T7SÏ3-
Û U f cB ir Y a z a r :
Evet
E y ü b o ğ lu
. » w '■ ~ - ' i ” .H ayır
OKTAY AKBAL
«Çağın bilgisi bir gözlük değil bir ışıktır, bakmaya de ğil aydınlatmaya, karanlığı, bilinmeyeni ortaya çıkarma ya yarar» diyor. «Bildiğini uygulamayan bir kimsenin bil diğine inanmak da doğru olmasa gerek. Bilgi, bileni de ğiştirmezse, ana yeni bir davranış biçimi getirmezse neye yarcr? Çağın kişisi, çağın bilgisiyle kaynaşandır» diyor. «Bilge olmaktır çağın kişisi olmak. Onun yüreği yalnız kendi İçin değil bütün kişiler İçin, çarpar, bütün kişilerin atardamarlarına sıcaklık, yaÿmak İçin yurur» diyor...
İsmet Zeki Eyüboğlu’nun yeni kitabı «İnsanın Boyut- larunı bir baş ucu yapıtı yapacaksınız, başka çare yok... Öyle, ele bir alınışta sonuna gelebileceğiniz türde bir ki tap değil bu. İnsanın boyutlarını çiziyor, duyuruyor anla tıyor. «!nsan»ı tüm boyutlariyle tanıtmak kolay iş değil. Eyüboğlu, bu birbirinden İlginç denemelerinde insanı do ğal ortamından alıyor, onu üretim, yaratma, felsefe, bi lim, saygı, sevgi, zaman, yorum, yargılama, yer. evren, ben. bencillik, devinim, ölümsüzlük, sezgi, güze!, doğadan kopma, kişilik, erek, çağın kişisi olmak açılarıyla, yön leriyle, olgularıyla, tanımlarıyla, kısacası insanı insan eden yanlarıyla tüm boyutlarını çiziyor...
Bu Eyûboğiu’îar İlginç bir ailedir... Bir Sabahattin Eyüboğlu çıkarmışlar. Düşünce adamı, söyleşi adamı, ya ratı. yo! gösterme çağdaş uygarlığa yakışma adamı bir Eyüboğlu... Gerçi az yazdı, az yarattı, belki de az çalıştı. Wilde gibi onun için de «dehasını yaşamında harcadı» denebilir mi? Sabahattin Eyüboğiu'ndan kalan yazılar eşsiz bir değerdedir. Ama sayıca azdır. Evet, çevirileri de var, başka kitapları da... Ama Sabahattin Eyüboğlu gibi üstün nitelikli bir ekin, bir sanat adamının gerçek de ğerini kalıcı bir niteliğe ulaştıracak sayıda değil bunlar... Bir de Bedri Rahmi Eyüboğlu var: büyük ressam, usta ozan. Ressamların dilinde «en iyi ozan», ozanların dilin de «en İyi ressam!» gerçeği şu, iyi bir ozan, İyi bir res sam, bir koltuğa iki sanatın ustalığını da sıkıştırmış, ya şamı boyunca sürdürmüş üstün nitelikli bir scnatçı... Ya zılarını da unutmamalı, yazarlığını da, öğretmenliğini de...
İsmet Zeki Eyüboğlu şimdiye dek birbirinden de ğerli ve yararlı araştırmalar, İncelemeler yayınladı»
«Cumhuriyet'in 1961’deki dil konusundaki yarışmasında adını duyurdu.. Birinci olamadı, ama yazdığı inceleme en değerlisiydi.. Yargıcılar kurulunda Eyüboğlu’nun ya zısının birinci gelmesini İsteyenlerdendim, olamadı. Eyüboğlu, ünlü bir ailenin, İki sevilen sayılan kişi çıkar mış bir a'ienin üyesiydi.. Bir süre Bedri ve Sabahattin Eyüboğlu’iarm gölgesinde kaldı. Sonra kendini, ağırlı ğını, önemini duyurmaya başladı. Sessiz, ama sürekii çalışması, ilginç araştırmaları, gerçek bir kültür adamı kİ şiliğinl yansıtcn yapıtlarıyle... «Divan Şiirinde Sapık Sev gi». «Türk Şiirinde Tanrıya Kafa Tutanlar», «Baki», «Tanrı Yaratan Toprak» «Ancdoiu İnançları», «Karadeniz
Haik Türküleri» vb. yapıtlarıyla gerçek bir incelemeci Olduğunu kanıtladı.. Son yapıtı «İnsanın Boyutiarı» ile de
usta bir denemeci ynnını belirledi okurlara.. Son yapıtı dedim, ama son yapıtı «Aievilik-Sünniiik» ti' gerçekte.,. Bu son araştırmasında Aleviliği ve Sün niliği incelemiş. Türk okurunun yararlanacağı bir yapıt ortavo koymuştur. 'slam düşüncesinin iki büyük inanç grubu ^onusunda şöyle yazıyor! «Bu kurululardan birinci sinin gelist'rd'ği düşünce akımı, genellikle Tasavvuftur.. İkincisinin, daha çok Aristoteles mantığına dayalı bir fel sete lürünü benimsediği görülür..» Günce! bir sorun olan Aievıllı< ve Sünniliğin ne olduğunu geniş okur yığın iarıno tüm ayrıntıları ve derinliğiyle anlatan, bu yapıtıy la do Evüboğlu kalıcı ve değerli bir yapıt ortaya koy m uştur,
İsmet Zeki Eyüboğlu'nun her yeni kitabı çıktığında okuriarımo bu gerçek düşünürümüzün yapıtını tanıtmak isterim.. Olmaz!.. Nedeni de, Eyüboğlu’nun yapıtlarının öyıe kolay çabuk hızlı okunan, uç beş sözcükle, övgüy le tamimi cümleyle geçiştirilemeyecek ürünler olması dır Ama bakıyorum eleştiri evrenimiz tam bir verimsiz iik tçmae Eyüboğlu’nun uzun ve sabırlı bir çalışmayla Orta'ya koyduğu kitapları aynı uzun ve sabırlı bir emekle değerlendiren, tanıtan kimse çıkmıyor.. Ben de okurlarımın, hiç değilse bu son iki değerli yapıtı tanı malarım istedim. «İnsanın Boyutları» gibi bilimsel de nebilecek bir deneme yapıtı ve «Aleviiik-Sünnilik» gibi hem güncel hem de İslam düşüncesinin iki ana akımını çözümleyen tanıtan bir araştırma yapıtı okunmaya, saklanmaya değer kitaplar..
