O S M A N L I
dm
p
>
a
® AT®®ıı,y<i(ynN] y
m
aimh
^
ika
®
pw k
ındisıı
aA. RÜSTEM BEY
OSMANLI İMPARATORLUĞU’N U N AMERİKA BÜYÜK ELÇİSİ
A. RÜSTEM BEY
Yazan
Bu eserimi sevgili ağabeyim
ALTIN EROL’a ithaf ediyorum.
Ö N SÖ Z
1962 yılında Amerika'da Kongre kütüpha
nesinde araştırma yaparken, Robert Lansing'in tasnif edilmiş evrakı arasında Osmanlı imparator luğunun Amerika büyük elçisi Rüstem Bey'in aleyhinde yazılmış mektuplar ile Rüstem Bey'in onlara cevap olarak yazdığı mektuplara rasladım. Polonya asıllı olduğu halde Türk milletinin dili ni, dinini, tahkir eden Amerikan gezetelerini
protesto amaciyle beyanatta bulunan Rüstem
Bey benim fazlaca ilgimi çekti. Türkiye'ye dön dükten sonra Rüstem Bey'le ilgili ne varsa top lamağa başladım. Kendisi hakkında fa zla bir şey bulamadığımı esefle söyleyebilirim.
Dış işleri Bakanlığının müsaadesi ile Hariciye arşivinde yaptığım araştırma neticesinde, Rüs tem Bey’le ilgili Fransızca yazılmış bazı vesikalar buldum. Bu vesikaları bulmama Ferdane Dumlu hanımın ve Hazine-i Evrak müdürü Haşan 7u- rüdü beyefendinin yardımları büyük olmuştur. Bulduğum Fransızca vesikaları bana, sayın Gü zin Bakırcıoğlu Türkçeye çevirdi. Rüstem Bey’- in hayat hikayesi özet halinde İnönü ansiklo pedisinde mevcuttur. Dış işleri Bakanlığı
yıl-6
lığında Rüstem Bey’’in hangi tarihlerde, nere lere tayin edildiği gösterilmiştir. Lâkin burada k i tayin ve geri çağrılış tarihleri vesikalardaki tarihlerden biraz farklıdır. Bu yıllıklar sonra dan hazırlandığından hataya düşülmüş olabilir.
Bu eseri hazırlarken Amerikan Arşivinden bir hayli istifade ettim. Woodrow Wilson ve Ro bert Lansing'in arşivindeki vesikaları bana sayın M r.MacKenzie temin etti. Ben de imkânlarım dahilinde memlekete hizmeti dokunan Alfred Rüstem Bey'i tanıtmak gayesi ile bu eseri kale me aldım. Eserimi hazırlarken bana yardımlarını esirgemeyenlere ve onu basma lûtfunda bulunan Bilgi Basımevi personeline burada teşekkür et meği bir vazife bilirim.
Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Ankara, 1973
OSMANLI İM PARATORLUĞUM UN AMERİKA BÜYÜK ELÇİSİ
RÜSTEM BEY
Rüstem Bey PolonyalI Blinski’nin oğlu dur. Babası 1270 zilkadesinde (Temmuz-Ağus- tos, 1854) otuz üç yaşında iken Osmanlı hizmeti ne girmiş. Bundan sonra Blinski adını terk ede rek Saadettin Nihat Paşa olarak tanınmıştır.
Rüstem Bey, babasının vazife icabı bulun duğu Midilli adasında 1862 tarihinde doğmuş tur. Sonradan müslümanlığı kabul eden Rüstem
Bey, Ahmet adım almıştır.1 Fakat buna rağmen resmi belgelerde adı yine Alfred Rüstem olarak geçer.
Rüstem Bey, hamiyetli, dürüst, vazifeşinas bir insandı. Herşeyden evvel Türkiye’yi benim semişti; bundan dolayı onu memleketin türlü hizmetlerinde görüyoruz.
1882 senesinde Bulgaristan komiserliği Fransızca katibi olarak devlet hizmetine girmiş ti. Uzun yıllar Hariciye hizmetinde bulunan Rüstem Bey Mondros mütarekesinden sonra
Taha Toros Arşivi
