GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ BÖLÜMÜ
HARMANLANMIŞ ÖĞRENMENİN BAĞLAMA ENSTRÜMANI EĞİTİMİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Murat Gökalp ÜNVER
Tez Danışmanı: Doç.Dr.Mehmet Akif OCAK
Ankara Ocak - 2013
i
Murat Gökalp ÜNVER’in “Harmanlanmış Öğrenmenin Bağlama Enstrümanı Eğitimindeki Etkilerinin İncelenmesi” başlıklı tezi 26/12/2012 tarihinde jürimiz tarafından Bilgisayar ve Öğrenim Teknolojileri Eğitim Anabilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir.
Adı Soyadı İmza
Başkan : Doç.Dr.Sami ŞAHİN
Üye (Tez Danışmanı): Doç.Dr.Mehmet Akif OCAK
Üye . : Yrd.Doç.Dr.Selami ERYILMAZ
ii
Araştrmanın her aşamasında kendisinden çok şey öğrendiğim, danışmanım, değerli hocam Doç. Dr. Mehmet Akif OCAK’ a,
Araştırmanın süresinde görüşme taleplerimi kabul ederek görüşme yaptığım bütün öğretim elemanlarına,
Ders programı hazırlanması aşamalarında her zaman uzman görüşlerine başvurduğum değerli hocam, TRT Bağlama Sanatçısı Ömer Hayri UZUN’a ve “Bağlama Çalmayı Öğreniyorum” adı altında eğitim CD’si hazırlayarak büyük bir hizmet sunan Ramazan SERVET hocamıza,
Beni bu günlere getiren ve hiçbir desteğini esirgemeyen aileme Sevgi ve teşekkürlerimi sunarım.
Murat Gökalp ÜNVER Ankara - 2013
iii
HARMANLANMIŞ ÖĞRENMENİN BAĞLAMA ENSTRÜMANI EĞİTİMİNDEKİ ETKİLERİNİN İNCELENMESİ
ÜNVER, Murat Gökalp Yüksek Lisans Tezi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitim Bölümü Tez Danışmanı: Doç. Dr. Mehmet Akif OCAK
Ekim - 2012
Bu tezin amacı, bir Klasik Türk Halk Müziği Enstrümanı olan bağlamanın, harmanlanmış eğitim ile hazırlanan eğitim ortamında, öğrencilerin bilişsel ve psikomotor gelişimleri üzerindeki etkilerinin incelenmesidir.
Bu amaç doğrultusunda, harmanlanmış öğrenme ortamına göre hazırlanan eğitim programının öğrenciler üzerindeki gelişimlerini derinlemesine inceleyerek bu eğitimin faydalarını, sınırlılıklarını, uygulanışını ve internet üzerinden eş zamanlı olarak ve yüzyüze verilen derslerin etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Çalışmanın amacı doğrultusunda Ankara ilinde bulunan toplam 5 gönüllü öğrenci seçilmiştir. Tezin amacı doğrultusunda eğitim programının başında ve sonunda yarı yapılandırılmış görüşme soruları hazırlanmıştır. Hazırlanan görüşme soruları, alan uzmanınca incelenerek gerekli düzeltmeler yapılmıştır.
Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kapsamında yürütülmüştür. Elde edilen verilerin yorumlanmasında içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Buna göre içerikler tek tek analiz edilerek verilen yanıtlar sınıflandırılmış ana ve alt katagorilere ayrılmıştır. Her bir katagorinin frekans ve yüzdelik dağılımları elde edilmiştir.Harmanlanmış öğrenme ortamında ders alan öğrencilerin demografik verileri ve başlangıç seviyeleri tespit edildikten sonra, eğitim boyutu olarak analiz sonucunda öğrencilerin bağlamanın bölümlerini öğrenme, akort ve düzen şekillerini öğrenme,nota değerlerini öğrenme, tezene kalıplarını öğrenme, çalma pozisyonlarını ve tekniklerini öğrenme boyutu olmak üzere toplam beş boyutta incelenmiştir. Ayrıca öğrenim ortamı boyutu
iv
iletişim boyutları olmak üzere toplam üç boyutta incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Harmanlanmış Öğrenme, Harmanlanmış Öğrenme Ortamı, Nota, Bağlama Çalmak
v
INVESTIGATION OF THE EFFECT OF BLENDED LEARNİNG ON INSTRUMENT- “BAĞLAMA” TRAINING
ÜNVER, Murat Gökalp Yüksek Lisans Tezi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Tez Danışmanı: Doç. Dr. Mehmet Akif OCAK
Ocak - 2013
The aim of this study is to investigate the effects of the “Bağlama” which is a Classical Turkish Folklonik Music Istrument on the cognitive and psychomotor development of the students in an educational medium prepared with blended learning.
In parallel to this aim, it is aimed that the effects of the lectures given synchronously online and face to face, as well as the benefits, limits and application of these lectures be defined, searching the development of the education programme prepared according to the blended learning medium in depth.
In this regard, 5 volentary students from the province of Ankara were chosen. In addition to that, at the beginning and end of the education programme, semi-structured interview questions were administered after having been examined by experts.
The research was executed by using case study pattern. The research results were interpreted according to “content analysis technique”. Accordingly, the contents were individually analyzed and the answers were categorized into main and sub categories. The frequency and percentage distribution of each category were acquired. Demographic statistics and knowledge levels of students who took lectures in blended learning environment, were determined and analyzed. According to this data, students level were examined in five different educational aspects which were: (1) information about parts of bağlama, (2)tuning and pattern shape knowledge, (3) knowledge of note values,(4) knowledge of tezene patterns and (5) knowledge of playing positions and techniques. Moreover, the data was examined in three different aspects of learning enviroment which were: advantages of blended learning environment, its limits, and teacher-student communication.
vi
İÇİNDEKİLER
SAYFA
JÜRİ ÜYELERİNİN İMZA SAYFASI………..……….…………...…..i
ÖNSÖZ………..………….………..……..ii ÖZET ………..……….….……… iii ABSTRACT……….………..….…..…….v İÇİNDEKİLER………..………....…….vi TABLOLAR LİSTESİ……….……….……viii BÖLÜM 1………1 1.GİRİŞ……….………….……….….1 1.1. Problem Durumu...1 1.2. Araştırmanın Amacı ...3 1.3.Araştırmanın Önemi……….…...…....…3 1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları...5 1.5. Araştırmanın Varsayımları...6 1.6. Tanımlar……….………...………6 BÖLÜM 2………8 2. İLGİLİ ARAŞTIRMALAR……….…….…….….….…8 BÖLÜM 3………12 3. YÖNTEM……….……….…….…..12 3.1.Araştırma Modeli...12 3.2. Evren ve Örneklemi ...12
3.3.Veri Toplama Teknikleri...……...…13
3.4. Verilerin Analizi………....………...….13
BÖLÜM 4……….…15
vii
4.2. Harmanlanmış Öğrenme Ortamına Göre Hazırlanan Dersler Sonucunda
Öğrencilerin Görüşme Sorularına Verdikleri Cevapların Çözümlenmesi…...20
4.2.1. Eğitim Boyutu………..……….………..…....20
4.2.2 Öğrenim Ortamı Boyutu………...….…...…25
BÖLÜM 5……….30 5. SONUÇ ve ÖNERİLER………...30 5.1. Sonuç………...……….…….……….30 5.2.Öneriler……….………..………...….…..31 KAYNAKÇA...………...…...32 EKLER..………..……….…..…….….…….35
Ek-1 Bağlama Dersi………...…..……….………..…….….35
Ek-2 Alıştırma Notaları……….…….…….….….59
Ek-3 Değerlendirme Ölçeği………..………...………...……….…….68
Ek-4 Görüşme Soruları………..………..…….68
viii
TABLO 3.1 Katılımcıların Göreceği Ders Planı……….………12 TABLO 4.1. Öğrencilerin Cinsiyete Göre Dağılımı………...………….15 TABLO 4.2. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Daha Önce Enstrüman Çalma İle İlgili Eğitim Alma İlişkin Dağılım………..………..………...16 TABLO 4.3. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Daha Önce Enstrüman Çalma Eğitimini Almama sebepleri……….………..…..………16 TABLO 4.4. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bağlama Çalmayı Öğrenme istemelerinin Sebeplerinin Dağılımı………...……….……..……..17 TABLO 4.5. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin İlk Bağlama Tutuş Becerileri……..…..18 TABLO 4.6. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Başlangıç Nota Bilgi Düzeyleri……....18 TABLO 4.7. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Başlangıç Düzeyi Akort edebilme
Düzeyi………..….19 TABLO 4.8. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Tezene Kalıplarını Bilme Düzeyi…….19 TABLO 4.9. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Bağlamanın Bölümlerini biliyormusunuz? Sorusuna verdiği Cevaplar……….……….…..21 TABLO 4.10. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin “Bağlamanın Akort ve Düzen Şekillerini Biliyormusunuz?” Sorusuna Verdiği Cevaplar………..….…..21 TABLO 4.11. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin “Nota Değerlerini Biliyormusunuz?” Sorusuna Verilen Cevalar……….……….…...23 TABLO 4.12. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin “Tezene Kalıpları Hakkında Neler Biliyorsunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar……….……….23 TABLO 4.13. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Öğrencilerin “Bağlamanın Çalma Pozisyonları ve Teknikleri Hakkında Neler Biliyorsunuz?” Sorusuna verilen
Cevaplar……….……24 TABLO 4.14. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin “Hazırlanan Harmanlanmış Öğretim Ortamının Size Sağladığı Faydalar Nelerdir?” sorusuna verdiği cevaplar…………...….25 TABLO 4.15. Araştırmaya Katılan Öğrencilerin “Hazırlanan Harmanlanmış Öğretim Ortamının Sınırlılıkları Neler Olabilir?” Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı……….26
ix Cevapların Dağılımı………..…28
BÖLÜM 1
1.G
Bu bölümde ara rman n problem durumu, ara rman n önemi, varsay mlar, rl klar ve ara rmada kullan lan kavramlar n tan verilmi tir.
1.1. Problem Durumu
retmek, ö renme sürecini yönlendirmek demektir. Ö retmen, ö rencilerin renmesine rehberlik eden bir k lavuzdur. Ça da ö retmen günümüz e itim ihtiyaçlar na cevap verebilecek, 21. yüzy n bilgi teknolojisi toplumunda ö rencileri gelece e haz rlayabilecek yeterlilikte olmal r (Özdemir ve Yal n, 1999). Ö renme sürecini yönlendirebilecek ve günümüzün e itim ihtiyaçlar na cevap verebilecek
retmenlerden, bili im teknolojisini etkili bir biçimde kullanmalar beklenmektedir. Ba ar bir çalg e itiminin gerçekle ebilmesi için çalg e itimcileri, çalg itimi sürecinde ö rencilerinin çalg lar en do ru biçimde çalmalar için onlara do ru çalg tekniklerini ö retmeli, ö rencinin bireysel olarak çalg çal ma sürecinde ne
ekilde çal mas gerekti inin önemle üzerinde durmal r. Bununla birlikte çalg itiminde ö rencilere do ru ve etkili müzik dinleme al kanl klar kazand lmal , çalg çalarken veya toplu müzik yaparken ö renci kendi yapt müzi i ve ona e lik eden ki ileri dikkatle dinlemeyi ö renmelidir. itme e itimi çalg e itimiyle paralel olarak yürütülmeli, ö rencilere do ru bir ritim ve ton duygusu kazand lmal r. Çalg itimcileri çalg derslerinde ö rencilerin yarat klar k tlamamal , onlar dersin ve eserin gerektirdi i ölçüde serbest b rakarak müziksel yarat klar geli tirme çabas içinde olmal r.
Toplumlara güç ve ya am sevinci veren, ulusal dayan may sa layan bir kültür esi olarak müzik, her zaman akla ilk gelen konular aras nda yer alm r. “Geç de olsa, ö renmeyi hiç ö renmemeye tercih ederek ya nda müzik dersleri alan”10 Sokrates (M.Ö. 470-400)’ n bu çabas bir yeti kin e itimi olarak yorumlanamaz m ?
brahim Alâeddin GÖVSA (1889-1949) “ilkel ya da geli mi her düzeydeki insan ya am n tüm a amalar nda bir tür müzi in yeri oldu unu; çocuklar n uykular – oyunlar , gençlerin i lerini sevgilerini, çobanlar n yaln zl klar , ya lar n sessizli i, ibadet edenlerin dualar daima bir müzi in e li inde devam ettirdiklerini ve ondan teselli bulduklar ” ifade ediyor.11 M. Kemal ATATÜRK (1881-1938) için de “Hayatta musiki gerekli de ildir. Çünkü hayat musikidir. Musiki hayat n ne esi, ruhu, sevinci ve her eyidir.”demi tir.
12 Halk E itimi programlar nda Halk Evleri’nden bu yana müzi in öncelikli etkinlikler aras nda yer almas , bir moral de er olarak ona verilen önemin yan nda, toplumun bireyleri aras nda kurulan bir ileti im ve i birli i yolu ile kültür de erlerinin sonraki ku aklara aktar lmas olarak da alg lanmal r. Bir örgün e itim etkinli i olarak “okul müzik e itimi”nin yan nda, yayg n e itimde yer verilen müzik etkinlikleri arac ile geçmi ten bugüne ve gelece e uzanan bir köprü kuruldu u söylenebilir.
Müzik e itimi "Bireylere kendi ya ant yoluyla amaçl ve yöntemli olarak belirli müziksel davran lar kazand rma veya bireylerin müziksel davran lar m kendi ya ant lar yoluyla amaçl ve yöntemli olarak de tirme, dönü türme, geli tirme süreci" olarak tan mlanmaktad r. E itimci, ö renciye çalg sevdirmenin ötesinde müzi i de sevdirmelidir. E itiminde, ö rencinin çalg ndaki rahatl göz ard etmemek gerekir. Enstrüman ö retiminde çalg da do ru oturu , duru tutu pozisyonlar kazand rmak, her ö rencinin bireysel özelliklerini dikkate almak, otururken omuzlar kald p, kambur oturmas ndan uzak tutmak, ö renciyle derste gergin ortamlar olu mas ndan uzak durmak, çalg ya ba lang ç a amas nda, gev eme egzersizleri yap larak parmaklar n, kaslar n nmas ve rahatlamas sa lamak, önemli yer tutmaktad r. (Levendo lu, 2004).
Ba lama ö renmedeki zorluklar, do ru akor edilmemi enstrüman, hem bili sel, hem psikomotor davran n beraber yürütülmesi, sab rs zl k gibi sorunlar n e zamanl olarak ö renen-ö reten ili kisi ile çözülmesi daha yararl olacakt r. Yeti kinlerde genellikle enstrüman çalmay ö renmek bir hobi olarak ele al nmaktad r. Bu hobinin
renene daha kolay ekilde sunulmas , ö renenin evkinin k lmamas aç ndan son derece önemlidir. Bu hobinin ö renene gerek maddi, gerek zorluk ve gerekse hayal kl ya anmas gibi olumsuzluklar olabilmektedir. Ö retenin, normal dersler nda ö renenin her ihtiyaç duydu unda yard m edebilmesi, teknolojinin geli mesi ile
kolay hale gelmi tir. Enstrüman ö renilmesinde en büyük s nt lar, haftan n belli günlerinde enstrüman ile beraber ö renenin ders görece i mekana gelmesi, bu mekanda evindeki rahat ve uygun ortam sa layamamas , aile fertleri ile daha çok vakit ay ramamas gelmektedir.
1.2. Ara rman n Amac
Bu ara rman n amac “Harmanlanm ö retim ortam nda haz rlanan ba lama derslerinin ö rencilerin ba lama çalma becerilerindeki geli melerindeki incelemektir.”
Ayn genel amaç ile ilgili alt amaçlar a daki gibidir:
a) Ba laman n e itim kurslar na götürülmesi zorlu u motivasyon eksikli ine neden olur mu?
b) Harmanlanm ö renme ortam n vas tas yla vakit sorunu ya amadan ba lama çalmay ö renmek motivasyonu artt r m ?
c) Ö rencilerin haz rlanan harmanlanm ö renme ortam ndaki ba lang ç seviyeleri hangi seviyededir?
d) Harmanlanm ö renme ortam nda verilecek derslerin ö rencilerin bili sel ve psikomotor becerilerindeki etkileri ne seviyede olacakt r?
1.3. Ara rman n Önemi:
Müzik e itiminin boyutlar , ses e itimi, müziksel i itme e itimi, müzik be enisi itimi, yarat k e itimi ve çalg çalma e itimi olarak ele al nmaktad r (Bilen, 1995).
Çalg e itimi, müzik e itiminin boyutlar ndan biridir. Bir çalg ö renme süreci, çalg çalma becerisini gösterebilmek için bir tak m becerilerin sistematik olarak kazan lmas ndan olu maktad r (Schleuter, 1997). Çalg daki teknik beceriler üst düzey beceriler olarak adland lmakta ve çalg dan müzikal bir ses ve kendine özgü ifade elde
edebilmek, önceden ya da do tan gelen müzikal yeteneklerle mümkün olabilmektedir. (Schleuter,1997), her çalg n de ik teknik ve kendine özgü yetenekler gerektirdi ini fakat genel olarak çalg çalma tekniklerinin, duru , tutu , yay kullanma, el pozisyonu, nefes, dilin kullan , ses kalitesi, bilek, kol ve parmaklar n durumu, entonasyon ve vibratodan olu tu unu belirtmektedir. Bütün çalg lar için gerekli olan temel teknikler unlard r: Çalg çalarken do ru bir duru a sahip olunmal r. Çalg çalarken el, kol ve parmaklar do ru pozisyona sahip olmal r. Çalg n tonu kaliteli ve kendine özgü olmal r (Schleuter, 1997).
Çalg çal ma sürecinde majör ve minör gam çal malar çalg tekni inin geli mesi aç ndan büyük önem ta maktad r. Gam çal rken unutulmamas gereken nokta, büyük bir sab rla çal lmas gerekti idir. Bordo’ya göre baz çalg
itimcilerinin yakla mlar sayesinde ö renciler gamlar çalmaktan nefret eder hale gelebilmektedirler. Gamlar her gün düzenli olarak çal lmal r. Gamlar n çal lmas nda zaman s rl tutulursa ö renciler s lmayacaklard r. Her çal mada gamlar n de ik ekillerde çal nmas yararl olabilir (Bordo, 1994).
Çalg e itimi, müzik e itiminin di er boyutlar yla, özellikle i itme e itimiyle ba lant olarak ele al nabilir. Çalg e itiminin i itme e itimiyle paralel olarak yürütülmesi birçok aç dan önem ta maktad r. Çalg e itiminde ö renci, öncelikle dinlemeyi ö renmelidir. Byo (1990) çalg ö rencileri için dinlemenin öneminden bahsetmekte ve müzik yapman n en önemli art n öncelikle dinlemeyi ö renmek oldu unu belirtmektedir. ster toplu olarak ister bireysel olarak müzik yaparken ö renci, önce kendi çalg , daha sonra kendisine e lik eden ya da birlikte müzik yapt di er çalg lar dinlemelidir. Ö renciler çalg lar çalarken aktif çal lar olduklar kadar aktif dinleyiciler de olmal rlar.
Günümüzde teknoloji alan nda gerçekle en h zl geli meler e itim alan nda da kendini göstermi ve bireyin toplumsalla ma sürecinde etkili olan her faktörün, dolay yla e itimin de yeniden düzenlenmesini bir zorunluluk haline getirmi tir. Bu uygulamalardan en önemlisi uzaktan e itimdir. Bu ara rmada, uzaktan e itim-ö retim sürecinde önemli bir yeri olan e itim ortamlar n düzenlenmesinde, bireylerin ö renme stillerinin önemi vurgulanmaktad r (Ekici, 2003). nsan hayat n vazgeçilmez bir parças olan internet, di er müzik derslerinde oldu u gibi art k ba lama e itiminde de çok kullan lmaktad r. Piyano ö retmenler interneti bilgi edinmek ve haberle mek
amaçlar n yan s ra, kendi fikirlerini veya stüdyo bilgilerini di er insanlarla payla mak üzere kullanmaktad rlar (Ekici, 2003).
Uzaktan e itimle yüz yüze e itimi kar la ran ara rmalarda etki bak ndan ikisi aras nda fark olmamakla birlikte, verilen derse uygun olmas ko uluyla internet tabanl itim, yüz yüze e itimin yerini alan bir köprü görevi görür (Özaygen, 2000). Uzaktan itimin etkin olabilmesi için bir proje ekibi ve dikkatli bir planlama ile internet teknolojilerinin izin verdi i ölçüde e itimde verilecek olan ders araç-gereçlerinin hedef davran lara göre haz rlanmas gerekir (Türko lu, 2003; Özaygen, 2000). Bu planlaman n ve ders içeri inin hedef davran lara göre nas l haz rlanmas gerekti i ise hedef kitleye yönelik olarak de ir. Bu noktada dersin internet ortam ndan verilip verilemeyece i ve verilecek ise nas l verilece i (e zamanl -e zamans z) çok önemlidir. Uzaktan e itimin bir parças haline gelen harmanlanm ö renme ortamlar n müzik
itimindeki kullan ile ilgili çal malara bak ld nda, bu çal malar n s rl oldu u ve hem nota e itiminde hem de enstrüman e itiminde harmanlanm ö renme ortamlar olu turdu u fark ndal klar tam olarak bilinmemektedir (Ekici, 2003; Lancaster, 2007). Internet teknolojilerinin e itim ortam na h zl ve kolay ekilde entegrasyonu dü ünüldü ünde, bu teknolojilerin müzik e itimde yer alan enstrüman çalma becerilerin olan etkilerini incelenmesi kaç lmaz olmaktad r. Bu nedenle, bu çal ma, yeti kin bireylere ba lama ö retilmesinde, harmanlanm ö renme ortam n ba lama çalmadaki psikomotor becerileri hangi düzeyde artt rd gösterecektir.
1.4. Ara rman n S rl klar
Bu ara rma;
a) 5 adet ba lama çalmaya istekli 25 ya üstü bilgisayar okur yazar seviyesi orta düzeyde olan yeti kin ile,
b) Haftada 2 saat ve 4 hafta olmak üzere toplam 8 saat e itim ile, c) Harmanlanm ö renme ortam ile s rl tutulmu tur.
1.5. Varsay mlar
Bu ara rma a daki belirtilen varsay mlara ba olarak yap lm r.
1- Ders d de kenlerden ö renciler ayn oranda etkilenmi tir. 2- De erlendirmeler yans z yap lm r
1.6. Tan mlar
Ba lama: Telli bir Türk Halk Müzi i çalg .
Psikomotor ö renme: Physico kelime olarak “Fiziksel” anlam na gelmektedir.Motor kelimesi de anlam olarak “hareket”i ifade etmektedir.Bu aç dan psikomotor kelimesi fiziksel hareketler anlam na gelmektedir.Psikomotor beceriler ise duyu organlar , zihin ve kaslar n birlikte çal mas sonucu ortaya ç kan davran lar olarak adland labilir.Dikkat, kuvvet,denge, tepki h , e güdüm, ve esneklik psikomotor yeteneklere birer örnektir. Psikomotor alan içinde bilinen en yayg n kuram, romiszowski taraf ndan ortaya konan ve kuramsal aç dan farkl yöntemleri içeren fiziksel becerilerin geli imi kuram r. Kuram n temel amac psikomotor becerileri geli tirmektir. Psikomotor becerilerin geli mesi sürecinde olu abilecek tüm durumlara yol gösterici bir rol üstlenmektedir.Kuram n dayanak noktas genel anlamda 3 a ama olu turmaktad r: Fiziksel beceriler, otomatik hale getirilmi fiziksel beceriler ve farkl görü lerin ve birbirleri ile çak an fikirlerin bir psikomotor ema kullan larak birle tirilmesi.Kuram ö retim sürecinde temel üç yöntem önermektedir.Bunlar:
renenlere ne yap lmas gerekti inin söylenmesi Temel becerilerin verilmesi
Yeterlili in ve uzmanl n sa lanmas (genelleme, otomatik hale getirme, h zl ekilde yapma vb.)
retim tasar planlama ve psikolojik geli imi de erlendirme a amas nda temel olarak 5 evre tavsiye edilmektedir.
1. Amac n ne oldu unun tam olarak belirlenmesi 2. Uygulamalar ad m ad m yürütmek
3. Kontrol transferini gözlerden di er duyulara iletmek veya kinestetik kontrol arac ile kaslara iletmek
4. Becerileri otomatik hale getirmek
5. Daha fazla pratik yaparak fiziksel becerileri genelle tirmek
Sonuç olarak kuram, e itilen ki ilere gerekli bilgilerin verilmesini, pratik yapma rsat n verilmesini, psikomotor geribildirim verilmesini ve ö renilenlerin transfer edebilmesini vurgulamaktad r (Ocak, 2011)
Harmanlanm ö renme: Harmanlanm Ö renme, son y llarda farkl hedef kitleler ve amaçlar için s kl kla kullan lmaya ba lan lan bir ö renme ortam r (Uluyol ve Karadeniz, 2009).Uzaktan e itimde gelinen son nokta olarak görülen harmanlanm
itimin bir çok ekilde tan yap lm r (Usta ve Mahiro lu,2008).
Uzaktan Ö renme: retmen ve ö renciler aras ndaki e itimsel sürecin desteklenmesi ve yap land lmas amac ile ö retmen ve ö rencilerin iki yönlü ileti iminin teknoloji arac ile uzaktan sa land e itimdir.
Bigisayar Destekli Ö renme: Bilgisayar Destekli Ö renme denildi inde e itim- retim etkinlikleri s ras nda e itimi zenginle tirmek ve kalitesini yükseltmek için retmene yard mc bir araç olarak bilgisayardan yararlan lmas anla lmaktad r (Demirel, Sefero lu ve Ya 2004). Yal n (2009) bilgisayar destekli ö renmeyi rencilere bilgisayar program yard ile bir konu ve kavram n ö retilmesi amac ile kullan lmas olarak tan mlam r.
Çevrimiçi Ö renme: Web tabanl ö renme, nternet Tabanl Ö renme, A tabanl renme, e-ö renme gibi isimlerle an lmaktad r.(Baron,1998).Çevrimiçi ö renme rencilere, internete ula abildikleri zaman ve ortamlarda ders materyallerine eri ebilme, di er ö rencilerle e zamanl ve e zamans z ileti im kurabilme imkan sa lamaktad r.
BÖLÜM 2 2. LG ARA TIRMALAR
Özevin(2006) taraf ndan yap lan ara rmada insan n en önemli enstrüman sesi ve bedenidir. Bir ö retmen için beden dilini nas l kullanaca bilmek, hitap etti i grupla ileti im kurmak aç ndan önemlidir. Özellikle sanat alanlar nda beden dilinin kullan daha da anlam kazanmaktad r. Çünkü müzik ve hareket birbirinden ayr lmamas gereken bir bütündür. Bu özelliklerin anlam kazanmas , beden dilini kullanma yetisiyle yak ndan ili kilidir. Ancak beden dilini kullanma yetisinin geli tirilmesi genellikle göz ard edilmektedir. Bu ara rman n amac , ö rencinin yarat , ba ar , ilgisinin devaml ve çal malar nda ortaya bir ürün koymas etkileyen motivasyonlar n ölçülmesinde kullan labilecek bir motivasyon ölçe i geli tirmektir. Bu kompozisyonlara içerik analizi uygulanm ve motivasyonla ilgili oldu u dü ünülen görü ler saptanm r. Önceden geli tirilmi motivasyon ölçeklerinden (Acat, tarihsiz) ve ilgili literatürden yararlanarak, seçilmi olan görü lerle 42 maddelik bir ölçek olu turulmu tur. Ölçek maddeleri olu turulurken ifadelerin yal n ve anla r olmas na dikkat edilmi tir. Makalede, son y llarda e itimin bir çok alan nda kal ö renme sa lamak için, aktif e itim sistemine geçilmektedir.“Yaparak-ya ayarak
renme” de denilebilecek bu sistem müzik e itimi aç ndan de erlendirilmi tir. Türko lu (2003) çal mas nda; nternet Tabanl E itim program geli tirme ile ilgili alanyaz n taramas yaparak, internet Tabanl E itim program geli tirme süreçleri ve içerdi i bölümler tespit edilmi tir. Program geli tirme sürecinin bölümleri kavramsal çerçeve içerisinde aç klanm r. Bu bölümlerin kavramsal çerçevesi ortaya konuldu unda, nternet Tabanl E itim program geli tirme sürecinin proje karar süreci, program geli tirme süreci, deneme süreci ve uygulama süreci olarak temel dört süreçten meydana geldi i anla lm r. Daha sonra bu dört ana sürecin ili kileri bir algoritma ile gösterilmi tir. nternet tabanl e itim projesinde projenin ba lat lmas , tan mlanmas , ekibin kurulmas , planlanmas , finans n bulunarak e itim program n geli tirilmesi, en sonunda uzaktan e itim sitesinin haz rlanmas gibi program süreçlerinden bahsedilmi tir. Enstrüman çalma ve müzik e itiminde senkron ve asenkron olacak
ekilde uzaktan e itim için gerekli bir site olu turulmas gerekti i dü ünüldü ünde, bunun en verimli bir ekilde hayata geçirilmesi aç ndan bu çal ma önemlidir.
Özmente (2005) taraf ndan yap lan ara rmada, müzik e itiminde “müzi e neden ihtiyaç duyulmu tur?”, “müzik insan beyni ve geli imi üzerinde ne gibi etkiler yarat r?”, “müzi in insan n fiziksel, sosyal ve ruhsal ya am üzerindeki etkileri nelerdir?”gibi sorulara cevap aramaktad r. Müzik d ndaki becerilerin geli iminde müzi in etkilerine ili kin yap lan ara rmalar müzi in birey üzerindeki etkilerini kan tlamaya çal r. Bununla beraber müzik itimi boyutunda müzikle ilgilenen bireyler artt kça, bu ki ilerin gereksinimleri sonucu çe itli müziksel materyallerin üretim, yap m ve sat m a amas , müzik dershanelerinde ya da özel olarak müzik dersi alan ki iler, müzi in ve müzik e itiminin ekonomik boyutundan bahsetmi tir. Ayr ca yazar, çalg e itiminde i itme e itimi, tonal duygu yetene ini geli tirmede önemli bir araç olarak kar za ç kt ndan bahsetmektedir.
Bozkaya (2001) Halk E itimi’nin temel konular ndan birini ”Müzik” olu turdu unu belirten yazar, Toplumlara güç ve ya am sevinci veren, ulusal dayan may sa layan bir kültür ö esi olarak müzi i ilk s raya koymu tur. E itim ya am boyu devam eden bir süreçtir. Modern e itim, bireyi, ya am n her döneminde
itim ortam içinde tutmay amaçlar. Bu amaçla her ya grubuna yönelik e itim etkinlikleri plânlan r. Halk Evleri’nden bu yana müzi in öncelikli etkinlikler aras nda yer almas , bir moral de er olarak ona verilen önemin yan nda, toplumun bireyleri aras nda kurulan bir ileti im ve i birli i yolu ile kültür de erlerinin sonraki ku aklara aktar lmas olarak da alg lam r. Bu ara rmada Bursa ilinde aç lan halk evleri ve kat lanlar ile ilgili bir çal ma yap lm , burada müzik e itimi tercihleri belirlemi tir. Ki ilerin müzik e itimi taleplerinin ne ölçüde oldu unu görmek aç ndan ve halk evlerine alternatif olarak uzaktan e itim ile müzik e itimi vermek bak ndan bu çal ma önemlidir.
Levendo lu (2004) Bu ara rmada e itim ve teknoloji, insano lunun yeti tirilmesinde önemli bir rol oynamaktad r. Her ikisinin de temel amac ki ilerin geli imine etkili olarak katk sa lamakt r. Sa lanan bu katk , daha çok etkili ve kal
renmelerin olu mas nda yo unla maktad r. E itimciler, her iki kavram sürekli olarak renme ö retme ortamlar nda yap lan faaliyetlerde kullanmaktad r. Teknolojinin sa lad yararlardan en önemlisi ö rencilerin ö renme faaliyetlerini isteyerek sürdürmeleridir. Teknoloji ve e itim kendi ba lar na birer bilim dal olup apayr kuramlar ve teknikleri bulunmas na ra men ö renme ve ö retme ortamlar nda kaliteyi art rmak için birlikte kullan lmaktad rlar. Bu kullan m yeni bir disiplini yani e itim
teknolojisini ortaya ç karm r. Gerek çevrimiçi sistemler gerekse CD Rom’lar arac yla kullan lan, interaktif müzik e itimi programlar , müzik e itiminde çarp de ikliklere yol açarak bir müzik ö retmeni aday na pek çok bak mdan üstünlük sa lamaktad r. Bilgi ça olarak nitelendirilen içinde bulundu umuz yüzy lda müzik itiminin çehresinin de teknolojideki geli melere ba olarak de mesi kaç lmazd r ve bu alan için haz rlanm programlar ve çevrimiçi sistemler bu durumu gözler önüne sermektedir. Yapaca m ara rman n ö renci profilinde, ö renci ve ö retmen aras nda görüntülü ve sesli mesajlar n kar kl olarak iletilmesini mümkün hale getiren çevrimiçi e itim sistemi müzik e itiminin hemen her sahas nda ve her seviyesinde kullan lmaktad r. Internet’te müzik kuramlar , çalg ve ses e itimi gibi sahalara yönelik çok say da çevrimiçi müzik e itimi sitesi bulunmaktad r. Seviye bak ndan ise baz siteler sadece çocuklar, yeni ba layanlar ve profesyoneller gibi belli bir kesime hitap ederken, baz lar da yeni ba layan, orta ve ileri düzeydeki ö rencilere kendi durumlar na uygun program seçme imkan tan maktad r. Ayr ca bir çok internet sitesi tavsiye edilmi tir.
Kasap(2007) hayat n vazgeçilmez bir parças olan internetin di er müzik derslerinde oldu u gibi piyano e itiminde kullan lmas n önemini incelemi tir. Piyano
retmenleri, haz rlad klar web sayfalar ve e-mail arac ile kendi ö rencileri veya di er piyano ö retmenleri ile daha çabuk ve daha kolay bir haberle me a kurabilmenin önemi ortaya koymu tur. nternette yer alan nota web sayfalar , her çe it müzi i dinlemek, kopyalamak veya üzerinde çal ma yapmak amac yla piyano
retmenleri ve ö rencileri için önemli bir kaynak olu turuldu una de inmi , internette sunulan bir piyano eserini dinleyebilmek, notas görebilmek ve kopyas alabilmek için gerekli web adresleri verilmi tir. Bu makale ara rma konumda yararl bir çal mad r.Çünkü yazar bu çal mada teknolojinin sundu u kaynaklar kullan larak piyano ö retimine farkl bir yakla m getirmektedir. Teknolojinin ba döndürücü bir
zla ilerledi i dünyam zda, geleneksel piyano e itimine yeni bir nefes getiren teknoloji destekli e itimin sa lad kaliteye de inmi tir. Benim için bu makale, teknoloji kullan n müzik ve enstrüman e itiminde ne derece önemli oldu unu incelemek aç ndan önemlidir.
Sevinç ve Koldemir (2009), Anadolu güzel sanatlar Liselerinde görev yapan ve “Bili im Destekli Müzik Dersine” giren ö retmenlerin bilgisayar teknolojisini ne ölçüde tan klar , aktif görev ya ant lar nda bilgisayarlardan ne kadar faydalanabildiklerini,
bilgisayar için tasarlanm müzik yaz mlar hakk nda ki bilgi birikimlerini ve kullanabilme durumlar ölçmek amac yla ve ülkemizde bulunan Anadolu güzel sanatlar Liselerinin “Bili im Destekli Müzik Dersini” i lemeye ne kadar elveri li oldu unu saptamak için haz rlam lard r. Ara rmaya yönelik veriler, anketler yoluyla elde edilmi ve elde edilen veriler istatistiksel yöntemlerle çözümlenmeye çal lm r. Ara rma içinde, müzik yap ve e itiminde kullan lan baz bilgisayar tabanl müzik programlar n tan ve teknik özelliklerine ara rmac n bilgisi dahilinde yer verilmi tir. Bu ara rmadan elde edilen en önemli sonuç, “Bili im Destekli Müzik Dersine” giren ö retmenlerin gerekli teknik ve teorik deste i bulamad klar ve bu problemin çözümü için Milli E itim Bakanl ve müzik ö retmeni yeti tiren kurumlar n koordineli olarak çal mas gereklili idir. Müzik ve enstrüman e itimi verecek olan e itmenin, müzik ve enstrüman konusunda yeterli olmas n yan s ra, teknolojiyi de yeterli seviyede kullanabilmesinin gereklili i konusunu önemlidir.
Lancaster (2007) , ula m ve mekan zorluklar kar nda müzik e itimi, geleneksel de erlendirme ve kalite yönetimi beraber de erlendirilmektedir. Uzaktan itimle müzik e itimi, imdiye kadar fazla uygulanmam r. Performansa dayal çal ma, kampüs ö renciler için farkl seçenekleri sunmak ve e itim için geli mi imkanlar olu turmak için önemlidir.Güncel yenilikçi yakla mlar müzik e itimi ve performans e zamanl olas uygulama yapma, prati e dayal çal malarda büyük mesafeler kar nda zordur .Ayr ca bu ara rma ile uzaktan e itim ile enstrüman çalmay ö renmedeki kolayl klardan bahsedilmektedir.
Seddona ve Biasutti (2008), bireysel ö rencilerin e-ö renme ortam nda, müzikal bir klavye ile do açlama yolu ile ile bir müzik etkinli ini test etmi lerdir. Bu
e-renme ortam nda 'on-line ö retmen' rolünde kat mc alg lar da incelenmi tir.Ara rma, kat mc lar n video ile gözlem yoluyla nitel bir yakla
benimsenmi tir. Ortaya ç kan video veri analizi süreci analiz edilmi tir. E itimler tamamland ktan sonra kat mc lar ile yar yap land lm görü me yap lm r. u sonuçlar bulunmu tur: (a) e-ö renme ortam nda müzikal görev yapan tüm kat mc lar ba ar r. (b) be ö renme etkinli i olarak oyun,de erlendirmek', e itim , kopyalama ,pratik yorumland video verilerinin analizinden yorumland . (c) dört' kat mc perspektif temalar olarak yorumland .Bunlar faaliyetler,duygular,de erlendirme ve zorluklar olarak belirlendi. d) Kat mc lar n 'on-line ö retmen' ile etkile imi farkl düzeylerde arand .
BÖLÜM 3
3. YÖNTEM
Ara rma yöntemini, nitel ara rma yöntemlerinden olan gözlem ve görü me olu turmaktad r. Nitel ara rmalarda en yayg n biçimde tercih edilen veri toplama yöntemleri gözlem ve görü medir. Gözlem, herhangi bir ortamda ya da kurumda olu an davran ayr nt olarak tan mlamak amac yla kullan lan bir yöntemdir. Görü me ise beceri, duyarl k, yo unla ma, bireyler aras anlay , öngörü, zihinsel uyan kl k ve disiplin gibi pek çok boyutu kapsamas aç ndan hem sanat hem de bilimdir. Bu çal mada, denekler psikomotor davran lar içeren ba lama çalma becerilerini göstermek zorunda kalacaklar için, bu davran lar sa kl bir ekilde kay t al nmas , yorumlanmas ve bireylerin psikomotor hareketlerdeki geli imlerini de erlendirilmesi bak ndan gözlem ve görü me yöntemi en uygun yöntem olarak belirlenmi tir.
3.1. Ö renme içeri i ve uygulama yöntemi
Harmanlanm ö renme ortam yüzyüze ve e zamanl uzaktan e itim haz rlanarak (Ek-1 ve Ek-2) kat mc lar n kullanmas na haz r hale getirilecektir. E zamanl görü meler Skype veya msn ile gerçekle tirilecektir. 4 haftal k ders plan Tablo 3.1’de gösterilmi tir.
Tablo 3.1.
Kat mc lar n görece i ders plan
Ders1 (1.Hafta)(Yüzyüze) 1-Giri
2-Ba laman n Bölümleri 3-Ba laman n Tutulu u
4-Ba laman n Akort Ve Düzen ekilleri 5-Nota De erleri
6-Ba lamada Tezene Kal plar Ve Etüdler 7-Geleneksel Türk Müzi i Ses Sistemi 8-Tezene Kal plar na li kim Etüdler 9-Ba lamada Pozisyon
Ders2 (2.Hafta)(E zamanl Uzaktan itim)
1-Ba lang ç 2-1.Pozisyon
3-Örnek uygulamalar Dersler 3 (3.Hafta) (Yüz yüze) 1-Ba lang ç
2-2.Pozisyon
3-Örnek uygulamalar Drers 4 (4.Hafta) (E zamanl Uzaktan
itim)
1-Ba lang ç 2-3.Pozisyon
3-Örnek uygulamalar
3.2. Evren Ve Örneklem
Ara rman n evrenini bilgisayar konusunda belirli bir bilgi seviyesine sahip, çevrimiçi programlar kullanmas bilen (skype, msn vb.), ba lama çalmas
renmek isteyen tüm yeti kinlerdir. Örneklemini ise 25-35 ya aras 5 adet yeti kin olu turacakt r.
3.3. Veri Toplama Teknikleri
Ara rmada veri toplama arac olarak gözlemler için video kamera çekimi kullan lacakt r. Kat mc lar n giri davran lar belirlemek için deneyden önce görü me yolu ile bilgi ve enstrüman çalma seviyeleri kay t alt na al narak rubrik (de elendirme ölçe i) ile de erlendirilecektir. Deneyden sonra da tekrar bilgi ve enstrüman çalma psikomotor becerileri rubrik ile ölçülecektir.
Görü meler için ise yar yap land lm görü me sorular kullan lacakt r (Ek-3). Veri toplamada yap lacak görü melerde yeti kin bireylerin ba lama hakk nda ve müzik hakk ndaki bilgi seviyeleri ölçülecektir. Psikomotor becerileri hakk nda bilgi sahibi olunacakt r.
Haz rlanan de erlendirme ölçe i ve görü me sorular n kapsam geçerlili i alan nda uzman 2 ki iye verilerek kontrol ettirilmi ve geri bildirimler yard yla son hali verilmi tir.
3.4. Verilerin Analizi
Görü me sorular nda içerik analizi yöntemi ile çözümlenerek kat mc lar n verdikleri benzer ya da z t cevaplar grupland larak frekanslar ç kar lacakt r.
BÖLÜM 4 4.BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde harmanlanm ö renme ortamlar nda ba lama dersi alan rencilerin harmanlanm ö renme ortam ndan önceki bulgular verilmektedir.
4.1. Harmanlanm Ö renme Ortam nda Ders Alan Ö rencilerin Demografik Verilerine Ve Ba lang ç Seviyelerinin Tespitine li kin Bulgular
Nitel ara rmalarda say sal veriler çok ön plana ç kmam olsa da ö rencilerin genel özellikleri, ba lang ç seviyeleri, sosyal durumlar ile ilgili bilgiler verilmi tir. rencilerin vermi oldu u cevaplara ili kin frekans de erleri a da tablolar halinde verilmi tir. Frekans de eri her cevaba kar k gelen ö renen say vermektedir. Tablo 4.1.
rencilerin Cinsiyetine Göre Da
Cinsiyet Frekans
Kad n 1 Erkek 4 Toplam 5
Tablo 4.1. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden erkek ö renci (4) ki i kad n ö renci (1) ki i oldu u görülmektedir.
Tablo 4.2.
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Daha Önce Enstrüman Çalma le lgili Özel itim Almalar na li kin Da m
itim Durumu Frekans Almad m 3 Ald m 2
Ba lama 1 Gitar 1 Toplam 5
Tablo 4.2. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden (3) ki inin daha önce özel itim almad , (1) ki inin ba lama ve (1) ki inin gitar dersleri ald belirlenmi tir. Tablo 4.3
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Daha Önce Enstrüman Çalma E itimi Almama Sebeplerinin Da
itim Durumu Frekans Zaman Bulamad m 3 Yararl olaca dü ünmedim 1
Devam etmenin zor oldu unu dü ündüm 2 Yan mda gelecek arkada bulamad m 1
Toplam 7
Tablo 4.3. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden enstrüman çalma e itimi almam olma sebebi olarak (3) ki i zaman bulamad , (1) ki i yararl olaca dü ünmedi ini, 2 ki i devam etmenin zor ve d ar da kalabal k s flarda verilen
itimin yararl olmayaca dü ündüklerini, (1) ki i ise yan nda devam edecek ba ka bir arkada bulamad belirten ö rencilerden olu turmaktad r.
Tablo 4.4.
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Ba lama Çalmay Ö renmek stemelerinin Sebeplerinin Da mlar
renme steme sebebi Frekans Bir enstrüman çalmay hep istemi imdir 5
Sesim güzel oldu u için 1 Aileden gelen talep 1
Enstrüman çalanlara kar sempati 2 Toplam 13 Tablo 4.4. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden (4) ki i en az bir enstrüman
çalmay istedi ini, (5) ki i sosyalle me aç ndan yararl olaca dü ündü ünü, (1) ki i enstrüman çalan ki ilere sempati duydu unu, (1) ki i babas n istedi ini (1) ki i ise sesinin güzel oldu unu ve e itim almak istedi ini belirtmi lerdir
Tablo 4.5
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Ba lang çta Ba lama Tutu u Becerisi Da mlar
Ba lama Tutu Becerisi Frekans
Çok iyi 0 yi 0 Orta 1 Kötü 3 Çok Kötü 1 Toplam 5
Tablo 4.5. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden ba lama tutu becerisi incelendi inde (1) ki inin ba lamay orta bilgi seviyesinde tutabildi i, (3) ki inin çok kötü bilgi seviyesinde tutabildi i ve (1) ki inin ise çok kötü bilgi seviyesinde tutabildi i gözlemlenmi tir. Burada ba laman n kuca a oturmas , sa ve sol elin duru u gibi hususlar k stasa al nm r.
Tablo 4.6
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Ba lang ç Nota Bilgi Düzeyi Da mlar
Bilgi Düzeyi Frekans Çok iyi 0 yi 0 Orta 3 Kötü 2 Çok Kötü 0 Toplam 5 Tablo 4.6. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden ba lang ç nota bilgi
düzeyine göre incelendi inde (3) ki i orta bilgi seviyesinde, (2) ki i kötü bilgi seviyesinde oldu u gözlemlenmi tir. Burada ba lang ç nota bilgi düzeyine göre notalar tan ma, nota de erlerini ve yaz m kurallar bilme, ses düzenlerin tan mlama gibi
staslara göre olu turulmu tur.
Tablo 4.7
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Ba lang ç Düzeyi Ba laman n Akort Edebilme Beceri Düzeyi Da mlar
Çok iyi 0 yi 0 Orta 0 Kötü 2 Çok Kötü 3 Toplam 5
Tablo 4.7. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden ba lang ç düzeyi ba laman n akort edilmesi becerisine göre incelendi inde (2) ki i kötü derecede bilgi seviyesine sahip oldu u, (3) ki inin çok kötü derecede bilgi seviyesine sahip oldu u gözlemlenmi tir. Burada ba lamay akort etmenin ne demek oldu unu bilme, burguluklar kullanabilme becerisi, iki teli ayn ses frekans na getirebilme, akort aletini kullanma becerisi gibi k staslara göre olu turulmu tur.
Tablo 4.8
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin Tezene Kal plar Bilme Düzeyi Da mlar
Tezene Kal plar Bilme Frekans Çok iyi 0 yi 0 Orta 0 Kötü 1 Çok Kötü 4 Toplam 5
Tablo 4.8. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden tezene kal plar bilme düzeyine göre incelendi inde (1) ki inin kötü seviyede bilgi düzeyine sahip oldu u (4) ki inin çok kötü seviyede bilgi düzeyine sahip oldu u gözlemlenmi tir. Bu oranlar tezene kal plar n ne oldu unu söyleyebilme, en az bir kal uygulayabilme gibi k staslara göre olu turulmu tur.
4.2. Harmanlanm Ö renme Ortam na Göre Haz rlanan Dersler Sonucunda Ö rencilerin Görü me Sorular na Verdikleri Cevaplar n Çözümlenmesi
Görü meleri yapan ara rmac taraf ndan her bir görü me cevab için derinlemesine bir içerik analizi yap larak ortaya bir kodlama emas ç kar lm r.
4.2.1. E itim Boyutu
Ara rmaya kat lan ö rencilere yöneltilerek çözümlenen ilk ara rma sorusu “ Ba laman n Bölümlerini biliyor musunuz?” olarak belirlenmi tir. Kat mc lar n verdikleri benzer cevaplara göre tablo 4.11’da Frekanslar gösterilmektedir.
Tablo 4.9
Ara rmaya Kat lan Ba laman n Bölümlerini Biliyor musunuz? Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Ba laman n Bölümlerini Ö renme Frekans Do ru ekilde tan mlayabilmi tir 5 Do ru ekilde tan mlayamam r 0 TOPLAM 5
Tablo 4.9. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Ba laman n Bölümlerini biliyor musunuz?” sorusuna (5) ö rencininde do ru cevap verebildi i görülmü tür. Kat mc lar n verdikleri cevaplardan baz lar unlar olmu tur.
Ba lamay yukardan a do ru tan mlad zda burguluk, burgular, üst e ik, sap, klavye, kapak, tekne, orta e ik ve alt e ik olarak bölümlendirebiliriz.Ayr ca perdelerimiz ve tellerimiz vard r.(Ö1)
Burguluk,üst e ik,sap,klavye,kapak,tekne,orta e ik ve alt e ik. (Ö4)
Ara rmaya kat lan ö rencilere yöneltilerek çözümlenen ikinci ara rma sorusu “ Ba laman n akort ve düzen ekillerini biliyor musunuz?” olarak belirlenmi tir. Kat mc lar n verdikleri benzer cevaplardan yola ç karak olu turulan bu kodlama emas 3 tane ana katagoriden olu maktad r. Bütün ö rencilerin akort yapma nedenini anlayabilmesine kar n akort yapabilme becerisinin ö rencilere göre da tablo 4.10’da gösterilmektedir.
Tablo 4.10.
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Ba laman n Akort Ve Düzen ekillerini Biliyor musunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Akort ve Düzen ekilleri Frekans Kara düzene göre akort etmeyi biliyor 5 Telleri kulaktan akort edebiliyor 1 Telleri Akort aleti ile akort edebiliyor 3 Tam olarak yeterli de il 1
Toplam 5
Tablo 4.10. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Ba laman n akort ve düzen ekillerini biliyor musunuz?” sorusuna verdikleri cevaplar n incelenmesinde (5) rencinin de kara düzen ile akort edilece ini bildiklerini anla lm r. Ancak ba laman n tellerini uygun ekilde akort edebilmek hususunda (3) ö rencinin akort aletini kullanarak yapabildi i, (1) ö rencinin akort aletini kullanmadan bile akort
yapabildi i, ancak (1) ö rencinin yard m almadan ba laman n akontunu yapamad anla lm r.
rencilerin verdi i cevaplar ve gözlem neticeleri unlar olmu tur.
…ba lamay Kara düzene göre alt tel la, orta tel re ve üst tel sol sesine göre ayarlanmas gerekir…”olarak cevap veren (Ö1)’in, Akort aletini kullanarak bunu ba arabildi i gözlemlenmi tir.
…Alt tel la, orta tel re ve üst tel sol sesine göre akort ederim.. olarak cevap veren (Ö2) Akort aletini kullanarak bunu ba arabildi i gözlemlenmi tir.
…Ba laman n tellerinin alttan üste do ru la, re ve sol sesine göre akort ederim olarak cevap veren (Ö3) Akort aletini kullanarak bunu ba arabildi i, Ayr ca kulaktan telleri kullanarak bile akort edebildi i gözlemlenmi tir.
…Kara düzen Alt telin la, orta telin re ve üst telin sol sesine göre akort düzenlenmesidir olarak cevap veren (Ö4) Akort aletini kullanarak bunu ba arabildi i gözlemlenmi tir.
…Kara düzen Alt tel la, orta tel re ve üst tel sol sesidir olarak cevap veren (Ö5)
Akort aletinin nas l kullan ld anlad ancak tam olarak ilerleme sa lamad
gözlemlenmi tir.
Tablo 4.11
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Nota De erlerini Biliyor musunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Nota De erlerini Ö renme Frekans Nota de erlerini biliyor ve ö retilenleri uyguluyor 2
Nota de erlerini biliyor ama uygulamada ara s ra s nt lar ya yor 2 Nota de erlerini biliyor ama uygulamada s k olarak s nt lar ya yor 1 Toplam 5
Tablo 4.11. ncelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Nota De erlerini Biliyor musunuz?” sorusuna (2) ö rencinin nota de erlerini bildi i ve al rma parçalar nda uygulad , (2) ö rencinin nota de erlerini bildi i ancak al rma parçalar nda hatalar yapt , (1) ö rencinin ise nota de erlerini bildi i ba lama üzerinde hemen uygulayamad anla lm r.
Tablo 4.12
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Tezene Kal plar Hakk nda Neler Biliyorsunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Tezene Kal plar Bilme Frekans Tezene kal plar biliyor ve ö retilenleri uyguluyor 3
Tezene kal plar biliyor ama uygulamada ara s ra s nt lar ya yor 2 Toplam 5
Tablo 4.12. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Tezene kal plar n hakk nda neler biliyorsunuz?” sorusuna (3) ö rencinin tezene kal plar bildi i ve ba lama üzerinde gösterebildi i (2) ö rencinin tezene kal plar bildi i ancak ba lama üzerinde gösterirken hatalar yapt anla lm r.
Tablo 4.13
Ara rmaya kat lan ö rencilerin “Ba laman n çalma pozisyonlar ve teknikleri hakk nda neler biliyorsunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Pozisyonlar Frekans Perdelere do ru parmak ile bas yor
1. pozisyon 5 2. pozisyon 4
3. pozisyon 4
En az 3 çal ma al rmas do ru çal yor
1.pozisyonu çalabilen ö renci 4 2.pozisyonu çalabilen ö renci 2 3.pozisyon çalabilen ö renci 2
Tablo 4.13. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden tamam n 1.pozisyonda parmaklar do ru kulland , uygun perdelere do ru parmaklarla basabildi i, 2. ve 3. pozisyonlarda ise (4) ö rencinin parmaklar do ru kullanabildi i gözlemlenmi tir. Verilen al rma parçalar ilk önce hoca ve ö renci ile beraber çal nm , sonra hocan n izlemesi ile ö renci yaln z çalmaya çal lm r. Bir sonraki derse kadar ö renci kendi çal ve tekrar hoca e li inde çal nm r. Yap lan gözlemlerde al rma parçalar n en az 3 tanesini 1 pozisyonda (4) ö renci taraf ndan yeterli seviyede çal nabildi i, 2. ve 3. pozisyonlarda ise (2) ö renci taraf ndan yeterli seviyede çal nabildi i gözlemlenmi tir. Burada k stas olarak ak bir ekilde do ru parmaklar n do ru perdelere uygun ölçüler ile bas lmas ve çal nmas al nm r
4.2.2 Ö renim Ortam Boyutu Tablo 4.14
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Haz rlanan Harmanlanm Ö retim Ortam n Size Sa lad Faydalar Nelerdir?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
Sa lanan Faydalar Frekans Psikomotor beceri çal malar nda an nda geri bildirim alma 4 Akl na gelen sorular an nda sorabilme 3 Çal ma öncesi haz rl klar n hoca ile yap lmas 4
Fark nda olmadan yap lan hatalar n hoca taraf ndan tespit edilmesi 3 Evimde aileme vakit ay rabiliyorum 2 Kendimi çal malarda daha rahat hissediyorum 3
Yollarda vakit geçirmemek 2 Toplam 21
Tablo 4.14. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden haz rlanan harmanlanm renme ortam n size sa lad faydalar nelerdir? sorusuna (4) ö renci özellikle uygulama çal malar nda an nda geri bildirim alabildikleri, (3) ö renci akl na gelen sorular an nda sorabildikleri (4) ö renci çal ma öncesi Ba laman n akort edilmesi ve önceki derslerin tekrar edebildikleri (3) ö renci çal ma esnas nda yap lan hatalar n an nda hoca taraf ndan düzeltilebildi i,
(2) ö rencinin evde yap lan e itimden dolay aileleri ile daha fazla vakit ay rabildiklerini (3) ö rencinin kendilerini daha rahat hissetmeleri ve (2) ö rencinin ise d ar da verilen kurslar için yollarda vakit kaybetmemek oldu u cevab vermi tir.
rencilerin verdi i baz cevaplar unlar olmu tur;
…akl ma gelen sorular an nda hocaya sorabilmek çok önemliydi…(Ö2)
… tezene tutmada olsun, perdelere basmada olsun yapt m hatalar hoca hemen
düzeltiyordu..(Ö3)
…özellikle çal maya ba lamadan önce ba laman n akortunu hocayla yapmak
ve do ru oldu unu bilmek motivasyonumu artt yor..(Ö1)
…çal malarda kafama tak lan sorular e zamanl çal malarda hocaya sorabiliyorum… (Ö5)
…yollarda vakit kaybetmeden evimde derslere kat lmak, ailemle daha fazla vakit
geçirmek aç ndan çok yararl buldum…(Ö1)
…Sosyal fobimin oldu unu dü ünüyorum.Bu yüzden al rmalar sadece hoca
..al rma parçalar ilk önce hoca ile beraber çalabiliyoruz.Böylece daha kolay ö rendi imi dü ünüyorum....
…Kendi evimde, uygun zamanda daha rahat ortam oldu unu dü ünüyorum..(Ö1)
…Enstrüman ta mak zorunda kalm yorum…(Ö4)
Tablo 4.15
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Haz rlanan Harmanlanm Ö retim Ortam n S rl klar Neler Olabilir?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
S rl klar Frekans Yüzde (%) Teknoloji Boyutu 7 59 Görüntü kalitesinin yetersizli i 3 25 Ses kalitesinin yetersizli i 4 34 Ortam Boyutu 5 41 Ev ortam kalabal k olmas 2 16 Özellikle gece çal malar nda yüksek ses 3 25 Toplam 12 100
Tablo 4.15. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Haz rlanan harmanlanm ortam n s rl klar neler olabilir?”sorusuna (%59) oran nda Teknoloji boyutu konusunda s rl klar hususunu belirtilmi lerdir. Cevaplar detayl incelendi inde (3)
rencinin görüntü kalitesinin yetersizli i hususunu (4) ö renci ise ses kalitesinin yetersizli i hususunu belirtilmi tir. Ayr ca verilen cevaplar n (%41)oran nda ortam boyutu konusunda s rl klar oldu u hususunu belirtilmi tir. (2) ö renci ev ortam n kalabal k olmas hususunu , (3) ö rencinin ise özellikle gece çal malar nda yüksek ses
olmas hususunu belirtilmi tir. Ö rencilerin verdi i cevaplardan baz lar unlar olmu tur.
…ev ortam n kalabal k olmas nedeni ile geç vakitlerde derse ba yorum.Bu
evdekileri ve kom ular rahats z etme endi esi olu turuyor..(Ö1)
…o lum yan mda durmak istiyor ve çal malara engel oluyor…(Ö1) …ses ve görüntü kalitesi daha iyi oldu unda daha verimli olacakt r..(Ö2)
…görüntü çok ak olmasada anla labiliyor..(Ö3)
…görüntü ile ses tam olarak ayn anda gelmiyor..(Ö4)
…genellikle derslere gece vakit ay rabiliyorum.Bu da sessiz ortamda sesin daha çok duyulmas na neden oluyor..(Ö4)
Tablo 4.16
Ara rmaya Kat lan Ö rencilerin “Haz rlanan Harmanlanm Ö renme Ortam n Ö reten-Ö renen leti imi Hakk nda Neler Dü ünüyorsunuz?” Sorusuna Verilen Cevaplar n Da
letri im Boyutu Frekans Yüzde (%) Olumlu Buluyorum 17 74 leti im kolayl 5 22
Zaman ve mekandan ba ms z 5 22 Motivasyonun artmas 3 13
Etkili ö retim 4 17
Tam olarak yeterli de il 6 26 Ders program 2 9
Ders saati az 4 17 Toplam 23 100
Tablo 4.16. incelendi inde ara rmaya kat lan ö rencilerden “Haz rlanan harmanlanm renme ortam n ö reten-ö renen ileti imi hakk nda neler dü ünüyorsunuz?” sorusuna verdikleri cevaplar n incelenmesinde (%74) oran nda olumlu buldu unu belirtmi tir. Cevaplar detayl incelendi inde (5) ö renci ileti im kolayl hususunu, (5)
renci zaman ve mekandan ba ms z oldu u hususunu, (3) ö renci motivasyon artmas hususunu ve (4) ö rencinin ise etkili ö retim hususunu olumlu görü olarak belirtmi lerdir. Ayr ca (%26) oran nda tam olarak yeterli olmad belirtilmi , detayl incelendi inde (2) ö renci ders program n yeterli olmad hususunu ve (4)
rencinin ise ders saatinin az oldu u hususunda görü lerini belirtmi lerdir. rencilerin verdi i cevaplardan baz lar unlar olmu tur.
….Hoca ile ileti im daha kolay oluyor….(Ö1)
…e itim aktif olarak sürmektedir. Hoca ile bilgi ak çok verimli
olmu tur…(Ö2)
…Ba kalar n yan nda hata yapar m korkusu, sosyal fobi olmuyor.Sadece hoca
ve benim aramda oluyor.Ayr ca d ortamda ba lama ile dola may sevmiyorum….(Ö3) …Düzenli olarak e itimin devam etti im için, daha fazla motive oluyorum…(Ö3)
…Haz rlanan ders program tam olarak yeterli bulmad m.Bu kafam n
kar mas na neden oldu. …(Ö4)
…ders saati daha fazla olmal ..(Ö4)
BÖLÜM 5
5.SONUÇ VE ÖNER LER
Bu bölümde ara rmada elde edilen bulgulara dayal olarak ula lan sonuçlara ve bu sonuçlara dayal olarak önerilere yer verilmi tir.
5.1. Sonuçlar
Zaman ve mekândan ba ms z olarak haz rlanan harmanlanm ö renme ortam nda, içerik ileti imin artmas için iyi bir ders plan n yap lmas uygun olacakt r.
Harmanlanm ö renme ortam nda farkl iki düzeyin (yüz yüze ve çevrimiçi) olmas ö retimi tek düzelikten kurtarm , ders i lemeyi kolayla rm r. Ancak teknoloji kalitesi dersleri etkiledi i görülmü tür. Bunun yan nda ö renen ve ö reten ki ilerin interneti kullanabilme becerisine sahip olmas gerekmektedir.
rencilerle ba lang ç seviyesinde yap lan görü melerde daha önce herhangi bir enstrüman dersi almama nedeni olarak, zaman bulamamalar ve derslere devam etmenin zor olmas olarak belirlenmi tir.
rencilerin ba lama dersi almak isteme nedenlerinin ba nda bir enstrüman çalmak istemeleri ve sosyalle mek için oldu u anla lm r.
Harmanlanm ö retim ortam kapsam nda e zamanl uzaktan e itim ile rencilerin sorular na ve uygulamalar na an nda geri bildirim alabilmeleri, çal ma öncesi haz rl klar hoca ile yap labilmeleri olumlu kar lanm r. Olumlu kar lanan di er hususlar ise, hemen soru sorabilme avantaj n olmas , hoca taraf ndan görülen hatalar n hemen düzeltilmesi, kendilerini daha rahat hissetmeleri ve yollarda vakit kaybetmemek olarak belirtilmi tir
Sonuç olarak harmanlanm ö renme ortam na göre haz rlanan ba lama ders içeri inin yeti kinlerin psikomotor becerilerine olan etkilerinin incelenmesi neticesinde tespit edebildi im çe itli faydalar :
leti im kolayl n oldu u
Motivasyonun artt
Psikomotor beceri çal malar nda an nda geri bildirim al nmas
Çal ma öncesi haz rl klar n hoca ile yap labilmesi (Akort yap lmas vb.) Yollarda vakit kayb n olmamas ve ailelere daha fazla vakit
ay rabilmeyi sa lamas
rencilerin kendilerini daha rahat hissedebilmeleri
Olarak görülmü tür.
Ba lang çta ço unlukla ba lama çalma becerisine sahip olmayan ö rencilerin; Ba lamalar akort edebildikleri
Ba lama üzerinde ö retilen üç pozisyon ile ilgili perdelerde notalar n yerlerini bilerek do ru parmakla basabildikleri, basit al rmalar çalabildikleri gözlemlenmi tir.
Ancak teknolojik yetersizlik ve pratik e itimlerde gürültü sorunun oldu u tespit edilmi tir.
5.2. ÖNER LER
Ara rma sonuçlar na dayanarak enstrüman e itimlerinin harmanlanm e itim ortam nda verilmesinin avantajl oldu u anla lmaktad r. Derslere devam eden
rencilerin bu k sa e itim sürecinden sonra da derslere devam etme talebi olmu tur. Bu da derslerin olumlu geçti ini dü ündürmektedir. Evde verilen özel ders d ndaki klasik renme ortamlar nda verilen dersler, yolda geçen süreler göz önüne al nd nda vakit kayb na neden olmaktad r. Ayr ca uzun bir süreç olan enstrüman çalma e itiminde ta mas zor olan enstrümanlar n ders verilecek olan mekanlara götürülme zorunlulu u
rencilerin hevesini k rmaktad r. Bu zorluklar ise e itimin tamamlanmamas na neden olmaktad r.
KAYNAKÇA
A,G.(n.d) Blended Learning: Implications for Growth and Access. Retrieved July 21, 2008 )
Baron, A. (1998). Designing web-based training, British Journal of educational
technology, 29(4),sn
Bilen, S. (1995). birlikli Ö renmenin Müzik Ö retimi ve Güdüsel Süreçler Üzerindeki
Etkileri. Yay nlanmam Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, zmir. 1995.
Bordo,V. (1994). Making scales mandotory the insrumentalist, illinois: instrumentalist Company, 49(1), 50-52
Byo, J. (1990). Teach Your strumentalstudents To Listen Music, Educators Journal,
77(4), 43-47
Bozkaya . (2001). Halk E itiminde Müzi in yeri ve Bursadaki Halk E itim Çal malar na Toplu Bak . Uluda Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, 14(1), 107-121.
Demirel, Ö, Sefero lu, S.S. ve Ya , E. (2004). retim teknolojileri ve materyal geli tirme. Ankara:Pegem A Yay nc k.
Ekici, G. (2003). Uzaktan E itim Ortamlar n Seçiminde Ö rencilerin Ö renme Stillerinin Önemi. Hacettepe Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi. 24,48- 55. Kasap, B.T. (2007). Piyano Derslerinde teknolojinin Kullan lmas . Orkestra Dergisi,
387, 32-36
Lancaster, J.B. (2007) Chimpanzee and human intelligence: Life history, diet and the
mind. S. W. Gangestad and J. A. Simpson Eds. The Evolution of the Mind:
Levendo lu,O. (2004). Teknoloji Destekli Ça da Müzik E itimi. 1924-2004 Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Ö retmeni Yeti tirme Sempozyumu
Bildirisi, Isparta,Türkiye: SDÜ, 7-10 Nisan 2004
Ocak, M.A. (2011) ve Yazarlar Topal,A.D. , A ca, R.K. ve Akçay r, M. retim
Tasar Kuramlar, Modeller ve Uygulamalar Ankara:An Yay nc k
Özaygen, A. (2000). nternet’e Dayal Uzaktan E itim, Bilim ve Teknik Dergisi. Özdemir,S. Ve Yal n, H. . (1999). retmenlik mesle ine Giri , Nobel Yay nlar ,
Ankara
Özevin, B. (2006). Oyun, dans ve Müzik dersine ili kin Motivasyon Ölçe i. Ulusal
Müzik E itimi Sempozyumu Bildirisi, 26-28 Nisan 2006, Pamukkale Ünv. E t.
Fak. Denizli
Özmente , S. (2005).Müzik E itiminin Boyutlar ve Çalg E itimi. itim Fakültesi Dergisi,6(9), 89-98
Seddon, F. ve Biasutti, M. (2008) . Non-music specialist trainee primary school
teachers’ confidence in teaching music in the classroom, Music Education
Research, 10, 403–421.
Sevinç, S. ve Koldemir, S. (2009), Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde Bilgisayar Destekli Müzik E itiminin Kullan labilme Durumu. Selçuk Üniversitesi Ahmet
Kele lu E itim Fakültesi Dergisi, 27,287-305.
Schleuter, Stanley. (1997). A Sound Approach To Teaching Instrumentalists, New York: Schirmer Books.
Türko lu, R. (2003). nternet Tabanl Uzaktan E itim Program Geli tirme Süreçleri.
The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), Article 14.
Loyens, S.M.M., Rikers, R.M.J.P.,ve Schmidt H.G. (2009). Students' conceptions of constructivist learning in different programnne years and different learning environmentsi. British Journal of Educational Psychology, 79, 501-514
Uluyol, Ç. ve Karadeniz, (2009). Bir harmanlanm ö renme ortam örne i:ö renci ba ar ve görü leri. Yüzüncü Y l Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-84
Usta,E ve Mahiro lu, A. (2008) Harmanlanm ö renme ve çevrimiçi ö renme ortamlar n akedemik ba ar ve doyuma etkisi. Ahi Evran Üniversitesi K ehir
itim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(2),1-15.
Yal n, H. . (2003). retim Teknolojileri ve Materyal Geli tirme (8.Bask )
EKLER
EK-1 BA LAMA DERS
Bu çal ma ba lama ile ilgili baz bilgileri ve ba lamay çalmay hedefleyen ki ilere itafen haz rlanm r. Tamamen bilimsel bir içeri e sahip olmas na kar n olabildi ince sade bir dil kullan lm r. Ba lama dersimizi hem yüzyüze, hemde e zamanl internet destekli olarak planlanm r. Konuya ilk ba lang ç noktam z ba lama ve ba laman n bölümleri olacakt r. Ayr ca tellerin akort edilmesinin önemi ve nas l yap laca konusu, notalar n ne ifade etti i, notalar müzi e nas l dönü ür konular de erlendirilecektir.
1- BA LAMANIN TANIMI:
Ülkemizde kullan en yayg n olan telli bir Türk Halk çalg r. Yörelere ve ebatlar na göre bu çalg ya, ba lama, divan saz , bozuk, çö ür, kopuz , zva, cura, tambura vb. adlar verilmektedir. Ba lama ailesinin en küçük ve en ince ses veren çalg curad r. Curadan biraz daha büyük ve curaya göre bir oktav kal ndan ses veren çalg ise tamburad r. Ba lama ailesinin en kal n ses veren çalg ise Divan Saz 'd r. Tamburaya göre bir oktav kal ndan ses verir.
Ba lama; Tekne, Gö üs ve Sap olmak üzere üç ana k mdan olu maktad r. Tekne sm genelde dut a ac ndan yap lmaktad r. Ancak dut a ac n d nda ard ç, kestane, ceviz, gürgen gibi a açlardan da yap lmaktad r. Gö üs k sm ladin a ac ndan, sap k sm ise gürgen, ak gürgen veya ard ç a ac ndan yap lmaktad r.
Sap k sm n tekneden uzak k sm üzerinde tellerin ba land burgu ad verilen parçalar vard r. Ba laman n akordu bu burgular kullan larak yap lmaktad r. Sap k sm üzerinde misina ile ba lanm perdeler bulunmaktad r. Ba lama m zrap veya tezene ad verilen kiraz a ac kabu u veya plastikten yap lan araçla çal nd gibi baz yörelerimizde parmakla da çal nmaktad r. Bu çal m tekni ine “ elpe” ad verilmektedir.
Ba lama üzerinde iki erli veya üçerli guruplar halinde üç gurup tel bulunmaktad r. Bu tel guruplar de ik biçimlerde akort edilebilmektedir. Örne in ba lama düzeni ad verilen akort biçiminde alt gruptaki teller yaz itibariyle La, orta guruptaki teller Re, üst guruptaki teller ise Mi seslerini vermektedir. Bu akort biçimi d nda Kara Düzeni (Bozuk Düzeni), Misket Düzeni, Müstezat, Abdal Düzeni, Rast Düzeni vb. akort biçimleri de vard r.
EK L: Ba laman n Bölümleri.
2-BA LAMANIN BÖLÜMLER :
Ba lamay yukardan a do ru tan mlad zda burguluk, burgular, üst e ik, sap ,klavye, kapak, tekne, orta e ik ve alt e ik, perdeleri ve teller olarak bölümlendirebiliriz.
ekil :Ba laman n Bölümleri.
3-BA LAMANIN TUTULU U:
Ba lama geleneksel yap ve geleneksel çal ekli ile tutuldu unda iki bacak aras birbirine olabildi ince e it, teknenin oval k sm kar n bo lu umuza temas etmek ko ulu ile ve alt k sm da sa aya n üst noktas nda durmak ko ulu ile dengeli bir ekilde tutulmal r. Sol elimiz yani klavye üzerine çal acak olan elimiz klavyenin arka sm n yap itibari ile tam olarak oturmal r. Ancak 1. derecede oturma noktas biraz daha üst k md r. Dikkat edilmesi gereken husus, klavyeyi sa kl bir ekilde tuttuktan sonra s ra parmaklar zla perdelere ve tellere basmaya gelmi tir. Bunun içinde parmaklar n bo um noktalar ne t rna a çok yak n ne de iç noktaya olan k
tele düzgün temas edecek ekilde basar z. Bu bask esnas nda özellikle dikkat edilecek husus, 4. parma n mutlak suretle klavyenin d nda durmas r.
Sa elimize gelince, bile imizden yakla k 10-15 cm yukar daki noktay tekne ve kapa n birle im noktas na getirmektir. Bile imiz durum ekli ise ne çok düz, ne de çok k vr k rahat hareket edecek ekilde ancak mutlak surette bir miktar kavis alarak durmak durumundad r. Elimizi bu ekilde tutmay ba ard ktan sonra art k s ra tezenemizin düzgün tutulmas na gelmi tir. Tezenemizi ba parma z ve i aret parma n aras nda çok uzun olmayacak ekilde ve çok k sa da olmayacak ekilde tutmak en idealidir. Tezene tutan parmaklar n d nda kalan di er parmaklar z ise serbest bir ekilde aç k kalmak durumundad r.Yani kapal ve aç k olmas hatal r. Tezenemizin tellerle temas etmesi gereken nokta ise orta e ikle kapa n bitti i noktan n
tam ortas r. En ideal ses buradan elde edilir. Tezenemiz tellere tam olarak parelel de il, tam olarak dikey de de il biraz daha e ik ekilde kullanarak hareket edecektir.
ekil: Ba laman n Tutulu u.
Yanl : Parmaklar n çok aç k ve tezenemizi ba parma z ve i aret parma n aras nda çok uzun mesafe var.
Yanl : Parmaklar çok s lm ve tezenemizi ba parma z ve i aret parma n aras nda çok
sa.
Do ru: Elimiz serbestçe hareket ediyor ve tezene tutu uygun. .
Yanl : Parmaklar n bo um noktalar t rna a çok uzak bas lm ve perdeden çok uzakta bas lm .
Yanl :Perdenin üzerine bas lm .
Do ru: Basma perdeye çok yak n ve parme n do ru yeri tellere temas ediyor
4- PORTE, NOTA, SOL ANAHTARI, NOTA SÜRELER , SUS
ARETLER , SES DE ARETLER NED R?
PORTE: Notalar n üzerine yaz ld e it aral kl be çizgi ve dört aral ktan olu an ekle porte (dizek) denir. Çizgiler a dan yukar ya do ru say r. 16. yüzy lda
talyan rahip Guido d'Arrezo, nota okumay kolayla rmak amac yla renkli porte çizgilerini, ayr ca bir ilahinin her bir sat n ilk hecelerinden olu an nota isimlerini müzi e kazand rm r.
NOTA: Seslerin yüksekliklerini (incelik ve kal nl klar ) ve sürelerini gösteren arete denir. Porte üzerinde her bir nota farkl yerlere (çizgi üzerine veya aral a) ve farkl biçimlerde yaz r. Her bir nota harflerle de gösterilir.
Nota simleri:
DO RE M FA SOL LA S
