed. McCarty. D.J. lea & Febiger. Phi -ladelptlla. 1571-1591
Koolwijk. P .. Miltenburg. A.M.M .. van Erck. M.G.M ..
Oudshoorn. M., Niedbala. M.J .. Breedveld. F,C .. van
Hinsbergh. V.W.M. (1995). Activated gelollnase-B
(MMP-9) and urokinase-type plasminogen activator In synovial
fluids 01 patients with arthritiS. Correlation With cllmcal
and experimental vanables 01 intlammation. J. Rhe·
umatol. 22. 385-393.
lohmander. l.S .. Hoerrner. l.A .. lark. MW. (1993).
Me-talloprotelnases. tissue Inhibitor and proteoglycan frag-ments In knee synovial fluid In human osteoanhnlls. Anh
Rheumatol36.181·189.
lussier.A.. Cividino. A.A.. McFarlane. C.A..
Olszy-nski.w.P .. Potashner. W.J. Medlcls. R. Oe.(1995). VIS-cosupplementation With hylan for treatment of os·
teoarthntis : Findings from Clinical Practice in Canada. J.
Rheuma!ol. 23.1579-1585.
Matrislan, l.M. (1992). The matnx-degradlng me·
talloproteinases. BioEssays. 14. 455·463
McDevitt C. A .• MUll. H. (1976). BIOChemICal changes In
the canllage of the knee In expenmental and natura! os· teoanhrrtlS in the dog. J. Bone JOint Sur 58·B.94-101
Peyron. J.G., Balazs. E.A. ( 1974). Preliminary clinical as· sessment of Na-hyaluronale Injection Into human arthntlC
Joints. Pethol. BIOI. 22. 731-736.
Pond. M.J .. Nuki. G.( 1973). Experimentally Induced os·
teoarthrltis In the dog. Ann. Rheum Dis. 32, 387·388. Saxne, T.. Helnegard. D., Wollhelm, F. A (1987).
Car-lI1age -PfOteoglycans in synovial lIuid and serum In pa·
tlents With Inflammatory IOlnt disease. retatlOn to systemIC
treatment. Arth. Rheum. 30. 972-979
Spiers, S., May. S.A.. Hamson. L.J .. Bennen. 0 .. Ed·
wards. G.B. (1994). ProteolytiC enzymes In equine jOints
With InfectIOUS arthntlS. Equine Vet. J. 26.48-50,
Taylor. K. B., Jeffree, G. M. (1969). A new basic
me-tachromatic dye 1: 9 dimethylmethylene blue. Histo
Jo-urnal 1. 1 99-204.
Tew, WP (1984). Sodium hyaluronate and the treatment of eqUine joint disorders. In: Milne FJ. ed. Proceedingns of the 30th Annual Meellng of the Amencan AsSOCiation 01 EqUine Practitioners. Dallas. 67-86.
ARICAN. CEYLAN
Thonar. E.J·M.A. Lenz. M.E. Klintworth. G.K. Caterson.
B .. Pachman, l.M .. Glickman. P .. Katz. R .. Huff. J ..
Ku-enner K. E. (1985), Quantification of keratan sulphate in
blood as a marker of cartilage metabolism. Arth. Rheum,
28,1367-1376.
Vartio. T .. Baumann, M. (1989). Human gelatinaseltype
IV procollagenase is a regular plasma component
FEBS Leu. 225, 285-289.
Weiss. C .• Balazs, E.A SI. Onge. A. Denlinger J.L
(1981). ClinICal studies of the inlraarticular injection 01
Healon (sodium hyaluronate) In the treatment 01 os·
teoarlhntis 01 human knees, Semin. Arth, Rheum. 11.
143·144.
Witter, J., Roghley, P J .. Webber, C .. Roberts N ..
Keys-lone E., Poole, R. (1987). The immunologIC delectlon and
characterization of cartilage proleoglycan degradation
products in synovial fluids of palienls with arthritiS. Arlh.
Rheum. 30, 519·529
Wollheim. FA (1996). Current Pharmacological
