PROBLEMS IN THE INVESTIGATION OF THE CRIME SCENE IN DEATH CASES AND PROPOSALS FOR THE SOLUTION OF THESE PROBLEMS

Oliim Olaylannda, Olay Yeri incelemesindeki

Aksakhld

ann Belirlenmesi ve C;oziimii

i~in

Oneriler

(Anket C;ah§maSl)

Mahmut A~IRDizER*, Giirol CANTURK* Hiiseyin SARI*, Bora BUKEN**, Hiilya i~LER*

*T.C. Adalet Bakanhgl,Adli Tip Kurumu Ba§kanhgl, iSTANBUL· **Bolu izzet Baysal Dniversitesi TIp Faktiltesi Adli TIp Anabilim Dah, DDzCE

Out

Bu ralI§mada; ad1i oliiIiJ 01ay1annda olay yeri ince1emesinde ne gibi aksaklIk1ar bu1undugu ve bu aksaklIk1ann nasI1 diize1tilebi1eceginin ara§tm1masl amar1anml§tIr. Bu amaca uygun olarak 13 roktan sermeli anket sorusu hazIr1anarak, 28 hakim ve hakim adaYI, 34 cumhuriyet saVCISI, 40 adli tIP uzmani ve asistam, 32 olay yeri inceieme ekibi polis memurunun bu konudaki gorii§lerine ba§vuru1mu§tur. Top1am 134 katllImcmm yer a1dIgi anket sonucunda, mevcut sistemde olay yeri inceiemesi, i1eti§im ve koordinasyon eksikli-gi, egitim eksik1igi ve deneyimli persone1 saYlSlndaki eksiklik gibi neden1er1e yetersiz bu1unmu§ ve yetersiz1igin hangi a1an1arda oldugu be1irti1mi§tir. (:oziim onerisi olarak cumhuriyet saVCISI, ad1i tIP uzmam ve egitimli diger uzmanlar tarafindan yalmz olay yeri incelemelerine yonlendirilmi§ ozel bir ekibin kuru1masmm, bu konudaki olumsuzluklarl engelJeyebilecegi genel kamsl ortaya konulmu§tur.

Anahtar Kelimeler: Olay yeri, oliim, delil, ara§tlma

Summary

Problems In The Investigation Of The Crime Scene In Death Cases And Proposals For The Solution Of These Problems

In this study, we aimed to define problems in the investigation of crime scene for crimi-nal deaths and solution of the problems. We set up a questionnaire with 13 multiple- choice questions to be answered by 28 judgers or judge nominees, 34 public prosecutors, 40 med-ical doctors on forensic medicine or asistants of forensic medicine, 32 police officers who deal in investigation of crime scene. The evaluation of the questionnaire revealed lacking communication, coordination, education as well as the number of experienced persons to be inadequate. The formation of a special equipe exclusively for crime scene investigation con-sisting of general prosecutors, for medical specialists and other trained staff emerges to b.e a possible solution.

Key Words": crime scene, death, evidence, investigation

Giri.§ ve ~:

Adli makamlara intikal eden ve adli nitelik ta§lyan aliim olaylannda olaym aydmlatIlabilmesi, §iipheli bir durum kalmamasl ve dogru bir sonu~ elde edilmesi i~in bazl i§lemlerin birbirine bagh ve dogru olarak yerine getirilmesi gerekmekte olup; aliim ancesi olaylann belirlenmesine yanelik adli soru§turrna, olay yerinin korunmasl ve incelenmesi, olay yerinin fotograflandmlmasl ve krokilerinin ~izilmesi, olay yerindeki ve ceset iizerindeki delil olabilecek tum materyalin toplanmasl, ceset iizerindeki elbiselerin incelen-mesi; otopsi yapan hekimlere yol gasterici olabilecegi gibi mahkeme safhasmda da karann

ADLİ TIP DERGİSİ

Journal of Forensic Medicine

Adli Tıp Dergisi 2001; 15(1): 45-54

Sala~in ile inamci ve arkada§lan tarafmdan sunulan iki farkh makalede, trafik kazaSI sonucu meydana gelen oltimlerde dikkat edilmesi gereken hususlar aynntlh olarak beli rtil-mi§ olup, olay yeri incelemesinin sulh hukuk hakimi veya cumhuriyet savelSI, egitilmi§ trafik miihendisleri, materyal toplamak iizere egitilmi§ uzman polis memuru ve adli tlp uzmamndan olu§an bir ekip ile yapllmasl gerektigi vurgulanml§tlr (10, 11).

Wagner (12), ~oeuk istisman vakalannda olay yeri ineelemesine yeterince onem

verilmedigini, olay yeri ineelemesi slrasmda her bulgunun kaYlt altma ahnmasl gerekliligini belirtmi§; Smialek ve Lambros ise (13), ani bebek oltimti sendromunda tammn konul -masmda olay yeri ineelemesinin onemini anlatml§lardlr.

Ozaslan ve arkada§lan tarafmdan 1995 Ylhnda yapllml§ bir ~ah§mada, istanbul'daki 6ltim olaylannm % 77.IO'unda ceset muayenesinin olay yerinde yapllmadlgl ve pek ~ok kri-terin belirlenmedigi belirtilmi§tir (14).

Ozaslan ve arkada§lannca da tammlandlgl iizere,iilkemizde olay yeri inee1emesi ve delil toplanmasmda baZI yetersizlikler bulundugu uygulamadan edindigimiz bir izlenimdir. Hakim ve savellar, bazen, istanbul gibi metropollerde olaym meydana geldigi yer bir ba§ka

il~e smmnda kaldlgmdan ya da yogun i§ tempolan i~ersinde flrsat bulamamalan nedeniyle

ger~ek olay yerinin ineelemesi gorevini olay yeri ineeleme ekiplerine terk edip yalmzca

kaldmldlklan hastanelerde eesetler iizerinde ineeleme yapmakla yetinmektedirler. Buna bagh olarak ger~ek olay yerinde mevcut olmasl muhtemel yeterli ve ge~erli kamtlara yet er-inee ula§llamamakta ve bu nedenle pek ~ok olayda faile u1a§llamamakta ya da u1a§llan

failler delil yetersizliginden beraat edebilmektedir.

Bu slklntmm kaynaglmn ortaya konulmasl ve ~oztimtiniin belirlenmesi i~in diizenlenmi§

bu on ~ah§ma niteligindeki, anket ~ah§masmda, adli oltim olaylannda olay yeri ineelemesi

gorevini ytirtitmekte olan veya olay yeri incelemesini degerlendirerek adli olaylarda su~lu­

nun ve eezanm tespitinde rol alan hakim ve aday hakim, savel,adli tip uzman ve asistam, olay

yeri ineeleme polis memurlanmn; olay yeri ineelemesinde ne gibi aksakhklar bulundugu ve bu aksakhklann nasll dtizeltilebileeegi hususunda 13 ~oktan se~meli anket sorusu ile gorti§l

er-ine ba§vurularak alman cevaplar degerlendirip

TABW-l) KATILIMCILARIN YA$ VE MESLEK SURESi .GRUPLARINA DAGILIMLARI:

problemler ve ~oztimleri konusunda genel bir kanl ortaya koymaya ~ah§llml§tlI.

A) KATILIMCILARIN YAS GRUPLARINA GORE DAGILIMI:

YA$ HK/HA C.S. ATU/A P.M.

21 -30 08(%29) --- 06(%15) 04(%12) 31 -40 --- 01(%03) 28(%70) 22(%69) 41 -50 --- 12(%35) 05(%13) 06(%19) 51 -60 20(%71) 15(%44) --- ---61 - 61< 06(%18) 01(%02) ---TOPLAM 28(%100) 34(%100) 40(%100) 32(%100) B) KATILIMCILARIN MESLEKLERiNDEKi SURELERiNE GORE DAGILIMI:

HjzMET S. HK/HA C.S. ATU/A P.M.

0- 05 YIL 08(%29) --- 10(%25) ---06 -10 YIL --- --- 15(%38) 08(%25) 11 - 15 YIL --- 01(%03) 10(%25) 16(%50) 16 -20 YIL 02(%07) 08(%24) 03(%07) 08(%25) 21 - 26 YIL 02(%07) 10(%29) 02(%05) ---26 - ---26< YIL 16(%57) 15(%44) - --- ---TOPLAM 28(%100) 34(%100) 40(%100) 32(%100) 46 Materyal ve Metod :

Bu ~ah§ma bir on ~ah§ma niteliginde olup; Eytip Adliyesi'nde ve Baklrkoy AdIiyesi'nde gorevli 28

hakim ve hakim adaYI ile 34 cumhuriyet savelSI, Adli TIp Kurumu'nda, istanbul iniversitesi Cerrahpa§a TIP Fakiiltesi'nde ve istanbul TIP

Fakiiltesi'nde gorevli 40 adIi tIp uzmam ve asis-tam,. istanbul Emniyet Mtidtirltigti'nde gorev Ii 32

olay yeri ineeleme ekibi polis memuru olmak

tizere top lam 134 katllimel yer alml§tlr.

KatlhmcIlara ~oktan se~meli 13 soru yoneltilmi§ ve alman cevaplar ayn ayn degerlendirilmi§tir.

Bulgu1ar :

~ok-blUm Olaylannda. Olay Yeri incelemesindeki Aksakhklann Belirlenmesi ve C;oziimii i~in bneriler (anket<;all~asl)

tan se~meli anket sorusu yoneltilmi§tir. Oncelikle ya§ gruplan ve mesleklerindeki ~ah§ma sureleri belirlenmi§ (Tablo-l); daha sonra ise olay yeri incelemelerindeki aksakhklann neler oldugunun ve aksakhklann gideri-Iebilmesi i~in ne tur onlemler almmasl gerektiginin belir

-lenmesine ~ah§Ilml§tIr.

Anketin, aksayan yonlerin tespitine yonelik ilk boliimunde;

Katthmcllardan, hakim/hakim adaYI-savcl-adli tlp uzmam/asistam grubunda yer alanlar slraslyla olum olaylannda %86- %97- %98 oranmda olay yeri incelemesinin ve delil to plan-masmm yetersiz oldugunu belirtirlerken, polis memuru grubunda bulunanlar %69 oranmda olay yeri incelemesinin ve delil toplanmasmm yeterli oldugunu ifade etmi§lerdir ( Tablo-2). Olay yeri incelemesi ve delil toplanmasmm yetersiz veya ~ok yetersiz oldugunu belirten

106 katIllmcl bu yetersizligin u~ onemli nedenini % 82 si savcI/hakim - adli tip uzmam -polis arasmda koordinasyon eksikligi, % 72 si olay yeri inceleme ekibinin egitim eksikligi , % 59 u adli tIp uzmam saYIsmdaki yetersizlik olarak slralaml§lardlr ( Tablo-3).

KatthmcIlardan, hakim/hakim adaYl-savcl-adli tip uzmam/asistam grubunda yer alanlar slraslyla olum olaylannda %86- %59- %75 oramnda olay yerinin mahalli polis tarafmdan

korunmasmm yetersiz oldugunu belirtirlerken, polis memuru grubunda bulunanlar %62 oranmda olay yerinin mahalli polis tarafmdan yeterli derecede korundugunu ifade etmi§lerdir ( Tablo-4).

Olay yerinin mahalli polis tarafmdan korunmasmm yeterli olmadlgml ifade eden 79 katlhmcldan % 80 i polisin

dene-TABLO-2) KATILIMCILARIN ADLi GLUM OLAYLARINDA OLAY YERj jNCELEMESjNjN VE DELiL TOPLANMASININ YETERLj OLUP OLMADIGI KONUSUNDA GGRU$LERi:

yimsizligi-egitimsizligi ve lakay-dlslm, % 20 si her alandaki persone1 yetersizligini, % 13 u Cumhuriyet

savcIlannm olay yerine ge~

ula§masml bu yetersizligin onemli nedenleri olarak tammla-ml§lardlr (

Tablo-5).

CEVAP HK/HA C.S. ATU/A P.M.

C;:OK YETERLi --- --- --- 06(%19)

YETERLi 04(%14) 01(%03) 01(%02) 16(%50)

YETERSjZ 14(%50) 30(%88) 24(%60) 10(%31) C;:OK YETERSjZ 10(%36) 03(%09) 15(%38)

---TOPLAM 28(%100) 34(%100) 40(%100) 32(%100) Cumhuriyet SavcIlanmn olay yer-ine gitmesi konusunda,

katthm-TABLO-3) ADLi bLUM OLA YLARINDA OLA Y YERi iNCELEMESiNi VE DELiL TOPLAN-MASINI YETERSiz VEY A C;:OK YETERSiz BULAN KATILIMCILARIN YETERSiZLiK SEBEBi OLARAK DU~UNDUKLERi FAKTbRLER (BU SORUDA KATILIMCILARA BiRDEN FAZLA CEVAP VERME OLANAGI TANINMI~TIR):

a) SavcIlHakim - Adli TIp Uzmam - Polis arasmdaki koordinasyon eksikligi b) Bu konuda Olay Yeri inceleme ekibinin egitim eksikligi

c) Adli TIp Uzmam saYIsmdaki yetersizlik

d) Bu konuda C. SavclSl ve Hakimlerin egitim eksikligi e)

c.

SavcIsl ve Hakim saylSlndaki yetersizlik

f) Olay Yeri inceleme Polisi saYlSlndaki yetersizlik g) Bu konuda Adli TIp Uzmammn egitim eksikligi h) Gorev bilinci ve sorumluluk alanmdaki eksiklikler I) Sistemde zaman yetersizligi ve diger aksakhkIar j) Alet.ara<;:, gere<;: eksiklikleri

k) Halkm yeterli bilince ula§maml§ olmasl

87(%82) 76(%72) 61(%59) 50(%47) 47(%44) 44(%42) 31(%29) 09(%08) 07(%07) 05(%05) 03(%03) cIlann %49'u (n=65) ancak ge-rektiginde gittik-lerini, % 31 (n=42) genelde gittiklerini, %20 si (n= 27) hi~ gitmediklerini belirtmi§lerdir. KatlhmcIlara,delil toplanmasl Sl ra-smda, "soru§tu r-rna ve kovu§turma organlanmn

hu-kuka aykm §ekil-de elde ettikleri delillerin hukme

esas allllamayacagl " §eklindeki Ceza Muhakeme1eri Usulii Kanunu' nun 254. maddesine ek

yapan, 3842/24. maddesine uyulup uyulmadlgl sorusu yaneltildiginde, katlhmcIlardan %37

'sinin (n=49) kanuna uyuldugu, %34 'iiniin (n=46) bazen uyuldugu, %14 'iiniin (n=19) uyul -madlgl yoniinde gorii§ bildirdikleri, %15 'inin (n=20) bu soruyu yamtlamadlklan izlenmi§tir.

KatIhmcIlann yarlsllldan fazlasl, not defteri ve kalem, fotograf makinasl, kii~iik plas-tik torba ve etiketler, eldiven, mezura veya §erit metre, zarf dl§llldaki diger malzemelerin olay yeri incelemesi slraslllda yanlarlllda bulunmadlgllll ifade etmi§lerdir ( Tablo-6).

KatIllmcllann "hangi olaylarda olay yerinde elbiselerin muhafazaya alllldlgl" hususu gOrii§lerine ba§vurulan diger bir husus olup; genel gorii§iin, ate§li silah yaralanmalan ve

kesici/delici/ezici alet yaralanmalanna bagh oliimler ile zehirlenmeler ve cinsel saldmya bagh oliimler dahil tiim §iipheli Oliimlerde elbiselerin bazen muhafazaya ahndlgl; trafik kazalan, yiiksekten dii§meler, aSI/elle bogma/bagla bogma sonucu oliimlerde ise elbiselerin

muhafazaya ahnmadlgl §eklinde oldugu anla§Ilml§tIr ( Tablo-7).

Anketin ~oziim anerilerine yonelik olarak duzenlenmi§ ikinci bOliimiinde;

Katlhmcllann %8l'inin (n=108) her adli Olum olaymda Cumhuriyet SavclSl'nm mutlaka

olay yerine gitmesi gerektigini, %5'inin (n=6) adli olaym tiirune gore omegin trafik kazalannda olay yerine gitmesine gerek olmadlgml, % l'inin (n=2) ancak onemli buldugu olaylarda olay yerinegitmesi gerektigini, % 13'iiniin (n=18) olay yeri incelemeleri i~in ba§ka ~oziimler bulunmasl gerektigini belirttikleri goriilmu§tiir.

KatIlImcIlara " delil toplanmasmlll kim tarafmdan yapllmasl gerektigi " soruldugunda,

%91'i (n=122) cumhuriyet savcIsl-adli tIp uzmalll- olay yeri incelemesiyle gorevli polis memuru tarafmdan mu§terek yapIlmasllll onermi§, %2'si cumhuriyet savcIsl, % l'i (n=2) adli tlp uzmam, %4 ii (n=3)olay yeri incelemesi ile gorevli polis memuru, %4'ii (n=3) olay yeri incelemesi ile gorevli ozel ekip tarafmdan yapllmasmm uygun olacagml belirtmi§lerdir.

KatIllmcllardan yonlendirici soru olarak, " oliim olaylannda olay yeri inceleme ve delil toplama i§inin tek bir merkezde gorev yapan, konusunda uzmanla§ml§ ve aliim olaylarl

dl§lllda ba§ka adli olaylarla TABLO-4~ KATILIMCILARIN OUJM OLAYLARINDA OLAY YERiNiN

MAHALLI poLis TARA FIND AN KORUNMASINI YETERLi BULUP BUL-MADIKLARI KONUSUNDAKi DU~UNCELERi :

ilgisi bulunmayan, Cumhuriyet savclSl-adli tIp uzmam- olay

yeri inceleme polis memuru ve diger bran§ uzmanlan dahil

olmak iizere kurulmu§ ozel bir

olay yeri inceleme ekibine

gerek olup olmadlgl " sorusuna

cevap vermeleri istenildiginde, %90'lllln (n=120) mutlak gerekli oldugunu ifade ettigi, ancak bu gruptan %13'iiniin (n=17) bunun ger~ekle§mesinin pek miimkiin oimadlgllll belirt

-tikleri, diger kalan % 10 luk boliimden , % 8'inin (n=ll) baZl olaylar i~in bu lur bir uygula-maya gidilebilecegini, %2'sinin (n=3) ise gerek olmadlgml ifade

CEVAP HK/HA C.S. ATU/A P.M. TOPLAM

YETERLi 04(%14) 14(%41) 10(%25) 20(%62) 48(%36) YETERSiz 24(%86) 20(%59) 30(%75) 07(%22) 81(%60) YANITSIZ --- --- --- 05(%16) 05(%04) TOPLAM 28(%100) 34(%100) 40(%100) 32(%100) 134(%100)

TABLO-5) ADLi OLUM OLA YLARINDA OLA Y YERiNiN MAHALLi POLis TARAFINDAN KORUNMASINI YETERSiz BULAN KATILIMCILARIN YETERSizLiK SEBEBi OLARAK DU~UNDUKLERi FAKTORLER (BU SORU-DA KATILIMCILARA BiRDEN FAZLA CEVAP VERME OLANAGI

TANIN-MI~TIR) :

a) Polisin deneyimsizligi,egitimsizligi,ilgisizligi b) C. SavcIlannm olay yerine ge9 ula§malan c) Her alanda personel yetersizligi

d) Halkm yeterli bilince ula§maml§ olmasl

e) Mahalli polis ve inceleme ekibi arasmda ileti§imsizlik

t) Olay Yeri incelemesi i9in gerekli Alet,ara9, gere9 eksiklikleri

48 63(%80) 10(%13) 16(%20) 07(%09) 02(%03) 02(%03)

Oliim Olaylannda, Olay Yeri Incelemesindeki Aksakhklann Belirlenmesi ve C;:oziimii is;in 0!1eriler (anket~§Illasl)

ettikleri izlenmi§tir.

Ozel ekip kurulmasllll gerekli veya kIsmen gerekli bulan 134 katthmcldan serbest olarak, bu ekibin ic;:ersinde ba§ka hangi bran§ uzmanlarl bulunmasl gerektigine dair

gOrii§lerini be1irtmeleri istenilmi§ olup, parmak izi uzmalll, adli fotografi uzmalll ve leke

analizleri ile kIl toplama konusunda deneyimli uzman bulunmasl gerektigi ortak kanlSl

ortaya konulmu§tur ( Tablo-8).

Bu c;:ah§ma bir on c;:ah§ma niteliginde olup, c;:ah§mallln iilke genelinde yapllmasl, daha farkh sonuylann ortaya c;:Ikmasma neden olabi1ecektir.

Tarb§ma ve Sonuc;: :

Ulkemizde mevcut yargl sistemi iyersinde, talllk ifade1eri, magdur ifadesi ve/veya salllk ikrarl ve diger deliller degerlendirilerek ceza tesisine gidilmekte olup; yapttglmlz anket sonucunda 134 katthmcldan polis memurlan grubu dl§mda kalan, hakim/hakim ad aYl-saVCl- adli tIp uzmalll/asistalllndan olu§an 102 ki§ilik grubun %95'i ( n=96) olay yeri

incelemesi ve delil toplanmasmm yetersiz ya da c;:ok yetersiz oldugunu belirtir1erken, 32 ki§ilik polis memuru grubunun %69' unun yeterli oldugunu belirtmesi, bizi iki dii§iince §ekline yoneltmektedir. Bunlardan ilki, olay yeri inceleme ekibinde gorevli polis memurlanllln topladtklanlll sandtklan delillerin yargllama a§amasmda yetersiz kaldlgml goremedikleri, digeri ise polis tarafmdan toplanan delillerin tamammm yargllama siirecinde ilgili makamlara ula§ttnlamadlgl veya ula§tmlmadlgldlr.

Olay yeri incelemesindeki delil toplanmasmdaki aksakltklann temel nedenleri olarak saytlan, makamlar arasmdaki koordinasyon eksikligi ile tiim a§amalardaki personelin saYlsal ve egitim yoniinden eksikligine ise ancak yeterli persone1 ve daha fazla egitim ilkesinin hayata geyirilmesiyle c;:oziim bulunabilir.

Olay yerinin korunmasl ile ilgili olarak, polis memurlan grubu dl§mda kalan, hakim /

hakim adaYl- saVCl- adli tip uzmalll / asistalllndan olu§an 102 ki§ilik grubun %72'si (n=74) olay yeri korunmasmm yetersiz oldugunu belirtirlerken, 32 ki§ilik polis memuru grubunun

%62'sinin (n=20) yeterli oldugunu belirtmesi yine

TABLO-6) KA TILIMCILARIN MEV CUT OLAN UYGULAMADA OLA Y YERi

iNCELEMESiNDE HANGi MALZEMELERiN RUTiNDE KULLANILDIGI

KONUSUNDAKi GORD~LERi :

onemli bir tezatttr.

Katthmctlann oneri olarak

da % 81'inin (n=108) de

belirttigi iizere, olay yerinde

daha saghkh inceleme

yapllmasl ve delil

toplan-maSl ic;:in teme1 §artlanndan biri de ku§kusuz biitiin oliim

olaylannda olay mahalline

cumhuriyet saVClsmm

gi-derek yonlendirici olmasl -dlr. Oysa katthmcIlann

ancak 31' i (n=42) savcllann her olayda olay yerine gitti-gini belirtmi§lerdir.

KatthmcIlann yansmdan

fazlasl, not defteri ve kalem,

fotograf makinesi, kiiyiik

MALZEMELER Not Defteri /Kalem Su ge<;:irmez 6nliik ve <;:izme Kii<;:iik teyp

Steteskop(Hekim dinleme cihazl)

Termometre

Omek alma <;:ubuklan Selobant

Fotograf makinesi

Kii<;:iik plastik torba ve etiketler Eldiven El feneri Biiyiite<;: Mezura / ~erit metre Enjekt6r Cam tiipler Makas Zarf B iiyiik po~et Hi<;BiRi HK/HA 18(%64) 02(%07) 01(%04) 01(%04) 01(%04) 01(%04) 03(%11) 11(%39) 10(%36) 11(%39) 04(%14) 03(%11) 14(%50) 02(%07) 01(%04) 08(%29) 06(%21) 03(%11) 04(%14) C.S. 31(%91) 02(%06) 02(%06) 01(%03) 02(%06) 06(%18) 03(%09) 17(%50) 11(%32) 25(%74) 14(%41) 03(%09) 18(%53) 05(%15) 06(%18) 17(%50) 15(%45) 13(%38) ATU/A. 29(%73) 01(%03) 01(%03) 01(%03) 05(%13) 07(%18) 21(%53) 17(%43) 22(%55) 06(%15) 01(%03) 13(%33) 02(%05) 04(%10) 09(%23) 19(%48) 11(%28) 02(%05) P.M. 15(%47) 06(%19) 06(%19) 06(%19) 08(%25) 12(%38) 13(%41) 14(%44) 14(%44) 15(%47) 15(%47) 09(%28) 12(%38) 13(%41) 13(%41) 15(%47) 14(%44) 13(%41) Adli Tıp Dergisi 2001; 15(1): 45-54

malzemelerin olay yeri incelemesi srraslllda yanIannda bulunmadlgllll, ate§Ii silah

)(3faIan-malan ve kesici/delicilezici alet yaralan)(3faIan-malanna bagh oIiimier ile zehirlenmeler ve cinsel

saIdmya baglt oliimler dahil tUm §iipheli oliimierde eibiselerin bazen muhafazaya almdlgml;

traftk kazaIan, yiiksekten dii§meIer, aSl/elle bogma/bagia bogma sonucu oliimlerde ise

elbiselerin muhafazaya altnmadlgml ifade etmi§Ierdir. Bu §artlar altmda olay yeri inceleme

ve delil toplama i§inin yeterince yaptlmasml beklemek ve yaptldlgml soyleyebilmek miirnkiin degildir.

Katthmctlann ~oziim onerileri boliimiinde, %91'inin (n=:122) delil toplanmasmm

cumhuriyet saVClSl- adii ttp uzmam- olay yeri incelemesiyle gorevli polis memuru

tarafmdan mii§terek yaptlmasml onerdigi, %90'mm (n=:120) oliim olaylannda olay yeri

inceleme ve delil top lama i§inin tek bir merkezde gorev yapan, konusunda uzmanIa§ml§ ve

oliim olaylan dl§mda ba§ka adli oiayiaria ilgisi bulunmayan, cumhuriyet savclsl-adli ttp uzmanl- olay yeri inceleme polis memuru ve diger bran§ uzmanian dahil oimak iizere kurulmu§ ozel bir olay yeri inceleme ekibine mutlak gereklilik oidugunu belirttigi, parmak izi uzmanl, adli fotografi uzmanl ve Ieke analizieri ile ktl toplama konusunda deneyimli

TABLO-7) KATILIMCILARIN MEVCUT OLAN UYGULAMADA OLAY YERiNDE HANGi OLAYLXRDA ELBisELERiN MUHAFAZAYA .ALINDIGI KONUSUNDAKi GORU-5LERi (BU SORUDA KATILIMCILARA BiRDEN FAZLA CEVAP

VERME OLANAGI T ANINMI-5TIR) :

Y ARALANMA CiNSi HK/HA C.S. ATU/A P.M. TOPLAM

AT~-5Li.~iL.AH YARALANMASINA TUMUNDE 06(%22) 21(%62) 16(%40) 06(%16) 48(%36)

BAGLI OLUMLERDE BAZISINDA 18(%64) 12(%35) 20(%50) 24(%75) 74(%55)

Hi<;:BiRiNDE 04(%14) --- --- --- 04(%03) YANITSIZ --- 01(%03) 04(%10) 03(%09) 08(%06)

KESiCi/DELiCi/EZiCi ALET TUMUNDE --- 05(%15) 06(%15) 07(%22) 18(%13)

YARALANMASINA BAZISINDA 21(%75) 28(%82) 26(%65) 22(%69) 97(%72)

BAGLI OLUMLERDE Hi<;:BiRiNDE 05(%18) 01(%03) 04(%10) --- 10(%08)

YANITSIZ 02(%07) --- 04(%10) 03(%09) 09(%07)

DARBA TUMUNDE --- 01(%03) --- 06(%19) 07(%05)

BAGLI OLUMLERDE BAZISINDA 11(%39) 09(%26) 10(%25) 20(%62) 50(%37) Hi<;:BiRiNDE 15(%54) 22(%65) 24(%60) --- 61(%46)

YANITSIZ 02(%07) 02(%06) 06(%15) 06(%19) 16(%12)

TRAFiK KAZALARINA TUMUNDE 02(%07) --- --- 03(%09) 05(%04)

BAGLI OLUMLERDE BAZISINDA 04(%14) 07(%20) 08(%20) 09(%28) 28(%21)

Hi<;:BiRiNDE 21(%75) 24(%71) .25(%63) 12(%38) 82(%61) YANITSIZ 01(%04) 03(%09) 07(%17) 08(%25) 19(%14)

YU~SE~T~N DU-5MELERE TUMUNDE --- --- --- 02(%06) 02(%01)

BAGLI OLUMLERDE BAZISINDA --- 04(%12) 06(%15) 02(%06) 12(%09)

Hi<;:BiRiNDE 25(%89) 25(%73) 28(%70) 21(%66) 99(%74)

YANITSIZ 03(%11) 05(%15) 06(%15) 07(%22) 21(%16)

ASI/ELLE BOGMA/BAGLA BOGMA TUMUNDE 02(%07) 01(%03) --- 10(%31) 13(%10) GiBi NEDENLERE BAZISINDA 10(%36) 09(%26) 11(%28) 16(%50) 46(%34)

BAGLI OLUMLERDE Hi<;:BiRiNDE 13(%46) 20(%59) 24(%60) --- 57(%43)

YANITSIZ 03(%16) 04(%12) 05(%12) 06(%19) 18(%13) ZEHiRLENMELER VE CiNSEL SU<;: TUMUNDE 04(%14) 03(%09) 04(%10) 21(%66) 32(%24)

J?AI:JiL -5UPHELi BAZISINDA 20(%72) 19(%56) 27(%68) 09(%28) 75(%56)

OLUMLERDE Hi<;:BiRiNDE 04(%14) 08(%23) 04(%10) --- 16(%12) YANITSIZ --- 04(%12) 05(%12) 02(%06) 11(%08)

Oliim Olaylannda, Olay Yeri incelemesindeki Aksakhklarm Belirlenmesi ve C;:iiziimii ic;in Oneriler (anket9ah~asl)

uzmanlann bu azel ekip i~ersinde yer almaSl gerekliliginin vurgulandlgl dikkate ahnmahdlr. Sala~in ile inamCl ve arkada§lanmn trafik kazalan i~in anerdikleri (10-11), Schwerd'in

vurguladlgl (15) gibi, ekip ~ah§masmm tUm aliim olaylan i~in uygulanmasl, alum oncesi olaylann belirlenmesine yonelik adli soru§turma, olay yerinin korunmasl ve incelenmesi, olay yerinin fotograflandmlmasl ve krokilerinin ~izilmesi, olay yerindeki ve ceset uzerinde-ki delil olabilecek tum materyalin toplanmasl, ceset uzerindeki elbiselerden toplanabilecek tum materyalin toplanmasl, ceset uzerindeki elbiselerin incelenmesi ve degerlendirilmesi, faile ula§llmasmda ve su~lanmn deliller ile ispatlanarak, cezalandmlmalannda gazardl edilemeyecek yararlar saglayacaktlr.

TABLO-8) KATILIMCILARDAN bLUM OLAYLARINDA OLAY YERi iNCELEME VE DELiL TOPLAMA i~iNiN bZEL BiR OLAY YERi iNCELEME EKiBi TARAFINDAN YURUTULMESiNi GEREKLi BULANLARIN, BU EKiPTE BA~KA HANGi UZMANLARIN BULUNMASI GEREKTiGiNE DAiR GbRU~LERi :

a) Pannak izi uzman! bulunmah. b) Adli fotografi uzman! bulunmah

c) Leke analizleri ve hi toplama konusunda deneyimli uzman bulunmah d) Kroki <;izme konusunda deneyimli uzman bulunmah.

e) Gerekli degildir.

f) Diger uzmanlarda bulunmah. g) Hepsi bulunmah.

h) Hi<;birine gerek yoktur,ekip bu konuda egitilebilir

1) Hi<;birine gerek yoktur. ekip bu konuda yeterli bilgiye sahiptir j) Gtivenlik uzman! bulunmahdrr

OLUM

OLA

YLARINDA

114(%85) 117(%87) 114(%85) 108(%81) 002(%01) 099(%07) 010(%08) 001(%01) 001(%01) 001(%01)

OLA Y

YERi

iNCELEMESiNDEKi AKSAKLIKLARIN VE

<;oZOM

ONERiLERiNiN BELiRLENMESiNE YONELiK

ANKETFORMU

LUTFEN UYGUN SE<;ENEKLERi

i~ARETLEYiNiZ! 1- MESLEGiNiz?

HAKiM/HAKiM ADA YI

o

o

ADLi TIP UZMANI/ASisTANI 2-YA~INIZ?

o 21-30

o

51-60

o

o

31-40 61-< 3- MESLEK1EKi HizMET SDRENiz? 00-5 YIL

o

16-20 YIL

o

o

o

o

6-10 YIL 21-25 YIL CUMHURiYET SA VCISI

OLA Y YERi iNCELEME

polis

MEMURU

o

41-50

o

o

26 Y11-15 IL< YIL

4- DLKEMiZDE bUM OLA YLARINDA OLAY

YERi

iNCELEMELERiNiN VE DELiL TOPLAMA t~LEMiNiN YETERLt DOzEYDE Y APILIP-Y APILMADIGI KONUSUNDAKi DD~DNCELERiNiz?

o <;OK jYi o YETERLi

o

o

YETERSiz <;OK YETERSiz Adli Tıp Dergisi 2001; 15(1): 45-54

BUNUN SEBEBLER1 NELERDiR.? (BiRDEN C;OK CEV AP VEREBiLiRSiNiz) o Cumhuriyet Savcllan ve Hakimlerin saylSlndaki yetersizlik

o Adli TIp Uzmanlan saYlSlndaki yetersizlik

o OJay yeri incelemesi yapan polis saYlSlndaki yetersizlik o Bu konuda SaVCI ve Hakimlere yeterli egitim verilmemesi o Bu konuda Adli TIp Uzmanlanna yeterli egitim verilmemesi

o Bu konuda olay yeri incelemesi yapan polislere yeterli egitim verilmemesi o SavcI/Hakim-Adli Tip Uzmam-Polis arasmda koordinasyon eksikligi o Diger (Liitfen yazmlz) ... .

6- OLAY

YERINiN MAHALLi

poLis TARAFINDAN KORUNMASINI

YETERLi

BULUY-ORMUSUNUZ?

o

YETERLi

o

YETERSiz, C;DNKU:( Liitfen Yazlmz) ... .

7- BUGUNKU UYGULAMADA ADLi

OUill

OLAYLARINDA SAVCILARIN OLAY

YERiNE

GiTME SIKLIGI NEDiR.? (SORUDA

OLUM

OLAYININ GER<;E~TtGi GER<;EK

MAHAL KASTEDiLMEKTEDiR.)

o

OJaylann genelinde gidilmektedir.

o

Ancak gerekli goriilen olaylarda gidilmektedir.

o

i~ yogunlugu nedeniyle ~oguna gidilememektedir.

8- BUGONKO UYGULAMADA DELiL TOPLANMASI SIRASINDA SORU~TURMA VB

KOVU~TURMA ORGANLARININ HUKUKA A YKIRI ~EKiLDE ELDE ETTiKLERi

DEI iI I ERiN

HiiKME

ESAS ALINAMA YACAGI ~EKLiNDEKi CMUK NUN 254. MAD-DESiNE EK YAPAN 3842/24. MADMAD-DESiNE UYULMAKTA MIDIR?

o

EVET, DiKKATE ALINIYOR

o

BAZI OLGULARDA DiKKATE ALINIYOR

o

HA YIR DiKKATE ALINMIYOR

o

FiKRiM YOK

9- BUGONKu UYGULAMADA OLAY

YERi

iNCELEMESi SIRASINDA A~AGIDAKi MALZEMELERDEN HANGiLERi KULLANILMAKTADIR? (BiRDEN C;OK CEV AP VEREBiLtRSiNiz)

0 Not defteri, kalem 0 Eldiven

0 Su ge~irmez onltik, lastik, ~izme 0 El feneri

0 Kti~tik bir teyp 0 Btiytite~

0 Steteskop (Hekim dinleme aleti) 0 Mezura/~eritmetre

0 Termometre 0 EnjektOrier

0 Omek alma 9ubuklan 0 Cam tiipler

0 Selobant 0 Makas

0 Fotograf makinesi 0 Zarf

0 Kii~tik plastik torba ve etiketler 0 Biiyiik po~etler

0 Hi~biri

10- BUGONKU UYGULAMADA A~AGIDAKi

OUill

OLA YLARINDA HANGiLERiNDE GiYSiLER MUHAFAZA ALTINA ALINMAKTADIR? (BiRDEN C;OK CEV AP VEREBiLtRSiNiz)

Ate§li silah yaralanmasma bagh oliimlerde:

o

Tiimiinde 0 BazIlannda 0 Hi~birinde

Kesici-Delici-Ezici alet yaralanmasma bagli oltimlerde:

o

Tiimiinde 0 BazIlarmda 0 Hi9birinde

Darba bagh oltimlerde:

o

Tiimiinde 0 BazIlannda 0 Hi9birinde Trafik kazalanna-i§ kazalanna bagh oltimlerde:

o

Tiimiinde 0 BazIlarmda 0

Yiiksekten dii§melere bagli oltimlerde:

o

Tiimiinde 0 BazIlannda 0

ASI-elle bogma-bagla bogma gibi oltimlerde:

bliim Olaylannda, Olay Yeri incelemesindeki Aksakbklann Belirlenmesi ve <;tiziimii i<rin bneriler (anket~asl)

o

Tiimiinde 0 BazIiannda 0 Hi<rbirinde ~iipheli oliimlerde (Zehirlenme ve cinsel su<r ~iiphesi uyandtran Oliimler dahil olmak

iizere):

o

Tiimiinde 0 BazIiannda 0 Hi<rbirinde

11- StzCE ADil GLUM OLAYLARININ TOMONDE CUMHURiYET SAVCILARI GLUM OLAYININ GER~l1Gt MAHALLERE G1TMELt MiDtR?

o

Her adli oWm olaymda savel mutlaka oWmiin ger<;ekle§tigi mahalle gitmelidir.

o

Adli olaym niteligine gore (mesala trafik kazalannda) savemm olay yerine gitmesine gerek yoktur.

o

Savel aneak onemli gordiigii olaylarda olay yerine gitmelidir.

o

Olay yeri ineelemeleri i<;in ba~ka bir <;oziim bulunmahdlr.

12- StzCE OLAY YERiNDE DELiL TOPLANMASI

KiM

TARAFINDAN YAPILMALIDIR?

o

Cumhuriyet Savelsl tarafmdan yapllmahdlr.

o

Adli TIP Uzmam tarafmdan yapIimalldlr.

o

Olay yeri ineelemesi ile gorevli polis memuru tarafmdan yapIimahdlr.

o

Savel-Adli Tip Uzmanl ve olay yeri ineelemesiyle gorevli polis memuru tarafmdan mti§terek yapllmahdtr.

o

Diger: ... .

13- GLUM OLAYLARINDA OLAY

YER.t

iNCELEME VB DEIlK. TOPLAMA t~iNt TEK BtR MERKEZDE GOREV YAPAN KONUSUNDA UZMANLA~MI~ VB BA~KA OLAYLARA BAKMA YAN CUMHUR1YET SAVCISI, ADil TIP UZMANI, OLAY

YER.t

iNCELEMESiYLE GOREVil

polls

MEMURU NDAN KURULU GZEL BtR OLAY

YER.t

iNCELEME EKiBt TARAFINDAN YDRDTOLMESiNtN GEREKLt OLUP OLMADIGI KONUSUNDAKi GORu~ONOz? (SAVCI, ADil TIP UZMANI,

polls

MEMURU SAYISI iHTtYACA GORE BELiRLENECEKTiR)

o

Mutlak gereklidir, aneak ger<rekle§mesi miimkiin degildir.

o

Mutlak gereklidir, ger<rekle~tirilmelidir.

o

Gerektigi konusunda emin degilim.

o

Gerekli degildir

14- 13 NCU SORUYA GEREKIlDtR CEVABI VERDiYSENtz, BU

EKiPTE

BA~KA UZMAN BULUNMASI GEREKLi MiDtR? (BiRDEN C;OK CEV AP VEREBtIlRStNtz)

o

Parmak izi uzmam bulunmah .

.

.Q

,ApliJotografi uzmam bulunmah.

O·Leke artalizleri ve kll toplama konusunda deneyimli uzman bulunmah.

o

Kroki <rizmede deneyimli uzman bulunmah.

o ...

.

.

...

..

.

uzmam bulunmah.

o

Hepsi bulunmall.

o

Hi<rbirine gerek yoktur, kurulaeak ekip bu konularda egitilebilir.

o

Hi<rbirine gerek yoktur, kurulueak ekip zaten bu konularda yeterli bilgiye sahiptir. KIsal1malar HK/HA C.S. ATU/A P.M Kaynaklar

: Hakim, Hakim AdaYI

: Cumhuriyet SavcIsl

: Adli TIp Uzmam,Asistam

: Olay Yeri inceleme Ekibi Polis Memuru

1. Cansunar FN, Albek EM, Altug M. bliim olaylannda olay yerinin incelenmesi, Hukuk Fakiiltesi

Mecmuasl, 1997; (55).

2 Petty CS, Curran WOo Operational Aspects of Public Medicolegal Death Investigation, in

Modem Legal Medicine, Psiciathry and Forensic Sciences, Eds: Curran WO, McGarry AL,

Petty CS. Davis Company, Philadelphia, 1980.

3. Kirk CWo Scenes of Crime Examination, in Forensic Pathology and The identification Officer,

Eds: Smith lH, McMurtry HRR, Hilton JD. Ministry of the Solicitor General, Toronto, 1979.

4. Atasoy S. Olay Yeri inceleme, 1999-2000 Giiz Yan Yilt Doktora Ders Notlan. Adli TIp

Enstitiisii, istanbul, 1999.

5. Knight B. Legal Aspects of Medical Practice. Churchill Livingstone, Edinburgh- London-Melboume- New York, 1982.

6. Soysal Z, Kolusaym 0, <;:etin G, Azmak D. Adli Otopsi Olgulannda

Elbise1erin incelenmesinin Onemi, i.U.Hukuk Fakiiltesi Mecmuasl, 1994; 54(1-4): 402-3l. 7. Fincanci ~K. Trafik Kazalannda Ortaya <;:Ikan Adli TIp Sorunlan , Adli Tip Biilteni, 1996; 1(1):

18-25

8. Fisher BAJ, Block S. Techniques Of Crime Scene Investigation. CRC Press Boca Raton, Ann Arbor- London-Tokyo, 1993.

9. Ko<; S. Ke~if, Adli Tip Cilt I 'de,Eds: Soysal Z., <;:akahr C. istanbul Universitesi Baslmevi ve Film Merkezi, istanbul, 1999.

10. Sala<;in S. Trafik kazasl Sonucu Meydana Gelen Oliimlerde Adli Patoloji, Adli TIp Biilteni, 1996; 1(1): 32-6.

11. inanici MA, Birgen N, Akyay i. <;:arplp-Ka<;ma Tipindeki Trafik Kazalannda Olay Yeri incelemesi, Adli TIp Dergisi, 2000; 14 (1-4) 43-53.

12. Wagner GN. Crime Scene Investigation in Child-Abuse Cases, American Journal of Forensic Medicine and Pathology, 1986; 7 (2): 94-9.

13. Smialek JE and Lambros Z. Investigation of Sudden Infant Deaths, Pediatrician, 1988; 15(4): 191-7.

14. Ozaslan A, Afacan i, Arslan H, Albek E, <;:etin G. Otopsi Oncesindeki Bilgilenmenin Onemi, Adli TIp Dergisi, 2000; 14 (1-4): 1-6.

15. Scwerd W. Forensic Medicine and Criminalistics, Z Rechtsmed, 1989; 102(7): 421-8.(Abstr.)

54

lIeti§im Adresi: Dr. Mahmut A~lrdizer Adli Tip Kurumu Ba§kanhgl,