Fehmi Gerçeker, P irîR eis’in haritasını konu alan bir belgesel hazırlıyor
P ili Reis gözüyle Amerika lotası
PİRİ REİS İN ÇİZGİLERİYLE KOLOMB’L'N YOLCULUĞU
MİNE G. SAULNIER
BARCELONA / MADRID —
Derya Kaptanı Piri Reis, 1513 yı lında tamamladığı ünlü dünya ha ritasından elde kalan yarı parça nın Amerikan kıtasının 500. keşif yılını kutlam ak üzere milyonlar ca kişi tarafından seyredileceğini duysa, en yumuşak deyişle, her halde inanm azdı. Değil 500, bir yüzyıl önce bile düş sayılacak bu olasılık, 3000 yılına on adım kala, yine bir başka Türk tarafın dan gerçekleştiriliyor.
Fehmi Gerçeker, 1979 yılından
bu yana çalışmalarım New York’ta sürdüren bir T ürk yönetmeni. Amerika kıtasını gerçeğe en yakın ölçüleriyle gösteren en eski coğraf ya çizelgesi, Pirî Reis haritasıyla ilgili 60 dakikalık bir belgesel ha zırlıyor. Kendisiyle, filmin Ispan ya’daki ön çalışmaları sırasında görüştük. Elinde video kamerası, bir aydan beri C ordoba, Sevilla, Toledo, M adrid ve G ranada kent lerinde çekim planları çıkarm ak taydı. K ısa bir süre sonra New York’a dönüp “kurmay”ını topla yacak, senaryo son biçimini aldık tan sonra mayıs ayında yeniden Ispanya’ya gelip, “Motor!” diye cek. P irî Reis H aritası belgeseli,
“The Oldest Map of America in Existence” (Amerika kıtasının bi
linen en eski haritası), alt adıvla
İngilizce ve İspanyolca hazırlanı yor. Belgeselin yapımını, merkezi Washington’da bulunan Uluslara rası 500. Yıl K utlam a Vakfı ve Spain ’92 kurum u finanse ediyor. Söz konusu vakıf, A m erika’nın K ristof Kolomb tarafından keşfi nin 500. yıl kutlamalarım organize etmek amacıyla kurulmuş. Ispan ya, Portekiz, İtalya ile'Amerika kı tasındaki tüm devletlerin kültür bakanlıklarının bir araya geldiği bir çeşit ortaklık. Spain ’92 ise, Ispanya’nın olayla ilgili olarak kurduğu özgün kurum .
1992 büyülü bîr tarih. Özellik le İspanya için. M adrid, 1992’de dünya kültür başkenti. Barcelona, dünya olim piyatlarına sahne. Se- villa’da ise yeryüzünün bugüne de ğin düzenlenmiş en büyük ulusla rarası fuarı, E X PO ’92 açılıyor. Fehmi Gerçeker: ‘Türk pavyonu
öngörülmüş, çok sevindim” diyor. “Bizimkiler olayın gerçek boyut larının ve öneminin tam olarak bi lincindeler mi acaba?”
Yönetmen Gerçeker, 500. yıl et kinlikleri çerçevesinde gerçekleş tirdiği Pirî Reis belgeseli dışında,
“Colombus Countdown 1992”
kutlam a komitesinin de TV ve film program lan danışmanı. 1992 için öngörülen eylemleri şöyle ta nımlıyor: “İnsanlık tarihinin gel
miş geçmiş en görkemli şenlikler dizisi olacak. Bütün devletler.
olayla bir ilgi kurup etkinliklerde yer almak için birbirini çiğniyor. Japonya katılmaya çalışıyor, dü şünün. K ristof Kolomb, Bahama Adalan’nı uzaktan görüp “Çipan-
go!” (Japonya) dedi diye, adam
lar koca bir gemi inşa edip deniz lere salarak 500. yılı kutlamaya hazırlanıyorlar.”
A m erika’nın keşif şenlikleri, Fehmi Gerçeker’in P irî Reis pro jesine hızır gibi yetişmiş. Pirî Re is de 500. yıl etkinliklerine cuk oturm uş. Belgeselin T ürk yönet meni: “Pirî Reis, kıyı ve adaların
çiziminde Kristof Kolomb tarafın dan yapılmış bir haritayı esas al dığını kendisi not düşmüş” diyor. “Kristof Kolomb’un haritalarının
bulunmadığını göz önüne alırsak; Piri Reis’in çizgileri, Kolomb’un Amerika’ya yolculuğundan kalan son izler.”
P irî Reis belgeseli Ispanya’dan başka Rio de Janeiro (Brezilya), Lizbon (Portekiz), D akar (Sene gal) ve G elibolu’da (Türkiye) çe kilecek.
Filmin kadrosu da oldukça et kileyici. Senaryo, “Hair” müzika linin senaristi ve “Sabotaj” rom a nının yazarı Michael Sayers tara fından yazılıyor. P irî Reis harita sının, NASA’ya ait çeşitli uzay filmleriyle karşılaştırıldığı bölüm lerin yorum u, astronot Edgar D.
Mitchell tarafından yapılıyor.
Pi-rî Reis haritası konusunda uzrnan kabul edilen Profesör Arlington
Mallery, Charles Beriitz’in yanı sı-
■ ra bir dizi İspanyol, A m erikalı ve İtalyan bilim adam ı da belgesel de özgün görüşleriyle yer alıyor lar. “İleri sürdüğümüz en ilginç
savlardan biri, ünlü İskenderiye Kütüphanesi yangınında kül oldu ğu varsayılan bazı harita ve kitap ların Kristof Kolomb’un eline geç miş olabileceği. Amerika’ya doğ ru yola çıkmadan önce, bazı bel gelere dayalı bilgi ve hükümleri vardı Kolomb’un. Bu takdirde Piri Reis haritası, ünlü İskenderiye Kü- tüphanesi’ne doğru insanlık tari hinin kurduğu kristal bir köprü anlamı kazanıyor.”
RAİ, Globo, Network gibi bir dizi TV ve video şirketinin potan siyel alıcı durum unda olduğu bel geselin senaryosu, ayrıca Barcelo- na’daki “Panez” Yayınevi tarafın dan kitap haline getirilecek. Söz konusu film aracılığıyla 500. Yıl etkinliklerinde adını duyuracak Türkiye, Fehmi Gerçeker’in deyi şine göre şim dilik belgeseli,
“olumlu ve ilgiyle karşılamış” du
rum da. Yönetmenin, önüm üzde ki aylarda Kültür Bakanlığı ve Türk Tarihi A raştırm alar Vakfı ile görüşmesi söz konusu. Yetkilile rin ilgisi som utlaşırsa, Pirî Reis belgeselini Türkiye’de de görürüz belki.
