Kadıköy Tiyatrosunda
“Devlet İşleri,
Y a za n : Lûtfi AY
K a d ı k ö y T i y a t r o s u , S ü r e y y a Si n e m a s ı n ı n ü s t ü n d e , A n k a r a d a k i O d a T i y a t r o s u ile î s t a n b u l d a k i K ü ç ü k S a h n e y i h a t ı r l a t a n , f a k a t kol t u k sayısı k a d a r geniş f u a y y e s i y l e g e n e d e o n l a r d a n b i r h a y li b ü y ü k , iç d e k o r a s y o n u b a k ı m ı n d a n çok se v i m l i h a v a s ı o lan , b i r s a lo n d a p e r d esin i « D e v let iş ler i» ile açtı.» D e v le t iş ler i» (« N em o B ankası», «G e lir V e rg isi Mekteb i». «M elek H a n ı m ı n K ısk a n ç lığ ı» g ibi) b i r ç o k e s e rl e r i t e r c ü m e v e v a a d a p t e e d i l e r e k s a h n e m i z e ç ı k a r ıl m ış o lan t a n ı n m ı ş F r a n s ı z t i y a t r o y a z a r ı L b u is V e r n e u i l ’ün, i k in c i D ü n v a S a v a ş ı s ı r a s ı n d a , A m e r i k a ’da, İ n gilizce o l a r a k vazdtgı, son e s e rid ir . N e w Y o r k s a h n e l e r i n d e u z u n za m a n o v n a n d ı k t a n so n ra , h e m e n b ü tü n A v rtın a s a h n e l e r i n e i n ti k a l e d en , b u a r a d a , 1957 y ılın d a , A n k a r a ’da, O d a T i y a t r o s u n d a d a o y n a n m ı ş o lan b u pive» V e r n e . n l k ü l liy a tı için d e a y r ı b i r y e r t u t a r . V e r n e u i l ’ü n h e m e p h e p si F r a n s ı z b u l v a r t i v a f r o l a r ı iç in y a z ılm ış o- la n k o m e d i l e r i n i b i l e n l e r , b a m b a ş ka b i r sev irci t o p l u l u ğ u için yaz dığı b u e se ri s e y r e d e r k e n b i r a z şa ş ı r a c a k l a r v e o n u n , is ted iğ i z a m a n , çok d a h a ü s t ü n s e v i y e d e e s e r l e r v e re b il e c e k k u d r e t t e o l d u ğ u n a i n a n a c a k l a r d ı r . A m a o n l a r ı ş a ş ı r t m ı v a jı tek t a r a ü . v a k a s ın ı ö r m e k t e , ak s i y o n u n u ş ü r ü t m e k t e , d u r u m l a r ı n ı t e r t i p l e m e k t e ve k i ş i le r i n i k o n u ş t u r m a k t a g ö s te r d iğ i f ıtr î k a b il i y e ti, ü s l û b u k a d a r i ş l e k ve akıcı ze k i s i o l a c a k t ı r . K a d ı k ö v T i y a t r o s u , 1955 de h a r b sonrası F r a n s a s m ı n k e n d is in i u n u t m u ş b u l d u ğ u P a r i s ’i n d e , b i r o tel o d as ın d a, m i l y o n l a r ı n a r a ğ m e n k e n dişini b e d b a h t ve y a ln ı z h is s e d e rek, b a n y o d a d a m a r l a r ı n ı k e s m e k s u r e t i y l e h a y a t ı n a son v e r e n L o u is V e r n e u i l ’ü n b u p i y e s iv l e p e r d e s i n i a ç m a k l a o n u n bi ç b i li n m iy e n b i r ta r a f ın ı , y e n i b i r c e p h e s i n i t a n ı t mış, son v e b e l k i e n g ü z el e s e ri n i K a d ı k ö y l ü l e r e s u n m u ş o l u y o r . ★ « D e v let iş l e r i » n in v a k a s ı y ü k s e k se v iy ed e b i r p o l i t i k a ç e v r e s i n d e ge çiyor. Bize A m e r i k a n d e v l e t a d a m l a r ı n ı n siyasi h a y a t l a r i y i e h u s u s i h a y a t l a r ı n ı n b i r i b i r i n e ne sıkı b a ğ l a r l a b a ğ lı o l d u ğ u n u v e y a şlı, fa k a t so n d e r e c e zeki b i r d e v l e t a d a m ın ı n genç v e gü zel k â r ıs ın ı e ld e n k a ç ı r m a m a k için g ir iş tiğ i çok t e m k in li , çok sabırlı-, çok k i b a r v e ses siz b i r m ü c a d e l e y i n a s ıl k a z a n d ığ ı nı g ö s te riy o r. B e llib a ş lı r o l l e r d e n eski H a r i c i ye N â z ı n R u s s e l ’de H ü s e y i n K e m al G ü r m e n ’i s e y r e t t i k . H ü s e y i n K e m a l k e n d is in e çok y a k ış a n b u r o lü , ilk p e r d e d e çok ö l ç ü l ü b i r o y u n l a k u s u r s u z o y n a d ı. A m a so n r a k i p e r d e l e r d e , k e n d is in i g itg id e b i r r e h a v e t , b i r g e v ş e k li k k a p la d ı . A r t ı k o y u n u n d a ilk p e r d e n i n o a- ğ ır b a ş lı, v a k u r ve u y a n ı k ifad e sin i b u l a m a z o l d u k . S o n r a t e f s ir i s e y ir ciye b ı r a k ı l m a s ı g e r e k e n b i r ç o k n ü a n s l a r ı , e s k i b i r a lı ş k a n l ı k l a , lü zu m s u z j e s t l e r v e h a r e k e t l e r y a p a r a k a çı k l a m a s ı da. r o l ü n k a r a k t e r i n e u y g u n d ü ş m ü y o r , ona b i r çe şit « a la t u r k a l ı k » v e r iy o r . G enç ve gü zel k a r ıs ı C o n s t a n c e ’- da Ş ü k r a n A k ın , a y n ı r o l ü A nka- r a d a u z u n z a m a n o y n a m ı ş o l m a n ı n v e rd iğ i r a h a t l ı k l a v e ş i m d i ç o k « « « .a ıJv h i ıtıSTri --H -j d a h a b ü y ü k b i r z e r a f e t l e , c a n l a n d ı rıy o r . K e n d is in i, a k t ö r o l a r a k , i lk d e f a s a h n e d e g ö r d ü ğ ü m T u n ç Y al m an , R u s s e l ’in genç, p a r l a k mes- le k d a ş ı ve r a k i b i H e n d e r s o n ’u b e l ki b i r a z l ü z u m u n d a n fazla k u r u , ¡bazı s a h n e l e r d e de b i r a z t u t u k , fa k a t m u h a k k a k ki s e v i y e l i ve z â r if b i r «ton»la o y n u y o r . Bu b a k ı m d a n Ş ü k r a n l a o n u n , d i ğ e r s a h n e a r k a d a ş l a r ı n d a n b â r iz b i r ş e k i ld e a v ır d e d ile n , e s e re de k a n a a t i m c e ç o k d a h a u y g u n d ü ş e n b i r o y u n ü s l û b u için d e b i r l e ş t i k l e r i n i s a n ı y o r u m . T u n c ’ıın a k t ö r l ü ğ ü ü z e r i n e o k a d a r a ğ ır t e n k i d l e r o k u m u ş ve d u y m u ş t u m ki o n u , b ö y le o l d u k ç a güç b i r r o ld e, b u k a d a r «sobre» b i r o y u n ta r z ı için d e g ö r m e k b e n im i- çin z ev k li b i r s ü r p r i z o l d u . B a n a ö y le g e li y o r ki T u n ç ’u n s a h n e ka- • b i l i y e t i , yeni g irdiğ i s a n a t t o p l u l u ğu için d e, h ızla g e li şecek ve h e n ü z m a h r u m o l d u ğ u s a h n e e m n i v e tin i, t e c r ü b e s in i e ld e e d in c e o y u n u , k e n d in i a r a t a n s e v im lili ğ i, sıcaklı ğı d a k a z a n m a k t a g e c i k m iy e c e k t ir .
H e n d e r s o n ’u n «se ç im lik v e gös t e r m e l i k zev c e» liğ in d e n « h a k ik i z ev ce» iig in e y ü k s e l m e k t e z o r lu k ç e k m i y e n o zeki i r e n e E l l i o t ’da A l e v Ö zg ü n t a k d i r e d e ğ e r b i r b a şa rı g ö s te r d i. C an lı , u y a n ı k ve ö l ç ü l ü o y u n u n a , b i l h a s s a so n p e r d e le r d e , b i r a z d a h a « k ad ın lık » ve «cazibe» k a t m ı y a ç a l ı ş ı r s a k u s u r su z o y u n u d a h a r e n k l i v e ışıklı b i r h a l a l a c a k t ı r . H a r i c i y e N azırı V m c k l e r ’de H â d i H ü n g ü z el ve te s ir li b i r tip çiz di. A m a k o n u ş m ı y a geld iği K e n e ’den a y r ı l ı r k e n , k o c a sının y a n ı n d a .o n u n e lin i ö p ü ş t a r z m d a s a d e ce b i r d e v l e t a d a m ı n a d e ğ il , e s e r i n u m u m i ü s l û b u n a ve h a v a s ı n a d a u y g u n U ü ş m iy e n b i r l a u b a l i l i k v a r d ı.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta h a Toros Arşivi
