Meşhur bir kadın şairin büyük hayat romanı:Viktor Emanuel hemen eğildi, Nigar Hanım'ın omuzundan kayan kürkü yerden aldı

TANIMADIĞIMIZ MEŞHURLAR:

Meşhur bir kadın şairin

büyük hayat romanı..

Viktor Emanuel hemen eğildi, Nigâr hanı­

mın omuzundan kayan kürkü yerden aldı..

Sefaretin önünde duran araba

Ecnebi kadınlar arasında zerafet ya-

rışt

Ziyafetin kıraliçesi

Nigâr hanım veliahtın yanında

Omuz­

dan kayan kürk

«Bir Türk kadını ha!.»

Kiralın imzalı fotoğrafı

Gece yarısı hududu aşan zabitler

Nigâr hanımın babası

Genç bir

Macar yüzbaşıst

İdam edilmek için istenen adam

Pipodan nargi­

leye

Gulaş ve Şark yemekleri

Italyan sefaretinin önünde bir araba durdu.

Bir araba 'dolusu mum... Sefir M. Bıanki telâş ve heyecanla ' oradan oraya koşuyor ve bu baş döndürücü hazırlığa nezaret edi- f yordu.

Gece bütün salonlarda yanan binlerce mumun ışığında ağır tuvaletler ve nadide elmaslar içinde pırıl pırıl kadınlarla, çeşit çeşit büyük üniformalar giyin­ miş her milletten erkekler göze çarpıyordu.

Bu şimdiye kadar görülmemiş hazırlık İtalyan veliahtı Viktor Emanuel’in [şimdiki Italyan kı­ ralı] şerefine idi. Genç veliahtın İstanbula gelmesi ehemmiyetli bir hâdise olmuştu. Hattâ garip bir tesadüf eseri olarak Viktor Emanuel burada iken babasının ölümünü haber almış, İstanbul- dan İtalyaya döner dönmez kı- rai olmuştu.

O gece müstakbel İtalyan kı­ ralı sefarethanede yemek yiye­ cekti. Sefirin telâşı ve heyecanı da işte bundan ileri geliyordu. Evvelâ salonlar için alman mum­ lar kâfi görülmemiş, sonradan 1000 mum daha ısmarlanmıştı. Bunun için her taraf ışıl ışıldı.

Kor diplomatiğe mensup bü­ tün yaşart'’? kadınların zerafet yarışına çıktıkları bu suvar ede bilhassa bir genç kadın son de­ recede dikkati çekiyordu. Geniş yelpazesini tutuşunda, zincirli ve altın saplı gözlüğünü parmakla­ rı arasında gözlerine doğru kal­ dırışında, şık dekoltesinin ve yu­ varlak omuzlarının üstüne be­ yaz, gece kürkünü atışında bile ayrı bir incelik vardı.

Viktor Emanuel bu suvarenin en zarif kadını ile uzun uzun

ko-Nigâr hanımın yaşmaklı veliaht, sefirden bu kadar güzel konuşan kadının kim olduğunu öğrenince dünyanın en büyük şaşkınlığına düşmüştü:

— Bir Türk kadını!..

Diye hayret ediyordu. Zira İs- tanbulda Viktor Emanuel’in ba „___ _______.________________ şı açık olarak gördüğü ilk Türk uşuyordu. Veliahtın dikkatine kadınıydı. O uzaktan «İstanbul :arpan şeylerden biri de genç

;admm mecbur olunca İtalyan- :a, başka birile Fransızca, Al- nan sefirile Almanca konuştuğu di. Ana dili gibi kullandığı bu isanlarm edebiyatına da vâkıf ılduğu anlaşılıyordu.

Bir aralık salon pek kalabalık- aştı. Büyük üniformalarını giy- niş, sırmalar içinde bir ateşemi- iter, veliahtın konuşmakta ol- iuğu genç kadının yanından ge­ trken küçük bir kaza oldu. Bu ■arif kadının omuzlarındaki gece dirkü, bir düğmeye veya bir sır- nava takılmış olmalı ki, kaydı

re yere düşer gibi oldu.

Genç zabit davrandı. Fakat veliaht ondan evvel hareket ede- •ek kürkü aldı. Ve yeniden genç iadının omuzlarına koydu.

Genç kadın bu «şahane neza­ ret» e teşekkür etti. Konuşmala- ■ı tekrar başladı.

Bütün kor diplomatik bu ze- ■afeti. bilgisile meşhur genç ka­ imi tanıyordu: Şair Nigâr ha­ rım!.. Yalnız veliaht böyle

upa dillerini ana dili gibi, Avrupa edebiyatını elindeki ıiş yelpaze kadar iyi bilen

iü kadın» olarak kara örtüler içinde bir takım yürüyen şekiller görmüştü. Fakat veliahtı şaşır­ tan Nigâr hanımın açık başından medenî ve pek zarif giyinişinden ziyade konuşuşu, derin bilgisi, dil kudreti ve derhal etrafında yarattığı münevver hava idi. K o­ nuşması, giyinişi, her şeyile bu genç kadın bir sefarethane salo­ nunu dahi dolduruyordu.

Veliaht Osman paşa ile kızı şair Nigâr hanıma en son çıkart­ tığı büyük bir resmini hediye et­ ti. Üzerine de pek nazik bir ithaf yazdı.

Bu” fotoğraf şimdi Nigâr hanı­ mın kitapları, tabloları, hâtıra­ ları arasında duruyor..

Vakayı Nigâr hanımın haya­ tından bir sahne göstermek için kaydettim. Şimdi İstanbulda adı­ nı semtlere koyduğumuz şair Ni- gârm hayatının harikulade ro­ manına başlıyorum.

Gene bir Macar zabiti

1849 senesi eylül ayının içinde ve bir gece yarısı genç Macar zabıt-

Av-ge"ilerinden mürekkep bir gurup el 5 . bu derindeki beyaz bayraklarla hu-.rşısmdaki genç kadının bir İs- dudumuzu aşmışlardı. Bunlar nbullu Türk hanımı olduğunu1 bir yıidan beri Avusturya ve Ma-İmiyordu. O kadar çok kişi

mdisine takdim edilmişti ki o iirültü esnasında isimlere dik­ it etmemişti.

Veliahtla yanyana

Ziyafet sofrasında sefir M. ianki’nin sofra plânını ha: r- rken şöyle hareket ettiği go, ıl­ ıyordu: Sefir kiralın bir taraîı- a, kendi zevcesi madam Bıan- yi, öteki tarafına da şair Nigâr anımı oturtmuştu. İki ince ve i konuşan kadının arasında iktor Emanuel hiç bir yabancı­ lı hissetmeden saatlerce konuş- ı. Seyahatinden, İstanbuldan, £r şeyden bahsetti.

Suvarenin nihayetlerine doğru İlâhiydi.

caristanda Habsburglar aleyhin de hürriyet mücadelesine giriş­ miş, memleketlerinin tanınmış kahramanlarıydı. Çıkardıkları ihtilâlde muvaffak olamamışlar, Türkiyeye sığınıyorlardı. İçlerin­ de gene ve yakışıklı bir asilzade vardı: Yüzbaşı Sandor Farkaş!..

Büyük kadın şair Nigâr’ın ba­ bası olan yüzbaşı Sandor Farkaş Habsburg hanedanını yıldıran ihtilâlcilerin en ateşliyiydi. Ve bütün bir ömrünü geçireceği, evlenip, Nigâr hanım gibi büyük bir evlât yetiştireceği bu toprak­ lara bir gece yarısı, arkasında bir «idam hükmü» bırakarak hududu aşmış hakikî bir cesaret

ve şemsiyeli bir resmi

OsmanlI hükümeti, idam edil­ mek üzere, kendisinden istenen bu bir avuç kahramanı katiyen iade etmedi. Türklerin bu jesti, bu topraklar, bu insanlar genç ihtilâlcinin o kadar hoşuna git­ mişti ki bir müddet sonra yüzba­ şı Sandor Farkaş her şeyini de­ ğiştirdi. Türk tabiiyetine girdi. Ve rütbesile, yani yine yüzbaşı olarak Osmanlı ordusuna dahil oldu. Macar yüzbaşısı Sandor Farkaş artık yüzbaşı Osman Ni- hali olmuştu.

Bir müddet sonra genç zabit Keçeci zade Fuat paşanın mü­ hürdarı Nuri beyin kızile evlen­ di. Tam bir Avrupalı olan genç kocanm karısı tam bir Şark kı­ zıydı.

Bir yandan genç zabitin kade­ me kademe rütbesi yükseliyor­ du. Nihayet paşa oldu,

Osman paşa bir kaç dili gayet iyi konuşuyordu. Türkçeyi pek kısa bir zamanda öğrenmişti. Hayatının son zamanlarına ka­ dar Harbiye mektebinde Alman­ ca okutuyordu.

İşte Nigâr hanımın harikulade dil öğrenme kabiliyeti babasın­ dan, Osman paşadan gelmekte idi. Şairin babasını topınırcası- na sevdiği kendi imzasından da anlaşılıyor: Nigâr binti Osman!.

Osman paşa hakikaten çok dikkate değer bir insandı. Ken­ disinin mensup olduğu Farkaş ailesi Macaristanın en eski aile­ lerinden biriydi, Farkaşlar hâlâ bugün Avusturyada ve Macaris- tanda bulunmaktadırlar.

Aslen Avrupalı olan Osman paşa Şarkla Garp güzelliğini bü­ tün hayatı boyunca pek sanat- kârane bir tarzda birleştirmeği gayet iyi bilmişti. Meselâ kona­ ğında zaman zaman meşhur Ma­ car yemeği gulaş da pişirttirdiği gibi, en nefîs Şark yemekleri de yaptırtırdı. Gulaşın yanında ne­ fis ve halis Tokay şarabı da bu­ lunurdu. Fakat Osman paşa bundan pek az, âdeta bir tadım­ lık içerdi. En büyük emeli kızı Nigârı Şarkın ve Garbın güzel­ likleri, doğru ve iyi tarafları ve bilgilerde yetiştirmekti.

Zaten kendisi de her cihetten böyleydi. Zevkleri itibari!’ dahi., meselâ pipo meraklısıydı. Ve

devrinin en zengin pipo kolek* siyonunu yapmıştı, Avrupa, Mg> car pipolarının akla gelmiyeeek çeşitleri bu koleksiyonda bulu* nabilirdi. Fakat aynı zamardâ nargileyi de sevmişti, Biiyükde* reye gittikleri vakit oradaki :’.a> manın İzmir işi nargilesile meş| hur gazinosuna oturur ve eski Macar zabiti nargilesini zevkle içerdi.

Evinde camekânlar içinde pi* po koleksiyonunun biraz ilerŞ sinde kendisinin hakikaten na^ dide ve her biri birer şaheser f,ü> zelliğinde nargileleri dururdu, Şarkın ve Garbın iyisi ve güzeli Osman paşanın evinde randevu j vermişti!. Hikmet Feridun Es

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi