r
Yahya Kemal’le Sohbetler
YAZAN:
SERME?
SAMİ
UYSAL
«Bu yazı serisinin kısmen de olsa iktibas hakkı mahfuzdur.*
Şöhretinin istismarını istemezdi
B a z ı ş iir le r i iein
i
sadece lâtife diyor
Yahya Kemal hangi şiirlerini kendisinin saymıyor? — Hâmid’de, Hâşim'de bulduğu hatalar — Yahya Kemal’in Havyaminkilerden fazla beğendiği rubâî — Bir Paris hâtırası — kılıç A li ve Halime Sultan — Mimar Sinan’ın yaptığı eser —
Ahmet Hamdi Tanpınardaki değişiklik.
— «Siıltanryegâh başka beste Z ira ki o beste aşka beste Sııltanıyeğâh bestesin ilen Güller dağılır destesinden.» diye başlıvan bir şiirin iz olduğu nu duydum; doğru mu?
Yahya Kemal gülerek:
— Canım, dedi, bu şiir değl!, sâ dece lâ tife... Benim asıl şiirlerim sende m evcut olanlardır.
Şâir nedense ilk şiirleri ile. böy le bir anda yazıverdiği şeyleri şiir saymıyordu... Halbuki genç şâir lerin en meşhuru, en kısa zaman da, meselâ üç dakikada, şiir yaz mayı arkadaşları ile büyük hüner
Baydıklarını, vaktiyle bir konuş
mamız esnasında bana söylemişti. Yahya Kemal'in, daha bu cins başka parçaları da olduğunu işit- miştim. Meselâ,
Biz veda etmek üzereyiz kadere Getir ahbaba bir Kavaklıdere. Bilhassa bu beytinin reklâm için şarap şişelerinde kullanılmasına çok kızıyordu.
B ir de en çok kızdığı şey hak kında neşredilen kitaplardı. Bil hassa bu mevzudaki iki ciltlik bir eser kendisini senelerce dertli et mişti. Hattâ bu kitapların toplat tır ılm a » için Müddeiumumiye bi le gitmiş, fakat onun bu işe salâ hiyet; olm adığm ı öğrenerek geri dönmüştü... Hele daha evvel bir öğretmenin hakkında neşrettiği «Y ah ya Kem al ve Ş iiri» isim li ki tap (ki hu eser tamamen şâirin le hinde idi) kendisini o hocanın en amansız düşmanı yapmıştı... Birisi yanında kazara o hocanın ismini ağzına alsa, şâir tıkanacak gibi o- luyor ve bildiği bütün küfürleri (bunlar hayli yekûn tutuyordu) sıralıyordu. Böyle kimseler için sık sık:
--- Şöhretim! istismar edip, para kazanmak isteyen açıkgözler, di yordu.
Sonra sözü şâirlerim izin şiirle rindeki hatâlardan açtı:
— Hâmid, kardeşi Mlhrünnisa Hanım'ın ağzı ile:
«S a n bir güldü en adem çiçeği İstemezdim sana verem dem eği» diyor. Verem bir hastalıktır. Artık gelmiş. Ben olsam şöyle söylerdim: «Sarı bir güldün ey adem çiçeği İstemezdim veremlisin demeği» Hâşim’ in ıhma! ve hatâlan ise pek çok:
Bir acem bahçesi bir seccade, di yor. Burüa bahçe ve seccade ayrı kalıyor.
Istabau bahçesi bir seccade, de meliydi.
Dolduran havzı ateşten bade, di yor.
21 Eylül 1956
Sâcit ve A. Cevdet'in Hayyam ter cümeleri var. ,
Sonra şâir bir Paris hâtırasını nakletti:
"— 1,903 den sonra Moréas klâ siklere dönmüştü. Vachette kahve sinde oturuyorduk. Kendisine İs- temos namında bir genci takdim ettiler.. Genç Malarmeen: revolü- asyonun farkında değil. Baktık saç
maiıyor... Jean Mari ile başka bir kahveye gittik. Dostum o genç i-çin:
— Acemi çaylak, dedi, Moréas Stansları yazdığı sırada. Mallar- naé'den bahsedilir m i ona ?
Sonra sözü senelerdenberi otur duğu Parkotel’den (doğrusu Park- oteli’d ir) ve civarından açtı:
— Buranın ilk müşterisi ben ol muştum. O zaman Tokatlıyan’dan buraya nakletmişttm. Fakat bir gece zor tahammül edebildim. soı> ra yine Tokatlıyan’a döndüm.
Hayretle sordum: — Sebep?
— Kapı kapanmaz, pencere öl- tülmez .zil işlemez bir vazıycTtte idi.
— Geçenlgjoie esâı bir mecmua da okuduğuma göre burası son Sad râzam Tevfik Paşa'nınmış.
Yahya Kemal «E vet» dedikten sonra Parkotel’ln tarihi hakkında şu enteresan malûmatı verdi:
— X V I. asırda burası Kaptan-ı Derya K ılıç A li’nin karısı Halime
Hatun’un konağı idi. K ılıç A li’nin asıl sarayı ise Çırağare’m karşısın daydı. Bu sebepten oraya K ılıç AH semti denir... Kocası, Halime Ha tunu çok sevdiği için onu da se ferlere götürürmüş. Ve kadıncağız kalyonda ölmüş. Onu çok seven kocası arkadaşı olan Mimar Si nan'a, burada, karısının adına bir camı ve medrese yaptırıyor. Ken disi için de Tophane’de bir cami yaptırıyor. Zaten kabri ordadır. Fakat Halime Hotun için yapılan lar X V II. asırda zelzeleden harap oluyor. Tekrar ve tekrar yaptırılı yor. Am a her seferinde halk bir parça arazisini zaptediyor. X IX . a- sırda yeniden yapılıp tahrip ,ecUl*- yor Sonra Köşedeki küçük cami yapılıyor. Orası bir ara karakol ol muştu. Sonra bir zengin yeniden yaptırıp cami şekline soktu... Bu ranın T evfik Paşa’ya geçişine ge lince: T evfik Paşa Abdülhamld’in Sadrâzamı idi. Mahmut Şevket Pa şa Rum eli’nden gelip Abdülhamidi tahttan indirince, aslen Arnavut
olan T evfik Paşa istifa etti. Fakat kendisi muhterem bir zat olduğun dan Londra’ya sefir olarak gönde rildi. 1914 e kadar orada kaldı. İş te o T evfik Paşa Tesalya Harbi kazanılınca sultan Hamid’in her Nâzıra kırk bin altın vermesine karşı bu yeri istiyor. O zaman bu rada İtalyan Sefirinin ahşap köş kü varmış. Sefir, bu güze! köşk yanmasın diye İki tarafına da be ton köşkler yaptırmış. İtalyan Se firi azledilince köşk boş kalıyor. Ab dülhamit hazine-i Hassa'dan köş kün parasım mâliyeye ödeyip, köş kü Tevfik Paşa'ya hediye ediyor. O da hâriciyeye kiraya veriyor. İ9Ü9 a kadar burası Hariciye Köş kü olarak kalıyor. Ve /zamanın Hariciye Nazırları oturuyorlar.
«Asım Bey Haı .cıye Nazır» iken, yukarı katta üı üçüler yan«m Çıka rıyorlar. Ve ahşap köşk yanıyor. Bu zat sonra İran’a sefir oldu. Av lanırken Ruslar e6lr edip, harpten sonra bıraktılar.
«T e v fik Paşa’nın eşi Alınandır. Oğulları A li Nuri Bey’le. İsmail Hakkı Bev burayı otel yapmak is lediler. Ve işte 1935— 36 yılında Uk müşterisi ben oldum... 1936 da A- ram Efendi buraya ortak oldu. Te sisleri büyüttü. Zannedersem 30 sene sonra mal sahibine geçmek üzer« bu iki yüz elli, üç yüz odalı oteli m ers— ı getirdi..»*.¿0^ —
Bu f-rada kapı vurulup içeriye Afujeı- Hamdi T»u yu :u r girdi. Sır- -ır/aaki iyi bir terzi elinden çıktı ğı belli olan çok güzel elbiseyi gö rünce doğrusu ya biraz hayret et tim. Sebebine gelince: Ahmet Ham di Bey Edebiyat Fakültesl’nde ho camdı. Bizim hocalar içinde de en derbederi, en kalenderi o idi. Şu nu da itira f edeyim ki bu kalen derlik kerkisine, o sanatkâr miza cına daha fazla yakışıyor ve şahsi yetini daha da kuvvetlendiriyordu. fşte o zamanki Ahmet Hamdi Bey’ie şimdiki arasında dağlar ka dar fark vardı. Elimdeki kâğıt, ka lemi görünce:
— Galiba meşguldünüz, rahat sız ettim , dedi.
Yorgun ve neşesiz görünüyordu. Yahya Kem al’e doğru çektiğim kol tuğa otururken ilâve etti:
— Aman odasının tertibini boz- mıvalım.
Tanpınar hoca’nm Fransız Kon solosluğunda bir randevusu oldu ğu İçin fazla kalmadı.
Arkasından ben de şâirden izin istedim...
*
Düzeltme
Vahva’ Kemal’le Sohbetler in14 - Aralık - 1958 tarihli nüs hamızda. dördüncü sütundaki, beyltln ikinci mısraı . a r ' I çık
m ıştır doğrusu:
« I I « . durmayacakmış « e n lem * yaşarlar» seklindedir. 16 - Artılık tarihli nüsnumızm birinci sütununun son taralında: Türk’âr Türkçeleştirdiği kelimeyi kurandım .» cümlesi: «Türkün Türkçeleşt.rdigı kelimeyi kullan dım .» şeklinde olacaktır . Havzı doldurmuş ateşten hâdc.
demeliydi: daha türkçe olurdu. Sonra sözü rubâî zevinlerinden açtı:
Fazıl Ahmet Ö rfi’nin: «Ö rfi dü cihan...» diye başlıyan bir nihâîsi ni okudu. Hayyâm’mkiierden gtf- zel. Hemen bunu îürkçeleştirdinı... Hüseyin Dâniş Acem olduğu ve A- cem Sefaretinde kâtiplik yaptığı hadde rubâî vezni bilmiyordu. Bu zat tasavvuf! rubailer Hayyam’ın değildir, diyor. Rıza T evfik aynı yanlış tasnifi yapıyor. Ve 85 rubâî- st vardır diyor. Halbuki insanın dinil, dinsiz anları olabilir. Misal Tevfik Fikret.
M uhittin R a lfin kitabindekiler kendi rubâîleri. Ayrıca Feyzullah
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
