X - 5 T
Ç a rşa m b a
30 Ocak 2002
■7'7’S/
Objektif
m
Kara beki r'e
O
saygı
T A H A
a k y o l
t.a k y o l@ m illiy e t.c o m .tr
M
İLLİ MÜCADELE liderle rinden Kazım Karabekir Paşa, 2 6 O cak 1 9 4 8 ’devefat etmişti; 5 4 . yıldönümündeyiz. Ölüm gününde Karam anda anıldı,
kızı Iclal Hanımefendi bir konuşma yaptı.
Bugün, Erenköy’deki “Kazım K arabekir K ültür M erkezi”nde
bir anma töreni var.
Sadece Atatürk’ü değil, İnönü, Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat, Ma reşal ve Refet Paşa gibi Milli Müca- dele’nin lider kadrosunu da anmayı ve hele öğrenmeyi son derece önem li buluyorum. Sırf vefa borcumuz ola rak değil; tarihimizi çok yönlü anlaya bilmemiz için de...
Her biri, bize değişik bir bakış açı sı kazandınr. Atatürk’ün yanında, as kerlikten başka politika ve diplomasi ile de yoğun olarak uğraşmış bulunan İnönü, Karabekir, Ali Fuat ve Rauf Orbay gibi şahsiyetlerin her biri ayn bir okuldur, değişik bir vizyondur.
Atatürk dahil, hepsinin anlaşükla- n konular vardır, çatıştıklan konular vardır ve bunlann hepsi birden Milli Mücadele ve Cumhuriyet tarihimizi oluşturur.
★★★
KARABEKİR İN Milli Mücade- le’de en önemli yönleri, lider kadro i- çinde İstanbul’dan Anadolu’ya ilk ge çen komutan olmasıdır, Erzurum Kongresi’nde Mustafa Kemal’in li derliğini tescil ettirmesidir ve Doğu sı- nınmızı çizmesidir.
Enver Paşa 1 9 1 8 ’deki Alman ye nilgilerinden harbin kaybedileceğini görmüş ve Anadolu’nun işgali ihti maline karşı direniş savaşı başlatılabil mesi, için, Erzurum'da güçlü bir ordu teşkil ettirmişti. (Akdes Nimet, Türki ye ve Rusya, sf. 5 7 2 - 5 7 3 ; E. Zürc her, Milli Mücadelede İttihatçılık, sf.
1 7 0 - 1 7 1 )
Türkiye’nin kurtuluşunun ancak bir Anadolu hareketiyle mümkün o- lacağına inanan Karabekir, Şubat 1 9 1 9 ’da kendisini Anadolu’ya tayin ettirmek için çalışmaya başlamış ve 1 3 Mart 1 9 1 9 da Erzurum’daki Ko lordu Komutanlığına tayinini çıkart- tırmıştır. Usulen Padişaha veda ziya retinden sonra Şişli’de Mustafa Ke mal'le görüşmüş ve nisanda Erzu rum'a gelerek göreve başlamıştır.
Bütün bunlan “Takrir - i Sü kun” devrinde toplatılıp yakılan “İs tiklal Harbimizin E sasları” adlı kitabında ve 1 9 6 8 ’e kadar yayımla- namayan “İstiklal H arbim iz” adlı büyük kitabında anlatır.
★★★
KARABEKİR’İN Milli Mücadele unvanı “Şark Fatihi”dir: Bugünkü Doğu sınırlanmızı çizerek. B a t cep hemize kuvvet kaydırmışür.
Vefalı arkadaşı İnönü, Karabe- kir’in “Birinci Cihan H arbi’nin fe laketli neticesinin ilk gününden başlayarak m eydana atıldığını”
ve B a t cephesinde “gerçek ten bu naldığımız bir zam anda” imdada yeüştiğini belirtir. (Kandemir, Karabe kir, sf. 12)
Bazı konularda, özellikle de yeni Cumhuriyetin tek partili mi. liberal mi olacağı konusunda Atatürk'le an laşmazlığa düşen Karabekir'in “Tak rir - i Sükun K anunu”na karşı yaptğı konuşma, demokrasi kültürü müzün anıtsal bir belgesidir.
Zikrettiklerimden başka, “Nutuk ve K arabekir’den C evaplar” a- dıyla 12 ciltlik bir kitabı, “K ürt Me selesi”, İttihatçılık ve Birinci Cihan Harbi konularında çok sayıda eserle ri yayımlanmıştır.
(İsteme adresi: Emre Yayınlan. Piyerloti Cad. Dağhan Sk. Muğla Ap. 1 0 / 1 , Çemberlitaş, İstanbul)
Karabekir’i saygıyla anıyorum.
