Vet. Bil. Derg. (2001), 17,3; 123-128
KAHVERENGi YUMURTACI BiR TAVUKTA SOL BOBREKTE KONGENiTAL
APLAZi OLGUSU
Alper Sevimli 1 Deniz Mlslrlloglu@1
Congenital
Aplasia
of
Left Kidney in a Brown Layer
Chicken
bzet: Bu raporda, Bursa bOlgesindeki ticari bir i~letmede, 15 haftallk kahverengi yumurtacI (Isa Brown) bir tavukta rastianllan sol b6brekte aplazi olgusu sunulmu~tur. Nekropside sol bobregin hi9 bulunmadlgl, buna kar~lhk anormal ~ekilli ve geni~lemi~ bir Orelerin ~ekillenmi~ oldugu gozlendi. Sag bObrekte hafif hipertrofi mevcut idi. Aynca mak-roskobik ve mikmak-roskobik inceleme sonunda fibrinli perikarditis ve perihepatitis bulgulan ile karaciger ve dalakta amy-loidosis varllgl saplandl.
Anahtar Kelimeler: Tavuk, bobrek, aplazi, amyloidosis
Summary: This paper reporls a case of aplasia of left kidney encountered in a fifteen-week old Brown layer (Isa Brown) chicken in a commercial farm in Bursa region. At necropsy it was seen that the left kidney was ab-senl and Ihal a abnormally shaped and dilated corresponding ureter was present. There was mild hyperthrophyof Ihe right kidney. In additon, evidence of fibrinous pericarditis, perihepatitis and amyloidosis in the liver and spleen was seen at macroscopical and microscopical examination
Key Words: Chicken, kidney, aplasia, amyloidosis
Giri~
Bir organ veya dokunun dogu~tan hi'Y
01-mamasl ya da bOyOk bir bolOmOnOn ~ekjllenmemesi
aplazi olarak tammlanlr. Bu durumda, organ veya
doku ya tamamen yoktur ya da yerinde rudimenter bir yapl laslagl bulunabilir (Aliba~oglu ve Ye~ildere, 1988; Klran,2000). Bobrek aplazisi diger Orogenital deformasyonlar ile birlikte bulunabilir. Bobrekte
ap-lazi lek veya 9ilt tarafll olabilir. Tek taralh olanda, diger bobrek normal ise hayati bir tehlike yoktur. Ancak displazi ya da aplazi varsa bObrek
ye-lersizligi olu~ur. Bunun yanlslra Oreter ya yoktur ya da malformasyonlu bir Oreter bulunabilir. Genellikle
Oreterin k6r ucu b6brek civannda bag doku i9inde
sonlanlr (Mil Ii, 1998).
Anomatilerin etiyolojisinde genelik, nutrisyonel, toksik, infeksiyoz ve ge~itli gevresel laktorler He
bi-linmeyen sebepler rol oynamaktadlr (Slauson ve
Cooper, 1990; Peterka ve ark., 1996).
86brekte aplazi olu~umunda prone/roz, me-zonefroz ya da Oreter lomurcugunun geli~im ye-tersizligi ve melanefrik blastomun yoklugu veya
de-jenerasyonu rol oynamaktadlr (MilJi,1998). Yakm
Gcli~ Tarih~: 25.05.2001 @:dcnily@uludag.cdu.lr
zamanlarda yapllan 9all~malarla farelerde c-rel proto-oncogene'in mutasyonu ve glial cell
line-derived neurotrophic faktor yoklugu gibi sebeplerle bobrekte aplazi ~ekillenebilecegi ortaya
ko-nulmu~tur (Schuchardt ve ark.,1996; Sanchez ve ark.,1996).
Kanatll hayvanlardaki kongenital anomali
in-sidanSI 0lduk9a dO~Ok olup, evcil kanaUllarda dog-masal anomali bildiren raporlar 0lduk9a azdlf.
Mar-karian (1978) inceledigi 7421 tavuk embriyosunda anomali oramnl %6.28 olarak bildirirken, Grewal ve
ark.(1976), 13.483 evcil kanatll nekropsisi i'Yinden
sadece 7 tanesinde, Grewal ve Brar (1989) ise,
35.000 kanath nekropsi olgusundan sadece 3 ta-nesinde anomali olgusuna rastiadlklannl rapor
et-mi~lerdir.
Tavuklarda rastlanllan anomaliler ge~itri
sis-temleri it;:erebilmektedir. Markarian (1978), tavuk embriyolaflnda tum vucut klslmlannl i9ine alan 10p-lam 39 ge~it deformite sapladlglnl kaydetmj~tir. Ara~tlrmacl, kanalillarda bacak ve ayak
de-formitelerinin en ba~ta gelen anomaliler oldugunu
ve ikinci Sirada ise ge~itli ba~ deformitelerinin
SEvIMLI. MISIRLI<XJLU
dlgini bildirmi~lir. BugOne kadar tavuklarda rapor edilen anomali 019ulan araslnda iskelel ve ba~ sis-lemi (Markarian,1978; Anderson ve ark.,1985; Gre-wal ve Brar, 1989; Saini ve ark.1993; Ghazi ve
Dad-ras.1994), sindirim sislemi (Anderson va Mllier, 1986; Grewal ve Brar.1989; Ghazi ve Dad· ras.1994; Chapman va ark .. 1997), g6z (Salter ve
ark .. 1997), genital sistam (Katiyar ve ark.,1988; Hocking,1992), kardiovaskuler sistam (Kuhlmann
ve Kolesari.1984) ve Oriner sistem (Damodaran ve Thanikachalam,1974; Grewal ve ark. 1976; 00-rairajan ve ark.,1993) ila ilglli anomaliler yer al -maktadlr.
Bobrekte aplazi kanatillarda slk rastlanllan bir
anomali degildir. Literatur incelemasinde bugune kadar 3 raporda toplam 4 olgu bildirilmi~tjr. Buna
gore; Damodaran ve Thanikachalam (1974)
1946-1974 Yilian arasmda inceledikleri 38.188
post-mortem kanatll olgusu araslnda 1 adet aplastik bOb·
rek olgusu kaydetmi~lerdir. Grewal va ark. (1976), 13.483 kanatll nekropsisi iyinde 2 adet sag bobrek
aplazlsi rapor elmi~lerdjr. Dorairajan ve ark. (1993)
inceledikleri 24.725 postmortem olgu iyerisinde bir
(avukta sol bObrekte aplazi saplaml~lar ve bu 01-gunun 1980-1990 Yilian araslnda bildirilen lek vaka
olduguna dikkat yekmi~lerdjr. Olkemlzde ise daha Once kanatillarda b6brek anomalisi bildiren bir ya-Ylna rastlanmaml~tlr. Bu nedenle ilk olmasl ayl-slndan bu olgunun yaymlanmaslnln uygun olacagl
dQ~OnOlmO~tOr.
Materyal ve Metot
Qall~manln materyalini Bursa bOlgesindeki ticari
bir yumurta i~letmesinden gonderilen 15 haftallk
kahverengi yumurtacI (Isa Brown Irkl) blr tavuk olu~ turdu. Tavugun sistemik nekropsisi yapllarak tOm
or-ganlar %10'luk tamponlu formaldehit solusyonu iyerisine allndl. Dokulann 24-48 saatlik tesbit i~ lemini takiben bilinen rutin y6ntemlerle paratin blok -Ian yaplldl. BlokJardan 511 kallnllglnda kesitler
all-narak, Hematoxylin-Eosin (HE) ve gerekli
gorDlenler aynca Congo Red, Brown Brenn, Oil Red-O, Phosphotungstic acid Hematoxylin Solution (PTAH) y6ntemleri ile boyandl (Luna,1968). TOm preparallar l~lk mikroskobu ile degedendirildi.
Bulgular
Nekropsi Bulgulan: Nekropside kalbin, lobus hepatis dexter ve lobus hepatis sinister in pars
la-teralis'i araslna g6mOlmO~ oldugu ve perikardln bu
$ekil 1. a. Perikar1 ile karaci~er loplan arasmda adezyon, kalbm karaciger Ioplan arasma gOmOlmesl. Perikalla ka· hnla~ma ve karaciger serozasl uzerinde fibrin (oklar).
Kah\'erengl yumurtacI bir tavukta ...
bOlgelerde karaeiQere yapl~ml~ OlduQu g6zlendi. Penkart kesesinin hem Ost hem de ie;: yOzeyi fibrin lie kapll olup. kese d.~tan g6g0s duvanna, ieerden
Ise kalbe yapl~m.~tl. Karae.Qer kapsOIO Ozerinde de fibnn k'tlelen vardl ($ekiI1a). B6breklerin mu-ayenesinde sag b6bregin hafifee buyGmu~ oldugu, soltarafta .se bObregin hie;: bulunmadtQI ve bu bOI· gede keseler ~eklinde geni~lemeler gesteren bir kanaltn varl.gl gOzlendi ($ekil 1 b). Ureter ola-bileeegi dO~OnOlen bu kanal proksimal ueundan diger bObrege yakln bag dokuya. distal ueundan ise Slrt kaslanna yapl~lk olup, jelatin6z klvamda ve opak beyaz-sanmsl renkle bir SIVI ile dolu alan IU-mene sahipti. Oiger organlann muayenesinde sa· deee dalagtn bOyOk ve yumu~ak klvamll olmasl dikkali e;:ekti.
Mikroskobik Bulgular. Perikardln yaygln olarak e;:ogunlugunu mononOkleer hOere!erin ve az sa-Ylda da heterofil lokositlerin olu~turdugu hOere in-flltrasyonu ve fibrin Ue kaltnla~ml~ oldugu g6ruldu. Subepikardial myokartla Vag dejenerasyonu ve yer yer nekroz g6zlendi. Perikardtn karacigere
ya-p.~ma bOlgelerinde ise. eevresinde eok e;:ekirdekU
dev huerelerinin. ie;:erisinde de kOmeler halinde
bakleri Ylgtnlannrn bulundugu kazeifiye nekrolik odaklara rastlandl. Brown Brenn boyamada bu mikroorganizmalann gram (+) eocobasil yapJstnda etkenler oldugu saplandl ($ekil 2a-b). Karacigerde mononukleer hOcrelerin ve fibrinin yer aldlgl yaygtn bir perihepatit tablosu yanlSlra, sinuzoidler le;:e· risinde H.E ile amorf homojen pembe renkli bo-yanan birikimlerin varllgl dikkali c;:ekti ($ekil 3a). Congo Red boyamada bu birikimlerin polarize 1~lk la eift kmlma g6sleren amyloid oldugu saplandl. Ka-racigerde aynea, yer yer mononOkleer hucre in-fillrasyonlarr ve damarlarda P.T.A.H ile pozitif boyanan fibrin Irombozlan da g6zlendi. Dalakta yay-gin olarak damarlar e;:evresinde birikmi~ ve Vine Congo Red ile pozitif reaksiyon veren amyloid bi· rikimleri gOzlendi ($ekil 3b).
Sag bObregin mikroskobik muayenesinde ise intersilisyel bolgede yer yer mononOkleer hOere in-filtrasyonlanntn dl~tnda bir degi~iklik g6zlenmedi. Sol b6bregin yerinde bulunan kese ve kana! ~ek lindeki yapllar mikroskopla incelendiginde vakuotlO bir sitoplazmaya sahip,yalanel eok kalir silindirik epi-tel ite kaph bir mukoza katl. bir kas labakasl ve en dl~ta da adventisya labakaslndan olu~mu~ normal
•
•
b
$ekiJ 2. a. Perikardln karacigere yapl~ma bolgelerinde kazeifiye nekrolik odak (n). onu ~evreleyen dev hUcreleri (oklar) ve ~erisinde bakleri Ylglnlart (ok ba~larl) H.E. x300
SEVIMLI, MISIRLIOCLU
biT kanalll Greter yapisl gOzlendi (~ekil 4). Buna
kar~llIk rudimenler bObrek olarak lammlanabilecek
herhangi bir b6brek yaplsma rastlanmadl
Tartl§ma ve Sonuy
Bobrekte apJazl olgula(l ye~11Ii memeli hay-vanlarda (Makhdoomi ve ark.,1993: Toolan,1993; Wadsworth ve Sguires,1980; Prussing ve ark.,1976) bildirilmi~lir. Kanalillarda da bobrek ap-lazlsi bildirilen birkae;: rapor mevcutlur (Damodaran ve ThanikachaJam,1974; Grewal ve ark. 1976; 00-rairaJan ve ark.,1993). Bildirilen olgula(ln hepsi tek tarafh olup, aplazinin ~ekiliendiQi bObrek, ili~kili Oreter ve diQer bObrek jle jlgili bilgilerin deQi§en oranlarda birbiriyle uyu§lugu veya birbirinden ay-nldlgl gozlenmekledir. Grewal ve ark. (1976), ka-natillarda raslladlklan 2 adel sag bObrek aplazisi olgusundan birisinde ili§kili Grelerin hie;: ~e killenmemi§ oldugunu, digerinde ise hipoplaslik bir Orelenn varllQml gozlediklerini va olgulardan bi-nnde sol bobregin kompenzatrif hiperplaziye ug-radlgln!, 6bOrOnde ise sol b6bregin normal 01-dugunu bildirmi§lerdir. Dorairajan ve ark. (1993), 10 haflallk beyaz yumunaci bir tavukta hem sol
\.
.
.....
~,.
.
~
b6brekte, hem de ili§kili Oreterde aplazi, sag bOb-rekle ise kompenzalrif hipertrofi g6zlediklenni kay-detmi§terdir.
Kahverengi bir yumurtacI piliyle sol bobrek ap -tazisi gozlenen bu olguda, keseler ~eklinde d l-tatasyon g6steren anormal yaplda bir urelerin var-IIQlOln gozlenmi§ olmasl, b6brekte anomali olgularmda ili§kili Orelerde de deQi§en derecelerde anomaH g6zlenebilecegini bildiren IiteratLIT bilgi ile uyumludur (Grewal ve ark.,1976; Dorairajan ve ark.,1993; Makhdoomi ve ark.,1993; Milli. 1998). Sag bObrekte ise ham bir bOyOme tesbil edilmi§ 01-masl lek tarafh bObrek apJazilerinde diger bObrekte hipertrofi rapor eden ara~tl(macllann (Grewal ve ark.,1976; Dorairajan ve ark., 1993) bulgulanyla ben· zer bulunmu§tur.
Makhdoomi ve ark. (1993). bir kopekte rast-ladlklan sag bObrek aplazisi olgusunda, IOmeni bu -lunmayan ve idrar kesesinde sonlanan bir Greter varhQmdan bahsetmi$ler ve bu urelerin ufak bir kas doku pare;:asmm ie;:inden k6ken almakta oldugunu ifade elmi$lerdir. Sunulan bu olguda ise. $ekjllenml~ olan sol Greterin iyi geli§mi§ bit IOmene sahip
01-•
•
I
•
_.
•
I
$ekiI3. a. Karacigerde sinuzoidler igerisinde amyloid blrikimi(oldar) H.E. )(150
Kah\'crengi YllmllrtllCI hir tllvukta ...
4
'--_ _
$ekll 4. Ureterin mlkroskopik goriJnumu . Yaianci t;ok katll
vakuollu epitel tabakasl (ok), mukoza tabakasl (m), kas
ta-bakasl (k) ve adventisya tabakasl (a). H.E. x600.
dugu gozlenirken, ureterin kloaka ile bir baglantlsl tesbit edilememi~, proksimal ucundan bag dokuya,
distal ucundan ise su1 kaslanna yapljlk oldugu
saptanml~\Lr.
Toolan (1993) 4 ya~lOdaki bir kopekte
rast-ladlgl sag bobrek aplazisi olgusunda Oreterin
prok-simal ucunda bulunan ve mikroskopik muayenede
displastik renal elemenllerin varhglnf g6steren 2
mm buyuklugunde bir nodul varllgl bildirmijtir.
Ka-natillarda bildirilmij olan 4 aplastik bObrek
01-gusundan hiebirisinde rudimenter bir bobrek
ya-PISlnln varllgl bildirilmemijlir (Damadaran ve
Thanikachalam,1974; Grewal ve ark. 1976; Do-rairajan ve ark.,1993). Su olguda da uretere biti~jk veya yakm olarak yerlejmi~ ve makroskobik veya mikroskobik muayenede bobrek dokusuna ait yapl gosteren herhangi bir olu~um saptanamaml~hr.
Bazl memeli hayvanlarda bobrek aplazileri 01·
gulannda diger b6brekte hidronefroz, dejenerasyon ve purulent nefritis gibi bulgulardan
bah-sedilmektedir (Prussing ve ark .. 1976; Jarocki ve Pawlowski,1976; Makhdoomi ve ark., 1993). 8il-dirilen kanatll olgulannda ise boyle bir bulgudan soz
edilmemi~tir (Oamadaran ve Thanikachalam,1974:
Grewal ve ark. 1976; Dorairajan ve ark.,1993).
Rapor edilen bu olguda ise, sag b6bregin in·
tersitisyumunda hafif derecede mononOkleer in-filtrasyonlar dl~lOda ba~ka bir lezyon varllgl
sap-lanmamljllr .
. Toolan (1993), bobrek aplazisi saptadlgl
ko-pekte olOm sebebini bobrek yetmezligi olarak
aelk-laml~tlr. Bu olguda nekropsi ve mikroskopik
mu-ayeneler sonunda b6brek yetmezligini du~unduren
bir bulguya rastlanllmaml~tlr.
Sunulan olguda bobrekte aplazi ile birlikte
rast-laorlan librinli perikardilis ve perihepatitis ile,
ka-raeiger ve dalaktaki amyloidosis gibi bulgular,
ka-nalillarda daha 6nce rapor edilen bobrek aplazisi
olgulannda (Damadaran ve Thanikachalam.1974;
Grewal va ark. 1976; Dorairajan ve ark.,1993)
bah-sedjlmemi~tir.
Sonw;: olarak; bu olguda g6zlenen sol bObrek
aplazisinin dogmasal bir anomali oldugu, sol
ure-terin de mallormasyonlu oldugu, sag bobregin
ha-lifee hipertro'iye ugradlgl ve bobrek yetmezligi bu-lunmadlgl du~unUlmekledjr. Kalp jle karaciger arasmda ~iddetli adezyona yol aean fibrinli pe-rikardilis ve perihepatitis ile seyreden bakteriyel bir
sepliseminin 6hJm sebebini olu~lurdugu
sa-nllmaktadlr. Su bulgunun bobrekteki anomali
01-gusuyla bit ili~kjsj bUlunmadlQI ve iki bulgunun le-sadufen bir arada gozlendigi du~unulmektedir.
Karaciger ve dalaktaki amyloidosis tablosunun ise
kronik enleksiyonla baglanlill olmasl muhtemeldir.
Kaynaklar
Aliba~oglu, M.,Ye~jrdere. T.(1988). Veteriner Genel
Pa-toloji ve TGmor Bilimi. Karde~ler Baslmevi, istanbul, 49. Anderson,W.I., Langheinrich, K.A., McCaskey, P.C.
(1985). Polymelia in a Broiler Chicken. Avian Dis., 29(1),
244-245.
Anderson ,W.I., Miller, D.M. (1986). Gall Bladder Anomaly in a Young Chicken. Cornell Vel., 76(4). 380-385 . Chapman, H.D., BeasleY,J.N., Hmorlenn,; (1997).
Bro-SEVIMLl, MISIRLloGLU
iler Chicken With a Duplicated Lower Intestinal Tract.
AVian DIs. 41(4),1003-1005.
Damodaran, S., Thanikachalam, M.A. (1974). Survey
of Poultry Necropsies. Cheiron. Tamil Nadu J. Vet. Sci.
Arllm. Husbandry.3(2), 148-160.
DorairaJan, N., Balachandran, C., Reddy, Y.K. Con·
genital Aplasia 01 Left Kidney in a White Leghorn
Chicken. Ind. Vet. .J., 70(9), 867-868, (1993).
Ghazi. S.R.. Dadras, H. (1994).Duplication of limbs,
Ileum, Caeca, Rectum and Cloaca in a Day·Old Broiler
Chick J. Anat. t85(2), 453.
Grewal, G.S., Singh, B., Sahota, P.S. (1976). Con·
genital Anomalies of Domestic Fowl: Seven Cases.
Avian Dis. 20(3),581-586.
Grewal, G.S .. Brar. R.S. (1989). Three Congenital Ano·
malies of Domestic Fow1. Poult. Sci. 68(7). 1019-1020.
Hocking, P.M. (1992). Bilateral TestICular Asymmetry
and Supernumerary Testes in The Domestic Fowl
(Gallus Domestlcus). Sr. Poult. Sci. 33(2), 455-460.
Jarocki,Z., Pawlowski .K. (1976). Aplasia of The Right
Kidney in a Dog Accompanied by Degeneration of The
lefl Kidney. Medycyna Welerynaryjna. 32(11), 695.
Kaliyar, A.K., Jain, N.K .• Awadhiya, R.P. Vegad,l.l.
(1988). True Hermaphroditism in the Domeslic Fowl.
Vet.Rec. 123(20), 520.
Klran,M.M.(2000). Hucre Buyumesi ve Farkllla~masl
Bo-zukluklan.ln"Veteriner Genel Patolor Ed. Erer, H.,
Klran,M.M., yillyi, MK Bahylvanlar Baslm Sanayi,
Konya. 201-202.
Kulmann. R.S.,Kotesari,G.L (1984). The Spontaneous
Occurrence 01 Aortic Arch and Cardiac Malformations
In The White Leghorn Chick Embryo (Gallus Do·
mestlcus). Teratology, 30(1), 55-59.
Luna, l.G.(1968). Manuel of Histologic Staining Met·
hods of The Armed Forces Institude of Pathology.3 rd
Ed. Mc Graw -Hill Book Company ,New York.
Markarian, M. (1978). Type and Frequency of Mal·
formations in Chick Embryos. Vet. Med. Nauki, 15(4),
40-44
,arsinor.
Makhdoomi, D.M., Sudhan, N.A., Hussain, S.S. (1993).
Unilateral Renal Agenesis and NephrosiS in Canine Ind.
Vet. J. 70(3). 269-270.
MiIIi, O.H. (1998) Oriner Sistem In. ~Veteriner PatoloJI II.Citt" Ed. Hazlroglu,R.. Milli. O.H. Tamer Matbaclilk ,
An-kara, 139.
Peterl<a,M., Peterkova, R .• likovsky, Z. (1996). Te·
ratogenic and lethal Effects of Long-Term Hypenhemlla and Hypothermia in The Chick Embryo. Reprod. To·
xicol, 10(4),327-332.
Prussing, B., Contreras, P., Munzenmayer, W .. Gonzales.
S., Cubillos, V. (1976). Renal Aplasia and Hydr
o-nephrosis in a Calf. Arch .Mad. Vet. Chile .. 103-105.
Saiol, S.S., Khehra, R.S., Kwatra, M.S. (1993). A Dip-rosopus in a Domestic Chicken embryo. Avian Dis. 37(3).
898-899.
Salter. O.w., Payne, W.S., Ramsey ,D.T. Blair, M., Ren·
der, J.A. ,(1997). A New Inherited Ocular Anomaly in
Pigmented White Leghom Chickens. J. Vet. Diagn. In·
vest., 9(4),
407-409.
Sanchez, M.P., Silos·Santiago, I., Frisen, J., He, B., LJra,
SA, Barbacid, M. (1996). Renal Agenesis and The
Ab-sence of Enteric Neurons in Mice Lacking GDNF. Nature 382(6586), 70-73.
Schuchardt, A., Agati, V.D., Vassihs, P., Costanllni,F.
(1996). Renal Agenesis and Hypodysplasia in Ret·K·
Mutant Mice Result from Delects in Uretelic Bud
De-velopment. Development, 122, 1919-1929.
Slauson. D.O., Cooper,B.J. (1990) Mechanisms of Di·
sease. A Textbook of Comparative General Pathology.
2th ed. Williams& Wilkins. Copyright, 379.
Toolan, D.P. (1993). Apparent Renal Aplasia Associated
with Renal Dysplasia in a Tzu Bilch . Irish Vel. J. 46(4),
149-150.
Wadsworth, P.F.Squires. P.F. (1980).Renal Aplasia and
Hypoplasia in the Resus Monkey (Macaca mulalta)
