Bir Robert Kolej yetmez

EĞİTİM

Foto: Sinan KESGİN - Onur UZBAŞARAN

Robert Kolej Mütevelli ve mezunlannın kurduğu

Hisar Eğitim Vakfı, Robert Kolej sistemini

yaygınlaştırmak amacıyla 1996’da Kemerköy’de

HEV Kem erköy İlköğretim Okulu projesini

hayata geçirdi. Geçtiğim iz yıl bu okulun lise

bölümü de açıldı. HEV Yönetim Kurulu’nda

Boğaziçili ve Robertlilerin yakından tanıdığı

Feyyaz Berker RC ’46, Oğuz Dağdelen RC’47,

Halis Komili RA’65 ve Oya Eczacıbaşı BÜ’81

gibi isimler de yer alıyor. Robert Kolej modelinin

yaygınlaşması için çaba sarf eden iki Robertli,

HEV okulları Kurucu Temsilcisi Haşan Subaşı

’65 (RC) ve HEV Yönetim Kurulu Üyesi Nuri

Çolakoğlu ’62 (RA) ile Robert Kolej felesefesinin

alam etifarikası üzerine sohbet ettik.

ROBERT KOLEJ

YETMEZ...

R

(HEV) 1971 yılında, otuz dört Robert Kolej mezunu ve mütevellisi tarafından kuruldu. O zamanki Türk mütevellilerin başında rahmetli Bülent Y azıcı ve Ali Neyzi vardı. 1971 yılı Robert Kolej’in çok ciddi fınansal sorunlar yaşadığı ve B e b e k Kam püsü’nü Milli E ğitinle devrettiği dönem . Birçok mali ve idari sorunlan çözm ek gerekiyor. Robert Kolej Amerika’da tescilli bir kurum olduğundan bir Türk kurumuna ihtiyaç duyuluyor ve acele olarak HEV kuruluyor. Ali Neyzi anıları ‘L a ra F e n e ri ü T te şöyle yazıybr: “H isar Eğitim V a k fı’m , a slın d a z o r a g irm iş o lan R obert K o lej’i y a şa tm a k a m a cıy la ku rm u ştuk. Ö ğ ü n lerd e A m erikan K oleji'n i Y aşatm a V akfı p e k olum lu kaışılan m ay acağ ı için , v akfa H isar Eğitim Vakfı ad ın ı verdik. Yani o sıralarda, y a b a n c ı ok u llara, ö z ellik le A m erika

o k u lla rın a ka rşı b ir tep ki v a r d ı.” 1971’de kum lan HEV 1973’de vergi

muafiyeti almış ve takip eden yıllarda Robert K olej’e ço k önem li bağışların yapılmasını sağlamış. Amacı kuruluşunda ifade edilmiş: Robert Kolej felsefesi ve kalitesindeki eğitimin ülkem izde yaygınlaşmasını ve sürekliliğini sağlamak.

1996 yılı Kem erköy Okullan’nın açılış yılı. O yıl da yine birçok önem li sorunlar var Robert Kolej’in tarihinde. İlköğretim sekiz yıla çıktığı için Kolej orta kısmını kapatıyor ve artık sadece lisede eğitim verm ek durumunda kalıyor. Başlangıçta Kemerköy sekizinci sınıfa kadar eğitim verecek ondan sonra oradan öğrenciler Robert K olej’de liseye devam ed ecek diye düşünülmüş. Fakat daha sonra yönetm elikler çıkınca, aynı tüzel kişiliğe sahip olm ayan okullar arasında merkezi imtihana girmeden geçiş m üm kün olmamış.

Benim ilginç bulduğum şu: Robert Kolej’in bir sıkıntıya girip üniversitesini kaybettiği dönem de çözüm için HEV kurulmuş; Vakıf, yabancı okulların tamirat yapamadığı dönem de, Am avutköy’de üç bina kazandırmış; Bizim T e p e ’yle mezunların

okula dönmesini, A nm ıal G iving’le destek vermelerini sağlamış; yine bir sıkıntıya girip orta okulunu kaybettiği dönem de eğitim felsefesinin devamını kolaylaştıran HEV Kemerköy İlköğretim Okulu’nu açmış; ileride tem el eğitim on iki yıla çıkarsa herhalde Kolej tekrar HEV’den istifade etmek durumunda kalacak. Bütün bunlara rağm en bugün birçok Robert Kolej ve Boğaziçi m ezunu HEV’in ne olduğunu, neler yaptığını pek bilmiyor. Hatta ilginçtir, birçok Amerikalı Robert Kolej mütevelli heyeti üyesi de mütevelliler ve mezunlar tarafından kurulan bu vakfı yabancı bir kuruluş olarak görüyor.

Boğaziçi Üniversitesi, Robert College ve High School; üçü de benzer kültürler... Nedir bu felsefe? Aradaki ortaklık nedir?

Nuri Çolakoğlu: Birincisi Akademik

m ükem m eliyet... Bu aslında çok şaşırtıcı değil. Ama b en ce diğer ikisi çok önemli. İkincisi, İngilizce’ye sözel ve yazısal olarak hakim olmak. Üçüncüsü en önemlisi

b en ce. Kişilik geliştirme başlığı altında toplanabilecek, açık olm ak, fikrini söylem ek, sorgulamak, öğrenm esini bilmek, özgüven gibi birçok yetiden oluşan

“c h a r a c te r b u ild in g”. Robert Kolej

özellikle ortayı da kaybedip, on beş yaşında öğrenci almaya ve sadece, hazırlık dahil, b eş yıl öğretm eye ve eğitm eye başlayınca İngilizce ve “character building” sallanmaya başladı. Biz on iki yaşında Robert K olej’e girdik ö rn eğ in ...

H.S: Ve tabii bizim girdiğimiz dönem de

öğrencilerin yaklaşık % 85’i yatılıydı. Ellili yıllarda B e b e k ’e ulaşmak bir sorundu, B eb ek ’ten sonra tepeye tırmanmak başka sorundu. Hisar gerçekten izole, şehirden uzak bir yerdi. Daha sonra bu toplumdan kopukluğun sıkıntılarını da çektik, ama sağlam bir kültür aldık, çünkü devamlı oradaydık. Akşam yemeğe giderken lacivert ‘blazer’, gri pantolon, beyaz göm lek giyilir, kravat takılırdı... Y em ekte nasıl oturulur (hala öğrenemedim ama!) çatal, bıçak nasıl tutulur, çorba içerken başını eğmeyip kaşık ağza nasıl getirilir; bunlar öğretilirdi, sofraya hep beraber oturulur hep beraber kalkılır, herkes tabağını almadan yem eğe başlanmazdı.

Bir de yaramazlık da yapıyormuşsunuz; o ormanlık bölge yaramazlık, haşarılık bölgesi gibiymiş.

H.S: Hisar kampüsünde, orman kenarında “k e ş h a n e ” tabir edilen, sigara içilen bir

mekan vardı. Herkesçe bilinmesine rağmen hocalar oraya gitmezlerdi. Orada çok güzel

ve koyu bir sohbet olurdu. B en hayat boyu sigara içmedim, içem edim daha doğrusu. İçm eye çalıştım (çünkü o zamanlar sigara içm eyene erkek gözüyle bakılm azdı) ama becerem edim .

K eşhane’nin sohbetini çok sevdiğim için b en de her yem ekten sonra giderdim.

EĞİTİM

Tabii üstüm başım kokardı. Bütün hocalarım beni sigara içiyor zannederlerdi. Matematik hocam İngiliz M r. R am sey, aym zam anda futbol takımının da koçluğunu yapardı. Bir gün “G el bu akşam N a zm i’d e iç k i iç e lim ”dedi. Kabul ettim tabii am a altından ne çıkacak diye bekliyorum . “S ın ıfta d u ru m u m d an m em n u n d eğ il h e r h a ld e ” diye

düşünüyorum. Lafı oldukça dolaştırdıktan sonra “sen ç o k iyi b irfu tb o lcu olab ilirsin ” dedi. (B e n sağ h af oynardım. Çok koşardım. En büyük özelliğim oydu.)

“A m a ”diye devam etti, “sig aray ı b ıra k m a n la zım .. “Mr. R am sey, ben sig a ra içm iyoru m ” dedim. “Yok b en d en g iz lem e” dedi. “B u ra d a b era b er rakı içtik, a r k a d a şız . S igarayı b ıra k. B en im için b ırak, ken d in için b ıra k. ” Hiç dersten bahsetm edi. Bu olay o zamanki h oca - öğrenci ilişkisi açısından da bir örnek. Bir hoca, bir öğrenci için bir akşamım ayınyor, Nazmi’de rakı içiyor. V e gayesi öğrenciyi sigaradan uzaklaştırmak. B e n sigara içmiyordum ama ona sonunda söz verdim, bırakacağım diye. O m em nun oldu ama b en iyi bir futbolcu olamadım.

N.Ç: Ama ben ce de bu çok önemli. “K işilik g eliştirm e” Robert Kolej’in en

önem li özelliklerinden birisi. Tıpkı Amerika’nın batısına bir baltayla gidip ağaçlan devirip kendisine bir tarla açan, o ağaçlardan kendisine ev yapan, tek başına kendi hayatını kurabilen adam yetiştirme modeliydi Robert Kolej. T ek başm a da kalsan kendi ihtiyaçlarım karşılayacaksın. Ve Ramsey ile ilgili anlattığın şu açıdan önemli. Saat üçte, dörtte ders bittikten sonra,

her hocanın favori öğrencileri vardı onlan odalarına davet ederler, dört-beş kişi gidilirdi. Klasik müzik plaklan vardı, o zaman Türkçe pop pek bilinen bir şey değil. Müzik dinlenir, ufak çapta şarap tadarsın. Adamla ahbaplık edersin fakat ertesi gün derse girdiğin zaman bir gün önce David dediğin adama M r.’ diye hitap edersin. Yani samimiyet ile laubalilik arasındaki o ince çizgiyi size hayat içinde öğreten, nerde nasıl davranılacağı konusunda insanı yetiştiren müthiş bir sistemdi. Çok ince ayarlı bir sistemdi.

Hisar Eğitim Vakfı Okulları’nın Robert Kolej’den devraldığı özellikler nelerdir? H.S: HEV Kem erköy O kul’unda

öğrenci/öğretm en oranı sekiz civarında ve ço k interaktif bir ortam var. İki farklı sistem uygulanıyor; üçüncü sınıfa kadar

“h ig h s c o p e ”, yani anlayarak öğrenm ek,

sonra da “p roject based leam in g ” sistemi. Bunlar Amerika’da yeni benimsenen eğitim sistemleri. HEV Okulları, Robert K olej’de bizim ellili yıllarda aldığımız eğitimi ve kültürü verebilm ek ve öğrencilerini 21. yüzyılın çok daha dinamik, ço k daha rekabetçi ortamına hazırlayabilmek amacıyla kuruldu. Zaten okulun sloganı

“İçin d ek i p o ta n siy e li d ışa rı ç ık a r” N.Ç: HEV, Robert Kolej’de yetişmiş, Robert

Kolej’in yönetiminde çok önemli deneyim kazanmış ve bu deneyimi belki başka bir modelde belki biraz da hatalarından daha arınmış olarak kurmaya çalışanlar tarafından oluşturulmuş bir yapı olduğu için epeyce

Hasan Subaşı '65 (HEV Okulları Kurucu Temsilcisi)

HEV K em erköy O kul’unda

öğrenci/öğretm en oranı sekiz

civarında ve çok interaktif bir

ortam var. İki farklı sistem

uygulanıyor; üçüncü sınıfa

kad ar “high sco p e”, yani

anlayarak öğrenm ek, sonra

da “p ro ject based learning”

sistem i. Okulun sloganı

“İçindeki potansiyeli dışarı

iyi sonuçlar alınıyor. Üstelik pedagoji çok değişti, çocuğa yaklaşımlar çok değişti, eğitim teknikleri çok değişti. Şimdi çocuğu 6 -7 yaşında daha anaokulundan aldığınız andan itibaren bilgisayarla tanışmıyorsunuz ve bilgisayar hayatının bir parçası olarak, bir eğitim aracı olarak onunla beraber büyüyor. Bir de kavramlar, felsefe çok değişti. Bizim zamanımızda bilgiyi depolamak önemliydi, şimdi herkes bilgiye o kadar kolay ulaşabiliyor ki. Şimdi mühim olan bilgiyi nereden bulabileceğini bilmek, oraya ulaştıktan sonra da alınan bilgiyi yorumlayabilmek, kullanabilmek. Bunlan çok küçükten öğretebilirsiniz ancak. 15 yaşındaki bir öğrencide, eğer başka türlü yetişmişse, çok zor bunlan değiştirmek. Robert K olej’in en önem li taraflarından birisi “e x tr a -c u r r ic u la r a ctiv itie s” denilen şeylerdi. Onlara girmek, katılmak teşvik edilirdi. H erkes, m esela ben, tiyatroya d ekor bulurdum, perde açıp kapatırdım, maçlarda hakemlik yapardım. Sizi bu tür aktivitelere katılmaya teşvik ediyorlardı. Bunun sonucunda tabii, insanların, farklı parçaların birbirini tamamlayabildiğini, sınıfın belki en müthiş, en parlak olm ayan insanından dahi, bir şekilde yaralanılabileceğini gösteren bir m antık yerleştiriliyordu. Bu ço k önem li bir şey. Bu okulda hem ilköğretim seviyesinde hem de lise seviyesinde 60 küsur eğitsel kol var, takım çalışmaları var, çocu klar bunlar arasında seçim yapıyorlar.

1996 yıllarında ilkokul kurulurken, Robert Kolej kendi ilkokulunu doğuruyor gibi bir beklenti vardı. H.S: Aynen öyleydi. Yasalar bugün buna

imkan vermese de Türkiye, Robert Kolej’in değerleriyle, felsefesiyle ve kalitesinde eğitim veren bir okul kazandı. Benim özellikle istediğim, Robert Kolej camiasının, ki bunu söylerken Robert K olej’i, Boğaziçi’ni ve Kem erköy’ü kastediyorum, HEV’i, cam ianın yararlı ve gerekli bir kurumu olarak, sahiplenmeleri.

Bu okullann mirasçılan olan mezunlara ne m esajlar verm ek istersiniz? H.S: Ben Türkiye’nin hedeflerine Robert

Kolej değerleri ve felsefesiyle yetişmiş insanlarla ulaşabileceğine inanıyoaım. Robert Kolej’in öğrencilerine verdiği özelliklerden biri de bireyselliktir. Örneğin Robert Kolejliler diğer okullann mezunlan gibi birbirlerini kollamaz. Ama bugünün şartlarında Kolej/Boğaziçi camiası ne kadar bir arada olursa, birbirini tanır ve bilirse o kadar güçlü olacaktır. Hisar Eğitim Vakfı’nı Bebek ve Amavutköylülerin dayanışma ve etkilerini arttırmak için yararlanabilecekleri bir kurum olarak görüyorum. Bu beraberliği sağlayamadığımız takdirde biz hep eleştiren, zaman zaman alay eden, zaman zaman ülkeyi teık etmeyi düşünen, yaşama mesafeli bakmaya devam eden kültürlü bireyler olarak kalacağız. Türkiye, iyi eğitilmiş insan potansiyelinden daha etkili yararlanmayı hak ediyor,"Sg?

Nuri Çolakoğlu '62