BREATH ALCOHOL ANALYSES OF THE DRIVERS IN VEHICULAR CRASHES

Motorlu Ara<; Kazalarmda Siiriiciilerin Solunum Havasl Alkol

Diizeylerinin incelenmesi

MEHMET C>ZGDL a), SERPiL SALA<;:iN a,b), FATiH ~EN a), SABRi KARSLI a) a) Adalet Bakanhgl Adli TIp Kurumu Adana Grup B~kanhgl,

b) <;:ukurova Dniversitesi TIp Fakliltesi Adli TIp Anabilim Dah, Adana, Tlirkiye

BREATH ALCOHOL ANALYSES OF THE DRIVERS IN VEHICULAR CRASHES

Summary

The present study was intended to evaluate the characteristics of vehicular crashes, and the relationship between alcohol involvement of the drivers and the traffic accidents in Adana region.

Breath alcohol analyses of the 23 810 drivers of the vehicular crashes were done by the Adana Branch of The Forensic Science Organization of Turkey, in the period of 1989-1993. The data showed that in 21 560 (90.3%) of the drivers had negative breath alcohol. On the other hand, among the 2 250 (9.7% in total) breath alcohol positive drivers, I 753 (77.9%) had breath alcohol level over the legally accepted limits for driving in Turkey, which is 0.5 promiL

These non alcohol related crashes deserve further careful evaluation. A better understanding of the determination of the non alcohol related crashes might also provide a clue to better methods of prevention. Key Words: Breath alcohol, vehicular crashes, motor vehicle dirvers.

Ozet

Bu yah§mada Adana §ehrinde meydana gelen motorlu aray kazalannm iizellikleri ve slirliclilerin alkol

ahmlan ile bu !lir kazalar arasmdaki ili~kinin ortaya konmasl amaylanml§Ur. 1989 ve 1993 Yillarl arasmda 23810 slirlicii, hasar meydana getinne, yaralama, iiliime sebebiyet venne, ya da alkollii aray kullanma sUylan nedeniyle Cumhuriyet Ba§savclhgl, Karakollar, Biilge Jandarma Karakol Komutanhklan ve Trafik ~ube Mlidiirliigiince Adalet Bakanhgl Adli TIp Kurumu Adana Grup Ba§kanhgma nefeste alkol diizeyleri saptanmak iizere giinderilmi§tir. Bu ki§ilerin, S-D2 Lion alkolmetresi ile solunum havasl alkol analizleri yapllml§ur.

KaYltlar degerlendirildiginde; muayeneye gelen ki§ilerden % 90.3'linlin nefesinde (21560) alkol saptanmadlgl, % 9.7'sinde (2250) ise, alkol saptandlgl anJ~llml§ur. Nefesinde alkol saptanan, top lam 2250 ki§iden, (% 77.9) 1753'liniin nefes alkol diizeylerinin yasal alkol limiti 0.5 promilin iizerinde,(%22.l) 497'sinin ise yasal alkollimitinin altmda oldugu giirlilmii§!lir.

Siirliciiniin alkol ahmma bagh olmayan 21560 motorlu aray kazasmm varhgl bu konunun daha dikkatli incelenerek farkh yakla§lmlaria iinlenebilecegini dli§lindiirmii§!lir.

84 M. bZGUL, S. SALA<;iN, F. ~EN, S. KARSLI

GiRi~

Adana, Akdeniz B61gesi'nin dogusunda, bir mil yon civannda niifusa sahip, Tiirkiye'nin dordiincii biiyiik ilidir. Halkm biiyiik kiSmlnI criftcriler ile fabrikada ve sanayide crah~anlar olu~turur. Adalet Bakanhgl Adli TIp Kurumu Adana Grup

Ba~kanhgl 1979 Ylhnda istanbul Adli TIp Kurumu Ba§kanhgma bagh olarak kurulmu§ ve 14.4.1982 tarihinde crlkarllan 2659 saylh Adli TIp Kurumu Kanunu ve Uygulama Yonetmeligi esaslarma gore diizenlenmi§tir (1). Grup Ba§kanhgl biinyesinde, Morg ihtisas Dairesi Ba§kanhgl ve Adli TIp ~ube Miidiirliigii bulunmaktadu ve Akdeniz B61gesi ile Giineydogu Anadolu Bolgesi'ni kapsayan oldukcra geni§ bir b61geye hizmet vermektedir.

Bu crah§ma Adana ilinde, nefeste alkol analizleri yaptlmak iizere gonderilen ki§ilerin, analiz sonucrlarmm istatistiksel ozelliklerini gormek ve bu ilde hasarh, yaralanmah ve oliimlii trafik kazalarmda siiriiciilerin alkol ahmlarmm, kazalardaki roliinii ara§tlrmak amaclyla planlandl.

MATERY AL VE METOD

1989 ve 1993 YIllan arasmda, Adalet Bakanhgl Adli TIp Kurumu Adana Grup Ba!jkanhgl'na Cumhuriyet Ba!jsavclhgl, Trafik ~ube Mlidlirlligli, Karakollar ve Iandarma Karakol Komutanhklanndan gonderilen, toplam 23810 slirliclinlin, nefeste alkol analizi S-D2 Lion Alkolmetresi ile yapllml~tlf.

Bu ~ah~mada 1989-1993 Ylllanna ait kaYltiar gozden ge~irilerek olgularm YIllara gore daglhml ve nefeste alkol dlizeyleri istatistiksel olarak ~ah~lld1.

BULGULAR

Toplam 23810 siiriiciiniin, Yillara gore daglhml ve nefeste alkol analiz sonw;:lan grafik 1 'de gosterilmi§tir. En fazla olgu saYlsl 1990 Ylhndadlr ve 5178'dir. 1992 ise, en dii§iik olgu saYlsl izlenmi§tir ve 3682'dir. 23810 siiriiciiniin, % 90.3'iiniin (21560) nefesinde alkol saptanmaml§tlr. Olgularm % 9.7'sinde (2250) ise, alkol saptanml§tlr. Alkol saptanan toplam 2250 olgunun, % 77.9'unda (1753) nefes alkol diizeyleri 0.5 promil/100 ml olan yasal smlfln iizerindedir. Yillara gore, en yiiksek alkol diizeyi 1993 Ylhnda 3.45/100 ml promildir.

Siiriiciilerin % 22.1 'inde (487) ise, nefes alkol diizeyleri yasal limitin altmda bulunmu§tur. En fazla 1989 Yllmda alkollii siiriicii (557) muayeneye gonderilmi§tir. Olgularm bu ozellikleri, grafik 2'de gosterilmi§tir. Nefeslerinde alkol saptanan olgularm, alkol diizeyleri de grafik 3'te aktarllml§tlr. Alkol muayenesine gonderilen siiriiciilerin solunum alkol diizeyleri, 0.5 promil ile 1.5 promil arasmda yogunla§makta ve promil miktarl arttlkcra olgu saYlsmda dii§ii§ saptanml§tlr.

86 M. 6Z0UL, S. SALA<;:iN, F. ~EN, S. KARSLI

r---~---~---~---~---

..

~

-Grafik 2. 23810 siiriiciiniin sol unum havasl alkol diizeylerinin daglltml 0 ..." -.t' I ..." M V) M I M M I ..." N V) N I N N I ..."

...

...

...

....

...

~

...

...

o

a

ii

8

8

8

o

Grafik 3. Nefeslerinde alkol saptanan olgulann solunum havasl alkol diizeylerinin yasal smmna gore daglhml

88 M. bZGUL, S. SALA<;iN, F. -SEN, S. KARSLI

TARTI~MA

Polar bir bile§ik olan alkol, aglz yolundan almdlgmda, mide-baglrsak kanalmdan basit diffiizyonla hlZh bir §ekilde absorbe edilir. Alkol ahmmdan yakla§lk be§ dakika soma kanda ortaya ~lkar. Absorbsiyon hlZl, ince bagrrsakta mideye gore daha fazladrr. Normal ki§ide, maksimum kan konsantrasyonuna 40-60 dakika arasma ula§tlgl halde, gastrektomili ki§ilerde bu silre 20 dakikadlr. Midenin dolu olmaSI durumunda ise, alkoliln absorbsiyonu yava§lar. Alman i~kide, alkol konsantrasyon dilzeyi yilksek ise, bas it diffiizyonla ilgili konsantrasyon farkl nedeniyle, absorbsiyon daha silratli olu§Uf. Alkol, viicutta biitiin SIVI kompartmanlarma kolayca ge~er. Alkollil ki§ilerin nefesindeki koku, sadece etil alkol veya metabolitlerine bagh olmaYlp, aikollil i~ki i~inde bulunan diger u~ucu ve koku verici maddelere de baghdlf. Alkoliln, baZl ila~lar ile etkilqimleri (trankilizanlar, barbitiiratlar, antihistamininkler ve antidepresan ila~lar vb.) ile ve ahm zamanma gore, etkime §iddeti ve toksisitesi degi§mektedir (2,3,4,5). Alkol ahmma bagh depresyonun uzamasmda; alkollii i~kilerde bulunan diger maddelerin, biyotransformasyonda rol oynayan enzimler tarafmdan metabolize edilmeleri ve kosubstrat olarak etil-alkoliln Ylklmml yava~latmalanmn rolil bulunmaktadlr (6). Bilindigi gibi kandaki alkol diizeyine; alman alkol miktarl, i~menin hlZl, absorbsiyon hlZl viicut aglrhgl, total vilcut suyunun yilzdesi ve alkoliln metabolizma hlZl etkilidir. Bu faktorler gozonilnde bulundurularak kandaki alkol miktarl hesaplanabilmektedir (5). Kan alkol analizleri alkoliin yiikseltgenlik ozelligine dayanmaktadlr (4). Kan-alkol konsantrasyonuna bagh olarak geli~en, santral sinir sistemi iizerindeki etkiler nedeniyle, Trafik ve Adli TIp yonilnden kan alkol konsantrasyonu biiyiik onem ta§lmaktadrr. Viicuda giren alkollin, % 90'1 biyotransformasyona ugrayarak allhr. Akcigerlerde de aiveollerden nefese ge~mek suretiyle atlldlgmdan, sol unum havasl alkol analiz metodlan geli~tirilerek, alkolmetrelerkullamlmaya ba§lanml~tlr. Ekspirasyon havasl, kandaki alkol konsantrasyonunu gecikmeksizin diizenli bir oranda (1: 1300) yansltmaktadlr (4).

Bu ~ah~mada da, nefeste alkol analizleri i~in gonderilen silrilci.iler, alkol ahmmdan otuz dakika ile sekiz saatlik bir arahkta muayeneye gonderilmi§tir. Benzer bir

~ah~mada 161 goniillilniin nefes alkol diizeyleri; ahmdan hemen ve sonraki

degerlendirmelerle iki saatlik periyod i~in de yapllan analizlerin en dogru sonu~larl verdigi bildirilmi§tir (7). Her iilkenin motorlu ara~ siiriiciileri i~in yasal yonden smlr olarak kabul ettigi solunum havasl alkol diizeyi farkhdlf. Soz konusu yasal alkol smm: ingiltere ve Almanya'da 0.8 promil/IOO ml, isve~'te 1 promil/lOO ml, Kanada'da 1.2 promil/lOO ml ve Tiirkiye'de 0.5 promil/lOO ml'dir (8,9,10).

A.B.D., Finlandiya, Japonya, ispanya, Portekiz, Yugoslavya ve Almanya gibi i.ilkelerde meydana gelen trafik su~larmda, alkollii siiriiciilerin oram yiiksek bulunmu~; buna kar§lhk, bu ~ah§mada elde edilen bulgular, Tiirkiye gibi Ihman iklimi olan i.iIke ve §ehirdekilere yakmhl. gostermekte ve kl§ donemi uzun siiren soguk iilkelerde ise fazla alkol kullanlml nedeniyle, silriici.ilerin alkol diizeylerinin yiiksek oranlarda bulundugu dikkati ~ekmektedir (8,9,10,11,12,13,14,15).

Diger taraftan, trafIk su~lannda alkoliin etkileri yamnda, dikkatsizlik, a§ln hlz ve trafIk kurallanna uymama gibi diger faktOrier de degi§ik oranlarda rol oynamaktadlr (16,17,18,19,20). Bu ~ah§mamn sonu~lan Adana'da meydana gelen hasarh trafik kazalarmda alkoliin roliiniin ~ok onemli olmadlglm ortaya koymaktadlr. Siiriiciilerin alkol ahmma bagh olarak meydana gelen motorlu ara~ kazalarmm saYlsal orandaki azilgl bu tiir kazalann onlenebilmesi i~in siiriicii egitimi teknik donamm kontrolleri ve diger faktOrlerin daha ~ok onemsenerek giindeme almmasl gerektigini vurgular niteliktedir.

KAYNAKLAR

1 Sala"in, S. (1982) The American Journal of Forensic Medicine and Pathology 3, 179-182.

2 Giilay, M., Vural, N. (1976) Toksikoloji, Ankara.

3 Hughes, F.W., Forney, R.B. (1964) Clin.Pharmacol. Therap. 5, 414.

4 Kayaalp, O. (1978) Tlbbi Farmakoloji, Ankara.

5 Kaymak"alan, ~., Kayaalp, 0., Ktran, B. (1976) Tlbbi Farmakoloji, Prensipler ve Kavramlar, Ankara.

6 Tiiziin, C. (1981) Organik Kimya I, Ankara Universitesi Fen Fakiiltesi Yaymlan, Ankara. 7 Gullberg, R.G., McElroy, AJ. (1992) Forensic Science International 57, 193-20l.

8 Jones, AW., Andersson, L., Werna, G., Kopp, I. (1993) 13. International Meeting of Forensic

Sciences, Abstract Book, p.A53.

9 Vural, N., Saym, H. (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences, Abstract Book, p.A5l. 10 Higaschikawa, Y., Susuki, S., Marumo, Y., Seta, S. (1993) 13. International Meeting of Forensic

Sciences, Abstract Book, p.A52.

11 Villanueva, E., Hernanden, AF., Pia, A (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences,

Abstract Book, p.A48.

12 Vierira, D.N. (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences, Abstract Book, p.A49.

13 Gainford, A.R., Cameron, 8.1., Stowell, A.R. (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences,

Abstract Book, p.A51.

14 Petti la, A, Pikkarainen, J., Seppa, H. (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences, Abstract

Bookp.A51.

15 Jones, AW. (1992) Journal of Forensic SciencesJFSCA, 37(1).

16 Moody, D.E. (1991) Journal of Forensic Sciences, JFSCA, 36(5), 1474-1484.

17 Joshua, A. (1993) The American Journal of Forensic Medicine and Pathology 14(3), 177-184. 18 Chadly, A, Hamdaun, M., Zanni, M., Ghachem, A (1993) 13. International Meeting of Forensic

Sciences, Abstract Book, p.A36.

19 Cipi, B., Meksi, S. (1993) 13. International Meeting of Forensic Sciences, Abstract Book, p.A37.