BİR Y A P R A K
Bir yanlı; daha!
B
UNDAN bir ay kadar evvel İstanbul Posta Müdüriyeti lütfen bana telefon ederek, Türkiye’de tiyatronun teessüsünün yüzüncü yıldönümü münasebetiyle çıkarılacak hâtıra pul larına Şinâsi’nin resminin konulması hakkında, Posta Umum Müdürlüğünce mütalâamın sorulduğunu söyledi. Buna dair ver diğim cevap şudur:— Şinâsi her ne kadar (Şâir Evlenmesi) adlı bir eser yaz mışsa da şahsiyeti bir tiyatro müellifi oimaktan ziyade bir gazete muharrirliğidir. Bizim memlekette tiyatro, merhum Ahmet Vefik Paşanın dehâsında toplanmıştır. Hâtıra pullarına konulacak re sim ancak onun resmi olabilir.
Halbuki 22 Mart tarihli Cumhuriyet’te okuduğum bir habe re göre Şinâsi’nin (Şâir Evlenmesi) ni kaleme aldığı tarih, Türk tiyatrosunun teessüsüne bir mebde’ olarak kabul edilmiş ve 25 ku ruş değerinde olana Şinâsi’nin, 20 kuruş değerinde olana da A n kara Devlet Tiyatrosunun resminin konulması takarrür etmiş. Pullar basılmağa başlamış ve ayın sonunda satışa çıkardacakmış. Bu haberi okuduğum zaman iki büyük hatâ yapddığmı gördüm. Bizde tiyatroyu Ermeni vatandaşlarımız kurmuşlardır. Bu sa nata Beyoğlu’nda bir tiyatro kurarak Ermenice piyesler oyna mak suretiyle başlamışlar. Sultan Mecid devrinde de sarayda bir tiyatro yapılmış.
Bunlar hususi mahiyette olduğu için asıl «Türk Tiyatrosu« na mebde’ teşkil etmez.
Türk Tiyatrosu Gcdikpaşa Tiyatrosu ile başlar. Bunu da ku ran sonra ihtidâ ederek Müslüman olan «Güllü Agop« Efendidir. Bu itibarla bizde tiyatronun mebde’i 1873 tür, yâni daha yüz sene olmasına 14 sene vardır.
Haydi bunu da bir tarafa bırakalım ve Şinâsi’nin (Şâir Ev lenmesi) nin kaleme alındığı tarihi mebde’ olarak kabul edelim. Bu da yanlıştır. Çünkü:
Şinâsi’nin (Şâir Evlenmesi) Agâh Efendinin sâhibi, Şinâsi’ nin de muharriri olduğu (Tercem ân-ı-A hvâl) gazetesinin ikinci nüshasında başlıyor. (Tercem ân-ı-A hvâl) gazetesinin çıkış tarihi Hicrî 1277 senesi Rebiülâhirinin 6 ncı Pazar günüdür. Gazete haftalık olduğu için ikinci nüshası da 1277 senesinin 13 Rebiül- âhirinde çıkmıştır ki (Şâir Evlenmesi) de bu nüshada başlıyor. Bu tarihler bütün dünyaca kabul edilen Edvar Mahler’in Almanca «Tarihlerin Tahvili, kitabı ile Milâdî seneye çevrilince 1860 olduğu gün gibi tezahür eder.
O halde bizde tiyatronun yüzüncü yddönümü 1959 değU, 1960 senesinin Ekim ayıdır.
Şimdi soruyorum:
Memleketimizde tiyatro gibi gittikçe ehemmiyetini arttıran bir sanat hakkında pullarda tesbit edilen tarih yüzüncü yıldönümü diye bir sene evvele alınır mı?
Sonra böyle mühim bir teşebbüse girişildiği zaman bunun bir komisyonu yok mudur? Var ise bu komisyonda âza bulunan lar bir tarihi dahi tesbit etmekten âciz midirler?
Biz komisyon hâlinde değil, yapayalnız olduğumuz halde k ü - tüphâneden bir kitabı çekince bütün bu hatâları görüyoruz da devletin koskoca Posta İdaresinde doğru dürüst tarih tesbit ede cek kimse yok mu?
Bu komisyonun da, komisyonun reisinin v e âzasının da han gi allâmelcrdcn mürekkep olduğunu merak ediyorum.
«insan beşer, bâzan şaşar.» derler. Fakat bu öyle değil ki... Resim konulmuş, tarih yazılmış, baskıya verilmiş, ay sonunda da çıkacak. Eğer tashihine gidilecek olursa bu kadar masraf hebâ olacak.
Bana telefon edildiği zaman yalnız resimden bahsedileceğine bir de tarihten bahsedilseydi derhal tetkik eder, lâzım gelen ma lûmatı verirdim.
Şimdi ne olacak? Orasını, hatâyı işleyenler düşünsünler. Biz va zifemizi yaptık, fakat ben hemen her gün yanlış tashih etmek ten bıktım, usandım!
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Ta ha To ro s Arşivi
