AYİN Başvekilim, değerli misafirlerimiz,
Devlet Resim ve Heykel Sergisinin, bu yıl, üçüncüsünü hazırlamış bulunuyoruz. Sanat, hayatında verimli bir süre ve mensupları tarafından riayete değer bir anane kazandıkça kuvvet buluyor. İnsanlığın yaratma tarihinden delil bile getirmeye ihtiyaç duymadığımız bu gün gibi avdın hakikati şunun için söylüyorum ki medeniyet değeri olan hiçbir işte başlamak, yeter olmuyor; devam etmek gerektir. Başlamak, her zaman çok güçtür; fakat devanı edebilmek hiçbir zaman daha kolay değildir. Biraz sonra gözlerinize açılacak mütevazı renk ve şekil âlemi; bir kısım sanatkârlarımızın ellerinden fırçalarını ve demir kalemlerini bırakıp silâh tuttukları bir yılın verimi olduğu halde güzelliğinden, hattâ zenginliğinden kaybet memiş görünüyor. Sanatkâr, bin türlü engel içinde ruhundaki yaratma kudretinin bu en gelleri delip fışkırmasına her zaman imkân bulan insandır. Ressamlarımızı ve heykel- traşlarmıızı bu bakımdan başarılı görmekle büyük memnunluk duyuyoruz. Beşer emekle rinin en güç ve en ciddîlerinden biri olan güzel sanatların yolcuları, verdikleri eserlerle Türk ruhunun bu yöndeki kabiliyetlerini meydana koymakta ve Türk milletinin duygu ve düşün celerini bize açmaktadırlar. İnsan ve tabiat huzurunda varlığın sırrını bulmaya çalışan vara- tıcı emek, bu sebepledir ki medeni olmanın birinci âmillerinden sayılıyor.
¡VIillî Şefimizin son gezilerinden birinde söyledikleri şu sözleri tekrar etmekte, onla rın anlatmak istediği hakikati her zaman dile getirmek lüzumunu hatırlatmak bakımından, büyük fayda görüyorum:
«Güzel sanat, güzel sevgisi deyip geçmeyiniz. B ir milletin terbiyesinde, seviyesinde, yükselmesinde, en m ad di a la n la rd a çok kudret göstermek için
güzel sanat seviyesi yüksek olm alıdır
.»
Son asır tarihimizin büyük bir parçasında bu hakikatin tam zıddını görmüş olan Türk sanatkârı, cumhuriyet devrinde en geniş bir nispette eser verme imkânını kazanmış bulu nuyor. Cumhuriyet Hükümeti, Halk Partisi ve halk; başında bulunan Büyük İnsanla bera ber Türk sanatkârının üstüne titremektedir. Türk sanatkârı takdir etmelidir ki lâyık oldu ğu şerefi, bugün tam kazanmıştır. Cumhuriyet rejiminin içinde sanatkârın çalışması ve
yaşaması, yarın için bize ümit ve güven verecek haldedir. Bütün bu dikkatlere sa natkârın mukabelesi, ancak vereceği eserler olacaktır. Bunun güzel emarelerini ya- kın ilgi ile görüyoruz. Cüzel Sanatlar Akademisinin talebe tarafından yapılmış resim ve heykel sergileri, memleketin her bucağında halkevlerimizde açılan sergiler, İzmir Fuarın da Maarif Pavyonunu süsliyen orta okul, lise, öğretmen okulu, köy enstitüleri, ilk okul ve sa nat okulları talebemizin eserlerinden yapılmış olan sergi, son yılların sanat yolunda övün meye ve tekrara değer olaylarıdır. Hiçbir bilgi ve hiçbir hüner milyonların içine yayılma dıkça, ne kadar özlü olursa olsun, köklü değildir. Bu yönden bütün yurda yaygın bir sanat havasının doğmakta olduğunu sevinerek görüyoruz. İnandığımız ve gerçekleşmesine her an emek verip gönül bağladığımız büyük Türk hümanizmas! hareketinin bu cephede kuv vetlendiği meydandadır ve bu, bize bahtiyarlık veriyor.
meye çalıştığımızı
UHTEREM Başvekilim, Aziz Misafirlerimiz,
Bir sene önce sayın Başvekil Dr. Refik Saydam’m teşvik ve iltifat edici eliyle birincisi açdmış olan Devlet Resim ve Heykel Sergisinin İkin cisini şimdi ziyaret buyuracaksınız. Cumhuriyet Hükümeti, tam halkçı bir ruhla, bütün Türk sanat ve sanatkârlarındaki temayüllere bitaraf, fakat aynı nispette alâkalı olmayı kendine şiar edinmiştir. Plâstik sa natlarımızın çalışan elemanlarını bir araya getirmek düşüncesi, Devlet Sergisini doğuran ana fikirdir. Liyakatleri, sanatın asaletine uyan bir hasbilikle belirtmek, Devlet Sergisinin başlıca hedefidir. Devletin ko ruyucu ve ilerletici vazifesini plâstik sanat alanında da tahakkuk ettir- bilmiyen kalmamalıdır.
Bu ruh, Cumhuriyet Halk Partisinin sanatı teşvik ve himaye hususunda almış olduğu tedbirlerde sarih olarak görülür. Parti tarafından gönderilen ve pek çoğu Vekilliğimiz teşkilâtına bağlı olan ressamlarımızın memleketin muhtelif bölgelerindeki hayat ışığını canlandıran eserleri, bu düşünüş ve anlayışın renkli ve ahenkli delilleridir. Sergiye bunlardan başka Müstakil Ressamlar Birliği, D grupu ve hiçbir grupa girmemiş res
samlarımız geçen yıldan daha geniş ölçüde iştirak etmişlerdii'.
Talimatnamesi uyarınca Cumhuriyet Halk Partisi ile Maarif Vekilliğinin ve sanatkâr gruplarının mümessillerinden mürekkep jüri heyeti, sergide teşhir olunan eserleri gözden geçirmiş ve bunlardan birinci mükâfatı, Cevat DerelEnin peyzaj’ına, İkinciyi Cemal Tollu’- nun kompozisyonuna, üçüncüyü Hâmit Görel’in portre isimli tablosuna tahsis etmiş ve hey kel birinci prisini de müsavi rey alan Zühtü Müritoğlu’ nun çocuk başiyle Hâdi Baran’ın Tors isimli eserlerine vermiştir. Huzurunuzda kendilerini tebrik ederim. Geçen yıl Devlet Sergisi heykel bakımından bizi doyuracak halde değildi. Heykeltraşlarımıza, gelecek sergide kendilerini daha verimli bir tarzda görmek arzusunu gizliyemediğimi açıkça söylemiştim. Bugün bu arzu ümit verici ve nispî bir zenginlikle tatmin edilmiş bulunuyor.
Aziz arkadaşlarım,
Türkün esas meziyetlerinden biri de yüksek sanat kabiliyetiyle yaratılmış olması dır. Bu kabiliyeti tarihimiz zengin misallerle gösterdiği gibi bütün bir mazinin insiyakı nı ruhunda taşıyan çocuklarımız ve gençlerimiz de eserleriyle bunu ispat etmektedirler. Şimdi içinde bulunduğumuz binada Yozgat lisesi talebesinin bundan 15 gün önce teşhir edilen resimleri, desen, renk ve kompozisyonundaki başarı bakımından bu sanat kabiliyetinin parlak bir örneği olmuştur. Millî Şefimiz ve Reisicumhurumuz bizzat teşrif ederek bu resimleri dikkatle gözden geçirmişler, beğenmişler ve sergiyi yapan çalış kan resim öğretmenine lütfen takdirlerini bildirmişlerdir. Bu hâdise, aziz Şefimizin Türk sanatına verdiği ehemmiyeti anlatma bakımından daima hatırlarımızda yer tutmalıdır.
Muhterem misafirler,
İleri yıllarda daha büyük hızla tekâmül edeceğine şüphe etmediğim Devlet Sergisini teşrii ederek sanatkârlarımızı teşvik lûtfunda bulunduğunuz için sîzlere bilhassa teşekkür ederim.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
