~TT-Taha Toros
Çamlık,İnci Ap.D/lp
atiler - İstanbul İstanbul,29.1.1989
(Tel.165 14 14 )
Sayın Nuri Çolakoğlu,
Son kitaplarımdan ikisini takdim ediyorum.Bunlardan biri (FİKRET MUALLA) diğeri(ÎLK KADIN RESSAMLARIMIZ)dır•
Her ikisinde de-yazı j a n n m d a k i geleneğe uyarak-belgelere ağırlık veri}' miştir.Esasen arşivim,orijinal belge açısından,sanırım,Türkiyedeki özel a r
şivlerin en renklisi ve zenginidir.
Bu başlangıçtan sonra,konumuza giriyorum :
FİKRET MUALLA*nın,hayatta kalan, en bol ve renkli anılarla belgelere sa hip bulunan,en yakın bir dostuyum.Bana,hayatının acılı günlerinde gönder
diği hayli mektupları vardır.
Görevle Pariste kaldığım yıllarda o-biraz da zorunlu olarak-alp dağları eteğindeki,sessiz bir köyde oturuyordu.İsrarlı dâveti üz erine,köyüne git miş,misafiri olmuştum. Günlük yaşamını belgeleyen fotoğraflar çekmiştim. Gözyaşlarıyla karşılanmış,gözyaşlarıyla ayrılmıştım,
0*nun küçük yaşdanberi çileli hayatını,top oynarken ayağını kırmasını, salgın bir hastalık sırasında,portör olarak aldığı bir mikrobun annesine sirayetiyle ölmesini,bu yüzden şuuraltı kompleksle hırçınlaşmasını,kibar lığıyla çevresinin saygısını kazanan babasının o ’n u Dr.Maehar Osman,a te davi ettirmesini,övey anneye ters düşmesini,ailesine bir proplem olması ne' deniyle yurddışında eğitimini sürdürmek üzere yuvasından ayrılmasını,16-17 yaşının verdiği karmaşa içerisinde-îsviçrede Almsncayı öğrendikten sonra- BerlinJÇde Güzelsanatlar Akademisindeki öğrenimini ( TRT* nin bâzı y a m ş m a l a - n n d a - y a n l ı ş olarakrPariste öğrenim yaptığı biçiminde cümleler yeralmıştır) yurda döndükten sonra iki okuldaki resim öğretmenliğini,bu görevlerinden aeı bir şekilde ayrılışını, Beyoğlundaki bohem hay atını, boğazı tokluğuna ça lışmasını, dostlarına karşı hırçınlığını,ailesiyle uyum sağlayamamasından kaynaklanan olumsuzlukları,düzensiz gece hayatı sürdürürken,bir lokantada
(Bu bina hâlâ ayaktadır. )Polis tarafından karagola götürülüp mahkemeye sev- kedilmesini,Bakırköy Akıl Hastahanesine yatırılmasını,babasını^ ölümü üzeri ne eline geçen mirasla »palas pandıras-kaçarcasına-yurddan ayrılarak Parisc gitmesini,oradaki maceralı yaşantısını,2.dünya harbinde Barisin Almanlar tarafından işgali üzerine,Almanlara yakın bir eğilim içerisine girmesini ve bunun nedenlerini,daha sonraki yıllardaki olumlu ve olumsuz yaşantısını,Pi- caso ile karşılaşmasını»Pariste karkollara ve akıl hastahanelerine girip çıkmasını,polisler tarafından hırpalanmasını,başından geçen aşk olaylarını, Barisin aşağı tabakalarının ve barlarının içerisinde fırçasına ilham topla dığı yılları,sonunda F r a n s a n m güneyindeki sakin bir köyde tek başına v«- gtte fırçasıyla yaşamını sürdürmesini,hülasa serüvenle dolu hayatını,bu ara da maruz kaldığı bir haksızlığın düzeltilmesi için bana gönderdiği mektup üzerine aldığımız tedbirleri ve bundan mutluluğunu,değişik bir ruh hâleti içerisinde geçirdiği ömrünün bir klinikte sona ermesini ilginç bir tlevizyoı filmi olarak düşünüyorum.5-4 bölümlük bir TV filmi*.
Bu fikir bende 20 yıl önce filizlenmekteyken,bo konuda FİKRET MUALLA- yı tıpı tıpına yaşatabilecek YILDIRIM ÖNAL'ı uygun buluyordum. Hem yüzü,hem sesi,hem alkole karşı eğilimi ile benzerlikleri vardı.İşin teknik tarafını ULVÎ URAZ yapabilirdi.Ne var ki,onlar dünyamızdan erken ayrıldılar.MUALLA- yı Pariste ilk himaye eden Türk kadının|f7da ölme s i, yakınlarının birer birer göçmesi,bu konuyu yalınızca bendeki yüzü aşkın orijinal belgelerin ve anı larımın ışığına terketmesi sonucunu doğurmuş bulunuyor.
Kafamda daha geç kalınmaması ve hemen teşebbüse geçilmesi fikri filiz lenirken, iki gün önce İstanbul Televizyonundan bir hanım telefon etti.
(
2
)
Kendisinin FİKRET M U A U A ile ilgili olarak hazırlayacağı konu hakkında gSrüşmek için-aynı gün-gelmek istediğini söyledi.Arkadaşlarımla,arşivimde toplantılarımız^ürdüğünden, aynı gün görüşmenin mümkün olamayacağını kildir dim.Ama kendisi telefonda bir çok sorular yönelterek,kısa yoldan hayli bil giler toplayabilme eğilimindeydi¿Kendisine,bu konularda yıllarca önce der gilerde ve gazetelerdeki yazdıklarımı,son olarak da kitabımı okumasını ö- nerdim.Eunların hiç birisini görüp okumadığı suallerinden anlaşılıyordu.
T V ’nin çok eski ve deneyimli bir elamanı olduğunu söyledi.Bu,mutlaka ger çektir. Fa k a t , telefonla uzun konuşmasından edindiğim izlenime göre,bu konu- daki(Fikret Muallâ için)bilgisi kifayetsizdir..
Sayın Çolakoğlu,
Biri Amerikada olmak üzere FİKRET MUAlLA'ya dair,20 yıldan beri 5 kon nuşmam oldu.TV?de,ikisi uzunca,biri kısa olmak ü z e r e k röportaj yaptılar.
1976 da Ankaradan gelen bir elemanınız,bu konuda bilinçli ve başarılıydı. Konuşmaları benim kütüphanemde tesbit etmiş ti.Hatırladığıma göre adı Nes lihan* dı.O günlerde sanat ve kültür konularında ekranda sıkça görünen ye tenekli bir elemandı. Beni, uzun uzun konuç turmuş tu. Ekrana aksettirilirken kesintiye uğramıştı ama,benim açımdan baş a n l ı y d ı . FİKRET* in Bakırköy Ruh Hastalıkları Hastahanesinde kaldığı oda'nın tesbiti için,beni dâvet etti ler.Üzerinden yarım asır geçtiği için,öylesine geniş bir hastahane sitesi oluştülmuş ki, arzulanan tesbit yapıl ama dı. NEYZEN TEVFÎK ile birlikte k a l dığı oda bulunamadı.Ben o yıllarda NEYZEN TEVFÎK*e-Baştabibin izniyle- portakal götürmüştümc
Sayın Çolakoğlu,
Konuyu özetleyeyim: Kitabımda da belirttiğim gibi,FİKRET MUALLÂ sihirli fırçasıyla,dünyanın dört bucağına Türk'ün ve kendisinin adını çiviledi. Bunu gelecek kuşaklarımız için TV filmiyle değeri erdirmeliyiz.Kalıcı ve her zaman tekrarlanabilecek nitelikte bir film.Hayatı mâcelalar ve yoksulluk
lar ve huzursuzluklar içerisinde geçtiği için,böyle bir film, daha da çeki ci olabilir. Tüm dokümanları, yaş aminin son yıllarında aldığım fotoğraflar, esprili ve bâzen de acılı mektupları,hayatının bir aynası gibidir.Burada bir noktaya temas etmek istiyorum.Üzüntüyle görüyorum ki,bâzı kişiler,benir yazılarımdan kaçamak olarak yararlanıyor.Cümleleri evirip çevirip yazı y a
zıyorlar.Fikir ve Sanat eserleri ve te*lif h a k l a n gibi mevzua.tı çiğniyor lar. Hatta, ki tabımdaki bir dizgi hatasını farkedemeyerek aynen kendilerinin mişçesine kullanıyorlar i Bunlardan en fazla yazı hırsızlığı yapan bir yaza rı mahkemeye yermek istedim.önce gazetenin yazı işleri müdürünü görüp duru m u anlattım.Bavâya mahal kalmamak üzere,aynı yazar,özür dileyerek bir dü-
zetme yapı.Bu türden (İntihal)olaylarına ülkemizde çok rastlanmaktadır. 1978 yılında da radyodaki bir dizi konuşmasında,bir başka mevzudaki yazıla nın ustalıkla değiştirilerek kullanıldı.Noter kanalıyla önce bu dizi durdu ruldu.» Ardından beni Ankara dâvet ettiler.Günlümü alarak,konuşmanın sonunda b u dizilerin hazırlamışında benden yararlandıklarını açıkladılardı.
Bilerim ki,bana telefon eden hanım,belgesel hazırlarken,benim gerek kitabımda gerek dergilerde yayınladığım ve tümün orijinali kendi arşivimin malı olan fotoğrafları ve belgeleifc-benden izin a İmadan-yararlanma cihetine gitmez.Bu haklara,televizyon yöneticilerinin büyük duyarlılık gösterece ğinden eminim.
Sizden ricam,FİKRET MUALLÂ'yı»geleceğin sanat dünyasında da hatırlana cak değerde 3-4 bölümlük bir TV filminde yaşatmaktır.Bunu, zengin arşivimle sağlamaktanız mutlu olurum.Arzu edilirse bu konuda TV yetkilileriyle görüş mek üzere Ankaraya gelebilirim. Başarı dileklerimle sevgiler sunuyorum«
EK :
/XSXo+&i
(Kadın Ressamlarımız )kitabındaki MÎHRİ HANIM ile TAHA TOROS HÂLE ASAF da,birer bölümlük TV filmi olabilir.
Her ikisini,hayatları ve sanatlarıyla tanıyan ve hayatta kalan tek kişiyim.Bu konularda da
bol dokümanlara sahip bulunuyorum.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
