BilGE HAP<;:IOGLU a), M. KENAN AYSAN b), OVAT GORAY a) a) LO. istanbul TIp Fakiiltesi, Halk Saghgl Anabilim Dah, istanbul b) Birinci <;:ocuk Mahkemesi Ba~kaOl, istanbul, Tlirkiye
JUVENILE DELINQUENCY AND ENVIRONMENT
Summary
In this essay aiming at studying juvenile delinquency and social environmental factors contributing to it;
we discuss measures to avoid juvenile delinquency deducted from the statistical evaluation of sex, criminal records, birth records, residence addresses, types of crimes, dates of crimes and court decisions for 3027
juvenile delinquents processed in the Istanbul First Juvenile Court between 1987-1990.
()zct
<;:ocuk suc;;lanlll ve ",ocllgu sur; i~lemeye iten sosyal ycvre ko~ullanlll inceledigimiz bu <;,:ah~mada; istanbul I. <;:ocuk Mahkcme,sinin karar dosyalan incelenmi~ ve 1987'den 1990 Ylh son una kadar bu mahkemede
yargIlanan 3027 suC;lu <;,:ocugun; cinsiyet, sablka kaydl, niifus kaydl, ikametgah adresi, i§ledikleri sur;:lar, sur;: tarihleri ve haklannda veri len kararlar ile ilgili bilgiler istatistikscl olarak degerlendirilerek almmasl gerekli iinlemler tartl§I1ml~tlr.
GiRiS VE AMA<;
Dilnya Saghk Orgiltil saghgl, "Sadece hastahk ve sakathgll1 bulunmamaSl degil, fiziksel, ruhsal ve sosyal tam bir iyilik halidir" §eklinde tammlar.
Ancak diger az geli§mi§ ve geli§mekte olan iilkelerde oldugu gibi iilkemizde de; hlZh niifus artl§l, ekonomik zorluklar, teknolojik geli§melere ayak uyduramama gibi
nedenler yanll1da ~e§itli nedenlerle tanmsal ilretimdeki azalmalar ve ozellikle son
zamanlarda ard arda gelen dogal afetler nedeni ile koyden kente hlzla artan go~ olaylan
sonunda ozellikle istanbul, Ankara, izmir gibi bilyilk kentlerimizde Dilnya Saghk Orgiitil'niln sagltk tammll1daki "Sosyal tam bir iyilik" halinden soz etmek pek milmkiln
goriilmemektedir. Koyiindeki tarlaS1l11, evini, varsa hayvan1l11 satarak elindeki ~ok kiSltil imkanlarla bilyilk kente tilrlii umutlarla go~en klrsal kesim insam; alt yaplsl olmayan her tiirlil hijyenik §artlardan yoksun gecekondu mahallelerinde ya§amakta, ~ogu kez i§siz kalmakta veya ancak bogaz tokluguna ~alt§maktadlr. Bu insanlann biiyilk bir
~ogunlugu da hi~bir sosyal gilvencesi olmayan i§lerde ~a!t§maktadlr. Boylece bilyilk bir ya§am kayglsl i~ine dii§en bu ailelerin ~ocuklan da ailenin ge~imine katklda bulunmak amaCl ile ~ah§makta bu yilzden egitimlerini yanda blrakmak zorunda kalmaktadlr. Bir
~ogu ise ana-baba denetiminden uzak ve ba§lbo§ kalmaktadlr.
Sokak ~ocuklan ve sokaktaki ~ocuklarla ilgili olarak yapdan bir ~a!t§mada aile
ge~imine katklda bulunmak i~in ~ah§an ~ocuklann yaptlklan i§lerin kendilerini gelecege haZlrlamayan tiirden i§ler oldugu bildirilmi§tir (1).
Bu saghkslz ortamda ya§am milcadelesi veren ~ocuklar arasmda ozellikle son ytllarda ba§ta hlrslzltk olmak iizere su~ i§leme oranlannda hlZh bir artl§ oldugu gozlenmektedir (2,3).
BlI iller bir anlamda istanbul'a en fazla gii<,; olaymm gcr<,;ckic~tigi illcrdir (Tabln 4). Yinc nufus kaYltianndan cdindigimiz bilgilcrc gi"irc yocuklann (/ri 68.7'si yc~itli illcrc lu,gh koy tlsuna % 1.3'1.1 d, il<,;e hclde nufusiarma kayill r.
Tablo 5. 5u"lu \ocuklann ,)lunJuklan il~ck) c gl)rC dagtil""
ih;c n % il<;c n % AdaLu x II Pendik 4" 1.6 Saklrk,,), lL\yrampa,jJ 44 1.5 Bc~ikla~ 59 1.') Kii~iik'ickmccc 141 4.7 lkyoglll 192 6.4 Sliyllkyckmccc 34 1.1 Bcykoz 51 1.1; Un1ralliyc 110 3.6 Emill()lli ! {) Kiig.l1hanc 6'- 77 Eylip ,:~j iivri 9 (U Falih C;ataka f; (1.3 Gazioslnanpa~a 232 7.6 ~ile 2 0.1 Kalhktiy 221 7.3 Yalova 27 0.7
Kanal 7,17 7.X j,lanblll dlill I(\/) 3.5
Sanyci I) t~ \dresi yah IP, 3.7
~illi 71 llligi yak 311 10
Osklidar 153 5.U
ZC),linbllrnll 79 2.6 Toplam 3027 IO(l,O
ikamclgdil aclreslcllllden <,;Ikall :)ullLlylara gure lSC; <,;Ocuklarm % 14.Jli Baklrk,lY, 7.8'j Kartal, % 7 .6'sl Gaziosll1anpa~a, % 7.3'u Kachkoy, % 6.4'u Rcyoglu ilycicrindc oturmaktadlr. Bcyoglu dl~lI1da butiin bu il<,;eler; her geycn gLin yeni gccckondu lnahallelcr' orlaY;1 (,'Ikllgl biilldcrdir (Tllblo 'l). Tablo :'i'de "adrcsi " dosyalannda lSC "bimtLm" olarak lJc'lirtilmi~ gmp ise % nranmdadll.
C;:ocukbllll a<';lk adrc,,jerinc gorc duzenlcdigimiz tablo \Tablo 6). 1. 13iilge obrak nitclcndirdigimiz sosyoekonornik duzeyi iyi scmtlerdc oturanlann oral1l % 4.9'dur. II. Bijlgc olarak bclirtilen sosyoekonomik dLizcyi orta halli semtlerdc oturanlann oral1l %
:?OStir. Ill. Riilge sosyockonomik alt du/,:v kabul ci . scml
mahallckrdc olllranla: oram cia fihA'tlir.
Tablo 6. Su<;Iu <;ocLlklal'i1l oturduklan semtlerin sllsyockonomik (llizcylcre giJrc dagIill11l Bi)l~c ---.~ L BoL'c 1'0 II. Biilgc 62~ Ill. Bolge 2006 Adresi yok II S
Ist.lilIHli cilsmdan Ino
Bilgl 1,0
Toplam 3027
I. B,ilgc : Sosyoekonomik a~ldan iyi
II. B,>!,,:.- Sosyoeku!lolilik a<;ldan ~ 20 . .'l 66.6 3.7 1.0 100.0
oill1acilgl.
'y"
7.2'sinin okllr-yazar. 'Yr, 11A'Lini.in ilkokul 111ezunu, 'X) O.2'sinin orlaokul 11lezunu. % (l.1 'inin lise Illewnu, % 4.7'sinin ise halcn iigrcnci oldugu giirUlmcktcdir.C;:alIsma durU111U ilc ikili bi)li.imde
'y,.
;
RR'inin herhangi hir iste c;alIslp caiIsll1adlgl bclirliln;emi~, (X, 12'sinin \all~tlgl vc bll i~lcrin <,;ogllnl~gunun' <,;ocukl:lra 'bir 'rncsl:k kazancliracak tLirden isler olll1acligl bclirlcnmistir.Suc;lann ti.irlcrinc 'giire dagill~nl\lda hlrslzi,k su<,;unun % 70.6, yaralama SU~'U!1UIl (X
0.2, cinsel sU<,;lann % 5.5. trafik kanununa l11uhalefet SU<';lInlill (Yr) 2.3 oranl11da oldllgu
tcspit cciill11i~tir (Trarik kanununa ll1uhalcfet suc;u vc <,;ocuk mahkcmclcrindc
yargilanmatligl i<,;in yanll~lIkla a<,;i1an bu clavalar i<,;in giirevsizlik karan vcrilJ11i~tir). Aynca adam iildi.irmc ve iildi.inncye te~ebbi.is su<,;lan111ll % 1.2, gasp su<,;unun isc '){ 1.1 oranll1da oldugu giiri.i1mckledir (Tablo 7).
Tablo 7. SlI<;llI <;()clIklann i)lcdikkri SlI~lIl1 tlirLil1c giirc dagtllllli
SlI<;lar n % Sll<;lar n CJ()
Illrslzllk 2137 70.h I-Ilrslzlrk malr "UII1 alma 21 0.7
Yarabma 27}1. 9.2 Elllniycti sliistimal 17 O.1l Cll1scl slI~lar 166 5.5 Yanglna scbcbiycl 17 0.6 Tral"ik kanul1Una muhalcI"cl 71 7 ' -,,_"I Sahtccilik 12 0,4
bldlirmc vc Iqcbblis 40 1.2 Tchdit 12 0,4
Gasp 33 1.1 Kapk~llrk II 1l,4
Izrar 2~ 0.9 Dolandlrlcillk l() ().3
bllimc schdliyct 27 0.9 Tehl ikc1i 010 kullanlllak 10 ().3
Yaralamaya scbehi yet 27 1l.9 Diger 63 2.1
Klz ka<;lrtna 26 0.9
Alqli silah hulundurm'l 21 ().7 Toplam 3027 WO.O
Su<,;lann i~lcndigi aylan! giire yaptJgllntz incelemede meysimsel bir iizellik
saptanmaml~l1r (Tablo R).
Tablo X. Su<;lann aylara giirc dagllrml
A,I'lar n % A,I'lar n %
OGlk 271 9.0 Agustos 25') 0.6
~ubat 2)1> Ii.S EylLii 26') S.9
Mart 25 I x.] Him 231 7.(,
Nisan 224 7.4 Kasnn 234 7.7
Mayls 275 9.1 Arahk 7 " _.1_"1 7.6
ILwran 26X X.9
TCll1muz 254 SA Toplarn 3027 100.0
Son olarak verilen kararlarla ilgili bilgiler degerlendirilmi~ ve <,;ocuklann (/I) 44A'li hakkll1da para cezaSl, % 13.6'Sl hakkll1da biriqtirme karan, % 16.7'si hakkll1da bcraat karan. % 5'i hakkll1da giircvsizlik karan, % 4. 1 4'i.i hakkll1da ana babaya [cslim karan, % 2.0'u hakklllda ceza tertibinc mahal olmadlgll1a clair karar, '/n 2.2'si hakkll1c1a hapis
B.HAPC;:IOGLU, M.K.A YSAN. b.GURA Y karan vcrilmi~tir. Haklannda <,;e~itli para ve hapis CCZ<tSI verilen <,;ocuklann % 8.1 'inin cezalan da <,;e~itli nedenlerle ertelenmi~tir (Tablo 9).
Tahlo 9. SLII,:lu yocuklann haklannda vcrilen kararlara gore dagtlnnI
Karar
Para cezasl
Bema! Birle~lirme
Giircv si z 1 i k Ana babaya tcslim
Ccza tcrtibinc mahal olmadlgl Hapis Ortadan kaldtnna Muhakemcnin durmasl Davanll1 reddi Takipsizlik Davanlll dii~lnesi Mahkcmcnin yetkisizligi
C;:qitli ncdcnlcrlc crtcIcncnpara cczasl ve hapis kararlan Toplam n 1349 504 411 149 l25 XX 6X 39 36 6 5 3 I 243 3027 % 44.4 16.7 13.6 5.0 4.1 2.9 2.2 1.3 1.2 0.2 0.2 0.1
o.n
R.l 100.0BlitUn suc;:lann cinsiyete gore dagtllml incelcndiginde; klzlarda hlrSlzllk su«u
beklenenin Lizerinde, diger sw;:lar beklenen dlizeyde ve beklenenin altll1dadlr.
Erkeklerde ise cinsel su<,;lar, yaralama ve trafik kanununa muhalefet su<,;lan beklenenin
lizerinde; diger suc;:lar ise beklenen dlizeyde vcya beklcnenin altmdadlr.
Cinsiyetc gore incelenen suc;:lar a<';lsmdan dagIilm farklan istatistik olarak anlaml!
bulunmu§tur (0.001 <P<O.O 1).
Bi.itlin suc;:lann nlifus kaydll1a gore dagIilml incelendiginde; hlfSlZllk suc;:unun Adana,
Aryon, Amasya, Antalya, Bingol, Bolu, Bursa, Erzincan, Erzurum, Giresun, Kayseri,
Klr~chir, Klitahya, Mardin, Mugla, Mu§, Rize illerinde beklcncnin lizerindc, diger illerclc bcklencn dlizcyclc ve bcklcncnin altll1dadlr.
Adam iildlirmc ve Cildlirmeye tc§cbbi.is suc;:u; Diyarbaklr ve Trabzon'cla beklencnin
lizerinde, cligcr illerde beklenen cllizeyde ve beklenenin altll1dacllr.
Gasp suc;:u; EhlZlg'da bcklcncnin lizerincle cliger illerde isc bcklcnen dlizeydc veya
bcklcncnin altll1dadlr.
Yaralama suc;:u; Adana, Agn, Artvin, Bingol, Bitlis, Diyarbaklr, Edimc, Hatay, Kars,
Siirt, Tckirdag, Tunccli, Bayburt'ta beklenenin lizerinde, digcr illerde ise bcklcnen
dlizeyde veya beklenenin altmdadlr.
Trafik kanununa muhalcfct; Edime, Samsun, Nev§ehir'dc beklcnenin lizerindc diger
illercle beklenen cllizeyde veya beklencnin altll1dadlr.
Toplam blitUn diger su<,;lar; Eski§ehir, Gaziantep, Isparta, Sakarya ve Siirt illerinde
beklenenin altll1dadlr.
NLifus kaYltlanna gbre incelenen suc;:lar aC;:lsll1dan dagIilm farklan istatistik olarak anlamlt bulunmu§tur (P<O.OO 1).
BLitlin su<,;lann, sU<,;lulann istanbul iii ikametgah adreslcrinc gore ciagtluTII incelcndiginde;
ile,:clerde beklenen duzeyde veya beklenenin altmdadlr.
.. Adam iildurme ve iildurmeye te~ebbus sue,:u; Istanbul'da bimekan gfLIp arasl11c1a ve
Umraniye'dc beklenenin uzerincle diger ile,:elerde beklenen duzcyde veya beklenenin altl11claciIr.
Cinsel sue,:lar; Beykoz ve Eyup'te beklenenin uzerinde digcr ile,:clcrcle beklenen duzeycle veya beklenenin alunclaciIr.
Gasp sue,:u; istanbul'da bimekan grup arasl11da beklenenin uzerindc digcr ile,:elercle
beklenen cluzeycle veya beklenenin altmclacllr.
Yaralama sue,:u; Eminonu, Fatih, Zcytinburnu, Bayrampa§a ve Kaglthanc'dc beklencnin uzerinde digcr ile,:elerde beklenen duzeyde veya beklenenin altl11clachr.
Trafik Kanununa mubalefet sue,:u; Kue,:uke,:ekmece'de beklenenin uzcrincle diger ile,:elerde bcklenen duzeyde veya beklenenin altl11dadlL
Toplam bLitLin diger sue,:lar; Silivri ve Yalova'cla beklenenin uzerincle diger ile,:clerc\e beklcnen ciuzeycle veya beklenenin allmclacllr.
Ikametgab aclresine giire incelcncn sue,:lar ae,:lsmdan dagIllm farklan istatistiksel
olarak anlamlI bulunmu~tur (P<O.OO I).
TARTISMA
Ba~ta ekonomik neclenler olmak ilzere e,:e§itli neclenler etkisi altmda kiiyden kente giie,: eden e,:ocuk ve ailcsi, kentscl ya§ama uyum saglamakta gue,:li.ik e,:ekmckte, kendini dl~lanml~ hissetmekte ve gLivensizlik duymaktadlL Aile fertlcrinin e,:ah§masl sonueu
clenetimsiz kalan e,:ocuklarda uyumsuzluk reaksiyonlan olarak sue,: i~leme egilimi
artmaktaciIr. Nitekim sosyal faktorlerin e,:ocuk sue,:lan uzerincleki etkisini ara§tIrclIglmlz
e,:ah§mamlzm sonue,:lan konL! de ilgili e,:ah§malarla paralcllik giistermektedir
(1,2,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14).
<;:ah~mamlzda oldugu gibi diger belZI e,:alI§malarda yargIianan e,:oeuklann sadeee (X,
15~20'si sL!e,:un i§lcndigi bolge niifusuna kaYltiIciIr (12). En fazla i§lenen sue,: tiirii
hlrslzllk, en fazla sue,: i~\enen ya§ 13~ 15 ya§lan ve en e,:ok i§leyenlcr erkek e,:ocuklarclIr
(3,7,15,16,17,18,19).
KOHU ile i1gili olarak ingiltere'dc 1991 yllmda yapdan bir e,:alI§ma cia erkeklcriil %
82,2 oranmcla sue,: i§leclikleri, en e,:ok sue,: i§lenen ya§ grubunun 14~ 16 ya§ grubu olclugu
belirlenmi~lir (20). <;:alI§mamlzda uyu§turucu kullanma ve satma sue,:una ili§kin verilere rastlanmaml§tIr (3). Yine konu ile ilgili e,:aiI§malarda olclugu gibi sue,:lar ve
sue,:lann i§lendigi aylar araslI1da mevsimsel bir ozellik saptanmaml~tlr (3,17,18,21).
Dikkal e,:ekici bir husus da Istanbul'da belirli bir aclresi bulunmayan grup ve i~iedikleri sue,:larciIr. BugLin diinyada 30 milyonu a~kll1 korunmaya muhtae,: e,:ocuk
oldugu bildirilmekte, Lilkemizcleki sayll1l11 ise 1 milyonun ilzerinde oldugu tahmin
eclilmcktedir (I).
<;:ocuk mahkemelerinin geli§tirilmesini amae,:layan 1992 yasa tasans!l1da, e,:ocuk mabkemelerinde gCirilien clavalarda ya§ S!l1lfln!l1 IS'ten IS'e r,:lkanlmasl, e,:ocuklara
kelepe,:e takIlmamasl, IS ya$1I11 doldurmaml~ e,:ocuklar hakk!l1da tutuklama karan
vcrilmemesi, hukilmli.i ve lutuklu e,:ocuklann cezaevine konulmamasl iingoriilmektedir.
BilinC\igi gibi Lilkemizde 15 ya~ ve allmdakiler e,:ocuk kabul eclilmekte, halbuki bire,:ok
iilkede IS hatta 20 ya§ ve all! e,:ocuk kabul eclilmektedir ve bu ya~ s!l1Jrlndakiler e,:ocuk
mahkemelerinde yargllanmakladlr. <;:ocuk haklan sozle§mesincle de IS ya§ ve alt! grup e,:ocuk kabul eclilmekteciir (22).
).1 B.HAP(IOGLU. M.K.A YSAN. G.GORA Y
Acblct BakanlIgl; yoeuk mahkemclerinin <llll<lellllll yOeugun eczaiandmimasl ohmlYI!'. lerbiye lie Islah ic,:in her tLirlii bnlcmin allllmasl oldugunu. ilke olarak yoeuklar
iyin hlirriycli t:ngclicyiei eeza yerine koruma iinlemlerinin uygulanmaslI1l11 (,ngiiriildiigiinl.i, yot:uklann eeza eVlI1c degil. egitim evlerinc konulmaslIlln diisul1iildtii!LinLi bclIrlmi~lir (21). Ban iilkelerde oldugu "ibi hafif suelarda kamu
d;1'~;1S1nlll ;~c;ltnaSIIlIl1 crlcicllI1lesi de k01ll1 ilc ilgili iineril~r aJ~aslllclallIr (24.25).
/\m:ak hlitlin ilL! iim;rilcr lie du~iilllilen 'hukuki iinlemlcr yanlllda yoeugu SUy
!;~lci!1t:ye ilell loplulllsal ncdt:nlerin ortadan kaldtnlmast. yoeugu yalmzea sue,: i~lcdikten ~;cnr;; ckgil SUy i~lcllmcden iinee korumak gerektigi Halk Sagltgt yalI~anlartnt yakll1dan i!gikndircn hir kUlludur.
KAVNAKLAR
Kon;Il1,. E. Ekllnlll11i FOrlll11l1, J X.I.1992. i.qanbul.
2 Yavuzcr, II. (I ')94) (omk I'e SUI'. Remzi Kitabevi, istanbul, 29-35. 277-312.
-' fhnu. 1.11 .. Ege. B .. Ertlirk.S. I 1991)/\i/1iTlfJ nagisi, 7 (3·4): l)'!-IO<). "\ YaVlI/.('1. H. (1979) Krill/inoloii nag .. 2, 25·29.
S K,IlKICl. L! .. Doganer, i.. Aydlll. C .. Saypli, R. I 1<)')0) t-.ge '[',/i /Jagi,\I. 29, .,6';-:\71. .
(, AP:lk, S. (I <)X'J) Geli.yilJl Nijroloiisi. 1.l.J.~~ocuk Sagligl Enstitllsll. Bayrak Matbaaerlik Istanbul. 2. Baskr
7".
7 Aydin.
c:..
Kabaki](lgiu. M.T. (1l)~9) Fge '[''/' f)ergisi 26 (2): 625-34.~ Diinmucr, S. (1')94) Krimilloloii. Filiz Kitabcvi X. Baskr istanbul. 23<)-265,
') Glucck. S .. Glueck, E.T, (llJM{) /Jelill'lIl(,IIIS ,,"i1 NOli f)('lil/qll('l/ls ill f'm.\'j)<'Cii\,('. Harward Univ. Press
Camhridge. Massachusetts (/.flclIssil. Yam:('/', II. ('oc/fk 1'(' SII\·. RCIllZl Kitabevi. istanbul, 7.Baskl
s.13X-140.19<)3).
1 tl Gr'"l!. N.R., Thomas. B.H., Orrord. O.R., Boyte. M.H. (19):(LJ) J.AIII.!\uIII.Clliid /\<1011'.1'(,(.'11(,(, f'.HcIIialn'
2:\ t2). 2h2·2hX. .
t 1 Clince. G. I IlJX3) ('ocllk M"l!kellleleri SeJ/ll'o:yuJ/l1I Ankara. A.C!. Egllllll Bilimicri Pak. Yayrn No. 130. ; -7.
12 ILIIICI. i.H. (1l)l)3) 7.UIII.ml.·1i1li rip Giillieri. 1-5 Kasllll Antalya Kongrc Kitabl. IlN-20X.
U Le\,is, D.O. (Il)X5) Condnct Disorder and Juvcnile Delinquency Comprehensive Textbook or
1'sychialry. Galtimore. Williams and Wilkins 1754-176U.
14 YilrUkl)glu. A. (1')')3) (l('i/,'lik \~a,~1 Rill! Sa.~I!,~1 1'(' HIIIIsal SOil/lila) ()zglir Yaylll Oagllllll Ltll.~ti.
islanhul X. Baskl30l-337.
is Ertlilk. S .. Ege. B. (1989) Ege r'ji Dagi.,i, lX, 2563-2567.
16 Kalkicl, U., Dnganer. i.. Aydlll.
c:.,
SaYt~JiI, R. I ILJl)O) loge Til) [)agisi, 2'). 36X-.171.17 ('ullll, A .. Hanel. i.H., Ege. B., Demircan. S. (19l)3) 7. UIII.wl Ai/Ii Tlli Giilliai 105 Kasrl1l Antalya
K(ln~re Kitahl. 51-5X.
IX Cilir61nIl1. S.S .. Hancl. 1.11.. Akta~. E.G., GUndliz. M. YUce!. S. (1')94) Komi/elli: '/'11' f)agisl 7 (I) .1<) ..
+
11<) Kiik, A.N .. ()ztiirk, S., Arrsoy, Y., <;:akmak, M.A, (I<)l)~) 3.lIlIlk Sa,~I!,~1 e;iilliai 5-7 Mayrs Kayseri
Erciycs Univ. YaYll1bn No.46 155· IS'.!. .
2H UiU~I';Kin, S. (I 'iX9) ({),"k Malikl'lI/ciai I'e Sosmlillalellle Ral,orilin. Bizilll Bilm Ankara. 56-X7. 2\ Yavul. I.e., HImcI, I.H .. (akmak, M.A .. Arrsoy. Ege, B. (1994) !\dli ililill/la KOllgrcsi. 12-15 Nixoll
ililllll<l KOIIgrl' Kilal" 151-155.
22 Unicer (ll)9) (Dcuk Haklan SClZlqmesi. 23 CUllliluriyet Gazetc", 22 Nisan I <)l)2.
2-1 Siilez Tan. U .. Artuk. E. ( 19(2) /\rgllll/(,111111J1 19, 2X5-290.
25 TCII). U.S. I I lJtJ3) M.L!. Hukuk Fak. 10. Ytii. !\dliye j'e ('oellk SII(-tIlIIl,~11 Sl'lJIlJiC\'1I1I1I1 ist'lIlbul. M.O. Hukuk Fak. Yaymlarr No. 5](1, 305-] 10.
Ayn baskr iC;ill :
Do~. Dr. .Bilge llap~roglu
Istanbul Universitcsi. Istanbul TIp Fakliltesi
