YÜKSEK L SANS TEZ
CANLILAR VE HAYAT ÜN TES NDE
PROJE TABANLI Ö RENME YAKLA IMININ
LKÖ RET M 5. SINIF Ö RENC LER N N
AKADEM K BA ARI VE TUTUMLARI
ÜZER NDEK ETK S
Derya G RG N
ZM R
2009
CANLILAR VE HAYAT ÜN TES NDE
PROJE TABANLI Ö RENME YAKLA IMININ
LKÖ RET M 5. SINIF Ö RENC LER N N
AKADEM K BA ARI VE TUTUMLARI
ÜZER NDEK ETK S
Derya G RG N
Dan()man
Prof. Dr. Teoman KESERC O LU
ZM R
2009
YEM N
Yüksek Lisans tezi olarak sundu um “Canl lar ve Hayat Ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. S n f Ö rencilerinin Akademik Ba ar ve Tutumlar Üzerindeki Etkisi” adl çal man n taraf mdan, bilimsel ahlak ve geleneklere ayk r dü ecek bir yard ma ba vurmaks z n yaz ld n ve yararland m eserlerin kaynak dizininde gösterilenlerden olu tu unu, bunlara at f yap larak yararlanm oldu umu belirtir ve bunu onurumla do rular m.
03/02/2009
YÜKSEK Ö RET M KURULU DÖKÜMANTASYON MERKEZ TEZ VER FORMU
Tez No: Konu No: Üniv. Kodu: *Not: Bu bölüm merkezimiz taraf(ndan doldurulacakt(r.
Tez Yazarının
Soyad(: G!RG!N Ad(: Derya
Tezin Türkçe ad(: Canl lar ve Hayat Ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. S n f Ö rencilerinin Akademik Ba ar ve Tutumlar Üzerindeki Etkisi
Tezin yabanc( dildeki ad(: The Effect Of Project Based Learning On Success And Attitude In The Unit “ Living Things And Life” At The Grade 5th
Tezin yapıldığı
Üniversite: DOKUZ EYLÜL Enstitü: EĞİTİM BİLİMLERİ Yılı:2009
Tezin türü: 1- Yüksek Lisans (X) Dili: Türkçe 2- Doktora Sayfa say(s(: 175 3- Sanatta Yeterlilik Referans say(s( : 47 Tez Dan()manlar(n(n
Ünvan(: Prof. Dr. Ad(: Teoman Soyad(: KESERC!OALU
Türkçe anahtar kelimeler: ngilizce anahtar kelimeler: 1 Proje Tabanl Ö renme Yakla m . 1. Project Based Learning 2 Fen ve Teknoloji Ö retimi. 2. Science Teaching 3 Tutum. 3. Attitude
ÖNSÖZ
E itim sisteminin yeniden yap land r lmas nda !lkö retim program nda yap lan de i iklikler kapsam nda ortaya konan temel noktalar; ö rencinin gerçek ya am ko ullar nda kar la t problemleri çözebilecek sorumlulu u edinmesi, dü ünen, ara t ran bireyler olarak yeti mesi, bilgiye kendisinin ula mas ve bilgiyi kendisinin anlamland rmas eklindedir. Bu kapsamda ö rencilerin bu bilgi ve becerilere sahip olmas nda etkili olabilecek çok farkl ö renme modelleri ve yakla mlar tart lmaktad r. Bu ara t rma da güncel tart malara somut nitelikli verilerle katk da bulunmak, uygulama konusunda alternatifler sunmak amac yla yap lm t r.
Proje Tabanl Ö renme ö rencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma ve i birli i içinde çal ma, sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci geçirmeleri bak m ndan önemli görülmektedir. Ö rencilerde bu sayede tasar geli tirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayal bir ö renme anlay olu turup, ö rencileri merkeze al p gerçek ya am durumlar n s n f ortam na ta yarak projeler etraf nda ö renciyi çal t r p yaparak ya ayarak ö renmenin sa lanmas söz konusudur.
Proje Tabanl Ö renme Yakla m ö rencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma ve i birli i içinde çal t klar , sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci geçirmeleri eklinde de ifade edilebilir.
Fen ve Teknoloji dersi merkezinde uygulanacak Proje Tabanl Ö renme yakla m n n ö rencilerin ba ar lar n uluslar aras düzeyde de artt raca ve ilkö retimde daha verimli, kal c bir Fen ve Teknoloji ö retiminin gerçekle tirilmesine katk da bulunaca dü ünülmektedir.
Belirtilen hususlar do rultusunda ülkemiz ko ullar nda Proje Tabanl ö renme yakla m n n ö rencilerin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkileri inceleyen bu ara t rman n yap lmas na ihtiyaç duyulmu tur.
TE EKKÜR
Ara t rmam n planlanmas ndan uygulanmas ve raporla t r lmas na kadar geçen süre içerisinde birçok ara t rmac n n yard m ve katk s olmu tur. Öncelikle ara t rma sürecinde en yo un zamanlar nda bile tüm çal malar n en iyi gerçekle mesi için yard m n ve deste ini asla esirgemeyen, her zaman bilgilerini payla an ve yol gösteren De erli Hocam Prof. Dr. Teoman KESERC!OALU’na, desteklerinden dolay Yrd.Doç.Dr. Ne ’e BAEER’e, yard mlar ve geri bildirimleriyle ara t rmam zenginle tiren Ö rt. Görv. Dr. A. Murat ELLEZ’e, güdüleyici tutumu ve önerilerinden dolay Ar . Görv. Meryem Nur AYDEDE’ye, ara t rman n uygulama sürecinde bilgilerini ve deneyimlerini büyük bir içtenlikle her zaman payla an S n f Ö retmeni Nil DEM!RTÜRK’e, ara t rma sürecinde emek veren Buca Atatürk !lkö retim Okulu ö rencilerine ve çal anlar na, ara t rma sürecinde destek ve te viklerini hiç eksiltmeyen, varl yla bana güç veren, en umutsuz anlar mda yan mda olan sevgili arkada m Gürkan SARIDAE’a, yap c ele tirileri ve katk lar ndan dolay Mülkibar MESUT’a, Lisans ve Yüksek lisans ö renimim sürecinde bilgilerinden sürekli istifade etti im ismini sayamad m de erli hocalar ma ve çal mamda katk s olan herkese çok te ekkür ederim.
Son olarak hayat m n her a amas nda maddi ve manevi desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen her zaman bana inanan, beni cesaretlendiren sevgili babam !brahim G!RG!N’e, annem !clal G!RG!N’e ve karde im Egemen G!RG!N’e sonsuz te ekkür ederim.
!Ç!NDEK!LER
Yemin ………. i
Tutanak ………. ii
Yüksek Ö retim Kurulu Dökümantasyon Merkezi Tez Veri Formu …. iii
Ön Söz ………. iv
Te ekkür ………. v
!çindekiler ………. vi
Tablo Listesi ………. x
Eekil Listesi ………. xiii
Özet ………. xiv
Abstract ………. xv
BÖLÜM I ………. 1
G R ………. 1
Fen Ve Teknoloji ………..…… 1
Fen Ve Teknoloji Ö retimi ………... 2
Proje Tabanl Ö renme Yakla m ………... 4
Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n Felsefesi ... 6
Proje Tabanl Ö renmede Ö retmenin Rolü ………..…. 10
Proje Tabanl Ö renme Yakla m ’n n Ö eleri ………... 10
Proje Tabanl Ö renme Yakla mdaki Uygulama A amalar ……..….. 11
Proje Tabanl Ö renme Yakla m nda De erlendirme …………..….. 13
Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n Olumlu Yönleri ……… 14
Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n S n rl l klar ... 14
Fen Ve Teknoloji Ba ar Testi ………... 17
Likert Tipi Tutum Ölçe i Geli tirme ... 17
Yar Yap land r lm Görü me Sorular Geli tirme ... 18
Senaryolar Olu turma Süreci ... 20
Problem Durumu ... 22 Amaç ve Önem ... 22 Problem Cümlesi ... 26 Alt Problemler ... 26 Say lt lar ... 28 S n rl l klar ... 29 Tan mlar ... 29 K saltmalar ... 30 BÖLÜM II ……… 31
LG L YAYIN VE ARA TIRMALAR ... 31
Yurt !çinde Yap lan Ara t rmalar ………... 31
Yurt D nda Yap lan Ara t rmalar ... 35
BÖLÜM III ………. 38
YÖNTEM ………. 38
Ara t rma Modeli ………. 38
Evren ve Örneklem ……….. 40
Veri Toplama Araçlar ………... 41
Fen ve Teknoloji Ba ar Testi ………...……… 41
Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutum Ölçe i ……… 46
Yar Yap land r lm Görü me Formu ... 49
Senaryolar n Haz rlanmas ... 50
! lem Yolu ... 52
Veri Çözümleme Teknikleri ……… 53
BÖLÜM IV ….……… 54
BULGULAR VE YORUM ……….. 54
Birinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ………. 54
!kinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ………. 55
Üçüncü Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ………. 56
Dördüncü Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum……….. 56
Be inci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 57
Alt nc Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 58
Yedinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 59
Sekizinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 60
Dokuzuncu Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……… 61
Onuncu Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 63
On Birinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ……….. 65
On !kinci Alt Probleme !li kin Bulgular Ve Yorum ………….…………. 67
BÖLÜM V ………. 75
SONUÇ, TARTI MA VE ÖNER LER ……… 75
Sonuç Ve Tart ma ……….. 75
E itim - Ö retim Sürecinin Geli tirilmesine Yönelik Öneriler ... 81
Yeni Yap lacak Ara t rmalara !li kin Öneriler ... 82
KAYNAKÇA ..……… 83
TABLO L STES
Tablo 1 Proje Geleneksel Ö retim Anlay Ve Proje Tabanl Ö renme Yakla m
Aras ndaki Temel Farkl l klar ... 7
Tablo 2 Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n A amalar ... 11
Tablo 3 Fen Ve Teknoloji Ba ar Testi Belirtke Tablosu ... 43
Tablo 4 Fen Ve Teknoloji Ba ar Testi Madde Analizi Sonuçlar ... 45
Tablo 5 Proje Tabanl Ö renme Yakla m na !li kin Tutum Ölçe inin Aritmetik Ortalamalar , Standart Sapmalar ve Düzeltilmi Madde-Toplam Korelasyon De erleri, Faktör Yükleri ... 47
Tablo 6 Kazan mlarla !li kili Senaryolar n Uygulama Süreci ... 52
Tablo 7 Deney ve Kontrol Grubundaki Ö rencilerin Fen ve Teknoloji Öntest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 54
Tablo 8 Deney ve Kontrol Grubundaki Ö rencilerin Fen ve Teknoloji Sontest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ……….……... 55
Tablo 9 Deney Grubu Ö rencilerinin Fen ve Teknoloji Öntest ve Sontest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ………... 56
Tablo 10 Kontrol Ö rencilerin Fen ve Teknoloji Öntet ve Sontest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 57
Tablo 11 Deney ve Kontrol Grubundaki Ö rencilerin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar Öntest Sonuçlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma Ve T-Testi Sonuçlar ... 58 Tablo 12 Deney ve Kontrol Grubundaki Ö rencilerin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar Sontest Sonuçlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 59 Tablo 13 Deney Grubu Ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar n n Öntest ve Sontest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 60 Tablo 14 Kontrol Ö rencilerin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar Öntest ve Sontest Puanlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma Ve T-Testi Sonuçlar ………... 61 Tablo 15 Deney Grubu Ö rencilerinin Fen ve Teknoloji Ba ar Düzeylerinin Cinsiyetlerine Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 62 Tablo 16 Deney Grubu Ö rencilerinin Fen ve Teknoloji Ba ar Düzeylerinin Okul Öncesi E itim Alma Durumlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 63 Tablo 17 Kontrol Grubu Ö rencilerinin Fen ve Teknoloji Ba ar Düzeylerinin Cinsiyetlerine Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ………... 64 Tablo 18 Kontrol Grubu Ö rencilerinin Fen ve Teknoloji Ba ar Düzeylerinin Okul Öncesi E itim Alma Durumlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 64 Tablo 19 Deney Grubu Ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar n n Cinsiyetlerine Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 65
Tablo 20 Deney Grubu Ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar n n Okul Öncesi E itim Alma Durumlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 66 Tablo 21 Kontrol Grubu Ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar n n Cinsiyetlerine Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 67 Tablo 22 Kontrol Grubu Ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutumlar n n Okul Öncesi E itim Alma Durumlar na Göre Hesaplanan Aritmetik Ortalama, Standart Sapma ve T-Testi Sonuçlar ... 68 Tablo 23 Proje Tabanl Ö renme !le Gerçekle tirilen Derste Yap lanlara !li kin Görü ler ... 69 Tablo 24 Ö rencilerin Projelerini Yaparken Neler Ö rendiklerine !li kin
Görü leri ………... 70 Tablo 25 Ö rencilerin Proje Sürecinde Ba ar l Olduklar n Dü ündükleri
Bölümlere !li kin Görü ler ... 71 Tablo 26 Ö rencilerin Proje Sürecinde En Çok Zorland klar Bölümlere !li kin Görü leri ………... 71 Tablo 27 Ö rencilerin Projelerini Yaparken Kar la t klar Beklenmeyen
Durumlara !li kin Görü leri ………... 72 Tablo 28 Ö rencilerin Proje !le Kendilerine Ve Çevrelerine Kazand rd klar Bilgi ve Becerilere !li kin Görü leri ... 73 Tablo 29 Ö rencilerin Projelerinin Tekrar Yap lmas na !li kin Görü leri .. 74
EK L L STES
ekil 1 Proje Tabanl Ö renme Yakla m nda Ö renen Rolü ... 9 ekil 2 Haz rlanan Senaryolar n Ders Kazan mlar yla !li kilendirmesi .... 50 ekil 3 Haz rlanan Senaryolar Ve Yönlendirici Sorular ... 51
ÖZET
Bu ara t rmada Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisi ara t r lm t r. Ara t rmada öntest-sontest kontrol gruplu modeline uygun yar deneysel bir çal ma olarak yürütülmü tür. Ön-test sonuçlar na göre, ba ar ve tutum durumlar birbirine denk olan iki ube seçilmi tir. S n flardan biri deney di eri de kontrol grubu olarak belirlenmi tir.
Ara t rma 2007-2008 ö retim y l n n bahar döneminde !zmir !li Buca ilçesinde sosyoekonomik düzeyi orta olan bir devlet ilkö retim okulu 5.s n f ö rencileri üzerinde 9 haftal k bir süreçte gerçekle tirilmi tir. Deney grubunda 44, kontrol grubunda 42 ö renci olmak üzere toplam 86 ö renci çal ma grubunda yer alm t r. Gruplar; Fen ve Teknoloji akademik Ba ar ön test puanlar ve Proje Tabanl Ö renme Yakla ma Yönelik Tutum ölçe i ön test puanlar na göre e itlenmi tir.
Ara t rmada veri toplama arac olarak; Ki isel Bilgi formu, Fen ve Teknoloji Ba ar Testi, Proje Tabanl Ö renme Yakla m na Yönelik Tutum Ölçe i, Proje Tabanl Ö renme Yakla ma !li kin Yar Yap land r lm Görü me Formu kullan lm t r. Elde edilen veriler SPSS 11.0 program ile analiz edilmi tir. Ara t rman n verilerinin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, t-testi, görü me formlar n n analizi için içerik analizi kullan lm t r. Nitel olarak elde edilen yar yap land r lm görü me sorular verileri için içerik analizi yap lm t r. Yar yap land r lm görü me formlar ndan elde edilen veriler üzerinde “içerik analizi” uygulanm t r.
Ara t rma sonucunda, proje tabanl ö renme yakla m uygulanan deney grubu ö rencileri ile geleneksel ö retim uygulanan kontrol grubu ö rencilerinin Fen ve Teknoloji ba ar düzeyleri aras nda deney grubu lehine anlaml fark bulunmu tur. Bu sonuç, Proje tabanl ö renmeyakla m n n Fen ve Teknoloji ö retiminde etkisini göstermi tir. Elde edilen sonuçlar do rultusunda öneriler sunulmu tur.
Anahtar Sözcükler: Proje Tabanl Ö renme Yakla m , Fen ve Teknoloji Ö retimi, Tutum, Ba ar
ABSTRACT
THE EFFECT OF PROJECT BASED LEARNING ON SUCCESS AND ATTITUDE IN THE UNIT “LIVING THINGS AND LIFE”
AT THE GRADE 5th
The main aim of this research is to examine the effects of project based learning on the achievement and the attitude of the students of 5th grade. The gap between the first success of the students and the success which was obtained later on were researched.
The experimental group consisted of 86 fifth grade students studying in a public school which is at a normal rate on the social and economical level in the spring semester of 2007-2008 academic year in !zmir. The experimental work was completed in 9 weeks time in 2007-2008 academic year.
In this research experimental design with pre and post-test groups were used. The teaching of science was done by means of the project based learning which occured in the experimental group. The traditional teaching methods were done in the control group.
In this research the data collection methods were Personal Information Form, Science Achievement Test, Attitude Towards Project Based Learing, Interview (semi-structured) About Project Based Learning.
The results have been analyzed with SPSS 11.0 program. The data was evaluated by applying arithmetic mean, standard deviation, t-test. The interview records were coded by calculated frequency and percentage after coded.
The results have shown that group of experiment was more successful than the group of control. Project based learning was more effective than traditional education.
At the end of the research there can be seen a positive difference on the side of the students which effectively studied project based learning (experimental group) between the ones who studied it in traditional teaching methods (control group). Under the lights of the results the offers are presented.
BÖLÜM I
G R
E itim bireylerin davran lar nda belli geli meler sa lamaya yarayan bir süreçtir. E itim içinde ya anan toplum ve kültürle ili kili olup dinamik bir yap ya sahiptir. Bu nedenledir ki toplumlar n geli mesinde, ilerlemesinde e itim vazgeçilmez bir unsurdur.
Bilgi toplumu olarak ilerlemeyi sa lamak için bilim ve teknolojiye sahip olmak gerekmektedir. Bilim ve teknolojiye sahip olman n yolu da yarat c , üretici, bilim ve teknolojiyi etkili kullanabilen bireylerden olu an bir toplum olu turmakt r. Böyle bir toplumu olu turman n tek yolu da e itimdir (Soylu, 2004).
Günümüzde e itim sisteminde temel amaç ö rencilere bilgileri yüklemek ya da aktarmaktan çok onlara bilgiye ula ma yollar n ve bu yolda kullanacaklar becerileri kazand rmak olmal d r (Kaptan,1999). Ancak bu ekilde e itimin kalitesi ve niteli i artacakt r. E itim kalitesini artt rmak da ö rencilerin ezberci e itimden uzak, yap c , yarat c , ö renci merkezli ö retimin var oldu u, ö rencilerin üst düzey dü ünme becerilerini ya ama dönük deneyimlerle ö renip içselle tirdi i bir ö renme yap s yla mümkündür.
Ö rencilerin gündelik ya amlar nda da kullanabilece i bu beceriler bilgilerin özümsenerek, anlamland r larak ve farkl durumlarda ö renme ya ant lar na transfer edilerek kazan lmaktad r. Kaptan (1999) bu becerilerin kazan laca derslerin ba nda da Fen ve Teknoloji dersinin oldu unu belirtmi tir.
Fen ve Teknoloji
Fen, fiziksel ve biyolojik dünyay tan mlamaya ve aç klamaya çal an
dinamik ve be eri bir faaliyettir. Bu faaliyet sonucunda organize, test edilebilir, objektif ve tutarl bir bilgi bütünü olu turulmu tur ve olu turulmaya devam edilmektedir. Fen, sadece dünya hakk ndaki gerçeklerin bir toplam de il ayn zamanda deneysel ölçütleri, mant ksal dü ünmeyi ve sürekli sorgulamay temel alan bir ara t rma ve dü ünme yoludur. (MEB; 2004)
Teknoloji sadece bilgisayarlar gibi elektronik cihazlar ve bunlar n çe itli
uygulamalar de ildir. Teknoloji hem di er disiplinlerden (örne in fen, matematik, kültür) elde edilen kavram ve becerileri kullanan bir bilgi türüdür hem de materyalleri, enerjiyi ve araçlar kullanarak, belirlenen bir ihtiyac gidermek veya belirli bir problemi çözmek için bu bilginin kullan lmas d r. Yani, teknoloji ayn zamanda kendi ba na icra edilebilen bir disiplindir. Teknoloji insanlar n istek ve ihtiyaçlar n gidermek için araçlar, yap lar veya sistemlerin geli tirildi i ya da de i tirildi i bir süreçtir. (MEB; 2004)
Fen ve teknolojiyi birbirinden ay ran en önemli özellik, amaçlar n n farkl olmas d r. Fenin amac do al dünyay anlamaya ve aç klamaya çal makt r, teknolojinin amac ise insanlar n istek ve ihtiyaçlar n kar lamak için do al dünyada de i iklikler yapmakt r.
Fen ve teknoloji ya am m z n ayr lmaz bir parças d r. Ö rencilerin fen ve teknoloji ile ilgili bilgi, anlay , beceri, tutum ve de erleri geli tirmeleri, fen ve teknolojinin hayat m z n her alan ndaki etkilerinin belirgin bir ekilde görüldü ü bilgi ça nda özel bir öneme sahiptir. Günümüzde, her meslekte bilimsel ve teknolojik alanlarda etkin bir ekilde problem çözme ve karar verme yetenekleri geli mi bireylere ihtiyaç vard r. Bu nedenle ö rencilere temel fen kavramlar , bilimsel süreç becerileri, fen, teknoloji, toplum ve çevre ile ilgili anlay lar, bilimsel tutum ve de erler kazand r lmal d r. (MEB; 2004)
Fen ve Teknoloji ÖOretimi
Fen ve teknoloji dersi ö rencilere fen ve teknoloji okuryazarl için gerekli bilgi, anlay , beceri, tutum ve de erleri kazand rarak onlar n gelecekte etkin bir ekilde i gören, bilinçli ve sorumlu vatanda lar olmalar n sa layacak bir penceredir (MEB:2004).
Kaptan (1999) fen ve teknoloji ö retimindeki temel amac ; ö renenin kendisini do as n ve çevresini anlayabilmesi için gereken bilgi birikimin aktar larak, her eyi bilen bireyler de il, bilgiye ula ma becerisine sahip, bilgi üreten bireyler olarak yeti tirilmesi olarak belirtmi tir. Di er bir ifadeyle as l amaç; ö rencilerin yeteneklerini ortaya ç karmak, problem çözme becerisine sahip, üst düzey becerileri geli mi bireyler olarak yeti tirmektir.
Fen bilimleri günlük ya am n bir parças d r ve hangi ya ta olursa olsun, bütün insanlar, içinde ya ad dünyada gerçekle en olaylar anlamaya çal rlar. !lkö retim ça çocuklar n n en çok merak etti i ve en çok soru sordu u konular n ba nda ise fen konular gelmektedir. !lkö retim ö rencileri yeni bir konuyu ö rendikçe, o konu ile ilgili yeni sorular yöneltirler ve daha fazla ö renme iste i içinde bulunurlar.
i ler halde tutmak olmal d r (Gürdal, 1992).
E itim sisteminin temel ta olan ilkö retim kademesinde ö renciler toplum içinde di er toplumun üyeleriyle uyum içinde olmay ve ya amlar n daha etkili bir biçimde devam ettirmeleri için gerekli olan temel bilgi ve becerileri kazan rlar (Fidan ve Erden, 1998). Ö rencilere kazand r lacak olan bu bilgi ve beceriler için ö retiminin ba lad ilkö retim kademesi önemli bir basamak te kil etmektedir. Bu nedenledir ki ilkö retim kademesinde ö rencilerin ara t r c , sorgulay c yap lar n destekleyen ö renme modelleri i e ko ulmal d r.
E itim sisteminin yeniden yap land r lmas nda !lkö retim program nda yap lan de i iklikler kapsam nda ortaya konan temel noktalar; ö rencinin gerçek ya am ko ullar nda kar la t problemleri çözebilecek sorumlulu u edinmesi, dü ünen, ara t ran bireyler olarak yeti mesi, bilgiye kendisinin ula mas ve bilgiyi kendisinin anlamland rmas eklindedir.
!lkö retim program çerçevesinde istenilen insan nitelikleri incelendi inde en çok kar m za ç kan ba l klar; bilgiye ula ma, bilgiyi analiz etme, i e yarar bilgiyi seçme ve örgütleme, ö renme sürecini denetleme, ekip çal mas yapma, i birli i içinde çal mad r. Beklenen bu niteliklerin okul süreçlerine yans mas ise ö rencilere kazand r lacak bilgi ve becerilerin farkl la mas yla gerçekle tirilebilir. Dolay s yla okul sürecinde ö renilen bilgiler günlük ya ant da kullan labilme, farkl derslerle ili kilendirilebilme gibi unsurlar da içermelidir. Bu da okullarda farkl dersler içinde ö renilen bilgiler aras ndaki ili kinin kurulmas yla mümkün olabilir. Çünkü gerçek ya amda olaylar birbirinden kopuk biçimde kar m za ç kmaz, okullarda da disiplinler aras yakla m n belirlenmesi bu yüzden gerekli ve çok önemlidir.
Ö renenlerin bilgileri anlamland rarak ö renmelerinde kullan lacak ö renme modeli çok önemlidir. Ça da ülkelerde uygulanan bir ö retim ve ö renim modeli olan Proje Tabanl Ö renme modeli tüm dersler aras nda ili ki kurulmas n sa lad için ö renilen bilgilerin yap s n daha anlaml ve etkili k lmaktad r.
Proje Tabanl Ö renme modeli çok yönlü bir yakla m olup temelinde ara t rma, gözlem, yaparak ya ayarak ö renme ilkelerini merkeze alan fen ve teknoloji dersi içinde uygun bir yakla md r.
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(
Günümüz e itim sisteminde ö rencinin ara t ran, sorgulayan yap s na destekleyen bu ö renme-ö retme modeli ö rencileri ç k noktas olarak ald için onlar n üst düzey dü ünme becerilerinin geli mesinde, kendi ö renmelerinden sorumlu olarak bir ürün ortaya koymalar n sa lama da oldukça önemlidir.
Ö rencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma ve i birli i içinde çal t klar , sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci geçirmeleri Proje Tabanl Ö renme yakla m n n ilkö retimde daha verimli, kal c bir Fen ve Teknoloji ö retiminin gerçekle tirilmesine katk da bulunaca söylenebilir.
Proje Tabanl Ö renme Yakla m , ö renenlerin kendi bilgilerini kurarak, deneyimleri yoluyla ö renebilmeleri üzerinde odaklanmaktad r. Bunu, ö renenlere problemleri tan mlama, çözüm yollar n ara t rma, ara t rmay yönetme, verileri analiz etme, bilgileri seçme, seçilen bilgileri bütünle tirme ve eski bilgileriyle yeni bilgilerini ba da t rma konular nda sorumluluk vererek yapar (Yurtluk, 2005; ed. Demirel,2005).
Proje tabanl ö renmede ö renciler disiplinler aras ili kilendirme içerisinde bir sorun üzerinde birlikte çal arak projelerini bir sunu ile sonuçland r rlar (McGrath, 2002; Wolk, 2001). Ö renenler farkl kaynaklardan bilgiye ula ma, bilgiyi örgütleme ile bilgiyi içselle tirirler böylelikle çok daha aktif olduklar , ö renmenin e lenceli ve anlaml bir süreç gerçekle ir (Winn, 1997).
Curtis (2002) ö rencilerin fakl dersleri ili kilendirerek sorunlar na çözüm bulmalar n ö renciler aç s ndan çok daha motive edici bulmaktad r çünkü bu eklide gerçekle tirilen ö retimde ö renenler ö renme heyecan duymaktad rlar.
Ültan r (2003) göre proje tabanl ö renme; ö rencilerin grup ya da bireysel olarak gerçek ya am ko ullar na ve uygulamalar na ili kin olarak tüm derslerle ili kilendirilmi disiplinler aras yakla m temel alan bir anlay içinde bir problem ya da bir senaryo üzerinde yerine getirdi i bir tür problem çözme etkinli idir.
Erdem ve Akkoyunlu (2002), Proje tabanl yakla mda üç temel kavramdan söz etmektedirler:
Ö renme Proje Süreç
Proje tabanl ö renme yakla m , Erdem ve Akkoyunlu (2002) taraf ndan u ekilde tan mlanmaktad r: Proje tabanl ö renme, tasar geli tirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayal bir ö renme anlay d r. Ö renenlerin belirli hedeflere yönelik bireysel ya da grup olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma, i birli i içinde çal ma, sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci vurgular.
Proje tabanl( öOrenmenin karakteristik özellikleri )u )ekilde s(ralanabilir: 1.Ö renenler ö renme görevlerini belirleyebilirler.
2. Ö renenler çözüm sürecini kendileri tasarlarlar.
3. Ö renenler çözüm için bilgileri toplamak ve düzenlemekle yükümlüdürler. 4. Ö renenler düzenli olarak yapt klar n arkada lar ve ö retmenleriyle payla rlar.
5. S n f ortam de i im ve hatalar tolere edebilecek ekilde olu turulmu tur. 6. Süreç de erlendirme için önemlidir (Global SchoolNet Foundation, 2000; akt. Ba bay, 2005).
Proje türleri kullan m amaçlar na göre farkl kategorilerde s n fland r labilir: Lucio taraf ndan yap lan bir s n fland rmada projeler; (Lucio, 1963; akt. Korkmaz ve Kaptan; 2001).
a) Araç-gereç yap m projeleri b) Ö renme projesi
c) Entelektüel ya da problem projeleri d) Estetik nitelikli projeler
e) Çal ma projeleri olarak adland r lm t r
Bir fen bilgisi ünitesinde kullan labilecek projeleri ise üç grupta incelenebilir;
1. Yap( ya da Makine Projeleri: Ö renciler bir hücre modeli, volkan,
yar arabas , müzik aleti vb yaparlar ve bunlar yaparken neleri ö rendiklerine odaklan rlar. Yapt klar ürünlerin nas l çal t klar n gösterirler ve yapt klar ürünü nas l geli tirebileceklerini aç klarlar.
2. Deneysel/Ara)t(rma / Ölçme Projeleri: Bir obje üzerinde bir ya da
daha çok de i kenin etkilerini ara t rmak için bir deney tasarlar. Ö renciler bir grup raporunda olmas gereken bilimsel yöntem sürecinin basamaklar n kullanarak bir model olu tururlar.
3. Ara)t(rma ve Ke)if Projeleri: Ö renciler bir bilim alan veya bir konu
seçerler. Bulgular n özetlemek için, bir sunu kurulu olu turarak birincil ve ikincil kaynaklar kullan rlar. Ö renciler internetten en basit araçlara kadar geni bir yelpazede araç seçebilir ve kullanabilirler (Korkmaz, 2001).
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(n(n Felsefesi
J. Dewey’in ileri sürdü ü e itim ilkelerinden esinlenerek geli tirilen proje yöntemi, bireysel ö renmeye önem vermesi yan nda okul ile toplumsal hayat aras nda yak n ili ki kurulmas na önem veren bir ö retim yakla m d r. Bu yöntemin de indi i esas nokta geleneksel yakla mda egemen olan didaktizmden uzakla p toplumsal amaç, içerik ve uygulama kazand rmas d r.
John Dewey okulun ya am oldu unu ya ama haz rlanan yer olmad n ileri sürmekle davran lar n önemini vurgulam t r. Bu yakla m geleneksel konu alan temelli e itim biçiminin reddi anlam na gelmektedir. S n f projeleri ilerlemecilerin etkisiyle geni uygulama al n bulmu tur ve ö rencilerin ki ilik geli imi ve ö renmeye güdüleri sa lanm t r (Bilen, 2002)
Proje Tabanl Ö renme Yakla m , ö renenlerin ya amlar nda kar la t klar problemleri çözmelerini hedeflemektedir. Bu hedef çerçevesinde ö renenlere gerçek
sorunlara çözümler bulmalar istenilmektedir. Bu hedef do rultusunda hareket etmesi; yani ya amsal problemlerin çözümü için bir yap olu turmas ‘pragmatik felsefe’ ile yak ndan ili kili oldu unu göstermektedir.
Proje Tabanl Ö renmede ‘gerçek ya am n problemlerini’ ele al narak bunlara çözüm aranmas ilerlemecilik ak m yla örtü mesi sa lar.
Erdem ve Akkoyunlu (2002), günümüzde bireylerin “ bilgi okur-yazar ” olmalar n n kendilerinden beklenen yeterlilikler aras nda oldu unu ifade etmektedirler. Bilgi okur-yazar olmak, bilgiye ihtiyaç duyuldu unda bunu hissetmek, ihtiyaç duyulan bilgiye ula mak, de erlendirmek ve etkili olarak kullanmakt r.
Bilgi okur-yazar bireyler bilgiyi etkili olarak kullan r, di erleri ile i birli i yapar; bilgiyi de erlendirme, düzenleme ve geli tirmede teknolojiyi etkili olarak kullan rlar. Proje tabanl ö renme yakla m da bireylerin bilgi okur-yazar olabilmeleri için önemli bir etkinlik ortaya koymaktad r (Erdem, Akkoyunlu, 2002)
Proje tabanl ö renme geleneksel ö retim anlay ndan farkl bir yap ya sahiptir. Bu farkl yap a a da verilen tabloda kar la t r lmal olarak ele al nm t r (Yurtluk, 2005;71; ed. Demirel,2005).
Tablo 1
Proje Geleneksel ÖOretim Anlay()( ve Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m( Aras(ndaki Temel Farkl(l(klar
Geleneksel S(n(f Ortam( Proje Tabanl( S(n(f Ortam(
Problemler ve çözümleri tan mlan r, tek çözüm yoluna gidi
vard r. Pro
b
le
m
Tek bir çözüm yolu ve ula lmas beklenilen tek bir
nokta yoktur. Çal maya ba land nda birden fazla
Bir disiplinin özelliklerine yo unla ma hakimdir. Kon u A la n
( Disiplinler aras etkile im,
farkl disiplinlerle i birli i hakimdir.
Standartla t rma, kavramlar , ilkeleri anlama ve problemlerin
çözümünde kullanabilme. H
ed
ef
Karma k problemleri çözebilme. Ara t rma yap p, verileri problemlerin çözümünde
kullanabilme. Grup içerisinde i birli i
içerisinde çal abilme. Bir konu hakk nda derinlemesine bilgi edinme.
Belirlenen ölçütlere uygun ürünler ortaya koyabilme. Bir ya da birkaç kayna n içeri ine
sad k kal nmaktad r. çeri
k
!çerik de il, derinlemesine anlama önemlidir. Farkl kaynak tiplerine ula mak ve bilgi edinmek beklenmektedir. Ürüne götüren etkinlikler
bütünüdür. Bireysel çal ma a rl kl d r, ö retmenin anlatt klar na ve kitaba ba l kal n r. Temel nokta ise istenilen
ürüne ula lmas d r.
S
ü
re
ç
Grupla birlikte çal ma, farkl kaynaklara yönelim, ara t rma
yapma temellidir. Çal malar sonucunda bir ürün ortaya konur. Ürün ve süreç birlikte
önemlidir. Süreç elde edilen ürün kadar önemlidir. Süreç sonunda elde edilen ürüne
not verilir, test puanlar dikkate al n r. De erlendirmede tek söz sahibi ö retmendir. DeOer le n d ir m e Ürün ve süreç birlikte de erlendirilir. Bireyin performans ve ortaya koydu u
ürün birlikte de erlendirilir. De erlendirmede ö renen de
Basit s n f organizasyonu; bir ö retmen yirmi-yirmi be ö renci
vard r. S n f ortam ö reten ve
ö rencilerden olu ur. S(n
(f O rt am ( Karma k organizasyon; ö retmen ve ö renenler birlikte
ö renir. S n f ortam ö renenlerden olu ur. S n f ara t rma, problem çözme ve
ö renme merkezlidir. Ö retici, dersi anlatan ve bilgi
aktarand r. Ö Or et m e n R ol ü Yard mc ve yönlendirici, ö renenle birlikte ö renendir. Bilgiyi alan, ö retmenin
anlatt klar n not edendir.
Ö Or en en R ol ü
Özerk ve kurgulay c , bilgiyi ara t r p bulan özümseyerek
kullanand r, ö renendir.
Proje tabanl ö renme de ö renen geleneksel ö retimden farkl olarak birçok role sahiptir. Bu rolleri u ekilde ematize edilebilir (Yurtluk, 2005;72; ed. Demirel,2005).
ekil 1 ÖOrenen Rolü
Proje Tabanl( ÖOrenmede ÖOretmenin Rolü
Proje tabanl ö renmenin gerçekle tirilmesi sürecinde ö retmen, projenin ne ile ilgili oldu u konusunda aç k, çal ma grubunun belirlenmesinde seçici ve dikkatli olmal d r. Ö retmen ö rencileri planl ve i birli i içinde çal malar için e it roller vererek ö renme sürecinde rehber olmal d r.
Wolk (2001), proje tabanl ö renmede ö retmenin rollerini a a daki gibi belirtmektedir:
• Ö retmenler, ö rencilerin güncel, yarat c ve ilginç projeler geli tirmelerinde çok önemli bir role sahiptir.
• Ö retmenler ya am boyu ö renme için model olmal d r.
• Ö retmenler ö rencilerin s k çal mas n , ö rencilerin ö renmelerini ciddiye almalar n , dü ünceli olmalar n , kendilerini a malar n ve kaliteli çal malar üretmelerini beklemelidir.
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(’n(n ÖOeleri
Proje tabanl ö renmenin içerdi i ö eler u ekilde tan mlanabilir: !çerik
Süreç Etkinlikler Sonuç
çerik: Proje tabanl ö renme yakla m tek bir kayna a ba l kal nmaks z n, ö rencilerin farkl kaynaklara ula mas ve sorunu çözmek için ula t bilgilerden olu ur. Proje tabanl ö renme içeri i ö renci için anlaml k lar; çünkü içerik, gerçek ya am içindeymi gibi sunulur ve ö renci problemini çözmek için bu içerikle birlikte çal r. Parçalardan daha çok bütüncülük önem ta r ve derinlemesine ara t rma önemlidir.
Etkinlikler: Etkinlikler boyutunda ö renenler, arad klar cevaplar bulmak ve problemleri çözmek için ara t rma yaparlar. Genellikle zor sorular ya da problemlerle u ra rlar. Bu da ö renenlerin karma k fikirleri ö renmelerini, gerçe e uygun çerçeveler olu turma becerileri kazanmalar n ve ö rendiklerini de i ik durumlarda uygulayabilmelerini sa lar. Bu kapsamda etkinlikler; bireyin ö rendiklerini gerçek ya amda kar la abilece i problemlere uygulama biçimidir.
etmesinin yan nda kendi ba lar na çal malar n da desteklemektedir. Ö renme ko ullar ; sosyal, ki isel ve birlikte çal ma becerilerini geli tirir. Süreçte teknolojik araçlar n üstünlü ü vard r ve ö renen bu araçlar kullanmak için cesaretlendirilir. Projeler ö renme için ideal ortamlar yarat rken, a rl kl olarak bilgisayar teknolojisinin de i e ko ulmas n sa lamaktad r. Farkl alanlarda yap lan çal malar, ö renenlerin farkl meslekleri tan malar n ve ilgi alanlar na yönelik meslek seçimlerinde onlara yard mc olur.
Sonuç: Proje tabanl ö renme, ö renenlerin üst düzey dü ünme becerilerinin ve problem çözme stratejilerinin geli mesine yard mc olmaktad r. Ö renenler, ö renme süreci sonunda örneklerle kan tlad klar karma k, entelektüel, mant kl ürünler olu tururlar ve ortaya koyduklar ürünlerini kendileri de erlendirirler Yurtluk, 2005;72-73; ed. Demirel,2005).
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(mdaki Uygulama A)amalar(
Proje tabanl ö renme yakla m na ili kin çal malar farkl ekillerde ifade edilen a amalardan olu maktad r.
Tablo 2
Korkmaz ve Kaptan (2001) Proje Tabanl( ÖOrenme yakla)(m(n(n a)amalar(n( alt( basamak )eklinde belirtmi)lerdir:
1. Konuyu ve alt konular belirleme, gruplar kendi içinde organize etme. Ö renenler kaynaklar ara t r p, bir çerçeve proje için
sorular önerebilirler.
Ara t rman n genel konusunu sunar,
konular n ve alt konular n tart lmas nda gruplara rehberlik
eder.
!lginç problemler yarat r ve sorular organize eder, proje
gruplar n
olu turmas nda katk da bulunurlar.
2. Gruplar n proje planlar n olu turmas
Grup üyeleri hep birlikte proje plan n yaparlar.
Nereye ve nas l gidecekleri, neleri ö renecekleri gibi sorular hakk nda
karar verirler. Gruplar n projelerini formüle etmelerine yard m eder, gruplarla toplant yapar. Gerekli materyal ve kaynaklar bulmalar na Ne çal acaklar n planlar, kaynaklar seçer, rolleri tan mlar,
tan mlar n da t m n sa lar.
Kendi aralar nda i bölümü yaparlar. yard m eder. 3. Projeyi uygulama Grup üyeleri organize olur, verileri ve bilgileri analiz ederler. Ara t rma ve çal t rma becerilerinin geli tirilmesine yard m eder, temel
süre ve gruplar kontrol eder.
Sorular için cevaplar ara t r r. Veri toplar. Bilgiyi organize eder.
Kaynak ki ilerle görü ür. Bulgular n birle tirir ve özetler.
4. Sunuyu planlama Üyeler sunular ndaki temel noktalar belirler ve bulgular n nas l sunacaklar na karar verirler.
Sunu için ders planlar n n tart lmas n ve sunular n organize edilmesini sa lar. Sununun temel noktalar na karar verilmesini, nas l bir
sunu yap laca n n planlanmas n , sunu
için materyal haz rlanmas n sa lar.
5. Sunu yapma Sunular s n fta ve belirlenen di er yerlerde( ba ka s n flarda, ba ka okullarda vb.) yap l r. Sunular koordine edilir. Sunucular s n f arkada lar na dönüt verir. 6. De erlendirme Ö renen projeleri hakk nda dönütleri payla rlar. Ö retmenler ve ö renenler projeleri birlikte payla rlar. Proje özetleri ve ö renenler de erlendirilir.
Grup üyeleri olarak çal may ve çal mada
ö rendiklerini yans t rlar. Çal malar n de erlendirilmesinde
Erdem ve Akkoyunlu (2002) bu a amalara benzer ekilde Proje Tabal Ö renme Yakla m ’n n a amalar n s n fland rm lard r. Bu a amalar süreç boyunca izlenecek ad mlard r:
1. Hedeflerin belirlenmesi.
2. Yap lacak i in ya da ele al nacak konunun belirlenip tan mlanmas . 3. Tak mlar n olu turulmas .
4. Sonuç raporunun özelliklerinin ve sunu biçiminin belirlenmesi. 5. Çal ma takviminin olu turulmas .
6. Kontrol noktalar n n belirlenmesi.
7. De erlendirme ölçütlerinin ve yeterlik düzeylerinin belirlenmesi. 8. Bilgilerin toplanmas .
9. Bilgilerin örgütlenip raporla t r lmas . 10. Projenin sunulmas .
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(nda DeOerlendirme
Proje Tabanl Ö renme Yakla m ’nda de erlendirme; süreç ve ürünün birlikte ele al nd tümel de erlendirme sistemidir. Ö renenlerin s n f ve okul ya ant lar n n d nda ihtiyaç duyduklar , gerçek hayattaki becerilerinin geli mesi ve belgelenmesiyle de ilgilidir (Yurtluk, 2005; ed. Demirel,2005).
Proje Tabanl Ö renme de ö renenin performans n de erlendirmek geleneksel bir s n f çal mas ndaki performans n de erlendirmekten çok daha zordur. Ö renciler farkl projelerde farkl zaman çizelgeleri ile çal t klar için ö retmenin i i, herkesin birlikte de erlendirildi i s n f çal malar ndan daha karma kt r (Co kun,2004).
Projelerin sa l kl de erlendirilmesi gerekir ve bu de erlendirme için bir tak m ölçütlere ihtiyaç vard r. Bu ölçütler u ekilde s ralanabilir;
1. Proje istendik etkinlikleri kapsay c olmal , bo u ra lardan ar nd r lmal , 2. Projenin haz rlanmas na yetecek zaman belirlenmeli,
4. Projeden elde edilecek yarar, araç-gereç ve kaynaklar için yap lan yat r ma de er nitelikte olmal ,
5. Ö renciye etkinlikler yoluyla sorunlar çözebilme olana verilmeli,
6. Ö rencinin yarat c l k, sorumluluk ve ba ar duygusu tatmas na uygun olmal , 7. Proje ö rencinin normal ya am ko ullar içinde i lenmeye uygun olmal , 8. Proje ö rencileri dü ünmeye, incelemeye ve ara t rmaya yöneltmelidir
(Bilen;2002:223).
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(n(n Olumlu Yönleri Projeler, ö rencilere pratik deneyimler kazand r r.
Projeler okulda ö renilen bilgilerin gerçek hayatta s nanmalar na olanak tan r. Projelerin ba ar ile tamamlamalar halinde, ö rencilerin kendilerine olan güvenleri artar.
Projeler, ö rencilerin ö renmek için motivasyonlar n artt r r ve onlar n daha sonraki projeleri için yeni ilgi alanlar geli tirmelerini sa lar.
Projeler, ö rencilerin önemli konularda kendi ba lar na karar almalar n ö retir.
Projeler, ö rencilerin kendi ö renmelerinden sorumlu olmalar n sa lar (Saban, 2004:257; Bilen, 2002:225).
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(n(n S(n(rl(l(klar(
Proje tabanl ö renmenin e itim yönünden baz s n rl yanlar da bulunmaktad r.
1. Bu yakla mda ba ms z çal ma becerisi geli tirilmemi ö renciler büyük s k nt çekebilirler.
2. Grup projelerinde, üyelerden her birinin ne kadar çal t n ve katk da bulundu unu belirleyebilmek oldukça zordur.
3. Bu yakla m, ö retmenin s n f üyelerini ayn ö retim düzeyinde tutmas n güçle tirebilir.
5. Proje tabanl ö renme zaman al c bir yakla md r. Ö retmenin e itim program nda belirtilen konular zaman nda bitirebilmesini zorla t rabilir (Çilenti, 1985).
Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(n(n ÖOrenenlerde Geli)mesini SaOlad(O( Beceriler ve Özellikler:
• Grupla birlikte çal ma becerileri
• Ya am becerileri(toplant yürütme, plan yapma, bütçe kullanma vb.) • Bili sel i lem becerileri(karar alma, ele tirel dü ünme, problem çözme vb.) • Kendi kendini yönetme becerileri(amaçlar belirleme, görevleri organize
etme, zaman yönetimi vb.)
• Tutumlar(ö renme sevgisi, ileri e itim a amalar na isteklilik) • E ilimler(kendini yönlendirme, ba arma duygusu)
• !nançlar(kendi kendine yeterlik) gibi (Yurtluk, 2005;73 ed. Demirel,2005). Proje Tabanl( ÖOrenme Yakla)(m(n(n Etkili Kullan(m( için Rehber lkeler:
Projenin konusu mutlaka ö retmen taraf ndan onaylanmal d r.
Projenin konusu; ö renci kapasitesinin çok alt nda veya üstünde olmamal d r. Projelerin tamamlanabilmeleri için gerekli araç-gereçler haz rlanmal ve ö rencilerin kullan m na sunulmal d r.
Proje konular ö rencilerin ilgi ve yeteneklerini ortaya ç karmaya ve onlar geli tirmeye yönelik olmal d r.
Projeler; hem s n f hem de s n f d nda tamamlanabilecek ekilde esnek bir yap da olmal d r.
Proje konusu gerçek hayattan seçilmelidir.
Proje, ö rencinin teorik bilgilerini gerçek ya am ko ullar alt nda s namas na imkân vermelidir.
Proje konusu ö rencinin yeteneklerini ortaya ç karmaya ve geli tirmeye yönelik olmal d r.
Projede bütün ö rencilere(h zl ve yava ö renenler) sorumluluk verilmelidir. Projede duyu sal davran kazand rma göz ard edilmemelidir.
Proje sonunda bir i , bir eser ortaya ç kar labilmelidir (Saban, 2004:257,258). Yukar da belirtilen rehber ilkeler göz önünde bulundurularak gerçekle tirilen Proje tabanl ö renme yakla m nda çok daha verimli ve nitelikli bir süreç ortaya ç kacakt r. Söz konusu rehber ilkeler, olumlu özellikler ve ö renenlere kazand r lacak becerilere bakt m zda süreçte ö rencilerin etkin kat l mlar yla derinlemesine ö renmeleri, duyu sal, bili sel ve sosyal yönlerden geli melerini sa lad görülmektedir.
Proje tabanl ö renme yakla m na ili kin birçok örnek verilebilir ama bu projelerin en iyisi eklinde nitelendirilen örnek bir proje a a da verilmi tir.
yi Bir Proje ÖrneOi:
En iyi proje örneklerinden biri, Vermot’taki bir okulun fen s n f nda yürütülmü tür. Bu s n ftaki ö renciler, bir teleskoplar olmamas na ra men y ld zlar incelemeyi denemi lerdir. Bir gün laboratuar çal mas s ras nda bir ö renci, kendilerinin teleskop kurup kuramayacaklar n sormu , ö retmense, bunun zor olmakla birlikte mümkün olabilece ini söylemi tir. Bu konuyu bir konferans izlemi ve ö renciler sonuçta proje olarak bir teleskop kurmaya karar vermi lerdir. !lk i olarak bir teleskopta nelerin bulunmas gerekti i, nas l çal t , istedikleri tür bir teleskopu kurmak için ne çe it materyallerin gerekli oldu unu ve bu materyallerin nas l bir araya getirilece i (monte edilece i) ara t r lm t r. Bu bilgileri ö rendikten sonra da kurmak istedikleri teleskopu kurmu lard r. Kurma eyleminden önce kurmak istedikleri teleskopun türü ve gerekli materyaller üzerinde karara varm lard r. Bu proje s ras nda çözülemez gibi görünen sorular bu projenin parças olmu ama sonuçta gençler kullan labilir bir teleskop yapmay ba arm lard r. Yapt klar teleskopu kendileri kulland ktan sonra okulun di er fen s n flar nda bu cihaz n nas l kullan laca n da göstermi lerdir. Bu teleskop, imdi lisenin di er ö rencileri taraf ndan kullan lmaktad r (Clark and Star, 1968: 268,269; akt. Bilen,2002).
Bu örnekte iyi bir projede olmas gereken tüm özellikler vard r. Olu turulan ürün gerçekçi ve uygulanabilir ve problem çözücü bir niteli e de sahiptir. Bu proje ö retmenin rehberli inde ö renciler taraf ndan tasarlanm , planlanm ve yürütülmü tür (Bilen,2002).
Çoktan seçmeli testler, çoktan seçmeli maddelerden olu an testlerdir. Çoktan seçmeli madde bir problem durumu sunan bir madde kökü ile madde kökünü izleyen üç ya da daha çok say daki seçimlik cevaplardan olu ur. Madde kökü, bir soru cümlesi ya da bir eksik cümle olabilir. Madde kökünü izleyen seçimlik cevaplara madde klar ya da seçenekler ad verilir. Madde kökü verilen bilgilere göre seçeneklerden biri do ru cevab d r; di er seçenekler ise yanl cevaplar ya da çeldiriciler ad n al r (Tekin, 2004:147).
Çoktan seçmeli maddelerden olu an ölçme araçlar n n e itim sistemimizde yayg n bir kullan m alan na sahip oldu u bilinmektedir. Bu alanlardan biri de Fen ve Teknolojidir. Bu nedenle bu araçlar n geli tirilmesi önemlidir.
Test geli tirme, özellikleri önceden belli bir yakla kl kla kestirilebilen bir test haz rlama i i olarak tan mlanabilir. Test geli tirme bir süreçtir. Bu süreç birbirini izleyen ad mlardan olu ur (Demirel, 2003). Bu ad mlar ;
1. Testin (test puanlar n n) hangi amaçla kullan laca n n belirtilmesi,
2. Testle ölçülecek niteliklerin saptanmas , 3. Maddelerin yaz lmas ,
4. Maddelerin gözden geçirilmesi, 5. Deneme formunun haz rlanmas , 6. Deneme uygulamas n n yap lmas ,
7. Puanlama, madde analizi ve madde seçimi,
8. Nihai testin olu turulmas ve istatistiklerinin kestirilmesi (Baykul, 2000).
Likert Tipi Tutum ÖlçeOi Geli)tirme
Deneklerin ön plana al nd ölçekleme yakla m n n tipik bir örne i olan Likert ölçe inde, tutumlar ölçülecek bireylerin tepkide bulunacaklar çe itli ifadeler yer almaktad r. Tutum ölçe ini alan birey, benimsedi i ifadeleri i aretlemek yerine, verilen her ifadeye ne ölçüde kat l p kat lmad n dereceler içinde belirlemektedir (Özgüven, 1994, s. 334; Selltiz, Wrinhtsman ve Cook, 1981, s.418; akt. Tav anc l, 2005).
Likert Tutum Ölçe inin Geli tirilmesi;
Anderson (1988c, s.427; akt. Tav anc l, 2005) likert tipi bir ölçe i geli tirirken izlenmesi gereken sekiz basamak s ralam t r. Bunlar;
1. Ölçülecek olan tutum konusu tan mland ktan ve kapsam belirlendikten sonra tutum konusu ile ilgili maddeleri olu turmak için tutumu ölçülecek gruba benzer özelliklere sahip bireylerden duygu, dü ünce ve davran lar n anlatan bir kompozisyon yazmalar istenir. Toplanan kompozisyonlara içerik analizi uygulanarak, tutum konusu ile ilgili olumlu ya da olumsuz çok say da(100 civar nda) tutum maddesi derlenir ve yaz l r.
2. Yaz lan bütün maddeler bir ön denemeden geçirilmeli ve de erlendirilmelidir. Bu ön elemede ölçe in uyguland grup (hakemler grubu), ölçe in düzenlendi i (benzer) gruptan seçilmeli ve her maddeyi olumlu, olumsuz ya da nötr olarak de erlendirmelidir.
3. Bu grubun ço unlu u taraf ndan olumlu ya da olumsuz olarak bir de erlendirmeye tabi tutulamayan maddeler ölçekten ç kar lmal d r.
4. Bu maddeler ç kar ld ktan sonra kalan maddeler rastgele s ralanmal d r. 5. Bu ekilde olu turulan denemelik Likert ölçe i, ölçe in üzerinde geli tirilmesinin amaçland denek grubuna uygulanmal d r. Anlaml ve güvenilir sonuçlar n al nmas amac yla uygulanan grubun say s n n, maddelerin say s ndan birkaç kat (en az be ) fazla olmas gereklidir.
6. Her tutum maddesinden al nan puanla, bütün ölçekten al nan puan aras ndaki ili ki katsay s hesaplanmal d r (madde analizi).
7. Yap lan hesaplamalar sonucunda yani madde analizi sonucunda tüm ölçek puanlar yla, istatistiksel olarak manidar ili ki olmayan maddeler ölçekten ç kar lmal d r.
8. Bu ekilde Likert tutum ölçe i son eklini al r.
Yar( Yap(land(r(lm() Görü)me Sorular( Geli)tirme
Proje Tabanl Ö renme Yakla m nda süreç ve ürün birlikte de erlendirilir. Bu nedenle bu ara t rmada süreç de erlendirme k sm nda; ö rencilere yar yap land r lm görü me formu uygulanm t r. Böylelikle Proje Tabanl Ö renmenin tümel de erlendirme sistemi tam olarak uygulanm olacakt r.
Betimsel ara t rmada en s k kullan lan veri toplama arac olan görü me kullan lm t r. Görü menin; nitel ara t rmada en s k kullan lan veri toplama arac olmas n n nedeni bireylerin verilerini, görü lerini, deneyimlerini ve duygular n ortaya ç karma yönünden güçlü olmas ve ileti imin en yayg n biçimi olan konu may temel almas d r (Y ld r m ve Eim ek; 2005). Ekiz (2003) göre görü me, insanlar n neyi ve neden dü ündüklerini, duygu, tutum ve hislerinin neler oldu unu,
davran lar n yönlendiren faktörleri ortaya ç karmay sa layan bir veri toplama arac d r (Ekiz, 2003).
Stevvart ve Cash (1985; akt. Eim ek ve Y ld r m, 2005) görü meyi, "önceden belirlenmi ve ciddi bir amaç için yap lan, soru sorma ve yan tlama tarz na dayal kar l kl ve etkile imli bir ileti im süreci" olarak tan mlam t r.
“Görü meler, uygulanan ‘kurallar n’ kat l na göre: yap lanm (formel), yar yap lanm (yar formel) ve yap lanmam (informal, serbest) olmak üzere, üçe ayr labilir.” (Karasar, 2005). Görü melerin ço u yap lanm ve yap lanmam uçlar aras nda olur. Bu tür görü meye yar yap lanm görü me denir (Karasar, 2005).
Yar -yap land r lm Görü me Metodu;
Bu metotta, ara t rmac görü me sorular n önceden haz rlar; ancak gö-rü me s ras nda ara t r lan ki ilere k smi esneklik sa layarak olu turulan sorular n yeniden düzenlenmesine, tart lmas na izin verir (Ekiz, 2003).
Görü me formunun haz rlanmas nda önerilen hususlar; 1. Kolay anla labilecek sorular n yaz lmas
2. Odakl (spesific) sorular n haz rlanmas 3. Aç k uçlu sorular n sorulmas
4. Yönlendirmeden kaç n lmas
5. Çok boyutlu soru sormaktan kaç n lmas 6. Alternatif sorular n ve sondalar n haz rlanmas 7. Farkl türden sorular n yaz lmas
8. Sorular n mant kl bir biçimde düzenlenmesi
9. Sorular geli tirilmesi sürecine önem verilmesi (Y ld r m ve Eim ek; 2005).
Nitel ara t rma yöntemi olan yar - yap land r lm görü me formunun analizinde bu ara t rmada içerik analizi yap lm t r. !çerik analizinin amac toplanan verileri aç klayabilecek kavramlara ve ili kilere ula makt r (Y ld r m ve Eim ek; 2005). !çerik analizinde, birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar
çerçevesinde bir araya getirmek ve okuyucunun anlayabilece i bir biçimde düzenleyerek yorumlamakt r (Y ld r m ve Eim ek; 2005).
!çerik analizi için de yar yap land r lm görü me formlar okunup, kodlamalar eklinde de erlendirilip ve daha sonra kodlama güvenirli i aç s ndan kar la t r lm t r. Y ld r m ve Eim ek (2005) bu tür nitel ara t rmalarda en az %70 düzeyinde bir uyu um yüzdesinin olmas gerekti ini belirtmi tir.
Senaryolar( Olu)turma Süreci
Ö retmenler, anlaml , ö rencinin ya am na dönük, ö renciyi dü ündüren, ara t rmaya sevk eden, birlikte çal ma becerisini geli tirecek ve müfredat n da n kl n toparlayan senaryolar haz rlamal d r. Böylelikle birbirinden kopuk görünen müfredat yap s içerisinde disiplinler aras ili kilendirme yap lm olup, ö renciler için kendilerinin merkezde oldu u, ilgilerini çeken bir süreç yap land r lm olacakt r. Senaryolar n amac ö renci merkezli ve ö renciyi aktif hale getirerek ders i leme olana sa lamakt r.
Senaryolar geli tirilirken u kriterler göz önüne al nabilir: Senaryo;
1. Ö rencinin ilgisini çekmekte mi? 2. Hedefimize uygun mu?
3. Mümkün oldu u kadar çok hedefe ula t r yor mu? 4. Ö renciyi aktif ö retmeni rehber durumda tutuyor mu? 5. Ö renci seviyesine uygun mu?
6. E lendirici mi?
7. Tüm ö rencileri ayn anda aktif tutabiliyor mu?
9. Ö rencinin günlük ya am ndan ve günlük ya am nda kullanabilece i bilgi ve becerileri geli tirici mi?
10. Ö renci senaryonun sonunda i ine yarayan bir ürün elde ediyor mu? Senaryo Haz(rlama Basamaklar(:
Hedef
Hedeften haberdar etme Merak uyand rma
Senaryo özü eklinde ifade edilmektedir.
Bu bölümde ara t rman n problem durumu, problem cümlesi, ara t rman n amac , önemi, say tl lar, tan mlar ve k saltmalar yer almaktad r.
Problem Durumu
Proje Tabanl Ö renme ö rencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma ve i birli i içinde çal ma, sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci geçirmeleri bak m ndan önemli görülmektedir. Ö rencilerde bu sayede tasar geli tirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayal bir ö renme anlay olu turup, ö rencileri merkeze al p gerçek ya am durumlar n s n f ortam na ta yarak projeler etraf nda ö renciyi çal t r p yaparak ya ayarak ö renmenin sa lanmas söz konusudur.
Yukar da belirtilen özellikler kapsam nda; ö rencilerde süreç içinde ve sonunda bir proje ortaya koymalar için bir tak m becerilere sahip olmalar gerekir. Projeyi gerçekle tirecek olan n yani ö renenin merkeze al nd bu yakla mla; ö retmeyi de il, ö renmeyi vurgulayan, gerçek anlamda “ö retmenin projesi” de il, ö renenin kendi ilgi, ihtiyaç ve beklentilerinden yola ç karak ortaya koyaca “ö renenin projesi” olmas söz konusudur.
Bu nedenle ara t rman n problem durumu; Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisini incelemektir.
Amaç ve Önem Ara)t(rman(n Amac(
Bu ara t rman n amac ; Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisini belirlemektir.
Ara)t(rman(n Önemi
Korkmaz ve Kaptan (2001)’na göre proje tabanl ö renme yakla m ; bireysel ya da küçük gruplar arac l yla do al ko ullar alt nda ya ama benzeyen bir yakla mla problemlerin çözümünü amaçlayan bir ö renme yakla m d r
Projelerde; ö rencilerin genellikle somut bir ürüne ula mak için bireysel veya küçük gruplar halinde bir görev üzerinde uzun bir süre çal malar n sa lamak esas al nmaktad r. Saban (2004) projelerin temel amac n , ö rencilerin kendi ö renmelerinden sorumlu olmalar n , onlar ba kalar yla i birli i içerisinde çal maya sevk ederek dayan may ve sosyal becerilerinin geli mesini sa lamay hedefledi ini belirtmi tir.
Bu yakla mda; genel kavramlara, dü üncelere ve bir disiplinin ilkelerine odaklan l r. Proje tabanl yakla m; gerçek ya amda kar la labilecek probleme ili kin çözüm yolar n in a etme, disiplinler aras ba lar n kurulmas yla çok daha anlaml ve bütünle tirilmi bir ö renmenin gerçekle tirilmesini temel almaktad r. (Yurtluk, 2005; ed. Demirel,2005).
Bu nedenle bu ara t rmada Fen ve Teknoloji ders kazan mlar merkezde olmak üzere di er derslerin ilgili kazan mlar aras nda ili kilendirilme yap lm t r. Ö rencilerin, tüm ders kazan mlar yla ilgili olu turulan genel ve alt senaryolar çerçevesinde çal mas sa lanm t r.
1998 y l nda gerçekle tirilen Timms (Üçüncü Uluslar Aras Matematik ve Fen Çal malar ) s nav na 38 ülke kat lm t r. Türkiye 38 ülkeden 33. olmu ve uluslar aras ortalamalar n alt nda kalm t r. Ayr ca Türkiye Fen Bilgisi programlar nda bilimin do as ve bilimsel ara t rmaya verdi i önem aç s ndan da birçok ülkenin gerisindedir (Ba c -K l ç, 2003). Bu nedenle, Fen ve Teknoloji dersi merkezinde uygulanacak Proje Tabanl Ö renme yakla m n n ö rencilerin ba ar lar n artt raca dü ünülmektedir. Bu süreçte ö rencilerin ders kazan mlar nda yola ç karak olu turulan senaryolar ö rencilere verilecek ve ö rencilerin kendi
ö renmelerinden sorumlu olarak zaman iyi kullan p, arkada lar yla dayan ma içersinde Fen ve Teknoloji dersi temelli Proje Tabanl ö renme modelinin uygulamas gerçekle tirilecektir. Ayn zamanda ö rencilerin ö renme yakla m ndan kaynaklanan ö renmeye ili kin olumsuz tutumlar n , korkuyu ve kayg y da ortadan kald rarak ö rencilerin ba ar lar n n artaca da ayr ca dü ünülmektedir.
E itimin kalitesini art rmak ve ba ar y sa layabilmek için ö retimde kullan lan ö renme yakla m ve modelleri önemlidir. Ayn zamanda uygulanacak bu yakla m ile ö rencilerin tutumlar na da bak larak ö renme-ö retme sürecindeki bu yakla m n ö rencilerin tutumlar nda bir de i iklik yarat p yaratmad n n da ortaya konulmas önemlidir. Proje Tabanl Ö renme modelini gerçekle tirecek ve ö rencilere yol gösterecek olan ö retmenler bu konuda yeterli bilgi donan m na sahip olmal ve ö rencilerin en etkili ve kal c ekilde ö renmeyi gerçekle tirmelerini sa layabilmelidir.
Bu ara t rma; ö rencilerin belirli hedeflere yönelik bireysel olarak kendi ö renme süreçlerini planlad klar , ara t rma ve i birli i içinde çal ma, sorumluluk alma, bilgi toplama, toplanan bilgileri örgütleme becerilerini geli tirmeye yönelik süreci geçirmeleri bak m ndan önemli görülmektedir. Ö rencilerde bu sayede tasar geli tirmeye, hayal etmeye, planlamaya, kurgulamaya dayal bir ö renme anlay olu turup, ö rencileri merkeze al p gerçek ya am durumlar n s n f ortam na ta yarak projeler etraf nda ö renciyi çal t r p yaparak ya ayarak ö renmenin sa lanmas söz konusudur.
Bu yakla mla gerçekle tirilen ö retim, ö rencilerin üst düzey becerilerini ortaya ç kart r, senaryolarla ö rencinin motivasyonunu ve ilgisini canl tutar, kendi ö renmelerinden sorumlu tutar, disiplinler aras ili kiyi de sa layarak ö rendiklerini tüm dersler için ili kilendirme yapmalar n sa lar ve günlük ya amdaki olay ve durumlarla ili kilendirir. Böylelikle ö renciyi merkeze alan; ö rencilerin sosyal becerilerini geli tiren ve en önemlisi onun ilgi, ihtiyaç ve beklentilerini kar lamak için kendisinin yarat c bir ekilde ortaya koyaca üründen olu an yap da olmas ile tamamen etkin ve kal c ö renmeyi sa lamas d r.
Ayc ca günlük ya am nda kar la t problem durumlar nda bilimsel süreç becerilerini kullanarak alternatif çözüm yollar n da ortaya koyabilecektir.
Bu ara t rma da ara t rmac taraf ndan ö retmenlere yol gösterici nitelikte içinde zaman takviminin ayr nt l verildi i bir ö retmen kitapç , süreçte ö rencilerin yararlanaca bir ö renci kitapç da olu turulmu tur. Proje Tabanl Ö renme bir süreci kapsad için ö retmen ve ö rencilere yol gösterici, bilgilendirici bu kitapç klarla ö renme-ö retmen sürecinde kar la labilecek olumsuzluklar , zorluklar en aza indirmek planlanm t r. Ö retmen ve ö renci kitapç klar iki ayr kitapç k eklinde ekte sunulmu tur.
Proje Tabanl Ö renme ilgili birçok alanda çal ma yap lm t r. Bu ara t rman n Fen ve Teknoloji dersi merkezinde yap lmas , senaryolarla ö retimin olmas , ö rencilerin eri i düzeylerini ve bu yönteme ili kin tutumlar na etkisini ortaya koyma yönünden farkl l söz konusudur.
Bu ara t rma ile ö rencilerin;
• Do al dünyay ö renmeleri ve anlamalar , bunun dü ünsel zenginli i ile heyecan n ya amalar n sa lamas ,
• Ara t rma, okuma ve tart ma arac l yla yeni bilgileri yap land rma becerilerini kazanmalar n sa lamas ,
• Ö rencilerin ö renmeyi ö renmelerini ve bu sayede zihinsel kapasitelerini geli tirmelerini sa lamas ,
• Kar la abilece i al lmad k durumlarda yeni bilgi elde etme ile problem çözmede proje tabanl ö renme yakla m n kullanmas ,
• Ki isel kararlar verirken uygun bilimsel süreç ve ilkeleri kullanmalar n sa lamas ,
• Ö rencilerimizin bilimsel süreçleri kullan p üretimde bulunmalar n sa lamas ,
• !lkö retim okullar nda projeye yönelik verimlili in artmas n sa lamas ,
• !lkö retim okullar nda projelerin daha yayg n ve kullan labilir hale gelmesi için önerilerin geli tirmesi hedeflenmektedir.
Bu ara t rman n amac ; Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisini belirlemektir.
Problem Cümlesi
Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisi nedir?
Alt Problemler
Bu ara t rman n temel amac ; Canl lar ve Hayat ünitesinde Proje Tabanl Ö renme Yakla m n n !lkö retim 5. s n f ö rencilerinin akademik ba ar ve tutumlar üzerindeki etkisini belirlemek ve ortaya koymakt r.
Bu temel amaç do rultusunda a a daki sorulara yan t aranm t r;
1. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ile geleneksel ö retimin uyguland kontrol grubu ö rencilerinin Fen ve Teknoloji dersi ba ar testi ön test puanlar nda anlaml bir farkl l k var m d r?
2. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ile geleneksel ö retimin uyguland kontrol grubu ö rencilerinin Fen ve Teknoloji dersi ba ar testi son test puanlar nda anlaml bir farkl l k var m d r?
3. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubundaki ö rencilerin ön test ve son test sonuçlar na göre Fen ve Teknoloji dersi ba ar düzeyleri aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
4. Geleneksel yakla m n uyguland kontrol grubundaki ö rencilerin ön test ve son test sonuçlar na göre Fen ve Teknoloji dersi ba ar düzeyleri aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
5. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ile geleneksel ö retimin uyguland kontrol grubu ö rencilerinin ön test sonuçlar na göre Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
6. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ile geleneksel ö retimin uyguland kontrol grubu ö rencilerinin son test sonuçlar na göre Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
7. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ö rencilerin ön test ve son test sonuçlar na göre Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
8. Geleneksel yakla m n uyguland kontrol grubundaki ö rencilerin ön test ve son test sonuçlar na göre Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
9. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ö rencilerin Fen ve Teknoloji dersi ba ar düzeyleri ile
b) Okul öncesi e itim alma durumlar , aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
10. Geleneksel yakla m n uyguland kontrol grubundaki ö rencilerin Fen ve Teknoloji ba ar dersi düzeyleri ile
a) Cinsiyetleri,
b) Okul öncesi e itim alma durumlar , aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
11. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ö rencilerin Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar ile
a) Cinsiyetleri,
b) Okul öncesi e itim alma durumlar , aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
12. Geleneksel yakla m n uyguland kontrol grubundaki ö rencilerin Proje Tabanl Ö renme yakla m na yönelik tutumlar ile
a) Cinsiyetleri,
b) Okul öncesi e itim alma durumlar , aras nda anlaml bir farkl l k var m d r?
13. Proje Tabanl ö renme yakla m n n uyguland deney grubu ö rencilerinin Proje Tabanl Ö renme yakla m na ili kin görü leri nedir?
Say(lt(lar
1. Deney ve kontrol grubu ö rencileri ile uygulama süresince ders d nda ek bir çal ma yap lmam t r.
2. Deney grubu ö rencileri ile kontrol gurubu ö rencileri çal ma süresince etkile ime girmemi tir.
3. Ara t rma sürecinde kontrol alt na al namayan de i kenler her iki grubu da benzer ekilde etkilemi tir.
4. Proje Tabanl Ö renme yakla m yla ö retiminin gerçekle tirilmesinde kullan lan araçlar için ba vurulan uzman görü leri yeterli düzeydedir.
5. Uygulama sürecinde ö renciler ölçeklere içtenlikle cevap vermi lerdir. S(n(rl(l(klar
1. Bu çal ma, 2007-2008 e itim ö retim y l nda !zmir !li Buca ilçesindeki bir devlet ilkö retim okulunun 5. s n f ö rencileri ile s n rl d r.
2. Ara t rma, !lkö retim 5. s n f “Canl lar ve Hayat” ö renme alan ile s n rl d r.
3. Ara t rma amaçlar aç s ndan; belirtilen probleme ve alt problemlere yan tlar bulmas ile s n rl d r.
4. Yurt içinden ve yurt d ndan ula labilen kaynaklar ile s n rl d r. 5. Bu çal ma 9 haftal k uygulama süresi ile s n rl d r.
Tan(mlar
Proje Tabanl( ÖOrenme: “Proje tabanl ö renme yakla m ; bireysel ya da küçük gruplar arac l yla do al ko ullar alt nda ya ama benzeyen bir yakla mla problemlerin çözümünü amaçlayan bir ö renme yakla m d r”(Korkmaz ve Kaptan; 2001)
Senaryo: Ö retimde kullan lan senaryolar n amac ; ö renci merkezli ö retimi esas k lmak ve ö renciyi aktif hale getirerek ders i leme olana sa lamakt r. Proje Tabanl Ö renme modelinin temel özelli i di er disiplinlerle de ba lant l bir problem/senaryo üzerine in a edilmesi ve ö renci merkezli ö renmeyi temele alarak küçük gruplarda ö rencilerin birlikte ö renmeleridir.
Fen ve Teknoloji ÖOretimi: Fen ve teknoloji dersi ve bu derste gerçekle tirilecek Fen ve Teknoloji ö retimi ö rencilere fen ve teknoloji okuryazarl için gerekli bilgi, anlay , beceri, tutum ve de erleri kazand rarak onlar n gelecekte etkin bir ekilde i gören, bilinçli ve sorumlu vatanda lar olmalar n sa layacak bir penceredir.(MEB:2004)
Canl(lar ve Hayat Ünitesi: 2004 Fen ve Teknoloji Dersi Program , tüm ö rencilerin fen ve teknoloji okuryazar olmas vizyonunun gerçekle tirilebilmesi için program yedi ö renme alan n içermektedir. “Konu çeriOi ÖOrenme Alan(” ö rencilere kazand r lacak temel fen kavram ve prensiplerinin düzenlenmesi amac yla olu turulmu tur. Canl lar ve Hayat, Madde ve De i im, Fiziksel Olaylar, Dünya ve Evren konu içeri i ö renme alan nda yer almaktad r (MEB; 2004)
Test geli)tirme: Test geli tirme, özellikleri önceden belli bir yakla kl kla kestirilebilen bir test haz rlama i i olarak tan mlanabilir. Test geli tirme birbirine izleyen a amalardan olu an bir süreçtir (Baykul, 2000).
Tutum: “Tutum, bireyin kendine ya da çevresindeki herhangi bir nesne, toplumsal konu, ya da olaya kar deneyim, güdü ve bilgilerine dayanarak örgütledi i zihinsel, duygusal ve davran sal bir tepki ön e ilimidir” (!nceo lu, 1993).
K(saltmalar PTÖY: Proje tabanl ö renme yakla m
