Determination of Cr-Co Based Alloys Centrifugal Casting Parameters Used in Dentistry

•

sAÜ Fen

Bilimleri En stitüsü Dergisi

3.Cilt

2.Say1 (1999)

37-43

DİŞ HEKİ]\IlLİGİNDE

_{KULLANilA� Cr-Co}

ESASLI

ALAŞIMLARlN SANTRiFÜJ DÖKÜ�I

P

ıLlL�iVIETRELERİNİN BELİRLEN�IESİ

Tijen OT/ER� Jlh1net

ÖZEL. Afeh1net Df..JRAi4i'l

SAÜ. Mühendislik Fakültesi, 1\'letalurji ve Ma!zem� Müh.

Böl. 54040

Esentepe Kampusu, Sakarya, TURKIVE

ÖZET

Günümüzde. diş Jıekinıliğinde çok çeşitli malzemeler

kullanılmak'tadır. Bunlarıı\ içinde kıymetli-kıyınetsiz ınetaller önemli bir ... "Ter tutmalıadır. Bu metallerin

-dökümünde vöntenı olarak hassas döküı\1 yöntemi cihaz

olarak da

�

trifüj

dökiim m::ıldneleri kull_anıhrk'J:1ad1r.

Fakat üretin1.de santrifdj döküm parametrelerinin belirlenmemis olması.. döliimlerde _{h:-ıta oranlannın}

,

artmasına

neden o

lmakta

dır.

Bu çalısmada:

devir

hızı

ve bu hıza

çıkış süresi

değiştiril�bilen yeni

bir

santrifiij

_{döküm makinesi imal} edilmiş ve bu makine ile gerçekleştirilen

dö

kümlerde

maksimwn

_dev

i

r

hızı ve maksimınn de"ir hızına

ulaşma

süresi

üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Ve

sonu

ç

olarak

maksimwn devir

_{hızı 600 devir/dak., maksimum d}

e

_vir hızına

_ulaşnıa

_{süresi olarak}

_da

_0.2 Sil

belirl

enmi

ş

v

e

en verimli dökümler gerçekle

ştirilmi

_ştir.

ABSTRACT

Todav a nıanıber o

f

materials areusedin

the

dental

field.

., '

.

These materials

are plastics,

porcelains� wax,

precıous

and

non precious meta

l

s. Precious metals used

in

the dental field

are very expe.tısive� therefore the

scientists s

t

udied a number

of studying

to obtain non

precious metals used in this area

and

successed after

1930's.

Investment easting

tecniques are used in producing both pecius and non preci ous nıetals. Tiıe investment

?as�g

nıachine is commonlY use

d

. But parameters ın tlus technique w ere n ol deternrined

İn

this study. easting

paran1eters for easting nıade by centrifugal. tecn ique

_ are

found. Cr-Co base a1lo,vs are used for

testLrıg.

The beS1

castilıg obtained in maxinıum rate of 600 (tnrn!min) mıd

time

of 0.2 s which is the time to reach maximum

rat

e.

Keywords:Centrifugal castin� invesunent casting. implant materials.

I.

DİŞ

HEKİMLİGİNDE

KUL

1\IALZEMELER VE SIN

IFLANDIRIL

1\IASI

Diş

he

kiml

iğinin her

çalışına aJanında _{metallerin önemli}

veri

b

ulunınakt

adır.

Ç

ünkü

: diş

hekimliğinin

her

dalında

İrullarulan

çeşitli araçlar genellikle metallerle imal

edilmişlerdir.

Bunl

arın yanısıra

cerrahide

kullanılan

iğneler.. teller

ve şineler t

e

david

e

kul-lanılan

amal�aın

ve

inlev dolgu maddeleri.

o

rt

odo

n

ti

de

_kullanılan

bağlar ve

dah�

birçok örnekler metal ana

yapısına sahiptirler.

Diş

he

kimli

ğinde kullanılan metaller� bazen

saf

o

l

�

��en

de

alaşımlar halinde kullanıbrlar{l,2]. Dişçılıkte kullanılan başlıca

alaşımlar,

altın alaşını.lan� paladyum alasınılan

ve Co'l Cr

veva Ni-Cr gibi çeşitli

kimyasal

de

iişiklik göstermeyen m

�

tal

alaşımlardır.

Saf

v

e

y

a

.

alaşımlar

halinde

kullamlan bu

metaller kıymetli ve

kıvmetsiz

iki

ana

grupta topl

anmakt

adır[3 =-.ı].

�

Diş Hekimliğinde Kullanılan Cr-Co Esaslı Alaşımların Santrifüj Döküm Parametrelerinin Belirlenmesi

Lı.

Diş hekimliğindeki metal alaşımlanndan i�ienilen

özeUilder

Diş

he

kiml

iğinde ö

ze

llikl

e dö

küm

yap

ılarak

kullanılan

metallerin

he

men hemen

tümü

alaşımlar

halinde

kul

.

Alaşım

seçimi

çok sayıda

faktörler ele

al.ınarnk

yapılır.

Maliye� bugün

artan altın

fiyatlan

göz önünde

bulundunıldnğunda önemli bir faktördür. Diğer faktörler,

alaşımın

b

i

o uygunluğu, koroZ}-on

ve

k

ararma

ya

dayanıkJılığıdır.

B

u

nl

ar

özellikle

dişçilik uygulama

larma

uygun

a

la

şım aralığını

sınırlayan faktörlerdir.

Se�

t

asanın

ve

alaşımın e

l

a

s

ti

k modülünün her

ikisinin

sonucudur.

Elastik

modül

arttık

ça

sertlikte

artacaktır.

Bu

parçalar aynı

zamanda

büyük yükleıe

maruz

kalırlar ve bu

yü

z

d

e

n

sürekli

d

eforma

syona

karşı

koymaya gere

ksinim

duyarlar.

Böylece

geniş özellik

aralıklanyla alaş

ımlarm

bu çe

şi

t

l

i

istekleri

_karş

_ılama

_sı

gerekir.

Kullanılan alaş

ımların

ağız ısısından ''e

ağzın kimyasal

o

etkilenmemesi istenir

[5,6]. iskelet

_p

_r

_o

_te

_zler

ıçın..

genelde

Krom-Kobalt-Molibden

alaşımlan

kull

anılmakt

adır.

Firnıaya göre!'

d

e

ği

ş

e

n

bazı

katkı

maddele

rinin

bul

unması

noıınal olmakla birlikte, iskelet

protezlerin

ana

madd

eleri

bunlardır.

Co-Cr alaşımlan 193tflarda

ilk

olarak di

_ş

ç

i

lik

uygul

amalan

için tanıtılmıştır.

- Diş dökilinlerinde bu

alaşımJan

kull

anmanın

avantajı

hafıf

olnıalan

ve

çok

iyi

mekanik

özellik

gösterıneieridir.

ı-\laşıınlar

kromun

pasifize etm

e

etkisinden dolayı

altın

alaşımlar kadar korozyona

day

anıklıdırlar. Elbette

altın

alaşımlanndan

daha da

ucuzdurlar. Bu

n

e

d

enler

le

bu

alaşımlar

dişçilik için

büyük ölçüde önemlidir.

Bu alaşım tipinin

dez

a

v

ant

aj

ı

d

işçilik araçl

annın

üretim

aşaınas

ındaki

kannaşıklığıdır. Yüksek

ergime

sıcaklığı

döküm

için gaz

alevi kullanımını

engeller.

Aşın

sertliği

döküm

işle

mind

en

sonra

özel

t

emizl

eme

ve

d

ü

zgünl

e

ş

tinn

e

teçhizan

kulJammı

istemektedir.

Genellikle Kobalt-krom siste

ıninde

kobalt

�lo

70 ve

krom

% 30 ornnlannd

adır [1

..

3�4].

II.

DİŞ

ALA

Ş

DÖKÜLEBİLİRLİK

TESTLERİ

D

i

ş

üretim ve bakımında

kullanılınaya

uygun

olan

dö

küm

alaşımlannın

çoğu

şu anda

dişçilik

_{işleri ile uğraşanların}

hizınetindedir .. yeni

alaşımlarında

bunlann kullanınu

için

gerekli materyal:t e

kipman

uygulama

te

knild

eri ile birlikte

bul

unmasına hızla

devam edilmektedir. Her

y

e

ni

buluşta

bu materval ve

- ürünl

eri

kul

l

ananl

ar

icin dökün1 sırasında

_�

çıkacak

değişimleri

değerlen

dirmede

_uygul

anacak

k

ınınaş

_{ık olmayan basit metotlann geliştirilmesi}

_v�e

döküın

işleminde iyi sonuç

alınabilmesi

i

çin en

uygun şartlar nı

tespit edilmesi g

_erekm

e

kt

edir_.

Dişçilikte

kllllaıulaıı

metal alaşıınlanıun dökülebilirlik

yeteneğini (döküme elverişli

olup olmadığını)

tespit

38

etn1ek için çeşitli

metotlar ortaya

sürülmüştür [7].

_Halen

belirlenmiş

s

a

sistemi

bul�.a4.U.&.ILL.:tULUl

rnğmen,

en

az

üç

ç

e

şi

t

dök:ülebilirlik testi

mevcuttur.

B

u

kategoriler: abstract test

(dişsel

olmayan

paternler)�

simulation

test

(ideal

di

ş

se

l restorasyon

pa

temleri

) ve

Replica

test

(

dişsel

rest�rnsyon

paternleri)

[6].

_ASGAR

(1973),

So

rense

n ve Ingersoll

(1966),

Vın

c

e

nt

et al.

(ı

977),

Preston ve Berger

(

1

977),

Ni

el

son ve

Shalita

(1977)

ve Barreto et

al.

(1980),

Whitlock ve

Arkadaşlan

(1981) 'de alaşımlann

döküme

uy

gunluğu konusunda

incelemeler

yapmışlardır.

Araştırma

geliştinDe

işlerinde çalışanlarla diş dökün1

alaşımlarını kull

ananl

ara

yararlı

olabilmesi için bir

alaşımın döküme

uygun o

l

u

p

olmadığım

d

e

ğ

erl

endirmed

e

uygul

anacak

m

e

t

ot

aşağıdaki

özellikleri

içeımelidir.

I)

Uygulanacak m

et

ot bir

alaşımın

kalıbı doldumbilme

ölçüsü

ha

kkınd

a

ye

t

e

ri kadar bilgi

vermelidir.

2) Metot

dişçilikte genel

olanık

olan

ekipman

ve materyalle yürütüle

b

ilmeli

dir

.

3) Deneysel şartlar�

dişçil

erin

ku11an

dığı

pr

o

t

e

z

laboratuvarlanndaki

şartlara benzer olmalıdır.

4)

Model

ve

kalıp kolaylıkla üretilebilınelidir.

5)

Elde edilecek döküm

parçasun

de

ğ

er

l

en

d

i • ı

ne şekli

lıi

s

l

erin

etkisine dav

-

anma

-

van

ve

karmasık

-

ölcü

"'

aletlerine ilıtiyaç

göstenneyen cinsten o

lmalı

dır.

6)

U

y

gulanacak

metol

materyale

..

sıcaklığft kullanılacak

tekniğe ve

bir

alaşımın döküme

uygunluğunu

etkileyebilecek

di

ğe

r

değişkenlere karşı hassas

o

lmalı

d

ır

tBütiin

olaylardan etkilenıneyecek

tipten

olmalıdır)

[7].

II.l. Whitlock

Te�'ti

1981, de Whitlock

ve arkadaşlan

çeşitli şekillerdeki

numliDelerle deneyler

yapmışlar..

18

ölçülü

polyester

ağ

paternleri

şeklindeki abstract t

estinin

kul

lanılma

sını

önerınişlerdir.

Bu

sa

y

e

d

e

dö

kü

l

e

bi

l

irlik

d

e

ğ

eri Cv

elde

edilmiş

v

e böylece alaşımın d

ö

kill

e

b

ilm

e kabiliyetine

değer

b

i

çi

lmi

ş

tir [71

Dökülen numuney

..

e

sayısal bir

d

ö

küm

e

uygunluk

d

e

ğ

eri

v

eı

nıe

işlemi aşağıdaki gibi yürütülmüştür.

B

ura

da

sonuçlan

rapor edilen dökümde 1

0

0

_{adet kare}

ş

ekl

ind

e

deliği

ve 220

par

ç

a

s

ı

olan No:l8

elek bezikullanılmıştır

(Şekil 1).

Sağlam

(bütün) olarak

çıkan döküm

parçacıklan

sa

y

ıl

mı

ş

ve

d

ö

küm

e

uygunluk

değerini

(Cv)

yüzde cinsinden

elde ermek için bu

sayı

220'ye

bölünüp

ı

00

ile

çarpılmıştır.

Yüzde

olarak dö

küm

e

uygunluk değeri

(Cv)=

Sağlam çıkan döküm

parça

l

an

x

1001220

.över,

A.Özel, M.Durman

ı -� ---�m---� • \ . 1 '

�eki1

1. Dökülebilirlik Modeli: Bu rapor edilen sonuçlar cin Döküm

cenıberi ve

J 8 no e1ek. bezi kullanılarak elde

) .

:dilen dökülebilirlik modeli.

;ağlam (bütün)

ve noksan (tam kare şeklinde olmayan)

)arçalann tespiti içiıı uygulanacak kriter Şekil 2. ·de

�österilıniştir. Numune döküm parçasının

ieğerlendirilıuesi doğrudan konttolle yapılabilir.

)öktime uygunluğu değerlendirmede sa�ma metodunun ıçıkça göıülebilen avantajı hassas ölçü aletlerine

veya

�kipınanlanna ihtiyaç olmayışındandır [7}.

vVhidock ve aıkadaşlan tarafından gerçekleştirilen bu

:ienemeler neticesinde: ..

Jzerinde dınulması geTeken noktada el

d

e edilen ;onuçlann tekrarlanabi1irliğidir. Döküme uygunluk ieğeri ortalara yakın olan bir

base

metal alaşnnı

(C-ll) bu

>zelliğini izlemek üzere beş

ayn

zamanda dökülmüştür. )onuçlardaki

de

ğişim

istati

stikse

l

bakımdan üzerinde i urulma _-

va

cak

kadar azdır..

_.

vani

O. O 1 �da daha az

�

jeğişiklik bulunmuştur [7].

("" l 1 ı _(' s . _' J ı ! . • 1 1 ' • ! _. • . i 1 1 r-� ! . f ' ' j 1 i 1 _' � ' _• 1 ı ı 1 _' i . •

q

•

ı

₁

• ı _ı i 1 _ı 1 • l

\

• 1 • ' • ' ' . _! • ı ! ı _i r

o

• ı 1 • � ' � '---'

'--f

_,. '"!"\ ·-r ı ı ı . . ı ' i i ' 1 ı

�

I

1 ı (

ı

• • !

1

. ' -�

---n

1 ı ' ı i

i

. ı 1 ! , 1 ' ' 1 I. • .J ... -·� 1 : i 1 ı ( ' ı 1 ı '

hi

ı ı ! ' 1 . . •

}

' • 1 . ' ' . ı • ..._..

Şekil

2 _ Döktllebilirlik Kriteri [7].

T -.a __ ı ' -� --' .

II

.

nı

. ır_ ı i

\

ı-' i . ! ₁ 1 � ı . 1 ı • ı , 1 ı ı . , ı • _. ' 1 1 ı... -ı ı

1

� --.J

1

_•

Dökme metalle diş onarum gibi bızla genişleyen ve

rekabet isteyen

bir alanda

g

e

li

şt

irilmiş matery

a

l

ve

tekniklerin

k"Ullanılması konusunda sürekli olarak gayTet

sarf edilmesini

beklemekte olasıdır. İşte

bu

nedenlerle,

döküme

uygunluğu

tanıml

ayan bu

metot

sunulm

uştur

.

1\şağıdaki göz

leml

e

r_{_}

bu çalışma

veya

incelemeyre

sonuç

lanna

dayarnlarak elde edilnuş

sonuçlardır.

Uygulanan

test

metotunun geçerliliğini (ınetotun

uygun

olduğunu)

desteklemektedir.

1) Kullanılan

hassas

döküm

kalıp malzen1esinin tipi

bazı

alaşımların

dö

k

tim

e uygunluğunda oldukça

etkili

olabil ir.

2)

Tahmin edileceği gibi kalıp

,ve dökün1

sıcaklığı

d

öküme

uygunluk

de

ğ

eride artar.

3) Her

alaşım

için i

d

eal

bir

kalıp ve

dökün1 sıcaklık

bölgesi bulunduğu bu

bölgenin dışına ka)11cbğmda

döküme

uy·gunluk

değerlerinde

biraz

d

e

ği

şiklik

gözlenebileceği bilinmelidir_

4)

Her alaşım için ideal dökilin sı

caklı

ğını elde ermek

üzere bu sıcaklığın bir miktar üstüne çıkmak (erimiş

metali kızgın hale getinnek-süperheat

duruma

getirmek) gerekm

e

ktedir.

5)

Kalıp sıcaklığını

döküme uygunluk

üzerinde

etkisi

bazı alaşımlarda

oldukça

fazla,

_bazllannda

da daha

azdır.

6)

Dö

küm

e

uygunluk

_{üst sınır}

_d

_eğ

e

rine

yakl•ça

(Cv=

o/o

100) ev�nin

ortal

ama

değerinden elde edilen

standart

sapma (S.D.)

değeri

azalacaktır . Bu nedenle

bazı alaşımlarda

standart

sapm

alann

(S.D.)

büJiik

çıkması

o

alaşımın

dökümünde şartlann

biraz

daha

düzeltilmesi gerektiğini

belirten

iyi

bir

işarettir.

Yukanda

belirtilen gözlemlerden

anlaşılabileceği gibi.

dişçilikte kullanılan

alaşıınlann döküme uygunluk

değerlerini karşılaştınrken kullanılan l1assas döküm kalıp

mal

z

e

m

e

si

,

sıcaklıklar

ve

d

iğ

er

bir

ç

o

k faktörler dikkate

al

ınma

lıdır [i].

•

Diş Hekimliğinde Kullanalan Cr-Co Esasli Alaşimiann Santrifüj Döküm Parametrelerinin Belirlenmesi

ID.

DENEYSEL ÇALIŞMALAR

Illl. Kullamlan Dök"Üm

Cihazı

Literatür taramasından

da anlaşılacağı

üzere diş

h

ekimli

ğinde

kullanılan

metallerin

döküm

p

aram

etrele

rinin

bel

ir

l

enm

e

s

i

h

usus

unda

bir bilgi

eksikliği

me,rcuttur.

Bu

sebeple santrifüj

döküınle

yapılan

bu dö

küml

e rin üretiminde döküm

parametrel

erinin

belirlenmesi çalış

manın

ana

hedefi

olarak belirlenmiştir.

Bu çalışmada diş hekimliğinde

kullamlan

ınetallerin

dökümünü gerçekleştirmek için

kullanıl

abilecek bir

santrifüj

döküm

makinas

ı

imal

edilmiş ve çalışına

parametreleri;

Sıvı

m

e

talin hanr

lanan

kalıp

boşluğuna giriş hızı,

santrifü

j

motorunun

_kalkış

_hızı

_ve

Santrifüj

makinasının

maksimum

dönüş hızı olarak

belirlenmiştir.

Bu parametreleri

elde

edecek şekilde

imal

edilen santrifüj

makinası

şu kısımlardan

meydana gelmektedir.

1)

Santrifüj

kolunu

_döndüren

_0.75

kW

gü

cün

d

e AC

elek.'trik

motoru

2)

Makinanın

kasası

3) Santrifüj

kolunuıt

denge ağır

lıklannın

ve

potanın

bağlandığı tabla

4) ıvıeydana geiebilecek ınetai sıçnnn

alannı

engeliemek

amacıyla

oluşturulan

kapak

5)

Ele

ktrik

motoruntın

kalkış hızı

ve devrini elektronik

olarak ay(lJlayabilen_

güç kapasitesi maksimum

O. 7 ₅

k W olan bir Sierrıens

AC

frekans kontrol iinjtesi

imal

edilmiş olan

bu

santrifüj dö

küm

n1

akina

sının

önce

kasası

o1uş

tunıbn

uştur.

Daha

sonra

tabiaya

0.75

k\V

gücündeki

AC

elektrik

motoru

dikey olarak

monte

edilmiş:t bu motora bağlanan

mile� santrifuj

k

o

l

u

yerleştirilmiştir.

40

.:..)MSM . • ! .... ' 1 ı �."" • - .: • ı

�

i

ı

:-� ---

�

---···-

-r�.

'

\r

ls

.

ı·

1 ı. {r-ı ---�·- � 1 '\., L-: ·1 L; , l 1 ' - . . -- -·- . -- ... -· - ... -- " - -- --·- ---·---_...,___ --... 111ff\ i •lllmc2 $!� 1

Şekil 3.

Santrifiij

kolunun

şernatik gösterilişi

Gerçekleştirilen

dökümlerde m

od

e

l malzemesi olarak OJ

nım

çapa ve 1.2

nım

elek açıklığına sahip naylon esaslı

e

l

e

k

bezleri kullanılmıştır.

Kullanılan numune

ve

boyutlan Şekil

4 �te

g

ö

rülm

e

kt

edir

.

Şekil-+. K

ullarul

an

el bezi

ve

volluk bovııtlan

"' .

Manşet

olarak

k ull

amlan

çember Whip-�li.�

3.81

x 5.08 ,

cm boyutlanndadır.

Hassas

döküm

kabp

malz

emesi

olarak

kullanılan rev

e

t

m

aa karbo

n

içe

ııney

en

Whip-J\Ilix ·

Pov;er

Cast

ve

2

1

ml sıvı

kullan1larak hazırl

anmı

ştır.

Bu ,

sı

vının

%90'ı

Whip-Mix Power Plus

Liquid

revetman

ST\�1sı

..

%10'u i

s

e

saf

s

u

olarak

hazırlanmıştır.

Bu

kanşım

hassas

_döküm

_{kalıp malzemesi üreticilerinin}

tavsiyeleri

g

e

r

e

ğin

c

e

1

dakika

kanştınlmış

ve

30

sn 1

vibrasyon uygul

anmı

ştır.

Num

un

e

mizin

en

üst

seviyesini

5 mm

geçecek

şeki

l

de revetınana

alınmı

ş

ve bu

şekilde

oda sıcaklığında bir saat donması beklenıniştir.

Kullanılan

metal ve

reveıman

talimatlan

g

ere

ğin

ce

haZJrlanan

kalıp 7°C/dak hızla 440°C"a

kadar

ı

sı

tılıruş.

-ı..ıooc·da Y2

saat

bekletilmiş,

daha

sonra

5°C/dak

IıızJa

960°C

ısıtılmış

ve bu

sıc

aklıkta

da

1

saat

bekletilmiştir.

Bu

işleın

neticesinde kahbın

_{içindeki mumun boşaltılması}

sağlanmıştır.

Bu

çalışmada

döküm

metali

o

l

arak Alman

BEGO

finnası ürünü

olan

WIRONIT

iskelet metali

kullanılmıştır.

Kullamlan

bu metal

krom-kobalt

esaslı olup.. bileşiıni:

fiziksel ve mekanik özellikleri

aşağıda

gösterilmektedir.

•

r.över,

A.Özel, M.Durman

Bilesinli

: % 0.5

C,

o/o

1

.05,

o/o

1

.0 Mn ..

%

28.5

.

-Cr. %

5

Mo.

% &ı

Co

Yoğunluğu

� 8.2

gr/cm3

Erginıe sı

cakl

ığı

: 1320°C

Dökiim

sıcaklığı

:

1460°C

VHl'!

s

e

rtl

i

ği

_{: 3}

₅₀

ITL2.

Dökümlerin Yapıhşı

Hazırlanan

kalıbın

fınnda

mumunun

boşaltılması

ve

döküme

_hazır

_{hale ge}

_tirilm

_esinden

_sonra

_y

_akl

aş

ık 20 gr

metal

sant:rifii

j

makiı

ıasmda b

u

lmıan alunrina

esaslı

döküm potası

içerisine

yerleştirilmiş ve metal

0.5 Bar

Bütan- 0.2 _{Bar oksi}

_j

e

n

kanşımı yanma sağlayan bir

şa

l

om

e

ile homojeıı bir şekilde ergitilıniştir. Metalin

ergiine

sıcaklığına yaklaşınca

d

ö

küm

manşeti

fınndan

alınarnk

santrifüj

makina

s

ındaki

yerine yerleştirilmiş ve

metalde

hom

o

j

e

n

bir

ergiine

elde edilince..

daha

_önceden

belirlenmiş

motor

kalkı

ş

lnzı

ve

max.

dönine

hızı

ile

santrifüj başlatılnuş

ve

dökümler yapıl

nnştır

.

Metal

ile

dold

urulmuş kalıp yaklaşık

Y2 dakika

d

_ö

_n

dürül

d

ükt

en

sonra manşet nıakinadan çıkarulımş

ve

elde

edilen

d öküm

parçası manşe

t

içerisinden ç

ıkartıl

arak

hassas

bir

şekil

d

e

k

temizJennıiştir.

_Bütün

dökünıier

Tablo ı

'de görülen

şartlarda

yapılmıştır.

Tablo 1. Dökülen nunıunelere ait maksinıunı devre cıkıs

zanıanlan 're nlaksin1um devir s

a

v

ıl

an

•

Numune Max. delire Mak�imum

No

Çıkış

zamanı

de·vir

(Sn)

( de,rir/ dak)

ı 0.2 600 ') o� 600 1 . .J -"' O . ..J. 600 .) .ı 0.5 600 -ı 600 .) • #

Dökülen

nurnuneye sayısal

bir döküme

uygunluk

değeri

verme işlemi aşağıdaki

gibi gerçekleştirilmiştir. Burada

sonuçlan

değerlendirilen dö

küml

erde 1

96

adet

kare

şeklinde deliği ve _,.20

parçası

(

segm

e

n

t)

olan

elek

bezi

kullaruJnuştır.

Sağlam (bütün)

olarak çıkan

döküm

parçacıklan sayılmış ve döküme uygunluk değerini

(Cv)

yüzde

cinsinden elde etme

için bu

sayı

420'ye

bölünüp

100

ile çarpılmıştır.

��

olarnk

döküme

uygunluk

değeri (Cv)= Yüzde

olarnk

döküme

uygıınluk

değeri

(Cv)

=

Sağlam

çıkan dö

küm

parçalan

x

ıoo 1 ..ııo

Sağlam (bütün) ve noksan (tam kare şeklinde olma·yan)

parça lan

n tespiti için uygulanacak kriter Şekil

2

'de

IV.

BULGULAR

Tablo

1 . 'd

e

n

de görüldüğü

gibi

bütün

dökiimlerde

maksimwn

devir

savısı

,;

600devir/dak.

olarak

belirlenmiştir. Bu

_{devire çıkış süresi (hızı) olarnk}

da

_0.2,

0.3� 0.4, 0.5 ve 1

sn zam

anlan

seçilmiştir.

Bu

şartlara bağlı kaJarnk dökülen

nuınunelere

ait

segnıent

sayılan:'

tam

kare

sa�' ılan

ve Cv değerleri

T

a

b

l

o 2.

..

de

görülmektedir.

Tablo 2. Dökiilen nmnunelere

ait

segntent

sayılan,

tam

kare sayıları

ve

Cv değerleri

Numune No

Segment Sayısı

ı 2

398

3 212 4 102

-19

.) Tam

kare

Sayıst

1

85 94 43 6

0/o Cv

94�76 50.47 1418 -

.

-.. 4.52

Tablo 2.

'deki

L 2

..

3,

-ı

ve 5 No

·hı numunejerin

fotoğraflan sırası

ile

Şekil

_6.�

Şekil

7

.

.

Şekil

8._

Ş

ekil 9.

ve Şekil

ı O

.

.. da

görüldüğü gibidir.

. �

.

\ :. _ .. ' ' .. ı, • j . . -- . . -- . -·-·� ....r-- -• ·-..:_:ı,_

�

'' . ; 1 L .l

-�.-1. 5 ... -..

···--Şekil

_5.

_�'<.Cv

değerl

_erinin

_{grafikle gösterili şi}

gösterilmiştir.

_Şekil

_{6. 1 No �ıu}

_n

_umwı

_e

_n

_in

_fotogrnfı

Diş Hekimliğinde Kullantlan Cr-Co Esaslı Alaşimların Santrifüj Döküm Parametrelerinin Belirlenmesi

Şekil

7. 2 No

_'"lu

numunenin

_fotografı

Şekil

8.3

No

·ıu

numınıenin

fotografı

Şekil

9 . .ı

No ,;lu nuınooenin

fotografı

42

Şekili

O. 5

No

'lu

numunenin

fotografı

Tablo

2.

"deki �1l Cv

değerleri

ve maksimwn devire

çıkış

zamanlanndan

faydalamJarak oJnşturulan grafik Şekil

5.

'deki gibidir.

Şekil

6

'da

g

ö

ıiil

en

1 No

_{�lu nurnuneye}

ait o/o Cv

_değeri

94.76

olarak hesapl

anmı

ştır.

Yani

nere

d

e

y

s

e

metal

tüm

kalıp b oşluklanru dol

dumı

uştur.

2

No

·ı

u

numwıenin

�'O Cv değeri ise

_92�38

"dır. Burada

ınax. luza

0.3 sn ·

de

çıkılınıştrr.

B

un

u Şekil

7. �de göıınek

müınkündür.

�·�Cv

değeri 50.-l-7 olan

3

No

·ı

u

nıununemiz

_Şekil

_{8. ·de}

görtilınektedir.

Burada

maksimuın devire

u

l

a

şı

n

a

zamaıu

olarak O. -ı

sn be

l

irl

enıni

stir.

,

Şekil 9. ·de görülen ..ı No·ıu numuneıniz maksimun

de\ i re O. 5 sn· de ulaşmış ve �lo Cv değeri 24.28 olanıi

belirt

enmiş

tir.

Son olarak

Şekil

_{ı O. .. da göliilen 5} No� _{ltı .nuınunemizd}

ına\..

de,rire

1 sıı 'de ulaşılrnış ve�-� Cv de

ğ

eri -'-.52 olan

belirlennuştir.

Sonuç olarak divebiliriz _{ki: 0.2} sn �de maksimum hu

-çıkıldığında en ideal

dökümler

_{elde edilmekteeli}

:Nlaksimwıı devire çıkma _{luzında düşnıe gerçekleşme�} baslavınca vani _� 0.3

sn.

o . ..ı. sn .. 0.5 sn

ve

ı sn ·c

. ., .

numunemizin kesiti çok _{ince olduğu için (0.3} mn

ınetalde soğuma meydana gelınekte ve metal uç noktalaı

ulaşamadan donn:ıak;a ve kalıbınuzı

tam

manasıy·

doldu

rama

ınaktadır.

V.

KAYNAKLAR

[1] Gö

r

k

er .. Tonguç� -'Ağız Protezl

erind

e Laboratuvaı

Bo zak

rnatbaası"t

İstanbul

1984.

[2) Akıa Erllall

Prof.Dr.: ·"Diş

H

e

ki

mli

ğinde P orseler

.

..

T.över,

A.Ozel,

M.Durman

[3]

Noort.

Richard

Von�

_{-�oental Materials''. Mosby .. an}

rn1portant

of T

im

e

s

Ivlirror International.

Published

Lintited�

1994.

[�] Phillips

..

Rahph

. W...

�-science

of Dental

Materials ... � M. S .

.

C.S.c. vV.B.

Saunders Co. 1982 Philadehphia

[5] Asgar.

K.:- Arfaei.

A.H.�

;"Castability

of

Cro,vn and

Bridge

Alloys"..

Tlıe

Journal of

Pro

s

t

h

e

ti

c

_Dentisty".

Volunıe

5-1-v .. _. Nu..TIIber

l

..

Julv 1985.

. _.

[8] Wight..

Tiıomas

A. �

Gri s i us..

Richard

J

.

., Gaugler.

Robert _vV

.

_.. ....

E,;aluation of

three variables effecting

the

easting

of b

as

e

metal alloys··

..

The Journal of Prosthetic

Dentisty.

Voluıne -ı3 .. Ntnnber -t

April1980.

[9]

Hinman. R. \V.. Tesk. 1.��-- \\11ıitlock.. R.P... Porry.

E.E ..

Durko\\ ski.. J.

S.: ·· Materials

Science

...

J.DentRes.

Volumc:6..ı..

No:2.

Feb

ruan

· 1985.

l • 1 r ·e le 1 .

.

•• ı 43