Ünlü düşünür ve şair Tevfik Fikret, doğumunun 125. yıldönümünde çeşitli etkinliklerle anıldı
T 7- SS
iuu
9
7,1
9 T
Tevfik Fikret çağdaş düşünceleriyle hep yaşayacak
SALİM RIZA KIRKP1NAR
125. doğum yılını kutladığı mız büyük düşünür vc şair Tev fik Fikret'in 1896 yılı, yaşamın da önemli bir dönüm noktası dır. Eski edebiyatı savunanlara karşı gençlerden oluşan bir ede biyat cephesi kurulur o yıl. Bu kuruluşa öncü vc sevgili öğret meni Recaizade Mahmut Ek rem'in de girişimiyle beş yıldır Ahmet İhsan’ın çıkardığı, Ser- vet-i Fünun, edebiyat ağırlıklı bir dergi haline getirilir. Yöne tim Tevfik Fikret'in elindedir. Dergi çevresinde, kısa sürede Cenap Şahabctlin. Halit Ziya, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit gibi gençler toplanır. Dergi say falarında bir yandan eski edebi yatçılarla tartışmalar sürerken, şiir, roman, öykü vc eleştiri alanlarında yeni örnekler veri lir. Dönem, istibdadın baskılı dönemidir. Baskı vc sansür bü tün şiddetiyle sürmekledir. Fik ret, biraz da yaratılışı gereği ka ramsar, kötümser bir ruh hali içindedir.
Genç sanatçı arkadaşlarıyla
► Tevfik Fikret, do
ğumunun 125. yılı
etkinlikleri çerçeve
sinde
Galatasaray
Lisesi’nde
kendi
yaptırdığı konferans
salonunda Hıfzı To
puz, Çetin Altan ve
şairin Aşiyan’daki
evini anlatan Cengiz
Bektaş’m konuşma
larıyla anıldı.
bu kötümser ruh hali içinde zo runlu olarak sanat için sanat görüşü ile bireysel konular üze rinde başarılı örnekler vermek tedirler. Bu arada Fikret, top lumsal konulara da şiirlerinde yer vermeye başlar: Balıkçılar, Ramazan Sadakası, Verin
Za-«
vallılara. Asker Geçerken, Kc- ramı şiirleriyle asıl kişiliğini bu nan, Hasan'ın Gazası gibi man- Iur. 1901 'de yazdığı büyük Sis zumeler okuyucuların büyük şiiri yazın dünyasında gereken dikkatini çeker. ilgiyi görür: "Milyonla
190l'de Servet-i Fünun'un barındırdığın cesetler arasında dağılması vc kapatılması üzeri- temiz vc parlak kaç alın vardır” ne şairimiz ünlü Sis, Haluk'un dizeleriyle şair istibdat dönemi Veda-ı, Ferda, Haluk’un Bay- İstanbulu'nu dile getirir.
"Sis”-BUGÜN
Tevfik Fikret anma
etkinlikleri çerçeve
sinde Atatürk Ki-
taplığı'nda
bugün
saat 16.00’da bir pa
nel
gerçekleştirile
cek. Panele konuş
macı olarak Oktay
Akbal, Prof. Kenan
Akyüz,
Şükran
Kurdakul,
Haşini
Nezihi
Okay
ve
Prof. Cahit Tanyol
katılacak.
ten birkaç yıl sonra yazdığı Ta- ıih-i Kadim'de sorunu tarihle bir hesaplaşma gibi ele alır. Bu ünlü büyük şiir 19U5'te yazılır, yayımlanmaz, elden ele dolaşır.
1908 Meşrutiyetinden önce yazdığı şiirler arasında Sabah Olursa ayrı bir önem taşır. Bu
şiirde şair, oğluna, dolayısıyla gençliğe seslenir. "Bu ülkede bir gün sabah olacaktır. Bu ülke nin sislenen alın yazısı güçlü bir elin güçlü bir dokunuşuyla şu donuk şu paslı ulusun çehresi gülecek ve aydınlanacaktır” di yerek 1920 Atatürk Türkiyesi'- ni müjdeliyor gibidir. Şair arlık gelecek için kötümser değil, iyimserdir. Yine 1908'den son ra yazdığı siyasal yergi niteli ğindeki şiirler elden ele dolaşır. Şair yine karamsardır. "Millet Şarkısı" adeta bir ihtilal çağrısı gibidir.
Han-ı yağmada ise siyasal yergi en güçlü sesini duyurur: "Yiyin efendiler yiyin, bu hanı iştiha sizin / Doyunca, tıksırın ca, çatlayıncaya kadar yiyin” dizeleriyle bu ünlü şiir, yergi edebiyatımızın en parlak ör neklerindendir: "Bu harmanın gelir sonu kapıştırın gider ayak / yarın bakarsınız söner bugün çatırdayan ocak / bugünku mi- deler kavi, bugünkü çorbalar sıcak , atıştırın, tıkıştırın kapış kapış, çanak çanak."
İ909'da Fikret . birincilikle
bitirdiği, öğretmenlik yaptığı, Doğu'nun Batı'ya (Şaık'ın Garp'a) açılmış ilk penceresi, dediği Galatasaray Lisesi'nc müdür atanır. Titiz bir öğret men ve eğitici, akla ve bilime inanan laik, ileri görüşlü Fikret, 3 1 Mart gericiler hareketi karşı- sındadır: Ayak takımı gericiler, Galatasaray'ın demir kapısına dayanmışlar "Dinsiz müdür is temeyiz" diye bağırmaktadır lar. Fikret de “ Benim cesedimi çiğnemeden içeri giremezsiniz" diye haykırarak bu gerici bağ nazların karşısında direnmiştir. Bu yürekli öğretmen-müdür şa iri saygı ile anmak boynumuza borçtur.
1915 yılı ağustosunda Aşi- yan'da şeker sayrılığından ölen T.Fikret, Eyüp Mczarlığı'na gömülmüş, 196 l'de devlik Fik ret Dcrneği'nce kabri, evi Aşi- yan'ın bahçesine nakledilmiş tir. Akıl ve bilim yolunda yürü yen Fikret, çağdaş düşüncele riyle "Fikri hür, irfanı hür. \ıc- danı hür bir şair'dir. Fikret, aydın gönüllerde hep yaşaya caktır.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
