SÜTÇÜ SIĞIRLARIN PERİPARTURİENT DÖNEM HASTALIKLARINDA SERUM APOLİPOPROTEİN B-100 KONSANTRASYONLARI

Vrl. Iii\, Der-g. (2003), 19. 1·2 : 81·92

SUTC;:U SIGIRLARIN PERiPARTURiENT OONEM HASTALlKLARINOA

SERUM APOLiPOPROTEiN 8-100 KONSANTRASYONLARI

T

uran Civelek 10

M

ullu Sevi"9"

Seru

m

Apolipoprotein

8-100

Co

ncentration

s i

n

Periparturi

e

nt Diseases

of

Dair

y

Cows

Ozel: c;all~da sUt~ sl~lrlann penparturient dOoem hastahklannda serum apoIipopfotein 6-100 konsantrasyonlanndaki de9~im ara~lnldl ve kaffiCiOer fonksiyonu deQer1endirildi. Bu 9ah¥Mda, dokuz: sa!~ihkh va 36 periparturient hastahldl (ab0-masum deplasmanh la. pnmer keto%isli 9 va retensio sekunclinarumlu 9) oImak L'Jzere topiam 4S ~ 51glr kuftamldl. TOm hayvanlarda serum g1uk02, ko&eslerol, trigliserit. HDL total protein, albumn, total bilirubin. AST va GGT konsantrasyonlan enDmatik oIarak ve ape 8-100 konsanlrasyonlan SRID testi ile OI901du. VLDL ve LDl lse formulle hesaplandL Ka· racgerdcn Iokal anestezi altlnda perkutan biyopsl iQnelen lie biyopsi 6mekleri toplandl. Abomasum deplasmanh slglr1arda serum kolesterol, trigllsarit, HDl, LDl va VlDl konsantrasyonlan (p:c(),OOl) ile total protein (p::O.OO2) ve albomln (p--o.028) konsantrasyonlan istatiksel olarak roemli

6I9Ude

~k bulunurkan, serum AST (p=O.ool), GGT (p:O.012) va total bilirubin (p:O.OO5) konsantrasyonlan ise 6nem11 0It;0de yOI<setrti. AbomaSum depIasmanIl vakalarda ortatama %43.27±3.17 ora· mnda (~~ fatty liver) yaQIanma tespit ediIdi. Pnmer ketOZlSli slglliarda serum koIesterol. tnglisent, HDl. lDl. VlDL ve glukoz konsantrasyonlan (p:O.ool) ita total protein (p:O.OO3) ve allumIn (p=O.OO9) konsantrasyonlannln 6nemb 0k;:Ude ~k oIdugu tespll edildi. Serum AST, GGT ve total bilirubin konsalrasyonlarl IS8 lInemIl ~ y(iksek (p=O.OOl) bu-lundu. Genel oIarak pruner kelozlSli Sl9lftann karacigerterinde ortalama '%48.a9ta,09 oranlnda (~t~ fatty Irver) yagLanma lesplt edJldl AelenslO sekundinarum'lu Slglrtarda serum kolesterol. trigltserit, HDl, LDl va VlDl konsantrasyonlan

(p::O.OOI) lie total protein (p=O.OO5) va glukoz (p=O.OO2) konsatrasyonlan istatJksel oIarak Onemli

6It;Ode

OO$uk!u. Serum AST konsantrasyonu tSe Onem~ derecede y(iksek (p::O.OO2) buluOOu. AetenslO sekundinarumlu slglrtarda genel oIarak or· talama ~.a9±7,75 oranlnda (orta $lddelli fatty liver) ya9lanma bellrleodi. Periparturient d6nem haslahklarta Ilifkili oIarak ape 8·100 konsantrasyonlan abomasum deplasmanll (p:O.OOI), pnmer ketoZlSli (pzO.OO6) va rel8l'\Sk) sekundinarum'lu (p=O.016) 51rwlarda 0nemIi derecede azalml$ll. CalI~ sonucu. serum apo 8-100 konsantrasyontannln sOt~ s~Hlarda

po-~rtunent dOnem hastailidann lanl ve degeriendinlmeslncle faydah blr krrter

okfu9u

ancak. bu parametre de blreyset

de-Qeflend.nldiglnde, sonut;lara ihlryatla yakfa$11mas1 gerekbgi 1esp!1 cdildi.

Anahlar Kelimeler: SCrt~ SI{;W, penpartunent dOnem, apolipoproteln 8·100. primer ketozis. abomasum deplasmanl, re-tensio sekundinarum, fatty liver.

Summary: The purpose of this study was to examined the changes of serum apoi!pOp(olein 8·100 concentratJOnS and to evaluata!he liver function in penparturient diseases for dailY cows. In this study. 9 healthy and 36 diseased (18 abomasum ~t, 9 pomary kelO$S and 9 retonSlO secundIlarum). lotaly 45 dailY cows wera used. Serum concentratJons of glucose, cholesterol, tngtyceride, total prote.", albumin, AST, GGT and HDl were measured enzlmahcally. VlDL and lDl were cak:ulaled by formula. And also the concentrations of serum apolipoprotein B-1 00 were assayed by single radiallfTl' munodiffusion method. Hepatic biopsy samples were obtained from liver under local anesthesia WIth perculaneous biopsy needle. In thiS research, it was concluded that serum HDl. lDl. VLDL total cholesterol. tngtycende (p:O.OOI) and total protein (p=O.OO2) also albumin (p:O.028) levels were significantly decreased, and AST (p::O.OOI). GGT (p::O.012) and total bilirubin (p:O.005) Ievets significantly InCreased in

cows

With abomasal displacement compared to healthy

cows.

The liver

btopsIes from COWS WIth abomasal displacement had %4327±3.17 (severe fatty liver) fal Infiltration. In pnmary ketOSIS group serum HDl, lDl, VlDL, lotal cholesterol. triglyceode. glucose (p=O.OOl) and I()(al prOleW'l (p=O.OO3) also abumIn (p::OOO9) levels were s.gnihcantly decreased. however AST. GGT and tocal bilirubin (p=O.OOI) significantly ncreased c0m-pared 10 heahhy cows. The ~ver bM:IpsIes from COWS WIth pnmary ketosis had %48.89±8.09 (severe fatty liver) fat InfiltralJon.

In cows wnh retained placenta compared to healthy cows serum HDl. lDl, VLDl. tolal cholesterol. triglyceride (p::O.OOI) and glucose (p=O.OO2) also 10lal proleln (p--o.005) levels were significantly decreased. but AST (p::O.OO2) significantly inc· reased. The liver biopSies from cows With retained placenta had "I036.89±7.75 (moderate fatty liver) fal inWtrabon. Also

serum apo B-tOO concentrations were significantly decreased in cows with dISPlaced abomasum (p::O.OOI), pnmary ke-toSIS (p::O.OO6) and retained placenta (p=O.Ot 6) ~ed 10 healthy cows. Our results I'\dicalad that ape a., 00 IS an use-fullnchcator for diagnosas and evaJuatlOll 01 penpartunenl diseases in clally

cows

.

Individual changes In apo 8-100

con-oenlrallOflS should be interpreted carefully ~ke !he OCher parameters.

Key Words; Dairy cows, penparturienl penod, apoIipoprotein 8·100, pnmary kelOSIS, abomasum displacement, retained placenta, tatty liver.

Gdi~ T3rihl . 2.5.02.2003 @ 1~·lycld;@aku.cdu.lr

• nu ~ahim3 dollOl1IleLmm blr bOliimildilr (SSE: I J. J 2.2002-4 J 315.529)

I Afyon Kocmepc Onl\'erSJICSI Velcnrter F:'Ikiiltesl I, H3S13hkl3n An:lbliJm Oak AFYON 2, Sel~ul Umv('rsncsi Velcnncr F3killtcsi I~ l1asl311kl3n An3bl1im O:lh. KONYA

CIVELEt.:. SEVIN\,

Giri,

Gebeli{1in son dOneml ile laktasyonun ilk OOnerTll

araslndakl transition (~) penyodu, aynl zamarda

penparturienl penyod oIarak da adlanchnllr va laktasyon

sildusunun en ilgiOC va Clzerinde durulmasl gereken dQ.

nemdlr. SOl~ sIQII1arda latty liver va ~i hastahklar (abomazum deplasmanlan, kelozis, relensio

sa-kundinarum, doQum leCi. melritis va mastitis) genellikle

bu dOnemde, metabolizmanln adaptasyonu lie ill$kili

oIarak

ortaya

~Ikar. Penparturien! dOnem hastahklann

yOksek insidansrnln nedenlen araslnda kUI\l d6nemde a~rn besleme, grda ahmlndakl azalma,

doQuma

yaklO dOnemde ortaya ~Ikan sires va laktasyonun ba~lamasl de gel~en negalrf ene~1 balansl (NEB) saydabilir (Oi· kawa ve Kaloh 1997).

SUt~u SIQlrfarda penpartum dOnem hastahklarla il-gil. 6neml. ~Ir~malar yapllmakta ve bu ~11~malar ul·

kerTllzde de guncelliQini kOl\lmaktadlr (Asian

ve

ark

1994, Aslan ve ark 1997, SeVlnc va ar1< 1998a, Sevinc ve ark 1998b,

Sew'Mt

va ar1c: 2OO2c, Bam'u

ve

ark

20021.

Fatty liver ve 'Igill hastahklann tanl$lnda rutin 00-rak uygulanan biyoklmyasal parametrelerin yanllm,

son zamanlarda apo{ipoprOiein (apo 8-100, apo A·I,

apo C-III) konsantrasyonlannlrt belir1enmesini1 6nemli marker'1ar oIduQu bildirilmektedir (Katoh va Nakagawa 2001. Oikawa

ve

Katoh 2002, Katoh ve ark 20(2). Pe-nparturient

dOnemde

gOrUIen latty liver. ketozis,

abo-masum deplasmanlan, hipokalsemi, downer

cow

va

ra-lensio sekundinarum gibi hastalrkJarda serum apo

8-100 konsantrasyonlannda belirgln d~~ler tespit

edil-m~llr (Marcos va ark 1990. Oikawa va Katoh 1997, 110h ve ark 1997. Yamamoto ve ar1c: 2001, Katoh ve

Nakagawa 2001, Katch ve ar1c: 2002, Oikawa va Katoh

2(02). Bu hastalrklarda serum apo B-l00 kon-sanlrasyonlarrnln Onemli olCude dO~Ok olduQu go -riJlmektedlr (56±8 l1g1ml). YUkanda belirtllen hastahkJar y6nunden d~r1endirilen slQIr1ann %45' iode serum

apa 8·100 konsantrasyonlan 100 11g1m1' in ahlnda

bu-lunmu~tur (Itoh ve ar1< 1997). Oikawa va ar1c: (1997),

ketozis va abomasum deplasmanr

gibi

hastaJrJdann

erken tantSlnda

apo

B-l00 konsanlrasyonlannln

be-lrrtenmeslnin faydall oIduQunu bildirmekledir.

Materyal ve Metot

Bu

~Jr$ffi8nln materyaJini ~Ian 2-8 araslrda de-Q~n, 3-55 gOn

Once

doQum yapmt~, 9'u saQilkil va 36'51 hasta oImak uzere loplam 45 Holstein slQlr ~­

turdu. Anamnez, sistemlk k1inik muayene ve

Ia-boratuvar muayene sonuclanna gOre hayvanlann 18'lode abomasum daplasmanJ, 9'unda primer ketozis

ve 9'urda da retenslO sekundinal\lm tanrSI kondu. Re

-tef'lSK) sekundinarum'lu hayvanlarrn le~hlSi Dc:>Qum ve

Jinekoqi

Anabilim dall tarafrndan yaplkk AnamneZ,

sistemik k1inik muayene va laboraluvar bulgulara

gOre

saQJrkh oIan, SeWruk Oniversilesi Veteriner FakUhesi

Uy-gulama ~19ne ail, peripartum dOoem 9 HoIstern slQlr

ise kontrol grubu oIarak belirtendi. Hayvanlann

to-mOnOn sislenik klinlk muayenelennde karrn

bOIgesJnin

OSkulo-perkOsyonu va Idrar ve sUI keton muayenelen yaplldt Oskulo-per1c:iJsyonda

PIng

va .;:alkallll sesl

alr-nan hayvanlarda aynl zamanda abdominal

uh-rasonografi ile de abomasumun yeri be!ir1endi (Ok ve ark 20(2), !drar ve sCrtte kelon, dipstik ve rothera ana· lizlen ile belirtendi.

8iyokimyasal paramelreler iyin her hayvandan

lek-niQins uygun oIarak, V. Jugularis'len antikoagulanlSlz

kan omekleri toplandl ve santrilOj i~lemi sonrasl

se-rumlar ayrrlarak

-20

°

C'

da muhafaza edildi. Elde edilen

serumlarda glukoz (Gat No: 66005), koIesterol (Cal No: 66(04), trigliserit (Cat

No:

OSR6133), high density li-poprotein (Cat No: 0t-lI3243), total protein (Cat No: 66014), albumin (Cat No: 66001), total bilirubin (Cat

No: OSR6112), aspartal aminotransferase (Cat

No

:

66026) va gamma glutamiltranslerase (Cal No: 66072) konsantrasyonu hazlr

tican

lesl krtleri yardlmlyla

oto-analizorde (Olympus AU2700) OktUldu. Very low

den-SIty lipoprotein (VLDL)=triglisent15 va LO'N denSIty

li-poprotein (LOL)= Total kolesterol-(HOL

koIeslerol)-T

rigliseritlS fOrrnUl1erine gbre hesaplandl (Fnedewald ve ark 1972).

Apo B-l00 konsantrasyonlannln be!h1enmesU1de

!Jean bovine

apo

B·l00 plate SAID lest

kiti

(Bovine

apo-lipoprotein measurment

kit,

Code no: POII6-1

.

The

Ins-titute for Metabolic Ecosystem, FUl\lkawa.Japan)

kul-lanlldl. Plate'ler 10 lest ~ukul\l iyermekleydi. MikropJpet kullanllarak Siandart A (SOD 11g1m1

apo

8-100 k;:eren)

ve standart 8 (125 l1g1ml apo B·l00 k;:eren)

so-lr:Jsyonlarrndan 20 111 plate Ozerindeki iki farkll ~ukura yer1e!,;lirildi. Aynl ~ekilde serum Omekleri de larkll lest ~kurtanna kondu (20 111) va kayltJarr tutuldu. 72 saatlrk

inkUbasyon (25-37 DC) sonrasl,

apo

B ve spesilik

an-tiserum..., jelde bir1e~mesl ile oI~n gOrCrlebilir pre-cipitin hafkalann e;aplan oze! 0IIy0 cetveJr kullanllarak alt·

tan aydlnlatmalr bir ortamda OiCUIdQ ve SOf'IlJCIar

kaydedildi. Yan Iogantmik skala tlzennde standarUara

gOre oIu~turulan eon yardlmlyla sonuytar

de-~r1endirilerek

apo

B-1 00 konsantrasyonlan belirtendi . KaraciQer biyopsi Omekleri hastalrkll va saQlrkll 51-Qlrtardan tekniQine uygun oIarak ahndl (Sman ve Non-hoote 1985). Allnan Omekler lormoI-kalsrytXTltespli

so-lusyonunda +4 °C'de va karanJrkta bir gOn sUrey1e

lespit edildi va SOOraslnda Omekler histopato!ojik

mu-ayene ve deOerlendJnne k;:in laboratuvara g6ndefi1d1.

G6nderilen ka~r biyopsi omeklerinden ktyostat lie

Sut"u Slglrlann Periparlurient Diinem ...

boyandl (Sudan Black yaO boyasl (Burdon 1946) ve Oil Red 0 (lillie va Ashburn 1943) vag boyasl).

Ob-jektil va okuler mikrornetre (Olympus) kullanllarak

pre-parallarda, karaciger hOereleri k;erisindeki yaglann si-loplazmada kapladlklan alan ~m2J100).im2 cinsinden 1000'lik

bUyUtme

kullanllarak 1~lk mikroskobu yar· dlmlyla teknigine uygun olarak 6k;:u!dO (Ramels 1989)

ve

yaglanma yUzdeleri belirlendi. Fatty liver vag birikim

dereceslne gore; hafif «%20), arta (%20-40) ve ~id­ detli (>%.40) alarak adJaOOmld1 (GaaJ ve ark 1983).

ISlatlStlk anahzler bWgisayar artamlnda istatistik programl kullanllarak yaplldl (SPSS 8.0, far Windows).

Kantrol ve hastallk gruplan ~rasmdaki ka~lla~tlrma Mfin Student t testl kullamldl. Onemliligin kanlralu j><O.05

degenne gOre yaplldl. Yaglanma yUzdeleri gruplar

araSI onemliligln kantrolunde Kruskal Wallis testi 1JIj' gulaOOI. Grup

IIfi

6nemliligin kontroiO Mann Whitney U lestl ile yaplldl. Apo B·100 seviyeleri ile karaci{ler Vag

Infillrasyonu araslnda Spearman korelasyon analizi uy. 9ulaOOl.

Bulgular

Hasla sahiplerinden ahnan anamnezlerde

hay-vanlann sOt veriminde biT Onceki laktasyona g6re be-lirgin azaJmalar oldu{lu, tam hayvanlann genel

du-rumiannm bozuldugu ve ~tahlannm kayOOlduQu

ogrenildl.

Abomasum deplasmanh haslalarda nonspesifik

Y;lIglanma yiJzdelerl

RETENSlo SJ

~

=:;::=

=

E::!

If-

i

~

1

I

KETOZIS

I

I

1

I

I

!

DEPlASMAN

tl

=

;::===:88-<

I

I

KONTROl

~

L

~

L!

-J

o

10 20 30 40 50 60

..

$ekiI I, Yagtarvna yt1zdeJeri yOnOnden gruplalln kar· ~Inlmasl

k1inik bulgulann yanl Slra, yamur klvammda az miktarda

d.~kllama, defekasyonun ortadan kaJkmaSI, genel du-rumda bozulma, oskulo-perkusyonda tum hayvanlarda sollaraha 9-13. interkostal arahkta ping ve yalkantl sesi

gibi k1inik bulgular belirtendi. $upheli olgularda sol

[a-raha ping b61gesinde kurallna uygun olarak uygulanan

liptak testi sonucu asidik iyerigin tespili ile pozitl!

so-nU9lar elde edildi. Vakalar ultrasonogralik olarak cia doQrulandl. LOA vakaJarinm lum:Jnde drar rathara ana -lizleri paZ;lif sonU9 verirken, sOt rothera analizleri

ise

ne-gatiftl. Primer ketozis olgulannda k1inik OOlgu olarak

kuru dl~kllama ve solunum havaslnda aseton kokusu belirtendi. Ayrlca te~hisi ~rulamak iCin idrarda dipstik ve rolhara ve satte rothera aylraci analizleri yaplldl. Pri-mer ketozis olgulanOOa (n=9), idrar dipstik ve rOlhera ile suI rothara analizlerinde keton klNVetii pozitifdi.

Abomasum deplasmanlan, primer ketozis ve ra-tensio sekuOOinarum gruplan

ile

kontrol grubu ara· slndaki biyokimyasaJ paramelreler ve onemtilikleri labia 1 ve ~kil2, ~kil 3 ~kit 4 ve ~ekil 5'00 verildi.

Abomasum deplasmanlan, pnmer kelozis ve ra-tensi<> sekuOOinarum gruplarl ile kontrol grubu

ara-slndaki yaglanma yUzdeleri ve 6nemlihkleri tablo 2 ve

~kil 1 ve ~kil

6'da

verildi. Karaciger yag infiltrasyonu ile apo 9-100 seviyeleri araslOOa korelasyon

bu-lunmadl.

-

_~

-C.o.P08-ICO

-..-

_

"'-,.-"

$ekil 2. Apt;) 9-100 konsantrasyonlan yOOunden gruplann

CIVELEK. SEVIN(

Tablo l' Periparturienl oonem sutcu slglriarda laridl haslallk gruplannda serum biyokirnyasal anaIiz bulgulan

Konlrol Deplasman Ketozis Retensio S.

=9

=1.

P =9 P

=9

P Apo 6-100 (~glml) 262. 16±4S.66 93.05±14.66 0.001 91.66:1:2.1.90 0.006 118.55±22.11 0.016 CHOl (mgldL) 193.33tl1.BB 114.61±8.09 0.001 98.33±t2.68 0.001 103.11:1:£1.19 0.001 TRIG

(mgldl) 11.44iO.67 6.33±O.40 0.001 5.67±O.60 0.001 5.44±O.91 0.001

HOL

(mgldL) 115.55±6.SS 71.94±4.14 0.001 63.89±7.91 0.001 68.67±5.21 0.001 LOL

(mgldL) 75.49±5.98 41.40±4.40 0.001 33.31±5.44 0.001 33.35±4.47 O.{X)I

VLDL

(mgldL) 2.29±O.13 127±O.08 0.001 1.13±O.12 0.001 1.09±0.18 0.001

GLU

(mgldL) 55.33±3.56 SO.66i2.26 0.262 22.55±3.18 0.001 39.44±2.53 0.002 TBIL

(mgI<'-) 0.21±O.02 0.42::tO.004 0.005 O.58±O.06 0.001 0.28±O.04 0.105

TP

(gI<'-) 8.73±O.35 7.22±O.25 0.002 7. 18±O.26 0.003 7.27±O.28 0.005

ALB

(gldL) 3.42±O.09 3.05±O.10 0.028 3.06±O.08 0.009 3.46±O.11 0.765 AST

(CA.) 72.33±I.BB 135.05±6.49 0.001 201.7B±12.92 0.001 92.89±5.20 0.002

GGT

(U"-) 22.44tl.60 37.72±3.89 0.012 58.33±7.71 0.001 18.44tl.35 0.075 Tablo 2 : KaraciQer yaglanmasl aClslncian hastabk gruplan iIe kontrol grubunun ~da~lnlmasi (MeantSEM va MEDIAN)

Kontrol Oeplasman P Ketozis _P RetenslO S. _P

% 4.44tl.27 43.27±3.17 0.001 49.89±8.09 0.0004 36.89±7.75 0.0015

Median 4.00 42.00 57.00

~

-

~

n

[D~"

I

:~

LU.LI~II.J

lliLJr1JJ

elM

.

~

~

$el<il 3: Serum biyokimyasaJ Ozelliklef yOnUnden gruplann ~da~lnlmasl

"

,

---"

..

37.00

:I--n-A

-

~

•

-

11

-

-\

- -

-

~

~

:

i'::'J

.

"

-

-

-

~.

$ekil 4: Serum biyokimyasaJ Ozelikler y6nUnden gruplann

SUIC;ii SIj:lrI;lnn PeriparlUricn( lJiinrm ...

1- APO 8·100 KOnSllnlra!i~onlan (Jlg/tnl)

CRUP

.

I

.

AR

,

,

"

,

'"

,

,

•

A80MASUM

•

DLPLAS~lANI

·

_•

••

_••

•

•

•

•

_•

(n-l~)

_•

•

-PRIMER

_•

_•

_•

KtT07.1S

_•

_•

•

_•

•

(n"")

•

RETENSlo

s.

•

•

•

• •

_•

(II"')) KONTROL

••

(n-'»

$ekil5. Grup it;:! oIgularda serum Apo 60100 konsantrasyonlan

CRUPl.AR A80MASUM DEPI.ASMANI (nzUI) PRiMER KETOzls (n~) RETENsto

s-(n"') KONTROL (n"'J)

,

-•

_,

•

•

• •••

•

_•

•

,

.

"

•

,

•

•

•

•

,

•

•

I~

_,

···

1

I

I

_,

"

•

•

$ekiI6. Grup k;:i olgularda karaciger yaglanma yUzdeleri

•

•

•

•

•

,

•

"I.

•• ••

•

•

•

•

•

•

•

I

.

1

.

I

I I

I '

i

I

,

•

•

•

•

•

•

•

;

·

•

;

•

•

,

•

~

I

,

•

•

_•

•

•

•

I

.

I

I

,

,

.I

I

_I I ,

, I

t

•

i

I

•

•

...

_,

•

N

,

,

I

-I

'N

_,

•

•

M.:un.iSI'

,,,

d

I

9305.1 (., (06 91 66'a11.90 11~5m21l 262 I6%4K.(,()

-,

,'It M(.'ln±SE iT

·1.

.u27:t:) "

I

I 49 &9:1:!! ()<) ,\6.(W.t7,75

,

444:1.127

ClVELEK. SEVIN\,

Tartl~ma ve Sonu

y

Periparturienl dOnemde ortaya ylkan melabolik

ve reprocluktif sislem haslahklanmn, karaci~r

yaQ-lanmaslnl ~tlendirdiQi ve bir hastahQIn djQerinin or-taya ylkl~lnda 6nemli rol oynadlgl vurgulanmaktadlr

(Seviny ve ark 2002c). Satya slQII1arda fatty liver'm

abomasum deplasmam, kelozis, retensio

se-kundinarum, hipokalsemi, downer cow, metritis ve

mastitis gibi metabolik ve reproclOktif sislem has-tahklan ile yakln i1i~kili olduQu ve bu haslahklana binikte seyretligi bfryok aral,)lmcl larafmdan ifade edilmi!,)tir (Holtenlus ve Niskanen 1985, Avidar ve ark 1986,

Bogin ve ark 1988, Muylle ve ark 1990, Ruckebusch ve ark 1991, Asian ve ark 1997, Yamamoto ve ark 2001, Oikawa ve Katoh 2002).

Herdt ve ark (1982) abomasum deplasmanlan ile fatty IIver'1O yakln ilil,)kifi hastahldar oIdugunu

bit-dirmektediner. Asian ve ark (1997) abomasum

dep-lasmanh vakalann bir~unda (%83.3) deQi~n

de-recelerde yaglanma tesp~ etrnil,)lerdir. Seviny ve ark (2002c) ise abomasum deplasmanlannda karacigerde ortalama °/o31_5±6.1 yaglanma belirlemi!,)lerdir. Sevi09 ve ark (2002b) bir bal,)ka a~tmnada ise, abomasum deplasmanll slgll1ann karaci~nerinde ortalama %9.9-46.6 araSJOda yaglanma belinediklerini ve hayvanlann rIO tanest ha~ 6nemJi bir klsmlOda yaglanmanln orta

ve ~iddelli derecede oldugunu bildirmektedir. Sunulan

~hl,)mada da abomasum deplasmanl vakalannda

l,)id-detli yaglanma (%43.27±3.17) tespit edildL Bu son~

Sevi09 ve ark (2002b-c) nln bulgulanyla benzenik g6s-termekte ve yukardaki ara!,)tmnacllann da Hade ettikleri glrn, abomasum deplasmanll slglnarda fatty liver' In yuksek Insidansta ve !,)iddelli derecede seyrettigi gO-rU!,)u ile paraJeUik arz etmektedir.

Ketozis ile fatty Iiver'1O yaklO ilil,)kili metabolizma hastallklan ok:luk/annl belirten pekQOk aral,)tlOTIa vardlr (Grohn ve ark 1983, West 1990, Sevi09 ve ark 1998b,

SeVll""V ve ark 1998c). West (1990) ketozish slglrtann karaclgerinde %20'den OO'e kadar deQi~n l,)iddette yaglanma tespit elmil,)tir. Banzer ~kilde Seviny ve ark (1998b) da ketozisli SIQlrtarda %13'den °/o42'ye kadar

deg~n derecelerde karaciger yaglanmasl

be-linediklerini !fade etmektedir. GrOhn ve ark (1983) ke-tozis!i Slglrtarda fatty liver'1O daha ~iddetli oldugunu vurgulamaktadlr. Sunulan yall~mada, ketozisli Sl-glrlar118 l,)iddetli yaglanma (%49.89±8.09) belirlendi. Bu sonuy yukardaki ara!,)tlrmacllarm da !fade etlikleri gibi, ketozis ile fatty liver'm yakln ili~klli hastallklar ol-dugu \Ie ketozisli slQlnarda fatty liver'm yOksek in-sldansta ve !,)iddetfi derecede seyrettigi gorO!,)u ile uy-gunluk gOstermektedlr.

Yuksek verimh sut~u slglnarda dogum sonrasl yaygm olarak gozlenen hastallklardan biri de retensio

sekundinarum'dur. Yapllan ara~!lrrnalarda (Oikawa ve

Katoh 1997, Yamamoto ve ark 2001) retensio

se-kundinarum ile fatty liver araslnda yakm bir ili~nin ol-dugu belirlenmil,)tir. Marrow ve ark (1979) fatty liver'1I Sl-Qlnarda retensio sekundinarum ile binikte metritisin de yDksek insidansta seyretligini bildlrmektedir. 8enzer l,)ekilde Seviny ve ark (2002c) 118 relenslO se· kundinarum'lu vakalann %73.9'unda orta. %8.7slflde ise l,)iddetJi derecelerde karaci~r yaglanmasl tespit et

-mi!,)lerdir. Nizamhoglu ve ark (1993) lse retensio sa-kundinarum'lu slglrlann karaci!)enerinde %25

yaQ-lanma befinemil,)lerdir. Sunulan yah!,)mada retensio sekundinarumlu slglrtarda orta ~iddette (%36_B9±7_75) yaglanma belirlenmil,)tir. Bu sonuy yukardaki

ya-lI~manln bulgulan ile paralelhk gOstermektedir.

Muylle ve ark (1990) ve Asian ve ark (1997) abo-masum deplasmanll slglrtarda hipergliseminin

ge-I~tigini ve bunun da lemel nedeninin stres ve toksemi oldugunu ifade etmektedir. Bununla birlikte, Sevi09 ve ark (2002c) abomasum deplasmanh slglrtarda serum

glukoz konsantrasyonlannm degi~medigini bi

l-dirmekledir. Sunulan yahl,)mada da bUyok ara!,)-Ilrmaclnm aksine (Muylle ve ark 1990, Asian ve ark

1997) abomasum deplasmanh slglrtann serum gfukoz konsantrasyonunda Seviny ve ark (2002c) mn bul-guJanna benzer olarak Onemli bir degil,)iklik (p=O.262)

belinenmemi!,)tir. Bu durum vakalann tumunun sola deplasman (LDA) oImasl sebebiyle, klsml blr ge<fll,)ln bulunmasl ve muhtemelen al,)ln sIres \Ie tok5eminln

geli~mernesi ile ilglll olabilir.

Primer ketozis vakalannda hipogliseminin beJirgin bir biyokirnyasal parametre oldugu bir ~k ara~llncl

(Rousse! ve ark 1997b, Katoh 2002) tarallndan vur-gulanml!,)Ur. Steen (2001) ve Veenhuizen ve ark (1991) da primer ketozis vakalannda serum glukoz kon-santrasyonunun azaldlglnl ve 40 mg/dl'nin a~lnda 01-dugunu bildirmektedir. Bununla binikte ye!,)itli ara!,)· \IOCIiar (Marrow ve ark 1979, West 1990), plazma ya da serum gfukoz konsantrasyonlannln dikkatli yo-rumlanmasl gerektiQini, yOnku sekunder ketozis

va-kalannda glukoz konsantrasyonunun normal ya da

normalin uzerinde olabilecegini ifade etmekledirler.

Su-nulan yahl,)mada primer kelozis grubunda serum

glu-koz konsantrasyonlannda 6nemli dO~O!,) (p:O.OO1) tes-pit edilmil,) ve yukandaki ara!,)lmcllar taraflndan da bildirildigi gibi, primer ketozis vakaianom belirgin

bi-yokimyasal bulgusu hipogliseml bu aral,)lIrmada da

be-finenmi!,)!ir. Bu dOl,)O~On lemel nedem, laktasyonun ba!,)lamasl ile binikte 6zellikle yDksek sOt verimine sahip slQlrtarda ortaya ylkan a~ln ene~i gerekslnllTll ve bu gereksinimin gldalarta yeterince ka~llanarnamasl

olabilir (Veenhuizen ve ark 1991).

Sfit\fi Slglttarm Periparlurienl Oonem ...

vakalannda serum glukoz konsantrasyonunun 6nemli derecede d~tOgOnO. bu nedenle kan glukoz kon-santrasyonunun retensia sekundinarumun

in-SldanslOln ortaya konmaslnda faydalanllabilecek

temel kriterlerden bin olabilecegini biidinnektedirler.

Seviny ve ark (2002b) cia orta ve ~iddetli derecede fatty IIver'a sahlp slglrlarda serum glukoz kon-santrasyonunun dQ~uk oldugunu vurgulaml~lardlr. Su-nulan 98h~mada retenslO sekundinarum'lu slglrlarda serum glukoz konsantrasyonu, Chassagne ve ark (1997) taraflndan da bildiritdigi gibi Onemli derecede

dO~uk (p::O.OO2) bulunmu~tur. Retensio

se-kundinarum'lu slglrlarda serum glukoz kon-sanlrasyonlanndaki dO~rne hayvanlarda gel~mi~ olan orta ~iddetli fatty liver'1a ilgili olabilir.

Grummer (1993) ve Katoh (2002) peripartum

dOnem hastallklannda serum lipid, lipoprotein ve apo-lipoprotein konsantrasyonlartnln azaJdlglnl ortaya

koy-m..J~tur. ~itli ara~IOCllar (Hottenius ve Niskanen

1985, Muyle va ark 1990, Asian ve ark 1997, Sevine

V8 an.; 2002a) serum kolesterol ve trigliserit

kon-santrasyonlannln abomasum deplasmanl ve katozis

vakalannda azaldlglnl bildirmektedirler. Benzer ~kilde

Katoh ve an.; (2002). Rayssiguier ve an.; (1988) ve Ruckebusch ve ark (1991) da pertpartum dOnem has-taltklannda serum koiesterol va trigliseri! kon-santrasyonlannln onemll derecede azaldlglnl ~ade

et-mektedir. SeVine ve ark (2002a) Ian latty liver'1t

slgll1arda serum trigliserit ve kolesterol kon

-sanlrasyonunun du~tu{jOnO bildirirken, Marcos ve ark

(1990) Ian ise serum trigliserit ve kolesterol kon

-santrasyonundaki degi~ikliklerin !utarll oImadlglnl

be-IIrtmektedirier. Sevine ve an.; (1998c) ketozisJi

51-glrlarda serum kolesterol konsantrasyonunun Onemli

derecede dO~tOgunu, trigliserit konsantrasyonunun ise

6nemli bir degi9im gostermedigini vurgulamaktadtr. Seviny ve an.; (2002c) tarallndan abomasum

dep-lasmanlt slglrlarda yapllan ba~ bir a~llrmada da.

serum kolesterol konsantrasyonunda Onemli 61900e

dO~me belirlenirken, trigliserit konsantrasyonunun

onemli bir degi~iklik gOstermedigi ortaya konmu9lur.

Oikawa ve Katoh (1997) retensia sekundinarum'lu

Sl-Qlrlarda trigliserit konsanlrasyonunun du~tUgOnO, lotal kolesterol konsantrasyonunun ise degi~medigini

be-Ilrtmektedirler. Bununla birlikte, Yamamato ve an.;

(2001) lse retenslO sekundlnarumlu vakaJarda

ko-lesterol konsantrasyonunun dO~tUQOnO ifade

et-mektedir. Sunulan 9811~mada abomasum deplasmanl, ketozls ve relensio sekundinarum vakalannda. bi~k

ara~IIrICI taraflndan da (Hoitenius ve Niskanen 1985,

Muylle ve ark 1990. Asian ve ark 1997. Katoh ve ark

2002) belirtiidigi gibi. serum kolesterol ve trigliserit

kon-santrasyonlannln 6nemli 0190de dO~lugO (p=Cl.001)

beJirlenmi~tir. Bununla birlikte. peripartum d6nem

has-tallklannda ~itW ara~tmctlar (Marcos ve ark 1990.

Oi-kawa ve Kaloh 1997, Sevi~ ve ark 1998c) tarallndan

farldl bulgulann belirlendigi de bir geryektir. Yapllan~­

It~ma peripartum oonem hastallklannda serum trig-liseril ve ko!eSterol konsantrasyonlanndaki de-gi9iklilderin. Marcos ve ark (1990)

gflr0

_{9lerine benzer}

~kilde, tutarll oImadlglm ortaya koymu~tur. Bu <;8-lI;;mada belirlenen d~(jk kolesterol ve tngliserit kon-santrasyonlan peripartum d6nemde karacigerde 11-poproleinlerin sentez ve sekresyonlannln azalml;; olmasl ile ilg~i oIabilir.

Yapllan bi~k 9811~mada, karacigercle

sen-tezienen trigliseritlerin VLDL olarak sekresyonunun ve VLDL sentezindeki azalmamn fatty liver ge~~iminde

rot

oynayan en temel lakt6r1er oIdugu vurgulanmaktadlr (Rayssiguier ve ark 1988, Grummer 1993. Ba~oglu ve ark 1998. Savinc ve ark 2002a). Rayssiguier ve ark (1988) latty liver'1I slgu1arda doQum sonrasl ilk iki hafta ityerisinde serum VLDL seviyelerinin a~m derecede dU9uk oldugunu bildirirken. B8909lu ve ark (1998) Ise postpartum d6nemdeki slglrlarda VLDL seviyelerinin onemli derecede du~uk oldugunu ilade _elmi9lerdir.

Sa-vine ve an.; (2OO2a) latty liver'1I Slglrtarda serum VLDL seviyesinde onemli dO~ oldugunu tespit elmi~lerdir.

Aynl ara~IInCllar orta ~iddetli ve ~iddetli latty liver'1I Sl-glrlarda serum LDL seviyelerinin onemli derecede

du~Ok oidugunu ve bu du~u~On lemelinde VLDL sek-resyonUndaki ve VLDL'nin LDL'ye dOnO~OmOndeki

azalrnanm yanlgml bildirmi~lerdir. Rayssiguier ve ark (1988) ise bu dO~u~u VLDL transformasyonundakl

azalma ve LDL katabolizmaslndald artl~la a¥lk -lamaktadlr. Rayssiguier ve ark (1988) orta 9iddetli latty

liver oIgulannda HDL serum konsantrasyonlannm Onemli derecede dO~tOgunO. buna ka~1n ~iddetli latty liver olgulannda ise HDL konsantrasyonlanndaki de-gi;;imin daha az oIdugunu bildirmektedir. Benzer

oIa·

rak. Sevinc ve ark (2002a) da serum HDL seviyelenOin orta ~iddetli fatty liver oIgulannda onemll derecede azaldlglnl belir1eml~lerdir. Sevinc;: va ark (1998b)

yap-!Iklan digsr bir ~1I~mada ise, ketolik slglrtarda serum

HDl konsanlrasyonlannm onemli derecede azaldlgml ortaya koymu;;lardlr. HDL konsantrasyonundaki bu azalma orta 9iddetii latty liver'h slglrlardaki du~uk ko-lesterol seviyeleri ile ili~kilidir. yOnku HDL'nin %60'1 ko-lesterolden 0lu9maktadtr. Rukkwamsuk ve an.;

(l999a-b) ve Katoh (2002) deneysel olu~turulan veya dogum sonrasl dogal otarak geli~n fatty liver vakalannda serum HDL. LDL ve VLDL konsantrasyonlannda

onemJi azalmaJar oIdugunu biidirmektedir. Benzer ili9ki

Herdt ve ark (1983) tarafmdan da bildirilmi~tir. Sunulan

~11~mada da abomasum deplasmanl, ketozls ve

re-lensia sekundinarum vakalannda serum HDL. LDL ve

VLDl seviyelerinin OnemJi derecede (p:O.001) dUi?uk oldu{ju belirlendi. Slglrtarda fany liver ve fatty livar'la

CIVELEK. SEVINC;

11I~k111 hastahklarda dikkall yeken en onemli

de-gl~lkliklenn 6zeIHkle karaciger larallndan senlezlenen

lipoprotein konsantrasyonundaki azalma oldugu

be-IIrtllmektedlr (Katoh ve ark 2002).

Deneysel olarak oIu~turulan veya d~1 gel~n

latty liver ve ili~kili metabolik hastahklarda, serum

apo-lipoprotein konsantrasyonlannm belirgin ~kilde dO~­

tQgO Marcos ve ark (1990) taraflndan rapor edilmi~tir.

Serum apo B-100 konsantrasyonunun abomasum

deplasmanian, ketozis, retensio sekundinarum,

hi-pokalsemi va downer COW sendrom gibi peripartum

dOnem hastallklannda belirgin derecede dt1~tugu bil-dirilmektedir (Oikawa ve Katoh 1997, Yamamoto ve

ark 2001, Katoh ve Nakagawa 2001. Oikawa ve Katoh 2002. Katoh ve ark 20(2).

Itoh ve ark (1997) postparturient dOnemde slkllkla

gOz\enen retensio sekundinarum. abomasum

dep-lasmanlan ve ketozis vakatannda serum apo B-1 00

konsantrasyonlannln Onemll derecede dO~Ok 01-dugunu (56t8 )Jgiml) ifade etmektedir1er. Yamamoto

va a11< (1995) sl~lrtarda serum apo B-100

kon-santrasyonlanmn 124-201 Ilgiml araslnda, Katoh

(2002) ise 50-200 Ilglml araslnda degi~ti~ini

bil-dirmektedir1er. Sunulan vah~mada serum apo B-l00

konsantrasyonlannln abomasum deplasmanl

(p=O.OOI). ketozis (p:O.OO6) ve retensio se·

kundinarum (p::O.016) grubunda onemlj derecede

azaldlgl ortaya kondu. Bu dO~O~\erin lemelinde fatty

IIver'a bagh olarak karacigerin lipid. lipoprotein ve

apo-lipoprotein senlez va sekresyon yetene{jindeki azalma yatmaktadlr (Oikawa va Katoh 1997, Kaloh ve

Na-kagawa 2001, Katoh va ark 2002).

Oikawa ve Kaloh (1997) ve Rukkwamsuk ve a11<

(1999a) abomasum deplasmanll ve kalozisli slglrtarda,

serum total bilirubin konsantrasyonu lIe karacigerdeki

yag Inli~rasyonunun derecesl araslnda pozitif

ko-relasyon oIdu~unu ortaya koymu~lardlr. Benzer ili~ki

Holtenlus ve Niskanen (1985) ve Muyl\e ve ark (1990)

tarallndan da btldlnlm~tlr. Aynca karaciger haslahldan

ve karaclger yag akOmOlasyonu icin bilirubin kon-sanlrasyonlannln duyar11 parametreler oldu{lu, ka-ra~er hasan ve fatty liver oIgulannda serum total

bl-lirubifl konsantrasyonunun arttl{ll Sleen (2001)

taraflndan da rapor edilmi~tir. Asian ve ark (1997)

abo-masum deplasmanh hayvanlarda serum total bilirubin konsantrasyonlannda 6nemli bir ~i~ikli{lin 01-madlgml. Sevirllf ve ark (2002c) ise abomasum

dep-lasmanll hayvanlarda serum tolal bilirubin

kon-santrasyonunun Onemli derecede yOksek oIdugunu bildirmektedirJer. Kauppinen (1984) ve West (1990)

primer kelozis oIgulannda serum lotal bilirubin

kan-sanlrasyonlannln arttlglnl Hade etm~lerdir. Sunulan

cah~mada da serum lolal bilirubin kon·

santrasyonunun, Asian ve ark (1997) nln akslne, blr·

~k ara~lmCi taraflndan (Kauppinen 1984. West 1990.

Steen 2001, Sevirllf ve a11< (2002c) belirtlldi{li glbi. abo-masum deplasmanh (p...-o.OOS) ve ketozisli (p=O.OOl)

SI!;W1arda 6nemli 61yOde arttlgl tespit edik:ti. RetenslO sekundinarum'lu Slglftarla kontrol grubu araslnda ise

6nemli bir lark belirJenmedi.

Grahn ve a11< (1983) ve Rukkwamsuk ve ark

(l999a-b) fatty liver'1a iIi~kili metaboilk hastahklarda.

yaglanmamn ~iddetlne bagll oIarak, serum lotal protein konsanlrasyonlannm azaldl{llnl bildirrnektedir. Bogm ve

a11< (1988)'da protein sentezinin karaciger

has-tallklanna ba{lh oIarak aksadlglnl ve bu nedenle serum

lolal protein konsantrasyonunun du~tOgunO rapor

el-mi~lerdjr. Abomasum deplasmanl ve ketozisli slgu1arda

serum tolal protein konsantrasyonunun dO~IOQu be-lirtilmektedir (Sevirllf ve ark 1998c. Sevif'l9 ve ark

2OO2c). Asian ve ark (1994) He Katoh (2002) latty liverm ~iddeline ba~h olarak 10lal protemin yam slra

al-bumin konsanlrasyonunun da dO~tOgOnO

bil-dirmektedir. Haas ve Eness (1984) de. serum albumin

konsantrasyonunun laity liver ile iIi~kili hastallklarda

dO~IO{lOnO vurgulamaktadlr. Bogin ve ark (1988).

serum albumin konsantrasyonu ile karaciger lipid kan

-santrasyonu araslnda negalif korelasyon oldu{lu

bil-dirmektedir. Benzer bir jlj~ki Ruckebusch ve ark (1991)

taraflndan da bildirilmektedir. Sevif'l9 ve ark (2oo2c)

abomasum deplasmanh sl{llrtarda serum albumin

kon-santrasyonunun 6nemli 6k;Ude dO~tOQOnO aneak bu

dO~menin relerans cJegerJenn a~lnda olmadlgml

bil-dirmektedir. West (1990) serum albumin

kon-santrasyonundakl a~1n dO~O~On fatty liver lie 119111

01-madlglnl. bu d~O~teki lemel nedenln ~ddelh hepallk

yelmezlik oldugunu belirtmektedir. Dunn (1992) Cia

al-bumin konsantrasyonundaki dO~meye neden olan

benzer bir durumun serum lolal protein kon·

santrasyonu icin de g~erli oldu{junu ifade etmektedir.

Sunulan valJ~mada relensio sekundinarum vakalan

ha~, bir ryok ara~llncl tarafJrldan da blldlnldi{ll gibl.

at»

masum deplasmanl (p=O.028) ve ketozis~ (p=O.OO9) sl{llrtarda serum albumin konsanlrasyonlannda blr

d~me belirlenmesine ragmen bu dO~~

9Qk

~iddelh

de{lildi. Vine serum lolal prolein konsantrasyonunun da, yukardaki pek ~ ara~IInCI larallndan blldinldlQi

gibi, abomasum deplasmam (p=O.002). keloZls (p:O.003) ve retensio sekundinarum (p=O.OO5)

va-kalannda 6nemli 6k;Ude dO~It1g0 bellrlendl. Ancak

total protein konsantrasyonundaki bu azalma Onemli boyutlarda olmay'p, karacigerde albumlnle birllkte

ure-limlerinin azalmasl ya da tOketimlennln artmaSI ile Ilglli olabilir (Roussel ve ark 1997a).

Kaupplnen (1984), kelozis vakalannda serum

SUI\:U SIj':lrlann J)eriparlurient Uonem ...

ar1< (1991) ISe kelozisli sl~1I1arda hepaloselOler AST

enZJm aktivllesinde

ham

artl~ oldu~unu bildirmektedir. SeVlr-W; ve ar1< (1996c)

ise

kelotik sl~1I1arda serum AST

seviyesinde anemli bir lar1< belirlememi~tir.

Ge-IShauser

va

ar1< (2000)

ise

serum AST aktivitesinin deplasman oIgulannda arttl{jml ve ASTnin abomasum deplasmanlannm t~hisinde kullanllabilecegini ancak AST aktivItesindeki artl~ln lek ~Ina yorunlarmaslnln doQru oImayacagtOi bildirilmi~lerdir. Sevinty ve ar1<

(2002c) serum AST konsanlrasyonlannm abomasum

deplasmanh slglriarda 6nemli derecede yfikseldi{jini

onaya koym~lUr. Sunulan ~h~mada da abomasum

deplasmanh (p:O.OO1). ketozisli (p=O.OOl) ve retensio

sekundinarumlu (p=O.OO2) slglrlarda serum AST

ak-tlVlteslOLn anemli derecede yukseldigl lespil edilmi~tlr.

Fatty liver lie AST enZJm aktlvitesi arasmda kuwetli

pozltlf karelasyon oldugu West (1990) taraflndan da

Ifade eddmekledir. Benzer ili~ki Bogin ve ar1< (1988)

taraflndan da bildirilml~lir. Diger enzimler M;:in bOyle bir

orantl tespil edilemem~tir (Bogin ve ar1< 1988). Avidar

ve ar1< (1986) serum AST aktivitesinin fatty liverlt

hay-vanlarda yOksek oldugunu, fakal bu enzim

ak-tivitesindeki de{li~lmin hastahklar M;:in spesifik

01-madlgml ve fatty liver ile AST enzim aktivltesi araslnda

onemli bir korelasyonun bulunmadlgml bildirm~tir.

Ro-ussel ve ar1< (1997a-b), AST gibi GGT"nin de karaciger fonksiyonunun deger1endirilmesinde kullanllabilen

fay-dah bir enZlm oldugunu bildirmektedir1er. West (1990)

ile SeVlr)« ve ar1< (2002b) da AST ve GGT ak-Ilvltelennln fatty liverll slglrlarda karaciger fonksiyonu

'C,n faydall olabilecegini ilade etmi~lerdir. Hafif, arta ve

~iddetll fatty liver olgulannda serum GGT

kon-santrasyonlanndakl artl~lann onemsiz oldugu da

vur-gUlanmaktadlf (Bogin ve ar1< 1988). Steen (2001) lse,

karaciger hasan olgulannda GGT aktivitelerinde artl~

oldugunu ortaya koymu~lur. Sevi"9 ve ark (2002c)

abomasum deplasmanh slglrlarda serum GGT

kon-santrasyonlannln onemli derecede yOkseldigini

be-hr1emi!j:llf. Sevinty ve ark (1998c) ise, ketolik slglrlarda

serum GGT seviyesinde anemli bir farkllhk olmadlgml

bddirmektedir. Yapllan calt!j:malar (Asian ve ark 1994),

hepaloselOler 80ZJmlerin serum kansantrasyonlannm

fatty Irver ic;;in duyarll Indikalarler olmadlglOl, bununla

blr1ikte serum AST"mn karaciger iyin spesifik bir enZJm

oImamakla birlikte diQer erwmler IC8r1sinde fatty liver

ve II~klli hastahklann deger1endirilmesinde

kul-lanllabilecek en iyi parametre oIdugunu ortaya

koy-mu!j:IUr. Sunulan cah~mada abomasum deplasmanlt

(p:O.012) ve ketozisli (p=O.OO1) slglnarda serum

GGT aktlvllesinin Onemli derecede yOkseldigi tespil

edllml!j:tlr. RetenslO sekundinarumlu slglrlarda ise

serum GGT sevl)'elennln deQJ~mediQi belirlenmi!j:tir.

Ca.ll~ma sonU9lan, biyokimyasal 6lyUm

pa-rametrelennin periparlurient d6nem haslahklann

la-nlSlnda ve degerlendirilmesinde faydah knterler

01-dugunu, ancak paramelrelenn karaclgenn hiSloIOjik muayenesl ile birlikte yorumlanmasl gerekti{jlnl ve pa-ramelrelerdeki blreysel degi~lkllklere ~Opheyle

yak-1a~llmasl gerekJiligini ortaya koydu. Serum apo

B-loo

konsanlrasyonlariOin sOt90 slglrlarda penpartunenl d6nem hastahklann tanl

va

deger1endJrilrnesinde fay-dati bir kriter oIdugu. ancak bulgulann daha lazla va-kada de{Jerlendirilrnesinin yararlt oIacagl ve bu pa-rametrenin de bireysel deQerlendirildi{jlnde. sonU9lara ihliyalla yakla~llmasJ gerektigi tespll edildl.

Te~kkOr: Cah~ma sOresince kalkl ve desteklerim esirgemeyen ~Ia Prof. Dr. Abdullah Ba~lu olmak

Ozere, Pro!. Dr. MahmUl Ok. Prof. Dr. Nuri Ba$plnar.

Dr. Murat Boydak ve Dr. Fallh M. Birdane'ye, yar·

dlmlan M;:in Prof. Dr. Veysi Asian, Prof. Dr. KO~I Tur-gUl, [)o(;:.Dr.ismail ~n.

DeIly

.

Dr. Kemallrmak, DaIy.Dr.

Mehmel Maden. Ar~.G6r. Hasan GOzelbekta~. Ara~.

GOr. Alparslan C~kun, Vet. Hek. BOnyamin Tlrpan. Vet. Hek. Belor SOyler, Yrd.Doy.Dr. Fahrettln Alkan. Vet. Hek. Tamer Sartakyah, Vet. Hek. Omer Turan.

Vet. Hek. $aban Berksoy, Vel. Hek. Abdulganl Alkan.

Ve\.Sag.Tek. Melin Ylldlz ve Kimyager Abdullah Srv-rikaya'ya le~kkOrU bir bo~ bllinm.

Kaynaklar

Asian V, Eren O. Sew'll; M. OZlo!< 1 ve 1~lk K (1994) Yuksek suI verimti ineklerde kuru dllnem

va

dogum sonrasl

me-tabolik prolilldeki de~klikler va bunlafln karaciger yag.. lanmasl ile ilgisi. Tr J of Veterinary and Animal Sciences. 18. 93-99.

AsIan V, Ok M, Boydak M. $en

r.

Birdane FM ve Alkan F

(1997) SUI ineklennde abomasum deplasmanlannln ya{jtl ka-racigerscndromu ile ilgisi. Vet Bil Derg.13.2. 77·82.

AVidar Y. Bogin E and Soback S (1986) Fatty Liver

Syndro-me in FalTll Animals-Biochemical and Pharmacological As-pects. Isr J Vet Med. 42. 4, 318-323.

Bamtu A. $evillY M. Ok M and G6kyen M (1996) Peri and postparturient concentratIOnS of lipid lipoprotelfl Insulin and

glucose In normal dairy cows. Tr J 01 Vel and Anlm Sci 22.

141-144.

Bamu A,

Sevin.;:

M, Birdane FM. Boydal< M (2002) EffICaCY of Sodium Borate in the preven\lon of Fatty liver 111 dalry

cows. J Vellnlem Mad. 16. 732-735.

~ E, Avidar Y, Merom

M.

Soback S and Brenner G

(1988) Biochermcal changes assocl8ted with the latty liver syndrome 10 COWS. J Comp Path. 98. 338-347

Burdon KL (1946) Fatty malenal Ifl baclen and fungi

re-vealed by staining dried fixed slide preparations. J Bactenol

52.665.

Chassagle M, Bamooin J and Chacomac JP (1997)

Pre-dictive markers ., the late gestallOll period for retaif16d pia.

centa in black-pied dairy cows under rleld conditIOnS In Fran-ce. Thenogenology. 7. 645-655.

ClVEU::K. SEVI1\(

Dunn J (1992) Assessment of IlIIGr damage and dysfunc-tlon.ln PractICe, 7, 193-200_

Fnedewald INT. levy AI and Fredrickson OS (1972)

Es-tlmatlon of the concentration of low density lipoprotein ch0-lesterol In plasma wilhoul use of the preparative uIt-racenlrifuge. Clln Chem, la, 449-502.

Gaal T, Aeid 1M, Collins RA. Aoberts CJ and Pike BV

(1983) Comparison of biochemical and histological methods 01 estimating fat conlent of liver of dairy cows_ Aesearch in Velerinary Science, 34. 245-24a.

Geishauser T. leslie K and Duffield T (2000) Metabolic

as-pects in the etiology of displaced abomasum. Veterinary Cli-nics of North

Amenca:

Food animal practice 16,2, 255-265. GrOhn Y, UncI:Ierg, LA Bruss. Ml and Farver TB (1983) Fatty InfittratJOn of lrver in Spontaneousty Kelotic DailY

Cows. J Drury Sci. 66, 2320-2328_

Grurrmer RR (1993) EtIOlogy 01 lipid releated metabolIC

di-sorders In penpartunent dairy

cows

.

J Dairy Sci, 76, 38a2. 3896

Herdt TH. Ger10ff BJ, Uesman JS and Emery RS (1982)

Hepaoc lipidosis and liver ItrIctJons in 49

cows

with

disp-laced abomasums. Proc XII Worid Gongr Dis Cattle. 1.

522-526.

Herdt TH, lJesman JS, Gerloff BJ and Emery AS (1983)

Reduction of serum triacylgtycerol-rich lipoprotein c;on. cenlrations in cows with hepatic lipidosis. Am J Vet Aes,

44, 293-296.

Hohenius VP und Niskanen R (1985) leberzeliverfettung bei kOhen mit labmagenver1agerung (Fatty changes of the

liver cells in cows with abomasal displacement). Dtsch tlerarztl Wschr, 92, 398-400.

Itch H, Tamura

K.

Motoi Y and Kawawa F (1997) Serum apoIipoprotem B-l00 concentrations in healty and diseased canle. J Vet Med

SCI.

59, 587·591.

Katon N (2002) Relevance of apolipoprotelns in the de·

velopment 01 fatty liver and fatty liver related peripartum di· seases.n dairy

cows

.

J Vet Med Sa 64, 4. 293-307. Katon N, Milloura S, Uchida E and Takahashi K (1993) Ef· fect of estradoi admimstration and subsequent nonleeding

on

lIVer estrogen recepl:or,

serum

apoIipoprotein B-1 00. and serum Ing!ycerides concenlratlOns In steers. Am J Vet Res, 54,9,1476·1482

Katon N and Nakagawa·Uela H (2001) Concentrations of apoIipopfOtein villin healthy

cows

oomg the perl>artum penoo and cows with milk fever. J Vet Med SCI 63, 6, 597-601.

Katoh N, Oikawa S, Oohashi

T.

Takahashi Y and Itol1 F (2002) Decreases of apolipoprotein B-l00 and A·I c;on. centrations and induction of haptoglobin and serum

amm-yIoid in nonlad calves. J Vet Med Sci. 64.1, 51·55.

Kauppinen K (1984) ALAT, AP. ASAT, GGT, OCT activities

and urea and lotal bilirubin concentrations in plasma of nor· mal and ketotIC dairy cows. ZbI Vet Mad A, 31. 567·576.

l~1ie RD and Ashbum II (1943) S~rsaturated solution of fat stains in dilute lSQPI'opanoilor demostrall()('l 01 acute fatty

detenerations

not shO'Nrl by \he Herx·helmer technIC. Arch Palhol, 36. 432-435.

Man:os E, Mazur A. Cardet P and RaYSSlgtrier Y (1990) Serum apoIipoproleins B and A·I and naturally occumng fatty liver in dairy

cows. 4lidS.

25, 9, fi15-5n.

Marrow DA, Hillman D. Dade AW and Kitchen H (1979) Cli-nical investigation of dairy herd WIth the fal WN syndrome.

JAVMA, 174, 16t·167.

Muy11e E, Van Den Hende C, Susltonck B and Deprez P (1990) Biochemical profiles in cows WIth abomasal cisp-lacamen\ estimated by blood and liver parameters. J Vel Med A, 37, 259-263.

Nizamlloglu M, Asian V, ~tl R 'Ie Eren

0

(1993) Yagl! Ka· radger Sendromlu SUI Slglrtannda Vllarrufl A va E

De-ger1erinin Ara~hrdmasl.

Doga

Tr Vet 'Ie Hay Derg (Takdim tezi).

Oikawa

S

and Katol1 N (1997) Reduced concentrations of apoIipoproteins B·l00 and A·I in serum from cows with reo tained placeota. Gan J Vet Res, 61. 312-314.

Oikawa S, Kalol1 N. Kawawa F and 000 Yasushi (1997)

Decreased serum apoIipoprolein B·l00 and A-I

c0n-centrations in cows with ketosis and left displacement of the abomasum.ANR, 58,2, 121·125.

Oikawa S and Katon N (2002) Decreases In serum BP<>"

lipoprotein 6-100 and A·I concentrations in cows with milk fever and cIovmer cows. The Canadian Journal of VeteMaly Research,66,31·34.

Ok M, Arlcan M

va

Turgut K (2002) Ultrasonographlc

fmngs

in cows with left and ngh\ displacement 01 abomaSOOl.

Revue MCd Vet. 153,1, 15-la.

RayssigUier Y, Mazur A, Gueux E, Reid 1M and Roberts CJ

(1988) Plasma lipoproteins and fatty liver In dairy

cows

.

Re-search in Veterinary Science, 45, 389-393.

Romels B (1989) MlCroskopische TechnIC. Urban and

Schwarrenberg, MOnchen-Wien Baltimore.

Roussel N, Whitney MS and Cole OJ (1997a) Interpreting a bovine serum chemistry profile: Part 1. Veterinary MedICine,

6,553-558.

Roussel N, 'Nhitney MS and Cole OJ (1997b)Jnterpreting a

bovine serum chelTllStry profile: Part 2. Veterinary Medicine.

6,559-566.

Ruckebusch Y. Phaneuf lP and DunlOp R (1991)

-Physi-ology of Sma. and

large

AnImals" B.C. Ded<er, Inc,

PhI-~a, Hamilton.

Rukk'wamsuk T, Krulp TAM and Wensng T (1999a) Re-latIOnship between overfeeding and overt:Ofl(jfJoong In the

dry period and the problems 01 hig1 producln9 dairy COWS

du-ring the postpartul'ienl period. Vet Quart, 21, 71·n.

Rukkwamsuk T, Kruip TAM. Meijer GAL and Wensing T (1999b) HepatIC fatty aod

composruon

In penpal1unent dairy cows with fatty liver induced by Intake 01 a h91 energy diet III

Siil,U Sltlrlarm ('criparlurienl Doncm ...

the dry penod. J Dairy Sci. 82. 280-287.

SeV1nc

M. ~Iu A. Birdane F, Oztok I

va

Yenice M

(199&) Sutyij slglriarda dogum Oocesi

va

oogum somasl lipid ve lipoproteIn konsantrasyonlan. Vet Bil Derg, 14,1,

67-70

SeVII-':;: M. Bamu A,

Oztok.

L

Sandlkyl M and Slrdane FM

(l998b) The dlnicak:hemical parameters, serum

ti-popmtelns and fatty infiltration of the liver., ketotIC cows. Tr J of Vetemary and Animal Sciences, 22,443-447.

Sev1ny M, ~u A, Oztok

i

,

Sandl~1 M

va

Sirdane F

(1998c) The dn.cal-chemical parameters, serum

li-poproteins and fatty infiltration 01 the liver in ketotic cows. Tr

J 01 velerinary and Animal Sciences.22,443-447.

Sevi~ M, ~u A, GOzelbekt~ H and Boydak M

(2002a) LIpid and lipoprotein levels in Dall)' Cows with Fatty

Liver. Turk J Vet Anim Sci 26 Qn press).

Sevi.-.,: M, Ba!i09lu A and Ok M (2OO2b) Fatty liver in

pe-nparturient ciscases of dairy

cows

.

IOOan Vet Journal, 79,

12,1285-1287.

SeVl'-": M, Ok M and Ba;;oQIu A (2002C) lNer functIOn in DailY Cows with abomasal dspiacemenl. Revue Mad Vel 153,7,477·480.

Smart ME and Northcote M.I (1985) liver bryopsIes In canle.

The Compendium, 7,5, 327·331.

Steen A (2001) Field study of dairy cows with reduced ape-tite in earty lactation: Clinical examinations. blood and rumen

fluid analyses. Acta Vet Scand, 42. 219-228.

Veeflhuizen JJ, Drackley JK. Richard MJ, Saderson TP.

Mil-ler LD and YOlX'Ig JW (1991) Metabolic changes., blood and liver during development and earty treatment 01 experimerltal

fatty liver and ketosis in

cows

.

J Dairy Sci 74, 4238-4253. West HJ (1990) EHect on liver function of acetonaemia and

the fat cow syndrome in cattle. Research in Veterinary

Sci-ence, 48, 221-227.

Yamamoto 0, Oikawa S and Katoh N (1995) Enzyme-linked immunosorbent assay for serum apolipoproteln B-' 00, a

major tngtyceride-Iransport prolein in dairy cows. Am J Vel Res, 56. II, 1413-1417.

Yamamolo M, Nakagawa-Uela H, Kaloh N and Oikawa S

(2001) Decreased concentration of serum apoIipoprote.,

C-111 in cows with fatty liver, ketosis. left displacement of the

abomasum, milk fever and retaned placenta. J Vet Mad Sci 63,3.227·231.