DÜŞÜNENLERİN DÜŞÜNCELERİ
ATATÜRK ve
«Prof.
D. Rustow'un
S»-
AMERİKALI
BİR PROFESOR
Atatürk'le
ilgili
son
yazısında,
«Mustafa
Kemal'in muhalifleri
ni susturduktan sonra
daha mülâyim ve ge
niş görüşlü olduğu»
veya «yaptığı reform
ların çoğunun aslında
1 9 1 2 ' de
Abdullah
Cevdet tarafından or
taya atıldığr» gibi id
dialara rastlanmakta-
dır. Atatürk'ü
lekele
mek niteliğini taşıyan
bu iddialar, profesö
re
beslenen
bütün
fi ,
jd
y r
sayqiyi
silip
mektedir.»
götür-I
B
U G ÜNE kadar bir yabancı tarafından Atatürk üzerine yazılmış en gü
zel kitap olan Lord Kinross’un «Atatürk — B ir Milletin Yeniden Do
ğuşu» adlı eserinden sonra son zamanlarda bir Amerikalı profesör.
Amerikan Sanat vö Bilim Akademisinin organı olan «Daedalus» dergisinin
belli başb dünya liderlerine ayrılan 1%8 yılının yaz sayısında «Devlet Kuru
cusu Olarak Atatürk» başlıklı bir makale yayınladı.
Bu uzun makalede İleri sürü len bâzı fikirler; Türk milletinin gözbebeği Atatürkle ilgili olmak ve Nazi zülmünden kaçıp Atatürk devrinde Türkiye’ye ebeveynlerde sığman ve yetişen sonra da gittiği ABD’de Türkiye ile ilgili sorun larda ve yayınlarda «otorite» ola rak kabul edilen Prof. Dankvvart A. Rustovv’a ait olmak yönünden üzerinde durulmağa değer (1).
YAZAN
Prof. Dr. ismet Gülü
[İstanbul Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi]
ADI İÇİN BİLE...
kelemek niteliğini taşıyan İddia lardan sadece bir ikisi üzerinde durmak istiyoruz.
II Kendisinin ‘Türkçe ve Türkiye
hakkındaki bilgisi ve siyasi dedi kodu ve teferruat yönünden ma lûmatı ne kadar fazla olursa ot sun, Atatürk hakkında ana ko nularda sıhhatli bir bilgi ve teş histen maalesef yoksun olduğu anlaşılan profesör makalesine şu iddialı ve fakat yanlış beyanla başlıyor: «Kemal Atatürk 1881’de Selanik’te doğmuştur. Geleneksel Türk biyografilerinin çoğunda ver alan bu giriş cümlesi masum olduğu nisbette. çelişkili ve yan lıştır. Gerçekte Selânik’te 1881’- de dünyaya gelen erkek çocuğun adı Mustafa idi 12 yıl sonra bit öğretmen, çocuğu sınıftaki di ğer Mustafalardan ayırmak için ona Kemal adını ekledi»
Oysa, Türk tarihinin ve genel likle Mustafa Kemal’in tarihî ki şiliği üzerindeki bütün teferruat konularında hile bu kadar iddi alı olan bir Bilim Adamının, ger çekte, kendi ismi Mustafa olan bir öğretmenin, çocuğun kafasın daki olgunluğundan dolayı çocu ğa Kemal adını eklediğini bilme si gerekirdi. Geçen yıl Columbia Üniversitesinde bulunduğumuz zaman bu ve birkaç diğer önemli noktada meslekdaşımızı uyarmış tık. Nitekim bir vıl sonra Türki ye’de Türkçe ve tngiiizce yayın lanan avni makalede bu hatânın düzeltildiği görülmekte (2 ) fakat yine de makale, uyarmalarımıza rağmen, Atatürk hakkında çeliş kili ve yanlış bâzı iddialar ihtiva etmektedir, tste, biz Tiirk Ulusu nun en biivük kahramanını
le-Bu iddialardan birine göre: «Mustafa Kemal kendisini güç duruma düşürebilecek padişah devrindeki iktidara gelme teşeb büsünü nakletmemek için Büyük Nutka 1919’dan sonraki olayların hikâyesi ile başlamaktadır.
ve yazarın yukarıdaki iddiasının aksine, kendisine birer siyasî ra kip olabilecek belli başlı Millî Mücadele kahracanlanndan hiç birinin hayatları ile oynamamış ve oynatmamıştır.
REFORMLARIN ASIL
BABASI A. CEVDET Mİ?
RAKİBİ KİM?
Oysa yine Türk Devrim Tarihi ni bilen herkesin teslim edeceği gibi Millî Mücadele fiilen ve res men 19 Mayıs 1919’da başladığı için Büyük Nutuk da gayet ve rinde olarak o tarihten başla makta ve ayrıca Mustafa Kemal’ in, kendini rüç duruma -1010 rüp gölgeleyecek ve açıklanma ması gereken bir hareketi de bu lunmamaktadır. Bir bilim adamı için izahı imkânsız, haksız ve ağır isnatlar yapan Prof. Rustow’ un Atatürk’e durup dururken yaptığı bir diğer isnat da şudur: «Mustafa Kemal muhalefeti sus turduktan ve en ciddî rakiple rinden bir kaçını idam ettirdik ten sonra daha miilâyim ve geniş görüşlü olma imkânına kavuştu.»
Bu münasebetle sayın Türkiye uzmanına sormak lâzımdır: Ata türk’ün idam ettirdiği en ciddî rakipleri kimlermiş? Zira Tür kiye Cumhuriyetinin Kuruluş ta rihini okuvanlarm da bilebilecek lert üzere, Mustafa Kemal, işin başıııdanberi mevcudivetini anru ladığı muhalefeti değil, genç Cumhuriyeti tehdit eden Şeyh Sait İsyanını bastırmak istemiş
Bütün makalesi boyunca Mus tafa Kemal'in büyüklük ve hız metlerini görmemezlikten de ge- lemiyen ve yer yeT teslim eden .yazar, Atatürk’ün kişilik ve eser lerini küçültmek için de zaman zaman garip bir çaba sarfetmekte ve örneğin; Atatürk’ün reform la r konusunda aynen şunları söylemektedir: VBu reformlardan çok azı Mustafa Kemal’e has olup orijinaldi. Cumhuriyetçi Hü kümet şeklinin dışında her biri 1908’i takip eden siyasî değişim ve tartışma sırasında savunul muştu... Mustafa Kemal’in prog ramının hemen tümü, Jön Türk Yazarları içinde en aşırı Batıcı sayılan Abdullah Cevdet’in «Çok Uyanık Bir Uvku» adını taşıyan
ve 1912 de yayınlanmış olan Ütopyasında ana hatları ile tesbit edilmiş bulunmakta idi.»
Makalesinin gerek Amerika’ da ve gerekse Türkiye’de yayınla nan İngilizce metinlerinde Cum huriyetin Hükümet şekli yanında lıiiahetin ilgasını zikretmeyi unu tan Prof. Rustow’a bu konu ile birlikte hatırlatılması gereken asıl ve önemli husus: Mustafa Kemal'in Abdullah Cevdet de da hil olmak üzere bütün Jön Türk- lerin ve reforı .cuların hayâl ve rüyalarını gerçek haline getiren emsalsiz bir reformcu olduğudur. Şimdilik daha fazla tafsilât ve teferruata girmeksizin Amerika lı profesörün yukarıda sözünü et tiğimiz makalesi hakkında kısa ca söylemek istediğimiz şudur: Lord Kinross’un bütün Anglo • Amerikan bilim ve aydın dünya sına hitap eden mükemmel ese rinden sonra yazılan ve yayınla nan br makale Atatürk hakkında doğru olmak kavdı ile yeni ve bilinmeyen hiçbir şey getirme mekte ve yazarın bugüne kadar Türkiye ile ilgili bâzı olumlu ya yın ve araştırmaları ile bilim çevrelerimizde yaratmağa başar dığı sempatiyi alıp götürme’'- teh likesini yaratmaktadır.
ALEYHTE MALZEME
Ne yalan söyliyeyim, Türkiye hakkında değerli yayınlan bulu nan bir meslekdaşımızı, Ata türk’ü hırpalamak için fırsat kol- lıyan aşırı sağ ve aşırı sol’un düş manlarına, farkında olarak veya olmayarak yanlış malzeme yetiş tirir rolde görmemize gönlümüz razı değildir.Cl) Dankwart A. Rustow, Atatürk as
Founder of a State, Daedalus,
Summer 1968, p. 793 — 828. (2) Devlet Kurucusu olarak Atatürk,
Abadan’a Armağan, Siyasal Bil
giler Fakültesi, Ankara, 1969. s.
673 - 634.
Haber ve makalelerden sorumlu müdür: ... Ha ş a n c m ir Spor bölümünden sorumlu müdür: ... ;... NAMIK SEVtK Magazin bölümünden sorumlu müdür: ... ... OOftAN ş e n ik Teknik Sekreter: ... TURHAN AYTUl Şehir Haberleri Şefi: FARUK DEMtRTAS A Yurt Haberleri Şefi İBRAHİM ÖRS A Dıs Haberler Şet!: SAMİ KOHKN A Pofoğrs! Servisi Şefi: RÜÇHAN tlNVER A Dış Münasebetler Şefi: NECDET GtlNKlIT A İlân Servisi Sefl: ORHAN PEKSAYAR A Satış Servisi Seft: MUSTAFA EROZ A Tertip ve Dizgi Servisi Şefi: SABAHATTİN GÜI7AN A Baskı Şefi: HAKKİ ÖZTLNAZ A KİİN Şefi: SABAHATTİN EMİŞ
r'vm.
ANKARA: (Şef: YILMAZ ÇETİNKR): Kızılay. İzmir Cad Sipahioğlu Han
Tel 17 41 80
İZMİR: i Şef: İSMAİL SİVR İ): Çankaya, Yılma? Han Kat: 2. Tel: 37 475
ADANA: (Şef: ALA ETTİN KUTLU): Belediye karşısı Tel: 5190 - 6090
ALMANYA: (ORHAN TÜREL): Gr. Grlecheramarkt 37 Köln. Tel: 21 35 63
FRANSA: (MİSEL PERLMAN): 54 Rue Custtne Paris 18 Tel: 076 6063 — 488-1118 İNGİLTERE- (D BARAN SAROL)ı go Palaot Court. Moscow Bead, London
W. 2. Tel: 01-229-2007 1 '
