Alacahöyük

(1)

Yazan: Y a şa r 9Tabi

A S A L L A R IM IZ D A d a im a rü y a la ra g iren a k sakallı piri h a tırla rsın ız . G a fle t u y k u su n d a u y u y a n a d a m a b a h çesin d e k i b ir a ğ a ç altın ı g ö s te re re k ; «B urasını k a z d er, a ltın la d o lu b ir k ü p b u la c a k sın !» Bu sevinçli işareti alm ış o lan a d a m , sa b a h le y in n e fes n efese b a h ç e sin e k o şar, g ece ak sak allı p irin işa re t ettiği yeri k a z m ıy a k o y u lu r. G erçi k ü p ü b u lu r, fa k a t içinin k ö m ü rle d o lu o ld u ğ u n u g ö rü r, v e y a n lış b ir h a re k e tile tılsım ı b o z m u ş o ld u ğunu d ü şü n e re k b a h tın a la n e t e d e r.

A k sak allı pir, a rtık rü y a la ra g irm ez o ld u . F a k a t o n a a rtık lüzum d a k a l m am ıştır. Y u rd u k arış k arış d o la şa n m ü ta h a ssısla r k a tiy e te y a k ın b ir is a b e t le to p ra k altı h âzin e le rin in y erin i işa re t e d iy o rla r. V e k a z m a la r v u ru lu p de m e y d a n a k ö m ü r çık a rsa , esef değil, se vinç d o ğ u ru y o r, ç ü n k ü k ö m ü rü n d e k ü çü k b ir g a y re tle a ltın a tah v il e d ile b ileceği ö ğ ren ilm iştir.

Y u rd u n se rv e t seviyesini h e rg ü n b i ra z d a h a a rttıra n to p r a k altı h â z in e le rim iz b ü tü n n ev ilerin i m em le k e tim iz d e b u lm a k k a b il o la n m a d e n le rd e n d e ib a re t d e ğ ild ir. T a rih in v e ta rih ö n c e sinin k a y d e ttiğ i en eski m e d e n iy e tle ri k o y n u n d a b e sle y ip b ü y ü tm ü ş o la n A - n a d o lu , k ıy m e t ta k d irin d e âciz k

alına-Aiaca kazasının Pazarlı köyünde hari- kulâde başı bütün ecnebî mütahassısla-

rın hayranlığını kazanan bir köylü.

Yukarda Fbansız profesörlerinden Reigase ile Noelle Roger ve arkadaşımız Ya şar Nabi ve Boğaz köyde Eti surlarının

te müze binası önünde Arkeolog Hâmit

cak k a d a r zen g in eski eserlerle d o lu dur. G ü n g e çm ez ki, g a z e te lerim iz d e b ir m e m le k e t h a b e ri y u rd u n b ir k ö ş e sin d e b ir eski eserin d a h a m e y d a n a çı k arıld ığ ın ı bild irm esin .

Eski eserler de, g ö zleri sey y ah a ltın la rın a hırsla çev rili b ir d ü n y a d a , güzel m a n z a ra ve b o l eğ len ce k a d a r turizm i teşv ik e d e n v a s ıta la rd a n biri h a lin e g e l m iştir.

Pompei’

nin k a ly a y a ,

Akro

pol’ün

Y u n a n ista n a

her sene temin

et-muhteşem kapısı. Aşağıda: Alacahöyük- Kuşay misafirlere izahat veriyor...

tiği safi g elirin m ik ta rı h e r tü rlü tah- 1 m in le rd e n fazlad ır.

F a k a t h an g i m e m le k e t, ta rih î h â zin e leri b a k ım ın d a n T ü rk iy e ile b o y ölçüş m ek id d ia s ın a girişeb ilir? Eski ç a ğ la rın şu v e y a b u m e d e n iy e tin e v a ta n lık e t m iş o lm a k la ö v ü n e n ülkelere, T ü rk A - n a d o lu , gelm iş v e geçm iş b ü tü n m e d e n iy etlere y a ta k lık etm iş v e h e p sin d e n k o y n u n d a silinm ez izler sa k lam ış

ol

(2)

sar-No. 241

YEDIGÜN

Sayfa 11

Pazarlıda çardak altında bir istirahat, bütün ecnebi profesörleri bağdaş kurmuş olmaktan mütevellit neşelerini saklamıyorlar..

v etlerim izi d ü n y a y a ta n ıtm a k için y a p ıla c a k p e k ç o k işim iz v a rd ır. D ü n y a y ı b ıra k ın , b iz z a t biz T ü rk le rin bile bu hususta n e k a d a r az ve n e k a d a r y an lış m a lû m a t sah ib i o ld u ğ u m u zu s a k la m a k ta m a n a y o k tu r.

¥ ¥ ¥

T a rih k o n g re m iz e iştirak için A v ru - p a n ın b irç o k m e m le k e tle rin d e n g e len d eğ erli âlim lerle b irlik te Ç o ru m v ilâ y e ti d a h ilin d e A la c a h ö y ü k v e B o ğ azk ö y h a ra b e le rin i z iy a re tte n y en i d ö n m ü ş b u lu n u y o ru m . Bu se y a h a te ç ık a rk e n g ö re c e k le rim in b u d e re c e h e y b e tli v e eh em m iy etli şe y le r o la c a ğ ın ı h a tırım d a n g eçirm ed iğ im i itiraf etm eliyim .

Y u rd u m u zu n , T ro v a , E fez, B erg am a gibi d ü n y a c a tan ılm ış ta rih î h âzin eleri y a n ın d a , k ıy m e t v e e h e m m iy e ti d a h a yeni ö ğ ren ilm iy e b aşlam ış o lan b u y e r lerin, m e d e n iy e tin en u zak k a y n a k la rı n a k a d a r d a y a n a n eserler ta şım aları d olayısile, ta rih bilgisine y a p a c a k la rı h iz m e tle r h u d u tsu z d u r.

D o lm a b a h ç e sa ra y ın d a k i ta rih se r g isin d e teşh ir ed ilen ço k s a n a tk â ra n e

işlenm iş a ltın v e güm üş Eti eşyaları, iki kıy m etli a rk e o lo ğ u m u z H â m it K o şa y ’- Ia, R em zi O ğ u z ’un n e z a re ti a ltın d a T ü rk T a rih C e m iy etin e y ap tırılm ış o lan A la c a h ö y ü k k a z ıla rın d a m e y d a n a ç ık a rılm ıştır. A la c a h ö y ü k , asla n h ey k elleri v e ü zeri S fe n k s’Ierle süslü k a p ı d o la - yısile yüz y ıld a n fazla b ir z a m a n d a n - b eri tarih çilerce m alû m b ir y erd i. F a k a t b u ra d a k i H ö yüküri tarih i a y d ın la t- m ıy a y a rıy a c a k , n e k ıy m etli h â z in e le r le d o lu o ld u ğ u n u a n h y a ra k b u n la rı g ü n ışığına ç ık a rm a k T ü rk âlim lerin e n asip olm uş b ir m a z h a riy e ttir.

A la c a h ö y ü k te to p ra k , 14 m e tre d e rinliğe k a d a r kazılm ıştır. S ırasile, O s- m anlı, S elçuk, B izans, R o m a , E ti, b a k ır d e v ri ta b a k a la rı k a ld ırıla ra k e n ip tid a î m e d e n iy e tin iz le rin d e n s o n ra b a k ir to p ra ğ a , y a n i in san h a y a tın d a n iz ta şım ıy a n ta b a k a y a k a d a r v arılm ıştır.

H ö y ü k k ö y ü , ibu k az ıla rın y a p ıld ığ ı y erin ta m ü stü n d e d ir. Bu itib a rla a r a ş tırm a la rı g en işle te b ilm e k için k ö y ü b u r a d a n k a ld ırm a k icap etm iştir. B ü tü n k ö y istim lâk ed ilm iş v e y ık ıla c a k o la n çirkin m a n z a ra lı h a ra p ev lerin y e rin e c iv a rd a tem iz v e güzel b ir k ö y ü n in şasına b a şla n m ıştır. H e r sen e b u r a d a işçi o la ra k çalışan v e p a ra k a z a n a n köylüleri, y e ra ltın d a n g e le n b u u m u l m a d ık n im et, şim d i yeni v e güzel b ir k ö y sah ib i d e etm iştir.

Bu h a ra p m a n z a ra lı k ö y ev lerin in b u ra d a n k a lk m a sı h a k ik a te n isa b e t o l m uştur. Ç ü n k ü , E ti sa ra y ın ın h e y b e tli tem ellerile o n d a n iki m e tre y u k a rd a k i b u k u lü b elerin teşkil ettiği te z a t v e d ö rt b in sen e z a rfın d a m e d e n iy e tin b u r a d a hiç ilerlem em iş o ld u ğ u şe k lin d e y an lış b ir zan u y a n d ıra b ilird i.

H ö y ü k k a z ıla rın d a b ize sırların ı a ç m ış o lan k ıral m e z a rla rı E ti m e d e n iy e tinin yüksekliği v e a z a m e ti h a k k ın d a sarih b ir fikir v e re b ile c e k m a h iy e tte d ir. F a k a t, b u r a d a h e n ü z a ra ştırm a la rın d a h a b a ş la n g ıc ın d a b u lu n u y o ru z . G e le cek sen e d a h a geniş ö lçü d e d e v a m e- d e ç e k o lan k az ıla rın bize y en i p e k ço k şey ler ö ğ reteceğ in i şim d id e n ta h m in e t m e k m ü m k ü n d ü r.

eti şeh rin in h a ra b e le rin i ta ş ım a k ta d ır. H â lâ izleri g ö rü le n geniş b ir su r b ü tü n tep ey i k u şa tıy o r v e üç m e tre k a lın lı ğ ın d a d u v a rla rın h a ric î te c a v u z la ra k a r şı m ü d a fa a ettiği b u şeh ird e, z a m a n z a m a n g en işley ip d a ra lm ış b ü y ü k b ir İm p a ra to rlu k k u rm u ş o lan Eti h ü k ü m d a rla rı s a lta n a t sü rü y o rla rd ı.

B u ra d a k i h a ra b e le r a ra s ın d a ç o k d ik k a te d e ğ e r b ir y e r o lan ve yüz y ıld a n - b e ri A rk e o lo ğ la rc a ta n ıla n Y a zıh k ay a, k a y a la rla çev rili iki g a le rid e n m ü re k k e p tir. T a b ia tın elile h a zırlan m ış o lan b u oy u n o k a d a r m u h te şe m d ir ki, E ti’ler b u rasın ı b ir açık m a b e t o la ra k k u lla n m ışla rd ır. D u v a rla r b a şta n b a şa k a b a rtm a T a n rı resim lerd e sü slü d ü r ve ta n rıla rın iki ay rı istik a m e tte ilerliy erek d ip te k i k a y a n ın ü z e rin d e b irleştik leri ve selâm la ştık la rı g ö rü lm e k te d ir. Bu k a b a rtm a la r, kıral k a p ısın d a g ö rü le n aslan h ey k e lle ri, m ü z e le re n a k led ilm iş o lan d iğ er eserler, d ö rt, b eş b in yıl önce b u ra d a sa n a t k a b iliy etin in n e k a d a r yük selm iş v e incelm iş o ld u ğ u n a ş a h it lik ed iy o r. F a k a t E ti m e d e n iy e tin d e b u s a n a t k a b iliy e tin e m ü v azi o la ra k te k n ik b ilg ilerin d e ü stü n lü ğ ü h a k k ın d a b ir fikir e d in m e k için iki b in m e tre m u- ra b b a ı b ir a rsa ü z e rin d e b in a ed ilm iş o la n b ü y ü k m a b e d in m e y d a n a ç ık a rıl m ış tem ellerin i g ö rm e k v e ç o k m ü k e m m el p lâ n ın ı te tk ik e tm ek , b ir d e b u m a b e tte k u llan ılm ış to n la rc a a ğ ırlık ta ki m u azzam g ra n it b lo k la rın ın 3 0 0 k i lo m e tre m e sa fe d e n b u ra y a taşın m ış o l d u k la rın ı h a tırla m a k k â fid ir. B u m u h teşem eser ö n ü n d e , y a n ım d a k i ecn eb i p ro fe sö rle rin h a y re tle d u ra k la d ık la rın ı g ö rü y o ru m .

T a rih öncesi h u su su n d a en salâh iy etli ilim a d a m la rın d a n b iri o la n C e n e v re Ü n iv ersitesi p ro fe sö rü P itta r d , b u k u d re tte eserler y a ra tm ış o la n E ti m e d e n iy etin in a n c a k ç a ğ d a şı o la n M ısır m e- d e n iy etile k ıy a sla n a b ile c eğ in i v e Bo- ğ a z k ö y ü n ü n e h e m m iy e tç e M ısır h a r a b e le rin d e n aşağ ı o lm a d ığ ın ı sö y lü y o r du.

D ö rt b in yıl, b ir dü şü n ü n , in san lık tarih i ü z e rin d e n ne fırtın a la r, n e seller geçti. F a k a t E ti’lerin d ö r t b in yıl önce şa şılacak b ir m a h a re tle in şa e tm iş o l d u k la rı b ir taş tü n elin h â lâ sa p a sa ğ la m d u rd u ğ u n u sö y le rse m in a n ır m ısınız? Z ira a tle u ğ ra şa n , h a y v a n besliyen, şe h irle rin e k a n a liz a sy o n tesisatı y a p a n v e k a ld ırım d ö şiy e n E ti’lerin, gü zellik v e b ü y ü k lü ğ ü h a ra b e le rin in e h e m m iy e

tin d e v ü z u h la g ö rü le n ş e h irle rin d e - eski ism i H a ttu ş a id i - z a rif b ir taş k ap ın ın y a n ın d a , b ro n z k a p ıla rın taş — A rk a s ı 2 6 in ci s a y fa d a — A la c a h ö y ü k e a n c a k b ir s a a t m e sa

fe d e b u lu n a n B o ğ azk ö y , o v a y a h â k im b ir sırt ü z e rin d e irişa ed ilm iş eski b ir

(3)

Sayla 26

YEDİ GÜN

No. 241

A L A C A H Ö Y Ü K — 1 1 inci s a y fa d a n — ü z e rin d e b ıra k tığ ı b in le rc e y ıld a n b e ri silinm em iş m ü n h a n î izlerini h â lâ fark e- debilirsiniz.

H a ra b e le ri b irlik te gezdiğim iz p r o fe sö rle rd e n çoğu, ev v elce b u n la rın m e v cu d iy etin d en - b ile h a b e r d a r d eğ illerd i. Bu itib a rla d u y d u k la rı h a y re t v e h a y ra n lık o n isb e tte b ü y ü k oldu.

F a k a t o n la r y alnız tarih im izin bu h ey b etli eserlerini g ö rm e k le k a lm a d ı lar, h e r gittik leri y e rd e , m e k te p le r, h a s tan eler, H a lk e v le ri tesis e d e n , g ö ç m e n ler için yeni v e m o d e rn k ö y le r v ü c u d a g etire n C ü m h u riy e t id a re sin in m u v a f fak iy etleri ö n ü n d e d u y d u k la rı ta k d iri d e s a k la m a d ıla r.

H e r a n rengi d eğ işen b o z k ır d a ğ larını g ö ste re re k b ir p ro fe s ö rü n : « R e n k lere b a k ın , b u n la r işlenm em iş m a d e n se rv e tle rd e do lu . B u k a d a r zengin b ir v a ta n ı olan m illetin b ü y ü k ve m esut b ir istik b ale d o ğ ru gittiğini a n la m a k güç d e ğ ild ir.» d e d iğ in i h â lâ işitir gibi olu y o ru m .

Bu h a y ra n lığ ın en güzel ifadesini F ran sız p ro fe sö rü R eig a sse ’in a ğ z ın d a n d in led im .

— Sizin, d ed i, a rtık g a r p ta n ö ğ re neceğiniz hiç b ir şeyiniz k alm am ıştır. F a k a t a n arşi ve nizam sızlık içinde y u v a rla n a n , n e re y e g ittiğ in d e n h ab ersiz b ir A v ru p a m n , m e m le k e t id aresi b a k ım ın d a n sizden alacağ ı p e k ço k fa y d a lı d e rsle r v a rd ır.

B u k a d a r istifadeli b ir se y a h a t o rg a nize e tm e k le m em le k e tim iz e y e n id e n b irç o k y a b a n c ı d o s t v e h a y ra n k a z a n d ırm ış o lan T ü rk T a rih C em iy etin i şü k ra n la a n m a m a k k ab il m i? Yaşar Nabi

BU KOLAY ve YENİ TEDBİR

SAYESİNDE

V* Y A Ş I N I Z D A

G Ö R Ü N E B İ L İ R S İ N İ Z

30 Yaşından sonra, 100 kadından 99u hemen

yarı ölmüş - beslenmemiş ciltleri vardı.

B u ru şu k lu k lar, so lm u ş te n le r, z a y ıfla m ış yüz a d a le le ri, sark ık y a n a k

la r... Bu h a lin b azı a lâ m e tle rid ir. H

V iy a n a Ü n iv ersitesi p ro fe sö rü D r. S te jsjk a l, k a d ın la rı g e n ç le ş tirm e k için y en i b ir te d b ir k e şfe d iy o r.

C ild için b u y e n i u n su rd a , g en ç h a y v a n la rd a n istih sal e- d ilm if B iocel v a rd ır. C ilt hü-c e y ra tın ı c a n la n d ıra n b ir ce v h e rd ir.

I 4 0 - 5 0 y a ş la rın d a b in le rc e k a d ın , b u sa y e d e h e m e n b ir gen ç k ızm k in e m ü şa b ih b ir cilt ve b ir i ten te m in e tm iy e m u v a ffa k ol- f m uştur.

B u B iocel G evheri şim d i p e m b e re n g in d e k i T o k a lo n k re m in in te rk ib in e k arrçtırılm rftır. Y altu z İj b ir g ece z a rfm d a cildinizi can- | ¡a n d ıra c a k v e g en ç le ştire ce k tir.

G ü z e lim ; bil& fasıla sizi k e m a li h a y re tle s e y re d iy o ru m . T e n in iz ş a y a n ı hayrefttir. — N için d ü n k ü su alim e m ü s b e t b ir c e v a p v e rm iy o r sunuz. — Bir ay a k a d a r e v le n e b iliriz .

T e rk ib in d e c ild in y e g â n e u n su ru o la n B iocel c e v h eri b u lu n a n

P E M B E R E N C İ N D E K İ T o k a lo n k re m in i g ece yatm az

d a n e v v e l k u lla n ın ız v e B E Y A Z R E N G İ N D E K I y a ğ 

sız T o k a lo n k re m in i s a b a h k u lla n ın ız . P e m b e re n g in d e k i krem , cilt için g a y e t b e sle y ic id ir. F a k a t b e y a z re n g in d e k i y ağsız k re m , g ü n d ü z için e n g üzel k re m d ir. C ilt için m ü k e m m e l b ir u n su r o ld u k ta n b a ş k a p u d ra y ı g ö rü n m e z v e son d e re c e y a 

p ışk an kılar. H em en tecrü b esin e b a şlayın ız, so n d e rse « m em nun k a la ca k sa m .