• Sonuç bulunamadı

FUTBOL KULÜPLERİNİN KAMP YERİ OLARAK TURİZM İSLETMELERİNİ TERCİH ETME NEDENLERİ

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "FUTBOL KULÜPLERİNİN KAMP YERİ OLARAK TURİZM İSLETMELERİNİ TERCİH ETME NEDENLERİ"

Copied!
113
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

FUTBOL KULÜPLERİNİN KAMP YERİ OLARAK TURİZM İŞLETMELERİNİ TERCİH ETME NEDENLERİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan MEHMET TUNCER

(2)

Mehmet TUNCER FUTBOL KULÜPLERİNİN KAMP YERİ OLARAK Ankara-2009

TURİZM İŞLETMELERİNİ TERCİH ETME NEDENLERİ

(3)

EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

TURİZM İŞLETMECİLİĞİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI

FUTBOL KULÜPLERİNİN KAMP YERİ OLARAK TURİZM İŞLETMELERİNİ TERCİH ETME NEDENLERİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hazırlayan Mehmet TUNCER

Danışman

Yrd. Doç. Dr. A.Özdal DEĞİRMENCİOĞLU

(4)

i

...‘ın ... ... ... başlı

klı tezi

... tarihinde, jürimiz tarafından ... ... Anabilim / Anasanat Dalında Yüksek Lisans / Doktora / Sanatta Yeterlik Tezi olarak kabul edilmiştir.

Adı Soyadı İmza

Üye (Tez Danışmanı):... ... Üye : ... ... Üye : ... ... Üye : ... ... Üye : ... ...

(5)

ii

ve ufkumu açan, değerli hocalarım Prof. Dr Yüksel ÖZTÜK’ e, Doç. Dr. Mehmet YEŞİLTAŞ’ a ve Yrd. Doç. Dr. A.Özal DEĞİRMENCİOĞLU’ na çok teşekkür ederim. Gönderilen anketlere ilgi gösterip dolduran değerli kulüp yöneticilerine teşekkür ederim. Yüksek Lisans öğrenimim boyunca bana desteklerini esirgemeyen Anneme, Babama, Eşime ve tüm yakınlarıma teşekkür ederim

(6)

iii

Bu araştırma futbol kulüplerinin kamp yeri olarak turizm işletmelerini tercih etmesini sağlayan faktörlerin, turizm işletmelerinden beklentileri ve bu beklentilerin karşılanma düzeylerinin ortaya konulması amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmada kulüplerin beklentilerini ve tatmin olma düzeylerini ortaya koymak için anket formu hazırlanmış ve 2007–2008 futbol sezonunda Türkcell süper lig, Bank Asya 1. lig ve 2.lig B Kategorisinde mücadele eden 86 futbol kulübüne gönderilmiştir.

Kulüpleri adına ankete katılım gösteren yöneticilerden alınan bilgiler; frekans, aritmetik ortalama, Tek faktörlü Anova ve Wilcoxson işaretli sıralar testi uygulanarak yorumlanmıştır. Kulüplerin lig kategorilerine göre turizm işletmelerinden ve turizm bölgelerinden beklentilerinde farklılıkların olduğu tespit edilirken, tatmin olma düzeylerinde farklılıkların olmadığı tespiti edilmiştir. Ayrıca, futbol kulüplerinin faaliyet yerlerine göre turizm işletmelerinden ve turizm bölgelerinden beklentilerinde ve tatmin olma düzeylerinde anlamlı bir farklılığa rastlanmamıştır.

(7)

iv

This research has been prepared to display the factors causing the soccer clubs to choose the tourism establishments as camping sites, their expectations from these tourism establishments and the levels of fulfilling these expectations. A survey sheet has been prepared to display the expectations and the levels of satisfaction of the clubs and has been sent to 86 soccer clubs competing in Turkcell Super League, Bank Asya 1st division and 2nd division Category B of 2007-2008 soccer season.

The information gathered from the administrators filling the survey on behalf of their clubs has been interpreted using the methods of frequency, arithmetic mean, one factorial Anova and Wilcoxon signed-rank test. It has been determined that related with their league categories, there exist differences among the expectations of the clubs from the tourism establishments and tourism areas, while there exist no real difference between the levels of their satisfactions. Furthermore, no meaningful difference has been observed in the soccer clubs’ expectations from the tourism establishments and tourism areas according to their places of operations and in the levels of their satisfaction.

(8)

v

JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI………... i

ÖNSÖZ ……….... ii

ÖZET ……….. iii

ABSTRACT ……… iv

İÇİNDEKİLER ……….... v

TABLOLAR LİSTESİ……….. vii

1.BÖLÜM GİRİŞ ……… 1 1.1. Araştırmanın Problemi………. 2 1.2. Araştırmanın Amacı……….. 2 1.3. Araştırmanın Önemi……….. 4 1.4. Araştırmanın Varsayımları……… 5 1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları………. 5 1.6. Tanımlar……… 6 2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE……… 7

2.1.Spor Turizmi Kavramı ……….. 7

2.2. Spor Turizminin Çeşitli Etkileri……… 12

2.2.1. Ekonomik Etkileri……… 12

2.2.2. Sosyo Kültürel Etkileri………. 14

2.2.3. Çevresel Etkileri………... 15

2.3. Dünyada Spor Turizmi………... 16

2.4. Türkiyede Spor Turizmi……….... 17

2.5. Turistik Ürün ve Spor Kampları………... 18

2.5.1. Turistik Ürün Kavramı………... 18

2.5.2. Turistik Ürünü Oluşturan Faktörler………... 20

2.5.2.1.Turistik Ürünün Çekiciliği……… 21

2.5.2.2. Turistik Ürün Olarak Sunulan Hizmet ve Olanaklar.... 21

2.5.2.3. Turistik Ürüne Ulaşılabilirlik……… 22

2.5.2.4. Turistik Ürünün Oluşturulduğu Yerin İmajı…… 23

2.6. Spor Kampları………... 23

2.7. Turizm Sektörü İçinde Futbol Kampları………... 25

3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ………... 31

3.1. Araştırmanın Modeli………... 31

3.2. Evren ve Örneklem………... 31

3.3. Verilerin Toplanması………. 32

(9)

vi

Bulgular………. 45

4.3. Futbol Kulüplerinin Beklentilerinin ve Tatmin olma Düzeylerinin Karşılaştırılması………. 51

4.4. Futbol Kulüplerinin Lig Kategorileri ve Faaliyet Yerlerine Göre Beklenti-Memnuniyet Düzeyi Karşılaştırılması………... 71

5.SONUÇLAR VE ÖNERİLER………... 80 5.1. Sonuçlar……….. 80 5.2. Öneriler……… 86 KAYNAKÇA……… EKLER...

(10)

vii

TABLOLAR LİSTESİ

Tablo Sayfa No

1. Araştırma Hipotezleri ……….. 4 2. Futbol Kulübü Yöneticilerinin Demoğrafik Özelliklerine Göre Dağılımı…… 34 3. Araştırmaya Katılan Kulüplerin Kategorilerine Göre Dağılımı………... 36 4. Araştırmaya Katılan Kulüplerin Turizm İşletmelerinde Kamp Yapıp Yapmadıklarına Göre Dağılımı………36 5. Araştırmaya Katılan Kulüplerin Kamp Kafilesine Sporcular ve Teknik Ekibin Dışında Onların Aile ve Arkadaşlarının Katılıp Katılmamasına Göre Dağılımı… 37 6. Futbol Kulüplerinin Kamp Kişi Sayılarına Göre Dağılımı………. 38 7. Futbol Kamp Sürelerine Göre Dağılımı………. 39 8. Futbol Kulüplerinin Kamp Taleplerini İlettikleri Yerlere Göre Dağılımı…….. 40 9. Kulüplerin En Son Katıldıkları Kamp İçin Kullandıkları Bütçeye Göre Dağılımı ……… 41 10. Futbol Kulüplerinin Tercih Ettikleri Kamp Bölgelerine Göre Dağılımı…….. 42 11. Futbol Kulüplerinin Faaliyet de Bulundukları Bölgelere Göre Dağılımı……. 44 12. Futbol Kulübü Yöneticilerinin Turizm İşletmesinden Beklentileri ile İlgili İfadelere Yönelik Bakış Açıları………. .45 13. Futbol Kulübü Yöneticilerinin Turizm Bölgesinden Beklentileri ile İlgili İfadelere Yönelik Bakış Açıları……….… 46 14. Futbol Kulübü Yöneticilerinin Turizm İşletmesinden Tatmin Olma Düzeyleri ile İlgili İfadelere Yönelik Bakış Açıları……… 47 15. Futbol Kulübü Yöneticilerinin Turizm İşletmesinden Tatmin Olma Düzeyleri ile İlgili İfadelere Yönelik Bakış Açıları……….……… 50 16. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden sakin ortam beklentisi-tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……… 52

(11)

viii

olma düzeyi Wilcoxson Testi………..……… 53 19. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin nizami futbol sahası beklentisi- Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi………... 54 20. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin kamp için gerekli olabilecek teknolojik teçhizat ve seminer odası beklentisi- Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….. 55 21. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin fitness center beklentisi- Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……… 56 22. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin kablosuz internet hizmeti beklentisi- Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi………..……… 56 23. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin kamp kafilesinin serbest zamanlarını geçirecekleri uygun yer beklentisi- Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi…… 57 24. Turizm işletmelerinden futbol kulüplerinin sauna hamam hizmeti beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……… 58 25. Turizm işletmelerinin futbol kulüplerine sağlık hizmeti beklentisi-Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……… 59 26. Turizm işletmelerinin futbol kulüplerine kuru temizleme ve çamaşırhane hizmeti beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……… 60 27. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden güvenlik hizmeti beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….61 28. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden diğer futbol kulüpleri ile aynı işletme içinde kamp yapılmama beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi…… 61 29. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden masaj masası tahsisi beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….62 30. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden malzeme odası tahsisi beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi………63

(12)

ix

33. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden zengin bitki örtüsü beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……… 65 34. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden büyük alışveriş merkezlerine yakınlık beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….. 66 35. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden zengin tarihi ve turistik yerlere yakın olması beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……… 67 36. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden ormanlık alan ve koşu yolu beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……68 37. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden ulaşım kolaylığı beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….… 69 38. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden hazırlık maçı imkanı beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……….……… 70 39. Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden hazırlık maçı imkanı beklentisi -Tatmin olma düzeyi Wilcoxson Testi……… 70 40. Kulüplerin Katagorilerine Göre Turizm İşletmesinden Beklentilerine İlişkin Dağılımın Anova sonuçları……….……71 41. Kulüplerin Kategorilerine Göre Turizm Bölgesinden Beklentilerine İlişkin Dağılımın Anova Sonuçları……….………72 42. Kulüplerin Kategorilerine Göre Turizm İşletmesinden Tatmin Olma Düzeyine İlişkin Dağılımın Anova Sonuçları……… 73 43. Kulüplerin Kategorilerine Göre Turizm Bölgesinden Tatmin Olma Düzeyine İlişkin Dağılımın Anova Sonuçları……….……… 74 44. Kulüplerin Faaliyetlerini Sürdürdükleri Bölgelere Göre Turizm İşletmesinden Beklentilerine İlişkin Dağılımın Anova Sonuçları……….75 45. Kulüplerin Faaliyetlerini Sürdürdükleri Bölgelere Göre Turizm Bölgesinden Beklentilerine İlişkin Anova Testi……….76

(13)

x

(14)

GİRİŞ

Turizm sektörü dünyanın en hızlı gelişen sektörlerden birisidir. Bu gelişimi hızlandıran en büyük etken, şüphesiz insanların değerinin anlaşılması, turizm faaliyetlerinin lüks bir ihtiyaç yerine zorunlu bir ihtiyaç olarak algılanmaya başlamasıdır. Bunun da etkisiyle turizm faaliyetleri insanları alternatif yöreler aramaya, değişik özellikte tatil merkezleri bulmaya yöneltmiştir. İnsanlar özel ilgi ve ihtiyaçlarına göre tatil destinasyonunu belirleyerek turizm faaliyetlerine katılım göstermektedirler. Turizm faaliyetleri için öncelikli amacın tatil olmadığı katılımlar gerçekleşmektedir. Bu amaçla yapılan, turistik faaliyetlere, spor turizmi örnek olarak verilebilir.

Spor turizmi Dünyada ve ülkemizde en fazla gerçekleşen turizm türlerinden birisidir. Sportif amaçlı gelen ziyaretçilerin beklentileri ve tatmin düzeyleri arasında da farklılıklar vardır. Beklentilerini karşılayan grup veya bireyler hizmeti sunan bölgeye ve işletmeye olan hizmet talebi artarak devam etmektedir.

Günümüzde spor, kişisel ve toplumsal sağlığı koruyucu özelliklerinin yanında önemli bir hizmet sektörü konumuna gelmiştir. İçinde bulunduğumuz zaman dilimi içerisinde kitle iletişim araçları sayesinde sporun dünyanın her tarafından insanları çeken bir boyutunun olduğu bilinmektedir. Sporun bu yönleri ile turizm sektörü içerisinde yer alması diğer turistik faaliyetlere de katkısının olması mümkündür. Dünyada ve Türkiye de en çok sevilen spor dallarından birisi futboldur. Futbolun insanları cezbeden bu özelliğinden turizm sektörünün de yararlanması gerekmektedir.

Sportif amaçlı turizm hizmetinden yararlanmak isteyenler arasında kamp dönemlerini turizm işletmelerinde geçirmek isteyen futbol kulüpler de yer almaktadır. Bu bağlamda, futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden ve işletmelerin bulunduğu bölgelerden beklentileri ve tatmin olma düzeyleri ortaya koyarak, kulüplerin turizm

(15)

hizmet talebini artırmak, hem turizm sektörüne hem de futbol sektörüne faydalı olacağı düşünülmektedir.

1.1.Araştırmanın Problemi

Araştırmanın problemi, futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden beklentilerinin neler olduğu ve bu beklentilerin işletmelerce karşılanmasının hangi düzeyde olduğudur. Ayrıca, futbol kulüplerinin beklentilerinin karşılanabilmesi için işletmenin ve turizm bölgesi yetkililerinin yapabilecekleri çalışmalar nelerdir.

1.2.Araştırmanın Amacı

Araştırmanın amacı, futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden hizmet beklentilerinin ve bu beklentilerden tatmin olma düzeylerini ortaya koyulması ve futbol kampları için, turizm işletmelerinin tercih edilmesinde hangi faktörlerin daha etkili olduğunun tespit edilmesidir. Geniş anlamda günümüzün turizm talep eğilimleri dikkate alındığında, Türkiye, çok çeşitli ve farklı taleplere cevap verebilecek arz kaynaklarına sahip olduğu bilinmekte ve bu arz kaynakları çeşitli alt ve üst yapı eksikliği nedeniyle kullanamamaktadır.

Son yıllarda sportif etkinliklerin turizm sektörü içinde ki varlığı spor turizmi çerçevesi içinde giderek artmaktadır. Sportif etkinlikler içinde futbol önemli bir yer işgal etmektedir. Bu amaçla, futbol kulüplerinin kamp yeri olarak neden turizm işletmelerini tercih ettikleri, sorusuna cevap arayan kulüplerin, turizm işletmelerinden beklentilerini ortaya koyan bu çalışma, diğer çalışmalara ışık tutmak için hazırlanmıştır.

Bu çerçevede geliştirilebilecek araştırma sonuçları ve alt amaçların şunlar olabileceği düşünülmektedir.

1-) Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden, lig kategorileri açısından beklentileri hangi düzeydedir?

(16)

2-) Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden, lig kategorileri açısından tatmin olmaları hangi düzeydedir?

3-) Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden, lig kategorileri açısından beklentileri hangi düzeydedir?

4-) Futbol kulüplerinin turizm bölgelerinden, lig kategorileri açısından tatmin olmaları hangi düzeydedir?

5-) Futbol kulüplerinin faaliyet bölgelerine göre turizm işletmelerinden, beklentileri hangi düzeydedir?

6-) Futbol kulüplerinin faaliyet bölgelerine göre turizm işletmelerinden, tatmin olmaları hangi düzeydedir?

7-) Futbol kulüplerinin faaliyet bölgelerine göre turizm bölgelerinden, beklentileri hangi düzeydedir?

8-) Futbol kulüplerinin faaliyet bölgelerine göre turizm bölgelerinden, tatmin olmaları hangi düzeydedir?

Araştırma hipotezleri belirlenirken futbol kulüplerinin lig kategorilerine göre ve faaliyette bulundukları bölgelere göre beklentilerinde ve memnuniyet düzeylerinde farklılıklar olduğu düşünülmektedir. Farklı lig kategorilerinde ve farklı bölgelerde faaliyetlerini sürdüren kulüplerde ekonomik, sosyal, sportif amaç, taraftar sayısı, kurumsal yapı, iklim, coğrafi özellik gibi nedenlerle kulüplerin beklentileri ve memnuniyet düzeyleri arasında farklılıklar olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda, futbol kulüplerinin lig kategorilerine ve faaliyet yerlerine göre beklentilerinin ve memnuniyet düzeylerinin arasında anlamlı bir farklılık olduğunu ortaya koyan tek yönlü hipotezler oluşturulmuştur.

(17)

TABLO 1 Araştırma Hipotezleri

Tek yönlü hipotez

Futbol kulüplerinin lig kategorilerine göre turizm işletmelerinden, beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin lig kategorilerine göre turizm işletmelerinden, tatmin olma düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin lig kategorilerine turizm bölgelerinden, beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin lig kategorilerine göre turizm bölgelerinden, tatmin olma düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin faaliyet yerlerine göre turizm işletmelerinden, beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin faaliyet yerlerine göre turizm işletmelerinden, tatmin olma düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin faaliyet yerlerine göre turizm bölgesinden, beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

Futbol kulüplerinin faaliyet yerlerine göre turizm bölgelerinden, beklenti düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır.

1.3 Araştırmanın Önemi

Pazarlama araştırmalarının temelinde bulunan konulardan birisi: tüketicilerin kullandıkları veya tecrübe ettikleri ürünlerden ne ölçüde memnun olduklarının ortaya koyulmasıdır. Tüketicilerin memnuniyetlerinin sağlanması, hizmetin veya malın tekrar alınmasının sağlanması açısından önemlidir (Duman, 2003: 47).

(18)

Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden özellikle, kamp dönemlerinde yararlanmak istemeleri turizm işletmelerinin hedef pazarını genişletecektir. Bu araştırmadan elde edilen bulgular futbol kulüplerinin genel olarak işletmelerden ne tür beklentiler içinde olduklarını ortaya koymuştur. Futbol kulüplerine yönelik hizmet sunmak isteyen işletmeler, çalışmanın verilerinden yararlanacaktır. Futbol kulüplerinin beklentilerinin öğrenilmesi tek başına yeterli olmayacaktır. Futbol kulüplerinin öncelikli beklentilerinin neler olduğunun ortaya koyulması, kulüplere hizmet etmek isteyen turizm işletmelerinin politika ve planlarına kılavuzluk edecektir. Ayrıca, bu çalışma daha sonraki çalışmalar için önemli bir kaynak olacaktır.

1.4.Araştırmanın Varsayımları

Araştırma sonucunda, futbol kulüplerinin beklentilerine ilişkin yeterli bilgi elde edilmiştir. Araştırmaya dâhil olan tüm kulüplerin ilgili yöneticilerinden kamp dönemlerinde turizm işletmelerinden beklentilerine ve bu beklentilere ilişkin tatmin olma düzeyleri ile ilgili sağlıklı cevaplar alınmıştır. Anketi dolduran yöneticiler kulüplerin kamp programlarının belirlenmesinde yetkilidir.

1.5. Araştırmanın Sınırlılıkları

Araştırma 2007–2008 Futbol sezonunda Turkcell Süper Lig, Bank Asya 1.lig ve T.F.F 2. Lig. B kategorisinde mücadele eden 86 futbol kulübü değerlendirmeye alınarak yapılmıştır. Türkiye’de diğer kategorilerde mücadele eden kulüpler zaman ve ekonomik açıdan yaşanabilecek zorluklar nedeniyle araştırmaya dâhil edilmemiştir. Araştırmaya konu olan kamplar, devre arası kamlar ile sınırlandırılmıştır. Kulüplerin de zamanla, işletmelerce karşılanmasını istediği ihtiyaçlar ve beklentileri değişebilecektir.

(19)

1.6.Tanımlar

Araştırmada kullanılan terimler aşağıda açıklanmıştır.

Spor: İnsanın var oluşundan bugüne kadar onunla birlikte olan sporun kabul

edilmiş evrensel bir tanımı yoktur. Ancak, spor olarak kabul edilen aktivitelerde ortak olan belli unsurlar vardır. Spor insanoğlunun var oluşundan beri onunla beraber olan, belirli kurallar içeren, rekabet ortamı olan, haz veren aktiviteler bütünlüğüdür (Miçaoğulları, 2006: 8).

Futbol: Bugün milyonlarca kişiyi peşinden koşturan ve halen dünyada en fazla sporcusu ve seyircisi bulunan spor olma özelliğini taşıyan futbol, sınırlan belli bir saha üzerinde, on birer oyuncudan teşekkül eden iki takımın arasında, birbirlerine üstünlük sağlamak, yenmek için yaptıkları bir mücadeledir (Kırdar, 2006: 16).

Spor turizmi: Uluslar arası veya ulusal olsun sportif aktivite içeren organizasyonlar, turlar, şampiyonalar v.b. de, katılanların amacının boş zaman değerlendirme veya yarışma isteklerinin olduğu, temelinde sportif etkinliklere katılmak için seyahat içeren tüm turizm hareketleridir (Miçaoğulları, 2006: 9).

Spor Kulübü: Spor faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurulan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescilini yaptırılan derneklerdir (Mutlutürk, 2001: 16).

Turizm İşletmeleri: Kar amacıyla, ölçülebilir karşılıklı sosyo-ekonomik, sosyo-kültürel, sosyo-psikolojik gereksinimleri rasyonel biçimde tatmin etmek için ekonomik anlamda değeri olmayan doğal, toplumsal ve kültürel değerlerinde ciddi biçimde kullanıldığı; tekniğe, araştırmaya, örgüte, planlamaya, proğramlamaya ve daha çok beşeri güçlere dayanarak yönetilen ve yürütülen faaliyetleri oluşturan ekonomik birimlere turizm işletmeleri denir (Nehas, 1998: 4).

(20)

2.KAVRAMSAL ÇERÇEVE

Sportif etkinlikler ile turizm faaliyetlerinin birlikte değerlendirildiği spor turizminden ve spor turizminin dünyada ve Türkiye’de yansımalarından bahsetmek yararlı olacaktır. Ayrıca, futbol kamplarının bir turistik ürün haline gelmesi ve bu ürünün geliştirilmesi için neler yapılabileceğinin ortaya konulması, kavramsal çerçeve içerisinde değerlendirilecek hususlardandır.

2.1.Spor Turizmi Kavramı

Spor Turizmi kavramına girmeden önce turizm kavramının genel niteliklerinden bahsetmek yararlı olacaktır. İnsanların kendi konaklama yerleri dışında sürekli olarak yerleşmemek, özellikle politik ve ticari bir amaç gütmemek üzere liberal bir atmosfer içinde iş, merak, din, sağlık, spor, istirahat gibi amaçlarla veya aile ziyareti, kongre, seminerlere katılmak gibi nedenlerle, kişisel ya da toplu şekilde yaptıkları seyahatlerden ve gittikleri yerde 24 saati aşan veya ülkenin bir konaklama tesisinde en az bir geceleme süre ile konaklamalarından ortaya çıkan ve iş ilişkilerini kapsayan, hizmet endüstrisi bir tüketim olayı ve sosyal bir olaydır (Aycı, 2004:4). Turizmin bu tanımında, sosyal niteliğine vurgu yapılmış, turizm olayı geniş bir şekilde açıklanmıştır. Ayrıca, turizm Öztaş, (2002) tarafından devamlı olarak yaşanılan yer dışında tüketici olarak tatil, dinlenme, eğlence, kültür, vb ihtiyaçların giderilmesi amacıyla yapılan seyahatler ve geçici konaklama hareketleri olarak tanımlanmıştır.

Ulucak (2000) tarafından sosyal, politik, sağlık, kültürel, finansal işlevi olan turizmin şu şekilde özetlenmiştir

• Milli gelire katkı sağlayan önemli bir faaliyettir. • Ekonomiyi geliştiren bir hizmet sektörüdür.

(21)

• İş ve istihdam yaratıcı özelliğe sahiptir.

• Doğal, kültürel ve sosyal çevreyi korumanın ve geliştirmenin etkili bir aracıdır.

• Sağladığı dövizle dış ödemeler dengesini olumlu yönde etkileyen bir endüstridir.

Yukarıdaki nitelikleri dikkate alındığında turizm günümüzde ulaştığı boyutlar sayesinde sanayi veya uluslar arası ticaret gibi önemli ve sürekli bir sektör özelliğine kavuşmuştur (Küçükaslan, 2006: 2).

Turizm ve turist biyolojik bir varlık gibi sürekli devinim içindedir. İnsan davranış ve alışkanlıklarının direkt olarak yansıdığı bir sektördür. 21.yüzyılın turizm tüketicisi artık yeni alışkanlıklar geliştirmektedir. Bu ihtiyaçlardan alternatif turizm tipleri doğmuştur (Küçükaslan, 2006: 12) . Bu, turizmin değişen ve gelişen yapısına uygun gelişmelerin de ilerleyen dönemlerde devam edeceğini göstermektedir. Müşteri profilinde meydana gelen değişiklik, pazarı kaçınılmaz olarak, ihtiyaç duyulan talebe uygun ürünler ortaya koymaya zorlamaktadır. Bu ise turizm endüstrisini, yatırımdan pazarlamaya, işletmeden tanıtıma kadar her alanda yeni stratejiler geliştirmeye ve bunları etkin bir şekilde uygulamaya yöneltmektedir (Yeşiltaş ve Öztürk,2008: 9). Yeni stratejiler geliştirilirken pek çok doğa sporu ve diğer spor türlerinin turizm içerisinde yer almasıyla oluşan altarnatif turizm çeşitlerinden, spor turizminin üzerinde durmak yararlı olacaktır.

Spor turizmi kavramı dünya literatürüne girişi yeni olması nedeniyle spor ve turizm kavramları ayrı ayrı tanımlanarak bir bütünlük oluşturulmuştur. Bu, Gibson tarafından aşağıdaki turizm ve spor ilişkisi şekliyle ifade edilmiştir.

(22)

Şekil.1.Turizm ve Spor İlişkisi Kaynak:(Miçooğulları,2004:12).

Turizm ile ilgili genel kavramlardan spor ile ilişkisini ortaya koyacak spor turizmi kavramının içeriğine bakıldığında, şu değerlendirmeler yapılabilir; Günümüzde pek çok insan sportif faaliyetlere katılmakta ve bu faaliyetleri seyirci olarak takip etmektedirler. Spor ve turizm arasındaki ilişki çok önceden beri bilinmesinin yanında şimdilerde global bir değer olarak kendini göstermektedir (Kara,2005:59). Spor ve turizm arasındaki ilişkinin boyutu büyümüştür. Bunda küreselleşmenin artışıyla mesafelerin kısalması insanların değişik sportif etkinliklere katılabilmek dünyanın birçok bölgesine gidebilmesi etkili olmuştur. Dünya turizm örgütü’nün (WTO) sonuçlarını 1999 yılında yayınladığı Eğlence-Dinlence zamanındaki gelişmeler isimli araştırmada turizm talebinin daha aktif

Turizm ve Spor

Gelir getirici etkinlikler dışında kalan serbest zamanlarımızın hemen hepsini içine alan seyahat;bundan doğan konaklama, yeme içme, ulaşım eğlence gibi hizmetler ve ilişkiler bütünüdür.

İçeriğinin ve

uygulamalarının hepsi fiziksel hareketlere dayalı, kuralları olan, rekabet içeren, haz veren, ulusal ve uluslar arası alanda kabul görmüş fiziksel aktivitelerin tümüdür. Konaklama Bağlantı Noktası Toplumsal Aktiviteler

(23)

tatillere kayacağı ve geleneksel güneş-deniz-kum tatillerin oranın azalacağı anlaşılmıştır (Yücel,2002).

Hinch ve Higham’ın çalışmalarında bahsettikleri gibi spor turizmi birçok alanla ilişkili bir konudur. Yönetim, Coğrafya, Sosyoloji gibi bilim dalları bunlardan bazılarıdır. Spor olaylarının dünyadaki ziyaretçileri çekmekte gazete ve televizyonlarda önemli bir konu olarak yer almaktadır (Hinch ve Higham, 2006: 1064).

Spor turizmi son yıllarda Dünyada ve Türkiyede sportif amaçlı ziyaretlerin artması ve bu amaçla yapılan ziyaretlerin ekonomik etkilerinin olması nedeniyle önem taşımaktadır. Turist gönderen Avrupa ülkelerinde yapılan istatistikler, ‘spor amaçlı seyahat oranının hızla yükseldiğini göstermektedir. ‘Spor amaçlı seyahat’ artık ‘Spor kafilesi turizmi’ olmaktan çıkıp, ‘kitlesel boyut kazanmıştır. Eskiden sadece büyük takımların futbol maçları ve olimpiyat gibi dev organizasyonlar nedeniyle kitlesel spor turizmi gerçekleşmekteyken, şimdilerde yüzme, basketbol, veleybol, atletizim, boks, güreş, buz hokeyi, dağcılık, rafting, yamaç paraşütü, otomobil yarışı, karting gibi sporlar ve hatta stranç gibi etkinlikler de uluslar arası çapta kitlesel turizm konusu olabilmektedir (Kara, 2005: 59).

Aşağıda çalışmanın ekinde yer alan Türk vatandaşlarının ülke dışına çıkışının nedenleri ve yabancıların Türkiye ye geliş nedenleri ile ilgili istatistik verileri değerlendirilmektedir. Bu veriler, sportif etkinliklerin turizm olayı içinde ne oranda yer aldığını göstermektedir. Ek 1’de Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sportif etkinlikleri yapma amacıyla ülke dışına çıkmalarına dair veriler yer almaktadır. Ek 2’de ise yurt dışından Türkiye ye sportif amaçlı yapılan ziyaretlere ilişkin istatistiksel veriler yer almaktadır.

Ek 1 deki istatistiksel verileri yorumlandığında, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sportif amaçlı ziyaretleri 2003 yılından 2006 yılına kadar genelde azalan bir eğilim göstermiştir. Ancak, 2006 yılında genel turizm trendlerindeki

(24)

değişimler nedeniyle 2005 yılına göre küçük de olsa bir artış söz konusudur. Genel hatlarıyla Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sportif amaçlı ziyaretlerindeki azalış trendi bu ihtiyaçlarını ülke içinde gidermeye başladıkları şeklinde yorumlanabilir.

Ek 2’de ise 2003–2006 yılları arasında yabancı ziyaretçilerin Türkiye’ye geliş amaçlarını gösteren sayısal veriler vardır. Bu verilere bakıldığında hala yabancı ziyaretçileri sportif nedenlerle Türkiye’ye çekilemediği anlaşılmaktadır. Ek 2 incelendiğinde, Türkiye’nin hala özel ilgiye dayalı turizmi geliştiremediği gezi ve eğlence turizmine hitap eden bir ülke konumunda olmaya devam ettiği görülmektedir.

Spora, turisti çeken özelliği açısından bakıldığında, diğer turisti çeken özelliklere göre, farklı bir yapısı olduğunu söylemek mümkündür. Turizm ile ilgili politikaları yönlendiren yöneticiler bu farklılığı bir avantaja dönüştürebilirler. Bu avantaj, spor turizminin turistin bizzat kendi faaliyetlerinin spor turizminin ürünü olmasından kaynaklanmaktadır (Hinch ve Higham, 2006: 1064).

Sportif amaçlı seyahat eden turistler dinsel seyahat yolculukları gibi farklı bir motivasyonla turizm hareketine katılırlar. Belçikalı bir araştırmacının bir çalışması 1967 yılından 1989 yılına kadar geçen süreçte sportif aktivitelere turistlerin taleplerinin %1300 oranında arttığını göstermiştir. Turistler, Dünya çapında popülaritesi olan büyük organizasyonların yanında yerel sportif organizasyonlara da katılım göstermektedirler. İnsanlar arasında aktif yaşam tarzının oluşması spor turizmine olan ilgiyi artırmaktadır. Son zamanlarda hep gençlere yönelik olduğu düşünülen spor etkinliklerinin her yaş grubundan insana hitap edebileceği anlaşılmıştır (Green ve Chalip,1998:1). Yukarda da ifade edildiği gibi insanların sportif etkinliklere katılımı dünyanın hızlı değişimi ile parellellik göstererek hızla artmış, insanların spora olan ilgisi, genç ve yaşlı olmalarına bakılmaksızın yoğunlaşmıştır.

(25)

Spor pazarının gelişmesi spor turizminde fırsatları genişletmekte ve spor turizmi ilgili çalışmalara olan ihtiyacı artırmaktadır. Bu çalışmalar şu soruların cevabını aramak şeklinde olmalıdır; Spor turizmini diğer turizm faaliyetlerinden ne ayırır? Diğer turizm faaliyetleri ile ortak noktası nedir? İnsanlar spor temelli tatillere neden çıkar? Şimdiye kadar, spor turizmi ile ilgili çalışmalar genellikle büyük organizasyonlara yönelik olmuştur. Sportif faaliyetlere iki türlü katılım söz konusudur. Kimileri tarafından faaliyet izlenir, kimileri tarafından faaliyet icra edilir. İşte bu sebeple faaliyeti yapan ve izleyen açısından farklı algılama ve beklentiler söz konusudur. İzleyenler, faaliyetin eğlencesine odaklanırken, yapanlar kendilerine en uygun tesis ve ortamları aramaktadırlar (Green ve Chalip, 1998: 276).

2.2.Spor Turizminin Çeşitli Etkileri

Spor turizminin çok çeşitli etkileri vardır. Ancak, toplumları ve ülkeleri daha çok etkileyen, ekonomik etkilerinden, sosyal etkilerinden ve çevresel etkilerinden bahsedilecektir.

2.2.1.Ekonomik Etkileri

Bir ülke ekonomisi için turizm bir kazanç kaynağı ve döviz girdisi sağlayan olay olarak ne kadar önemli ise, bölgeler arası dengesizliğin giderilmesi, altyapısı bulunmayan bölgelere turizm oranının yüksek olduğu gelişmekte olan ülkelerde yeni iş ve meslek alanlarının açılması sayesinde işsizliğin azaltılması, tarım, ulaştırma, hizmetler ve diğer turizmle doğrudan ve dolaylı olarak ilgili bulunan ticari faaliyetlerin canlılık kazanması, üretimin artırılması gibi parasal olmayan gelişmeler de önemlidir.

(26)

Spor turizminin ekonomik etkileri o ülke içerisinde yapılan kaliteli organizasyonlara değişik formlarda katılan (katılımcı, yönetici, seyirci v.b.) in sanların harcamaları sonucu oluşur.

Dünya kupaları ile ilgili olarak yapılan istatiski çalışmalarda 2006 Dünya kupası için şampiyonanın düzenlendiği ülke olan Almanyaya 2,5 milyon turist gitmiştir. Yine 2002 yılında Güney Kore ve Japonyada düzenlenen Dünya kupasına 2,5 milyondan fazla turist gitmiş ve maç başına seyirci ortalamasının 42269 olduğu ifade edilmiştir (Sarıçay, 2006).

1999 yılında Amerika da yapılan uluslar arası ve ulusal spor turizm organizasyonları sonucu 44 milyar dolar kar elde edildiği bildirilmiştir. Başka bir örnekte ise 1998 yılında Spor turizm organizasyonlarının İskoçya’ya getirisinin bir milyar doksan dört milyon sterlin olarak bildirilmiştir (Miçooğulları, 2004: 20).

İnsanlar değişik biçimlerle sportif organizasyonlara katılmaktadırlar. Bazen doğrudan faaliyetin kendisini yaparlarken, bazen de izleyici olarak faaliyete katılım göstermektedirler. Bu faaliyetleri gerçekleştirirken, çeşitli harcamaların meydana gelmesi, spor turizminin ekonomik boyutunu ortaya koymaktadır.

Dünyada kar sporu yapılabilen resort sayısı yaklaşık 6000, 64 milyon amatör ve profesyonel kayak sporcusunun olduğu ifade edilmektedir. Dünyanın en büyük kar turizmi pazarlarından biri olan İngiltere’de seyahatler sonucu oluşan ekonomik harcama seviyesi 1.4 milyarlık ekonomik büyüklüğü ifade etmektedir (Yücel, 2005).

Toplum genel olarak sportif olaylara eğlence ve gurur amaçlı bakmaktadır. Aynı zamanda sportif olaylara ekonomik açıdan da bakılabilmektedir. Spor turizmi içerisinde değerlendirilebilecek büyük sportif organizasyonların, faaliyetin yapıldığı bölgeye ekonomik anlamda kazanç getirmesi beklenmez, aksine; kısa dönemde büyük stadyum ve tesislerin yapılması büyük mali yüklere de sebep olur.

(27)

Ancak genel anlamda büyük organizasyonların yapılması yerel turizm faaliyetlerinin başarılarında önemli rol oynamaktadır (Margaret, 2007: 333).

Spor turizmi içerisinde ki faaliyetlere insanlar, hem doğrudan katılmakta hem de bu faaliyetlerin izleyicisi olmaktadırlar. Spor turizmi faaliyetleri gerçekleştiği zamanlarda ister doğrudan katılımcılar, ister izleyiciler, faaliyetin yapıldığı destinasyonda önemli miktarda para harcamakta ve ekonomiye çok büyük katkıları olmaktadır.

2.2.2.Sosyo Kültürel Etkileri

Turizm sektörü emek yoğun bir sektör olarak kabul edilir. Bu nedenle; turistlerin yapmış oldukları tüketim harcamalarının turizm sektörüne doğrudan etkisi varken, aynı zamanda sektöre girdi veren diğer sektörlere de dolaylı istihdam olanakları yaratarak, etkili olmaktadır. Bunun sonucu olarak; turizm ekonomideki yarattığı genel istihdam etkisi ile ülkedeki toplam istihdamı etkilemektedir. Spor turizm organizasyonlarına ev sahipliği yapan ülkeler; tesislerini, elamanlarını, konaklama tesislerini ve alışveriş merkezlerini, gelen insanların hizmetine sunarak, onlarla belirli oranlarda kültürel etkileşim sağlarlar (Miçooğulları, 2004: 21).

Birçok spor turizm aktivitesi, aktivitenin yapıldığı destinasyondaki yerel halka ihtiyaç duymaktadır. Ayrıca uluslar arası büyük sportif etkinlikler ve şampiyonalar destinesyonlara itibar kazandırmaktadır (Steven de Knop,1999:204). Bu büyük şampiyonalardan biri olan 2000 Sdney olimpiyat oyunları için 1991 yılından itibaren genç ve işsiz sınıfın eğitilmesi ve yetiştirilmesi spor turizminin sosyo kültürel etkisine örnek olarak gösterilebilir (Waıtt, 2003: 195).

Spor turizmi; psikolojik etkisi, kültürel etkileşimi üst seviyeye çıkarması, ticareti muhafaza etmesi gibi olumlu etkilerinin yanında o bölge ve yöre insanının

(28)

sporcu kimliğinin ortaya konulması açısından da önem taşımaktadır (Steven de Knop, 1999: 210).

2.2.3.Çevresel Etkileri

Spor turizminin çevresel etkileri düşünüldüğünde, sportif etkinliklerin kapalı ve açık alanlarda yapılabildiği ve bu sportif faaliyetlerin çevreye olumlu ve olumsuz etkilerinin olabildiği bilinmektedir. Açık alanlarda yapılan sportif etkinlikler sürdürülebilir turizm çerçevesince ele alınırsa olumlu etkilerinden bahsedilebilir. Kapalı spor alanlarının yapımı için imar planına, çevre ve doğal dokuya uygun yapıların ortaya konulması çevreyi olumlu etkilemektedir. Bu çerçevenin dışında kalan yapıların çevreyi olumsuz etkilediği söylenebilir.

Outdoor sporların etkinliklerinin gelişimi, doğal ortamların kullanılabilirliği, verimliliği ve daha optimum tesisleştirilmesi açısından yararlı olurken bu ortamlar içindeki toprağın, ağaçların, ve diğer canlı varlıkların zarar görmelerini de beraberinde getirebilmektedir (Miçooğuları,2006:21).

Çevre duyarlılığı konusu, turizm sektörü açısından çok büyük önem taşımaktadır. Çevre ve doğanın; temiz, bozulmamış ve yıpranmamış olması tüm insanların ve turistlerin beklentileridir. Turistlerin kirletilmiş ve yıpranmış bir çevreyi, tarihi ve doğal değerleri yok edilmiş bir ortamı ziyaret etmek istememeleri hizmeti sunanları, yatırımları yapanları çevre konusunda daha duyarlı davranmaya zorlayacaktır (Yavuz ve Zığındere, 2000: 323).

(29)

2.3.Dünyada Spor Turizmi

Turizm türlerinden kitle turizmi, diğer turizm türlerine göre, ağırlığı halen devam etmektedir. Ancak son yıllarda turizm de yaşanan değişikliklerle birlikte, alternatif turizm çeşitleri ön plana çıkmakta ve bu trendin gelecekte de devam edeceği düşünülmektedir (Uzel, 2003: 140). Bu alternatif turizm çeşitlerinden spor turizminin gelişiminin de diğer alternatif turizm çeşitlerine paralel olarak gelişimini devam ettireceği söylenebilir.

Spor turizmi dünyadaki boyutları, spor amaçlı ziyaretlerin artması ve bu amaçla ziyaret edilen bölge ve ülkelerde gelirlerin artmasıyla daha da genişlemektedir. Kenya da dalış sporu ile ilgilenenler ve Nepal de trekking yapanlar, spor turizmine olan ilgiyi göstermektedir. Ayrıca, gezi ve turist dergilerinde spor turizmine ilişkin reklâmların artması da bu ilgiyi pekiştirmektedir. Birçok ziyaretçiyi kendine çeken sportif organizasyonlar da olmaktadır. Bunlar; Fransa’nın üç hafta süren bisiklet yarışı ‘Le Tour’ birkaç milyon insanı bu bölgedeki yarışa çekmektedir. Yine İngilterede yaklaşık 2,5 milyon insan açık havada yapılan sporları seyretmektedirler (Kara, 2005: 60).

Dünyanın en büyük kar turizmi pazarlarından biri olan İngilterede 2003-2004 yılları kış sezonunda, kar sporu amacıyla yapılan seyahat sayısı 1milyon 205 bin gibi bir rakama ulaştığı açıklanmıştır (Yücel, 2005).

Spor turizmi Uluslar Arası Konseyinin (STIC) yaptırdığı bir araştırmaya göre dünya turizm gelirinin %32’si Spor turizmi etkinliklerinden sağlanmaktadır. Yine Almanya, Hollanda ve Fransa da yurtdışına seyahat eden turistlerle ilgili yapılan araştırmalar spor amaçlı ziyaretlerin sayısındaki artışı ortaya koymaktadır. Alman turistlerden 32 milyon kişi spor amaçlı ziyaretlere katılmaktadırlar. Hollanda da bu sayı 7, Fransa da ise 3,5 milyon kişidir. Almanların spor amaçlı ziyaretleri 1997–1999 yılları arasında yüzde 17 artmıştır. Yine aynı dönemde,

(30)

Fransızların spor amaçlı ziyaretlerinde yüzde 7’lik bir artış gerçekleşmiştir (Kara, 2005: 60).

2.4.Türkiyede Spor Turizmi

Son yıllarda turizm ile sportif etkinlikler arasındaki ilişki, Türkiye turizminde önemini giderek artırmaktadır. Türkiyede özellikle doğa sporlarından kaynaklanan spor turizmi, son yıllarda hızlı bir gelişim göstermiştir.15-20 yıl öncesine kadar isimleri önemli bir çoğunluk tarafından bilinmeyen, rafting, paragliding, trekking, diving, gibi pek çok doğa sporu, Türkiye de uygulanır hale gelmiştir (Yücel, 2002).

Kültür ve Turizm Bakanlığının 2023 yılını hedefleyen turizm stratejisi içerisinde de spor turizmine yer verilmiş, özellikle golf ve kış turizminin gelişmesi için yapılabilecek çalışmalardan bahsedilmiştir. Kış turizminin geliştirilmesi için yapılabilecek çalışmalardan bazıları; tesislere kolay ulaşım sağlanması, kayak alanında yeterli konaklama tesisinin bulunması, tüm kayak merkezleri için yeterli altyapı faaliyetlerinin bitirilmesi, uluslar arası standartlarda kayak pistlerinin yapılmasıdır. Golf turizminin geliştirilmesi için yapılabilecek çalışmalardan bazıları; Türkiye’nin golf turizmi için uygun yerler belirlenip golf turisti için çekim merkezi olmak, yeni golf tesisleri oluşturmaktır (Kültür ve Turizm Bakanlığı,2007).

Yine Türkiye de spor turizmini ve özel ilgi turizmlerini geliştirmek için yapılan çalışmalardan biri de İstanbul Ticaret Odası (İ.T.O)’nın hazırladığı Doğu Anadolu Turizm Odaklı Bölgesel Gelişim Projesidir. Bu proje kapsamında, kış olimpiyatları için araştırmalar yapılmış ve doğa sporları nehir sporları gibi turizm çeşitlerinin geliştirilmesi konuları ele alınmıştır (Yücel, 2005).

(31)

Türsab’a ait başka bir araştırmanın ilk verilerine göre Türkiye de belli başlı doğa sporu yapılabilecek 178 turizm kaynağı tespit edilmiştir. Bu kaynaklarda 15 çeşit doğa sporunun yapılabileceği ifade edilmiştir. Bunlardan; dağcılık, kar sporları, rafting, yamaç paraşütü, doğa yürüyüşü, ve kanyoning yapılabilen alanların sayısı daha fazladır (Kara,2005:61).

2.5. Turistik Ürün ve Spor Kampları

Genel olarak futbol kamplarının nasıl bir turistik ürün olduğunu ortaya koymadan önce turistik ürün kavramından ve turistik ürününü oluşturan faktörlerden bahsetmek yararlı olacaktır. Ayrıca, spor kamplarının yararı ve spor kamplarının gerekçeleri hakkında bilgiler verilerek futbol kamplarının daha kolay anlaşılması sağlanacaktır.

2.5.1.Turistik Ürün Kavramı

Bir ülke ya da yörenin turistlere sunduğu hizmetlerin bütünü turistik ürünü oluşturmaktadır. Ürünler, mevcut alanın sahip olduğu doğal ve tarihi değerler ile sonradan oluşturulmuş verilerden oluşabilir. Sayılabilecek tüm unsurlar turizmi doğrudan veya dolaylı olarak etkileyebilir (Usta, 1988: 167).

Bir ülkede, turizm işletmeleri tarafından üretilen turistik ürünün ögeleri incelendiğinde doğal, kültürel ve sosyal varlıklardan veya insan emeği ile ortaya konulmuş mal ve hizmetlerden oluşmaktadır. Bir işletmenin sunduğu konaklama, yiyecek-içecek, eğlence ve rekreasyon hizmeti, hatta danışmanlık ve rehberlik hizmetleri turistik ürünün insan emeğiyle üretilen kısmını oluşturmaktadır. Turistik ürün karmasının diğer kısmını oluşturan ögeler ise; doğal güzellikler, doğal

(32)

harikalar, iklim, tarihi kalıntılar, gelenekler, örf adetler, müzeler anıtlar ve folklorik değerlerdir (Yavuz ve Zığındere, 2000: 331).

Turistik ürününü çeşitlendiren, ürünü verimli bir şekilde satabilen ülke ve yöreler rakiplerine göre daha avantajlı konuma gelirler. Turizmin kullandığı alanların çok çeşitli olması, turistik üründe de çeşitlilik yaratılmasını zorunlu kılmaktadır. Turistik ürün çeşitlendirmesi yapmak, özellikle arz kaynaklarına bağlıdır. Turistik ürün çeşitleri ülkelerin-bölgelerin sahip olduğu altyapı, üstyapı olanakları ve tamamlayıcı hizmetler ile doğal, kültürel ve toplumsal kaynakların farklılığına bağlı olarak değişebilmektedir. Bazı bölgeler birden fazla turistik arz kaynaklarına sahip olabilir. Bu bölgelerde birbirini destekleyecek şekilde turistik ürün çeşitlendirmesi yapmak kısıtlı arz kaynaklarına sahip olan bölgelere göre daha yararlı olabilir (Demir ve Demir, 2004: 94).

Turizm gelişiminde son 20 yıldır büyük ilerleme kaydetmiş olan Türkiye, son yıllarda ‘sürdürülebilir turizm’ gelişiminde olumsuz bir dönem içindedir. Turizmde ilkeli ve planlı bir gelişme için, Türkiye’nin turizmini çeşitlendirmesi gerekmektedir.

Türkiye, çeşitlendirmede başarılı olabilmek için meseleyi çok boyutlu ele almak zorundadır bu boyutlar;

• Turizmin ürünlerini çeşitlendirmek • Talebi bölgelere yaymak

• Talebi sezonlara yaymak

• Ülke pazarlar anlamında pazar çeşitliliği yaratmak • Demografik anlamda Pazar çeşitliliği yaratmak

Şeklinde sıralamak mümkündür (Türsab, 2003).

Yukarıdaki boyutlara bakıldığında, turizmde tek başına çeşitliliğinin sağlanmasının yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca, pazar yapısında da

(33)

çeşitliğin gerekliliğine vurgu yapılmıştır. Talebin sezonlara yayılmasının verimliği artırmada ki etkisi unutulmamıştır.

Turizm sektöründe toplam turistik ürünün üretimi ve satışı sırasında, konaklama, seyahat ve ulaştırma işletmeleri, kamu yönetimi, meslek kuruluşları gibi pek çok kuruluş işbirliği içerisindedir. Turistik ürünlerle diğer mallar arasında farklılık yaratan özellikler, turistik ürünlerin hem üretimi hem de satışı sırasında bu kuruluşlar tarafından dikkate alınmalı ve pazarlanacak ürün tam olarak tespit edilmelidir (Usta,1988:167).

2.5.2.Turistik Ürünü Oluşturan Faktörler

Paket tur kapsamında sunulabilecek her türlü hizmet somut olarak değerlendirilirken, turların ya da işletmelerin imajı, hizmet kalitesi vs. elle tutulamayan soyut özellikler olarak değerlendirilir. Genel olarak, turistik ürün, turizm ürünü ve turist ürünü olarak iki şekilde incelenebilir. Turizm ürünü: bir ülke, bölge veya yörede var olan kaynakların ve bunların turiste sunuluş biçimine ilişkin hizmetlerin tümüdür. Doğal güzellikler, tarihi ve arkeolojik değerler, iklim gibi elamanlar, o yöre, bölge veya ülkenin turizm ürünüdür. Turist ürünü ise; turistin, seyahati boyunca satın aldığı mal ve hizmetler ile yaşadığı tecrübelerdir. Turizm ürünü ve turist ürünü birbirini tamamlayıp, bileşik bir ürün olarak turistik ürünü oluşturmaktadır (Jafarov, 2003: 32).

Küçükaslan (2006)’a göre, Turizm sektörünün en belirgin özelliklerinden biri de bütünleştirici bir yapıya sahip olmasıdır. Örneğin; bir bölgeye gelen turist, turistik ürün ve hizmet portföyünden sadece konaklama ve yeme-içme ile sınırlı kalmayıp, ulaştırma eğlence, kültür turları, müze ziyareti, özel ilgi turizmi kapsamında yer alan rafting, yamaç paraşütü, tracking, golf vb.sportif turlar, jeep safari turları, tarihi eser gezileri gibi rekreaktif ürün ve hizmetleri de satın almaktadır. Dolayısıyla, turizm

(34)

sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin yanı sıra yan sektörlerde yer alan işletmeler de bu faaliyetlerden gelir elde etmektedirler.

2.5.2.1. Turistik Ürünün Çekiciliği

Gidilecek yerin çekiciliği, turistin, bu yeri diğer yöre ya da bölgeye göre tercih etmesini sağlayan bir faktördür. Yöredeki çekicilik faktörleri, tüketicinin seçim yapmasında, satıcıların motivasyonun da etkili olabilmektedir. Çekicilik; seyahat edilen yöredeki doğal güzellikler, iklim ya da coğrafik özelliklerinden oluşan bir yer çekiciliği olabilir. Pamukkale’deki travertenler, kapadokyadaki peri pacaları, Niagara şelalesi gibi alanlar yer çekiciliğine örnek olarak verilebilir. Yöreye ait forklor, din, festival, sanat, tiyotro ve müzeler kültürel çekiciliklere örnek olarak verilebilir. Orjinal binalar, turistik altyapı içeren tarihi ve modern mimari, anıtlar, parklar, bahçeler, marinalar mimari çekiciliklerdir. Ayrıca yöre halkının yaşam tarzı, dili gibi elamanlarda sosyal çekicilik örnekleridir (Jafarov, 2003: 34).

İnsanların düşünce yapılarında meydana gelen değişmeler ihtiyaç duydukları ürünlerde çeşitlendirme yapılması zorunluluğu ortaya koymuştur. Bütün yazarlar tarafından turizm çeşitlerinin ayrımında esas alınan yöntem, kişinin turizm olayına katılmasına sebep olan motivasyon aracının ne olduğu ile ilgilidir. Kişiye çekici gelen unsurlar seyahatlerinin sebebini oluşturmaktadır (Yeşiltaş ve Öztürk, 2008: 7).

2.5.2.2. Turistik Ürün Olarak Sunulan Hizmet ve Olanaklar

Çekim gücüne sahip olan yerlerde, çekim gücünün yanısıra, sözkonusu bölgedeki fiziksel unsurlar da önem taşımaktadır. Bunlar, ya turistin doğrudan kullandığı tesislerdir(otel, otel odası gibi) ya da tatilleri esnasında yerel halk ile

(35)

birlikte paylaştıkları hizmetlerdir. Bu hizmetin varlığı, destinasyonun çekiciliğini sağlayan unsurlar arasındadır. Turizm işletmelerinden ve turizm hizmetinden yoksun bölgelerde çekicilik yeterli olmayabilir. Turistlerin tercihlerini artırmak için çeşitli hizmetlerle çekicilik pekiştirilmelidir (Jafarov, 2003: 35).

Turizm her şeyden önce ekonomik ve kültürel bir faaliyettir. Turizmin malzemesi öncelikle kültürdür. Tarihi ve doğal güzellikler, o destinasyonda yaşayan yerel halka ait yaşam tarzı, bu kültürün bir parçasıdır. Yanlızca güneş ve denizin var olması ile kendiliğinden bir turizm faaliyetinin gelişemeyeceği bilinmektedir. Dolayısıyla pazarlanacak olan doğa ve kültür malzemesi, olgunlaştırılmış hizmet kültürüyle birlikte bir anlam ifade etmektedir (Konya Ticaret Odası, 2006: 7).

2.5.2.3. Turistik Ürüne Ulaşılabilirlik

Ulaşılabilirlik, fiziki mesafe, zaman ve ulaşım masrafları ile ölçülür ve değerlendirilir. Bir turistik ürünün ulaşılabilirliği, onun kolay ve ekonomik oluşuna bağlıdır. Yoğun nüfuslu yerleşim merkezlerine yakın bulunan çekici yöreler ulaşımı en kolay olan ve turist çeken yerlerdir. Karayolu, havaalanı, demiryolu, limanlar ve toplu ulaşım araçları gibi altyapı tesisleri ile bunların büyüklüğü, ulaştırma araçlarının sıklığı, güzergâhları ve düzenli seferler, ulaşılabilirliği etkileyen en önemli faktörlerdendir (Jafarov, 2003: 36).

Ulaşımı, zor olan turistik çekiciliklere sahip bir çok bölge ulaşım imkânlarının gelişmesiyle turizm pazarından payını alma şansı bulacaklardır. Bazı bölgelerin aşırı yıpranmışlığı ve turistik çekiciliklerini kaybetmeleri bu tür bölgelerin ulaşım imkanlarını geliştirmesiyle kendilerini avantajlı konuma getirecektir (Çeken vd, 2008: 84).

(36)

2.5.2.4. Turistik Ürünün Oluşturulduğu Yerin İmajı

Turistlerin bir yeri tercih etmesinde ki en önemli etkenlerden birisi, o yörenin imajıdır. İmaj ve deneyimlerden oluşan beklentiler, turist açısından birbiriyle yakından bağlantılı elamanlar olup, turistik ürünün soyut yanını oluşturmaktadır. Turistik çekiciliğe sahip yörelerin imajının oluşumu uzun süre alır ve oluştuktan sonra imajının değişikliğe uğraması veya imajda bir azalma olması oldukça güçtür. Bir yörenin iyi yönde imajının oluşmasını sağlayan değerler, kalıtlar ve doğal güzellikler değişse veya ortadan kalksa bile, imaj, varlığını uzun süre korumaktadır (Jafarov, 2003: 36).

Turistik ürünün oluşturulduğu bölgelerin imaj ve tanıtımla ilgili çalışmaları başarılı olduğu sürece diğer bölgelere göre talep edilme oranları artacaktır (Çeken, 2008: 84).

2.6.Spor Kampları

Spor kampları bireysel ve grup olarak yapılan, kendi içinde kuralları olan genelde rekabete dayalı bedensel ve zihinsel yeteneklerin gelişimini sağlayan, eğitici ve eğlendirici uğraşlar olarak kabul edilmektedir (Aydın vd, 2007: 60).

Bugün Sporda başarı sağlayabilmek için sadece ilgili branşta çalışmak yeterli olmamaktadır. Teknik ve taktik çalışmanın yanında sporcunun fiziki yapısının iyi tespit edilmesi ve kabiliyetle beraber ortaya çıkartılması onun psikolojik olarak rahatlatılması da başarıda etkilidir ( Karakuş, 1993: 17).

(37)

Spor kampları çok çeşitli gerekçelerle yapılabilmektedir. Spor eğitimi açısından kamplar sporcunun bazı beceri ve alışkanlıkları öğrenmesi ve bunların kalıcı olmasını sağlamaktadır (Karakuş, 1993: 18).

Spor kamplarının bir başka gerekçesi de spor gelişiminin sağlanmasına yöneliktir. Kazanılmış teknik-taktik çalışmaların değişen kurallar ve antreman prensiplerine göre yeniden düzenlenip geliştirilmesi kamplar sayesinde verimini çabuklaştırdığı gibi aynı zamanda yaygınlaştırmaktadır. Sporcuların kendilerini yenilemesi ve sporda ilerlemesi için spor gelişimini tam olarak sağlamasıyla mümkün olabilmektedir (Karakuş, 1993: 19).

Spor kampları sporcu grupların motivasyonu açısından önemlidir. Aralarında oluşturacakları ekip ruhunun gelişmesi, beraber hareket etme bilincinin kazandırılması açısından yararlı olmaktadır. Çünkü sporcu grup, kendini ortak bir amaca, performans hedeflerine ve kendilerini beraberce sorumlu tuttukları yaklaşıma adamış, birbirini tamamlayıcı becerilere sahip insan topluluğunu ifade etmektedir. Ekip ruhunun oluşturulması ekibin başarılı olmasında önemli bir etkiye sahiptir (Üçüncü ve Balcı, 2008: 31).

Bir diğer kamp gerekçesi de sporcuların düzenli beslenmeleri ve sağlık durumlarının iyi olması amacıyla kamp yapılmasıdır. Kamp ortamında sporcuların tüm besin öğelerini ihtiyacı oranında ve düzenli alması önemlidir. Sporcuların sağlık durumlarının kontrolü ve denetimi açısından da kamplar faydalı olmaktadır (Karakuş, 1993: 21).

Yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı üzere sporcu kamplarının sporcuların başarılarında amaçlarına ulaşmada isteklerini artırmada, ekip ruhu ve bilincinin oluşmasında ve onların denetlenmesinde son derecede yararlı olduğu anlaşılmaktadır. Spor kamplarının yararlarından bahsettikten sonra futbol kamplarının turistik ürün olarak futbol kulüplerine sunulmasının nasıl olması gerektiğinin üzerinde durmak yararlı olacaktır.

(38)

2.7.Turizm Sektörü İçinde Futbol Kampları

Futbolun yüksek düzeyde fiziksel aktiviteyi gerektirmesi, kitleleri çekmesi ve büyük bir endüstri haline gelmesi gibi özelliklerinden dolayı futbol takımları, futbol sezonunun başında veya liğe verilen arada, takımlarına gerekli fiziksel, psikolojik ve teknik yeterliliği kazandırmak zorundadır. Futbol takımları, yeni sezona veya sezonun ikinci yarısına daha iyi hazırlanmak için çeşitli tatil yörelerinde antrenmanlarına en uygun ortamı oluşturmayı amaç edinerek, kamp yapmaktadırlar. Bu nedenle, futbol takımları kendilerine kamplar için en uygun ortamı sağlayacak, gerekli alt yapı ve üst yapı çalışmalarını yerine getirmiş, turizm işletmeleri arayışına girmektedirler. Bu konuda, futbol klüplerinin ayırdığı bütçe artmış, futbolcuların psikolojik ve fiziksel yönlerden formda kalmalarına yönelik kamp faaliyetlerinin içeriklerinde farklılıklaşmalar meydana gelmiştir. Böylece, futbol takımlarının kamp yaptığı bölgelerde kaldıkları konaklama işletmelerine ve bölge ekonomisine önemli katkılar sağladıkları anlaşılmaktadır (Kara, 2005: 67).

Türkiye’nin en önemli tatil bölgelerinden Antalya, turizmin kapsamını hergeçen gün genişletmektedir. Antalya tatil dönemlerinde yabancı turistlerin geldiği bölge olmaktan çıkıp, kış aylarında da değişik turistik ürünler ortaya koyarak kalabalıklaşan bir bölge olmuştur. Özellikle futbol kulüpleri devre arası kamplarını bu bölgede yapmayı tercih etmektedir ve böylece bu alan ile ilgili yatırımlar artmaktadır (www.arsiv.zaman.com).

Futbol kulüpleri kamp için tercih yaparken, işletmenin spor kompleksi’nin olup olmadığına dikkat etmektedirler. Bu, hedef pazarında futbol klüplerine yer veren turizm işletmeleri için yatırımları ne şekilde yapacaklarına dair fikir vermektedir. Böylece, Turizm işletmeleri sportif tesisler ve nizami futbol sahaları yatırımlarını artırmışlardır (www.aksiyon.com).

(39)

Bazı turizm işletmeleri futbol sahası için yer bulmakta zorlanırken çareyi yerel halka ait tarlaları kiralayarak futbol sahasına dönüştürmekte bulmaktadırlar. Bu, hem işletmenin futbol sahası ihtiyacının karşılanmasını sağlamakta, hem de yöre halkının arazisi verimli bir şekilde değerlendirilmesine fırsat vermektedir (www.aksiyon.com).

Demir ve Demir (2004)’e ait Avrupada ve Türkiyede futbol kulüplerinin kamp yeri seçiminde aradıkları kriterlere ilişkin çalışmada, kulüplerin tercihlerinde başrolü oynayan etkenler iklim koşulları, kamp yapılacak tesislerin özellikleri, futbol turnuvası ve maç organizasyonu ve bölgesel özellikler olarak sıralanmıştır.

Yukarıda da ifade edildiği üzere futbol kulüpleri kamp yaparken en verimli şartlarda kamp organizasyonlarını gerçekleşmek istedikleri anlaşılmaktadır. Bu, sportif başarıyı sağlayacak ortamı istedikleri şeklinde yorumlanabilir.

Futbol kulüplerinin gerek sezon öncesi, gerekse devre arası hazırlık çalışmaları için kamp yeri seçiminde dikkat ettikleri en önemli etkenlerin başında uygun iklim şartları gelmektedir. Sezon öncesi çalışmalarda rakımı yüksek, serin iklime sahip yerler tercih edilmektedir. Devre arası hazırlık çalışmaları genelde kış dönemine rastladığından sıcak iklime sahip bölgeler tercih edilmektedir (Demir ve Demir, 2004:106).

Futbol kulüplerinin konaklama tesislerinde aradığı özellikler şu şekilde sıralanmaktadır.

• Nizami saha • Antreman sahası

• Yağmur suyunu tutmayan drenaj sistemi • Bermuda ve Lolium karışımı çim, • Sahanın etrafınının tellerle çevrili olması

(40)

• Otomobil ve otobüsler için ayrı otopark • Basın Merkezi, • VIP Salonu • Soyunma Odaları, • Kafeterya ve Büfe • Sağlık Ekibi • Masaj odaları • Koşu parkuru

• Kapalı yüzme havuzu

• Özel yiyecek menüsü hazırlanması ve tesisin yemek kalitesi yüksek, servisi iyi ve daha önceden futbol takımlarını ağırlama tecrübesi

• Takımlar için Video-TV salonunun olması • Malzeme odası

• Antrenman sonrası mönülerin hazır olması

• Diğer takımlar ve konuklardan ayrılmış bir restoranda yemek yeme imkânı • Akşam saatlerinde konakladıkları katta çay, kahve, kek standı kurulması • Gelişmiş kondisyon cihazlarının bulunduğu fitness center

• Formaların yıkanması ve geri dönüş çabukluğu, • Sauna-Hamam

• Antrenmanlarda futbolculara su verilmesi

• Antrenman sahalarının konaklama tesisine yakın olması • Antrenman sahası-konaklama tesisi arasındaki transfer imkanı • Sakin ortam

• Konaklama tesisinin bir katının veya bir bloğunun bir takıma ayrılabilmesi olanaklarının olması gerekmektedir (Demir ve Demir, 2004: 107).

Futbol klüplerinin kamp yeri seçiminde dikkat ettikleri bir başka unsur da hazırlık maçı yapabilme olanakları olmasıdır. Maç organizasyonları kapsamında futbol klüplerinin beklentilerini şöyle sıralamak mümkündür.

(41)

• Kamp yapılacak bölgede teknik heyetin talebi doğrultusunda hazırlık maçı yapılabilecek takımlar bulunmalıdır.

• Organizasyonun ekonomik şartları uygun olmalıdır. • Hazırlık maçlarına lisanslı hakem imkânı sağlanmalıdır. • Gerekli güvenlik tedbirleri alınmalıdır

• Medya ve basın mensupları için alt yapı imkânları sağlanmalıdır.

Futbol kulüpleri yukarıda saydığımız ve asıl olarak turizm işletmeleri tarafından sağlanması gereken imkânların yanında, işletme ile birlikte yerel idareciler ve diğer özel sektör kuruluşlarınca yerine getirilmesi gereken önlemler de aşağıda sıralanmıştır.

Ulaşımın kolaylığı (Havalimanı, uygun yollar vb) • Orman içi çalışma alanının bulunması,

• Koşu parkurlarının bulunması, • Bölgenin emniyetli olması

• Konaklama tesisleri ve antrenman sahalarının alternatifi olması,

• Özel gıdalarının sağlanabilme kolaylığı gibi imkanlar olmalıdır (Demir ve Demir, 2004:108).

Futbol kamplarının turizm işletmelerin de yapılması hem işletmeye hem yöreye hem de ülkenin genel turizmine katkıları olmaktadır. Özellikle, futbol takımlarının geldikleri dönemlerde düzenlenen futbol turnuvaları ve turnuvalara davet edilen dünyaca ünlü takımlar, bölgenin tanıtımına çok önemli katkılar sağlamaktadırlar. Futbol takımları, bölgeye gelirken taraftarlarını ve takımlarla ilgili bilgi vermek için, medya mensuplarını da beraberinde getirmektedirler. Böylece futbol turizmi domino etkisi yaparak turist sayısında ve turizm gelirinde ki artışa katkı yapmaktadır (Kara, 2005: 107).

Futbol kulüplerinin aradığı nitelikler ile ilgili olarak Gençlerbirliği yöneticisi Canatan (2008) da şu ifadeleri kullanmıştır. ‘Futbol kulüplerinin devre arası ve sezon

(42)

öncesi kamp dönemleri arasında farklılıklar vardır. Sezon öncesi taktik, teknik ve kuvvet çalışmaları ağırlıklı olurken devre arası kampları taktik ağırlıklı olmaktadır. Futbol kulüpleri iklim yerlerini seçerken özellikle sıcak iklimi olan yerleri seçmektedir. Özellikle, soğuk iklim bölgelerinde faaliyetine devan eden kulüpler için bu, önemli bir gerekçedir.

Futbol kulüpleri kamp yaparken turizm işletmelerinden en öncelikli beklentileri futbol sahası ve fitness center olanaklarından yararlanmaktır. Özellikle büyük kulüpler, işletmenin belli bir katının ve boloğunun kendilerine tahsis edilmesini beklemektedirler. Ayrıca, antrenman proğramlarına uygun olacak bir yeme içme planı istemektedirler. Kulüpler, işletmelerden güvenlik, sağlık gibi hizmetlerin de üst düzeyde olmasını beklemekte, bu konuda isteklerini işletme yönetimine bildirmektedirler. Kampların bulunduğu yerler ile ilgili olarak her kulübün farklı beklentileri olabileceği, bu balgamda, tarihi ve turistik yerlere yakın kamp yerleri ile büyük alışveriş merkezlerine yakın olan kamp yerleri de tercih edilebilmektedir. Futbol kulüpleri, aynı zamanda iddia proğramı içerisinde maçlar oynamalarının getirdikleri kazanımlarla, futbol kulüplerine ekonomik külfet olan kamplardan para kazanmaya başlamışlardır’ diye görüşlerini ifade etmiştir. Bir başka uzmanın görüşüne bakıldığında, Özdemir (2008) Canatan gibi iddia proğramların etkisiyle kulüplerin daha fazla maç yapma isteği olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, G.B. Oftaş teknik direktörü Osman Özdemir iddia proğramında yer alan maçların ciddi maçlar olduğunu ve bu maçlarda alınacak kart cezalarının liğe yansıtıldığını ifade etmiştir.

Dünyada ve Türkiyede her geçen gün daha fazla kişinin takip ettiği bir spor olan futbol, önemli bir kitle sporu olmanın dışında büyük bir endüstridir. Futbolun bu kitleleri çeken bu derece önemli bir spor olayı olması, turizm başta olmak üzere birçok sektörün futbolla özellikle futboldan elde edilen gelirlerle ilgilenmesine neden olmaktadır (Ünlüönen vd. , 2008: 322).

Tüm bu değerlendirmeler dikkate alındığında, futbol kulüplerinin kamp yeri olarak turizm işletmelerini tercih etmesini sağlayacak ortamların hazırlanması

(43)

gerekmektedir. Bu doğrultuda turizm işletmelerine ve turizm bölgesindeki kamusal yöneticilere görevler düşmektedir. Kulüplerin öncelikli beklentilerinin kamp programının verimli geçmesi, sportif başarıyı sağlayacak çalışma ortamı ve mali açıdan kulübe fazla mali yük getirmemesi olduğu anlaşılmaktadır.

(44)

3.ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ

Araştırmanın bu bölümünde alan çalışmasında uygulanan yöntem hakkında bilgiler verilecektir. Araştırmada uygulanan model, araştırmada ki evren ve örneklem hesaplaması, verilerin toplanması ve analiz edilmesi sürecinin nasıl gerçekleştiği anlatılacaktır.

3.1.Araştırmanın Modeli

Araştırma ile ilgili öncelikle internetten ve yazılı kaynaklardan bilgiler toplanmıştır. Bu yönüyle araştırma belgesel tarama türünden bir araştırma olmuştur. Futbol kulüplerinin turizm işletmelerinden beklentilerini ortaya koymak için turizm işletme ve bazı futbol kulübü yöneticilerinden görüş alınmıştır. Bu bağlamda; ilgili literatür ve uzman görüşleri doğrultusunda anket soru formu hazırlanmış ve ilgili kulüp yöneticilerinin anket soru formunu doldurması istenmiştir. Araştırmada toplanan verilerin araştırma problemine ilişkin neleri ifade ettiği açıklanmaya çalışılmıştır. Bu yönüyle araştırma betimsel bir nitelik taşımıştır.

3.2.Evren ve Örneklem

Araştırmanın evreni Turkcell süper lig, Bank Asya 1.lig ve T.F.F 2.Lig’de 2007–2008 futbol sezonunda mücadele eden futbol kulüpleridir. Bu kapsamda Turkcell süper lig de mücadele eden 18 futbol kulübü, Bank Asya 1.Lig’de mücadele eden 18 futbol kulübü, T.F.F 2.Lig B Kategorisinde mücadele eden 50 futbol kulübü çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Çalışmanın evrenini oluşturan 86 futbol

(45)

kulübünün hepsine anket soru formu gönderilmesine, tüm uğraş ve çabalara rağmen sadece 51 kulüpten geri dönüşüm sağlanmıştır.

Örneklem hesaplaması için (Krejcie ve Morgan:1970)den yararlanılmıştır.

X2 . N . P (1 – P) S =

d2 . (N – 1) + X2 . P (1 – P)

X2 - 1 serbestlik derecesinde seçilen güven düzeyine göre kay kare değeri (örnek 3,841)

N - örneklem alınacak evrendeki eleman sayısı (51)

P - Evren ortalaması (Maksimum örneklem büyüklüğü 0,50 olarak kabul edilir) d - Kabul edilen güven düzeyi (Örnek 0,10)

3,841. 86 . 0,50 (1 – 0,50) S = 0,102 . (86 – 1) + 3,841. 0,50 (1 – 0,50) 82,5815 S = 0,85!0,96025 82,5815 S = 1,81025 S = 45,618837 ise 46 alınır 3.3.Verilerin Toplanması

Araştırma, konuyla ilgili yazılı kaynaklardan, futbol kulübü yöneticilerinden ve turizm işletme yöneticilerinden toplanan bilgiler uzman yardımı alınarak anket formu haline getirilmiştir. Kulüplere anket formunun gönderilebilmesi için Türkiye Futbol Federasyonu internet sitesinden futbol kulüplerine ait adres, fax, mail, ve telofan bilgilerine ulaşılmış, oluşturulan anket formu mail, posta, fax ve elden teslim yöntemi ile kulüplere gönderilmiştir. Hazırlanan anket formunun kulüplere ulaşıp

Şekil

Tablo  7’de  futbol  kamplarının  sürelerine  ilişkin  bilgiler  yer  almıştır.  Buna  göre  kulüpler  ağırlıklı  olarak  %43.1  ile  8-14  gün  aralığında  kamp  yaptıkları  anlaşılmıştır
Tablo  16  incelendiğinde,  futbol  kulüplerinin  turizm  işletmelerinden  sakin  ortam  beklentileri  ve turizm  işletmelerinden  sakin ortam  hazırlaması  ile  ilgili tatmin  olma  düzeyleri  arasında  anlamlı  bir  farklılığın  olup  olmadığı  Wilcoxson
Tablo  20  incelendiğinde,  futbol  kulüplerinin  turizm  işletmelerinden  kendilerine  işletmenin  gerekli  teknolojik  teçhizat  ve  seminer  odası  tahsis  edilmesi  beklentileri  ve  turizm  işletmelerinden  kendilerine  işletmenin  gerekli  teknolojik
Tablo  22  incelendiğinde,  futbol  kulüplerinin  turizm  işletmelerinden  kendilerine  işletmenin  kablosuz  internet  hizmeti  sağlaması  beklentileri  ve  turizm  işletmelerinden  kendilerine  işletmenin  kablosuz  internet  hizmeti  sağlaması  beklenti
+7

Referanslar

Benzer Belgeler

Son olarak ise, teorik alanda ileri sürülen iddialar açısından, Sakarya ilinde spor turizmi envanteri (Sakarya’daki spor alanları, sporcu sayıları, spor

Araştırma sonucunda, erkek öğrencilerin okul takımlarında, beden eğitimi dersleri sırasında ve okul dışı sportif aktivitelerinde daha aktif oldukları; kızların ise daha çok

Spor olaylarının canlı yayınlanması, spor programları, yorum ve açıkoturum programları, spor haberleri ile gazetelerin spora ayırdıkları sayfalar ve (magazin dâhil)

Tüm kariyeriniz boyunca (son 12 ay hariç) yönettiğiniz maçlarda veya maçlara hazırlanırken yaptığınız antrenmanlarda şu ana kadar bahsetmediğiniz herhangi bir

• Alan Bilgisi Dersleri ; Fizyoloji, Anatomi, Spor Psikolojisi, Spor Sosyolojisi, Antrenman Bilgisi, Spor Yönetimi, Beden Eğitimi ve Spora. Giriş, Spor Fizyolojisi,

Türkiye’de Sporun Teşkilatlanmasında İKİ Modelden Söz Edilir; (1)..  BİRİNCİ MODEL;

Gruplar kendi aralarında karşılaştırıldığında ise, otur-uzan testinde 30 dakika sonra yapılan ölçümlerde Mulligan SNAG tekniğinin kinesiotape uygulamasına

C282Y homozigot, ferritin düzeyi >1000 μg/l, özellikle 40 yaş üstü ve karaciğer hastalığı için diğer risk fak- törleri olan bireylerin karaciğerlerindeki hasarlanmayı ya