Ferec Ba'deş-Şidde'de iki hikaye üzerinde bir gramer denemesi

S.Ü. Fen-Edebiyat ·Fakültesi E"deblyat Dergisi 1994 - 1995, 9. - 1 !). Sayı

FEREC

BA

1

DE

1

Ş-ŞIDQE

1

DE~ İKİ HİKAYE ÜZERİND~

·

BİR

GRAMER

DENEMESİ

Çok geniş bir hikaye geleneği olan Türk. mille.ti,. edebt tür olarak kar-şımıza . çıkan bu kabil, eserlerini dilden dile günümüze kadar . taşımıştır. ~u hikayeler kaybolma _. düşüncesi _. göz önünde -tutularak değişik zamanlarda, ge-_{. .}

leceğl gören bazı şahıslar ~ra~nda~.~azıya geçl.rllmiştir ..

. .

· .Bütün· edebiyatımıza mal olmuş eserl"erin pek çoğu kendimize ait · mah-suller oimakia i>ırnkte, bazıları da tarih ıçtn~e teqıasta bulunduğumuz .çeşitli ·

. .

. milletlerin dUinden kUltürümUze kazand!rılnıışlar~ır. Bu hikayeler, Türk~ye ka-.

zandınhrken, ·mensubu .· bulunduğumuz .dinin . ve k~ndi kültürümüz~n un-. surtanyla da-beslen~rek adeta mlllf. bir bünye elde etm.lşlerc;llr. İşte bu .çeşit eserlerimizden. biri de,_ burada ·iki hlkAyesl

üzende

:

bir

gramer denemesi yapa -cağımız. Ferec ·Ba'de'ş-Şi.dde {El-Ferec Ba'de'ş-Şldd~)'dlr. Ferec Ba'de'ş-Şlçtde'nın· .. lügat man~ı "zorll!kta~ sonra gelen kolaylık, kederden sonra.gelen sevinç"tır: . 42 bölüm(hikAye)den · meydana gelen Türkçe _. · Fe~ec

Ba

'

de

_.

'

ş

_.

-"

Şidd~

hf~yelel~rlnln kahramanları önce büyük b.lr sıkıntı ve .acılarıa·karşılaşırlar,

onlar-ın başlanndan felaketler geçer, sonund~ da karşılanna çıkan bir sürµ güçlüğü. yenerek rahat ve huzura kavuşurlar. Bu bakımdan bütün hll<Ayelerln muhte:vası ile ~serin ismi arasında büyük bir uygunluk oldu~ .dikkati çekme~tedlr." . . . .

Türk· edebiyatındaki . Ferec Ba'de'~Şldde. adlı eserler, , çeşitli kü- . tüpha~elerdeki _. nUshaların·ının istinsah tarihleri göz önüne alınırsa en geç. XV.

. .

asırdan lti.baren gör0hnektedlr{1 ) .

. ·. Eski Türkiye Türkç.esi'nin bütün hususiyet1.edni üzerinde . taşıyan:. gerek . imlası gerekse dili bakımından ihmal edilemeyecek kadar mühim. olan bu eser

hakkında

ilk dlkkatimi:zt çeken· Vambery olup eserin ·

kısmen neşrı~ı

·v~

şerhfni

.(Eski Osmanlıca Tetkikleri, Leiden, 1901) yapi:nıştıı:. Bu bilgiyi bize veren Thury (*) s .. O. fen.-Ed.ebly,ıt fü. TOrk DlU ve Edebiyatı B610ınD.

.

Jozsef

de _eser hakkında " ... Osmanlı Türkçesine alt eski ve. şimdiye kadar bize ma'lum olabllen iki eser daha vardır kJ bunlar da XV. asırdan ~almadır .. Birisi

'İkinci Sultan Murad' iamanlannda yani 142 l'-1451 aralarında ~-ücuda getirilmiş

. .

olan <Rum Selçukileri Tarihi>; _. diğeri _. de <El-Ferec _{. .} Ba'de'ş.;.Şidde> adlı _{. . .} hikAyeler . m~cmu'asıdİr" demektedlr{2), Yine Ferec Ba'de'ş-Şidde'ler· üzerine yazmış oı ..

ciuğu makal~iyle, eser hakkında ilk defa geniş bilgiler veren Şükrü Kurgan(3}, eserin

çeşitli

kütüphanelerdekJ

nüshalarını araştırmış

ve Türkçe

nüshaları ~ğı­

daki şekild~ tespit etmiştir:.

1.

İstanbul

Murat Molla Kütüphanesi. No: 1

ı

73.

898~ 1492'de istinsah

edilmiştir.

. .

. .

2. fstanbul SOleymahlye-Lalell Kütüphanesi. No: 1698, istinsah tarihi yok. 3. fatih (Camii) Kütüphanesi, No:3718, 972-1564'te-lstlnsah edilmiştir: 4. Üniversite Kütüphanesi, No.:284, istinsah _tarihi yok.

5. Üniversite Kü~Uphanesl, No_:460, 953-: 1546'da istinsah edllmlş. 6. Üniversite Kütüphanesi, No: 11.94, istinsah· tarihi yok. .

. . .

7. Ankara TDK Kütüphanesi, No:6118/6725, istinsah tarihi yok.

Şükrü Kurgan'ın tespit ettiği 7 Türkçe nüshadan başka, eser üzerinde

ça-.

.

.lışma yapmış olan Prof.Dr. Bilge Seyldoğlu ile Yrd.Doç.Dr. · Orhan Yavuz tar~ afindan da ·aç nüsha ·daha tespit edllmiştfr{4).

Bu

nüshalar da; Süleymanlye (fa-tih) Kütüphane~! 37'19 n~~arada kayıtlı 983/ 1575 istinsah tarihli nüs})a-, . · Ayasofya Kütüphanesi 3384 numa_rada kayıtlı 983 / 1575 istinsah tarihli nüsha ·.

ve .Atatürk Üniversitesi Merkez° Kütüphane~i Seyf~ttln Özege . Kitaplığı, Ağah · Sı_rn Yazmaları numara,.,94'te kayıtlı· olan eserlerdir. Bunlara bir de Konya İzzet

. . .

Koyunoğlu Kitaplığı . 11824 numaradaki . Ferec Ba'~e'ş-Şidd_e nüshasıri ilave edersek _şu ana kadar- tespit edilebile.o Türkçe yazmal~rıri sayı si· 11 •e çıkmış olur. ·

Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi Türkçe Ferec Ba'de'ş-Şidde'ler Eski Tür-. ·kiye Tü~kçesl döneminin dil

yadigarları arasınd

·

a

görülmekt~dir." Gerek dili ge-rekse im!ası bakımından söz k~nusu devrin bütün özelliklerini taşıyan eserin _

Hamldlye nüshasının 131a - 145a varakJarı arasında yer alan "Ez An Tem-·

. ' \ .

mlmdari-i Ens.Aı1 Ba Cinniy:in" (131a -f39a); "Ez An Deni Zen-i Am ve Habib-!'

AttAr-ı Qdci ve Duhter" ( 139b - 145a} adlı hikayesi üzerine bir gramer

ça-lışması (şekil hususiyetleri) yapmayı uygun bulduk. Böylece eserin dilini ve lkJ

· hik:iyesi~i de Türk okuyuq,ılara sunmuş olduk.

(2) jozsef, T.,_ ·on DöıpUncO Asır Sonlanna Kadar Türk 0111 Yadlgarlan· MIIIJ Tetebbu'IM Mec. , 11/4, lst.1915, ·

s.109-110. · _{.,._}

(3) Kurgan, Ş., 'Osmanlı Devrinde Mensur Hikayeciliğimize Aft Bir Eser', IDK-Belleten, Seri ili, S.4-5, Arikara

1945, ş,353·382. .

(4) Seyldoğlu, Prof.Dr.B. -Yıd.Doç. Or . .O.Yavuz. GüçlOlden Kol.ıyJıjA Kederden Sevince, Seçme Hikayeler, Kül

·-tOr Sak., Ankara 1990, s.7. · ' ·

27. HiKAYE

.. ··

Ez

·

An

·Temmlmd&rı.:.1 Ens&rı-

Bl

_

Cinİıiyln.

' .

131a .18

:

Rivayet

olundı kim bir gün emirü'l-m.ibnin1n·.cömer Raq.iyallahü ~Anh şu.hl) namazın ~ilup mescidd.e oüırurdı,.

Nagah

·bir .lJatutı· kifi .17 girüp geldi eyitdi:

ya

emırü'l-mü'minin benüm · ' bir' erüxn ver~ıd~ imdi bir niçe. müddetdür ki gayıbdur. H{ç yirde · · aciı .nif.6.nr belürmez. · ı·e -Benüm nafaiie.m

yo~

<aciz ·ve fürümende'em ne ,buyurursın didi; <ömer R~ıyallıınü <Anh eyitdi·: i mindillü şabr eyle bir· münesib. 19· k.i§li bul8Iİl seni an.'a vire~ ben sana ata alam. didi. Ol ljatun kişi buyr~. s~~ün didi, cömer

. . . . . . * . .· .

beytü'l.-maldan n~e. 20 bu~dı, Yid~ (yıl) .oturdı;

Yidi

yıldan-

·-ş~nra_

ol ljatun. ki~i girü-Cöme~'e.

ğeldi, ~ladı,

eyitdi: Ayr~

şal;>r

_ idemezem didi. 21_ Kiç:i

kişiyem:

ki~se gerekdür ki.

başuİn~

firte

. . bana ~e~at . ide:. <öm~r eyttdi: çün yidi yıl oturdun ni~a."l

. bulmad'un ~2 imden gtrü seni ere

virıriek

olur didi. An~an (Ömer ·. eyitdi: Hiç ~ellülenxrii~ kimsen

·

var

mıdur didi. Eyitdi{ Yo~dur 28 didi. Bir. . ceme.~e.t geldiler ol ·lje.tunı_ . yal:,.fıle.clıler·;· .. c_ömer 13 lb

R

0

0Qıyailah~ .

CAnh yöni~i cema(a~e. d.öndi eyitdi: Sizden .1 kimse.

*

· var mı ki. bu be.tun kişiyi cavratlığe. ~e.bül ide didL Ta ben mehrırti beytü'l-maldan vir~m didi. Bir yigit çıı,:~ı 2 anı ~ab'lll itdi: Mehri beytü,'1-maldan ödendi, ~d:ı nikt\l:ı bağlandı ·gtce aldı. Yigit evine · g~ldi, . girdi ..

cum

ca · gicesi -y-tdi

:

a

ve oı ·yi.gid

illi

·

cadeti

cum

ca

. . . .

g·icelerini ihya itmeg-idi. Yatsu namazından sonra 1}.atw'l Eibdest .

. ·. şuyın

alma.ga

çı~dı. Oördiı4_ l)ayıtda bir· münk~r ve· ~ekruh şüretlü kifi \urur; ~ırn~ları uzup, gevdeşi ı,:ı_llu; çağırdı edeb-ıle 91.ev Ei.

issi l}atun· ki~iyi' oJ,:ıdı: Bu tıatun: .kt~i ol şureti ol :l:ıö.leti

göreli

_

·

..

-~or),:dı; Endmııne. lerze düşdi, eC\lzübllle.h

e

.

ne:..kişi~in didi; bu .. evde n 'ist~rsin dfdi, Eyitd'i: .Erünem·. Tem mim 'em . ~Amm ü~ .

oğliyam didi. Oğlanc~lar atssıyam · didi. ijatwi eyitdi: cAce,b 1

l;laldur erfun gideli yidi

yıldur

~aber.

be(ür,m~<:fi;

ştmdi

ki c1d~et . ~utdum eve halel getürdüm, Bir cinnl geldi· erüiiem dir 8 taft budur ki tam

yolından

gelür. ·Temmlm çün <a~at sözini_i§itdi; muztarıb eldi; an:dıe.r

içclt

ki ol yidi 9 yıldan·

beril

ğa.yıh olanam:;

senüfı erimem; oğlanc'*larun atesıyam

ve

olam.

ki

her

~t

senüfi

~~ydun eksügili'ı. görür~üm ıo s_eni. m~!.ı=at iderdüm -didi.

., _cAvrat eyitdi: Heyhat ne söylersin benüm erüm gökçek idi,

·

~ılsuz-ıdı,

· m~tefem idi sencÜ~yin 11 div midi'; var yoluna git ·

.· . . . .

·beni eyüm içinde ~or~ıtma didi.. Oğlanc~l~·bilmeditı üstünüze

şu

dökcli:se

ış~arle.ye.vuz

-

ayr'*

'12 itmeyeler; evi pakize: tutala.r ·

didi. Er .. eyitdi; .. Hey bu· ne sözdür didügü_iL sen benüm

cavre.ttiınsın, fulan ~ızısın-~e.rdaşlarufı 13 ğazade. resül ön.inde

öldiler °didi, CA~at eyitdi:.

Cinnılerden

bunun gibi

tıaber

cacab

. degill ·qidi. Er eyltdi: Vall~i 14 ··e~iliiem · didi. cAvra_t eyitdi: .Temmım1_{im ·bu ~eder ~ılı yo~~ıdı}

_ki

_{senüfı ver didi. Er eyitdi: Ben} · ~anda-y-ıdugwnı ve ~andan geldügimi bilse~ 16 böyle dimezdün

didi. Tanrı h~~ı vü. Ravze.-i ~1:lıl;ı_ammed h~~ı ''erüfıem er'iµıem" .

didt. Bular ~urup l).uccettle~ürler-idi. Eve yen~ gelen

er

tµrdı 16

\ .

.taşra çı~dı gördi ki cavrat bir er-ile müna;are:d.a turmı~-durur;

Cüva.n, Temmım üzerine çağırdı: Hey ne, ki~isin evümde 1 7

n!istersin didi.-.Temmim eyitdi: Sen ne ki§isin,

benüm

evümde

n 'istersin; · ev ·e-vüİn, .

ca:,;re.t

cavratumd ur d~_di. Bu . babda .. ço ~ .

· müc~ele mübahaşe 19 geçdi. ljatun eyitdi: Müna;ara ~ t i degül,

dükelüniüz _. bir yirde _. · ·.bile _. . _. oletlum; · şabtil;ı eıpırü'l-mü'minin _{. ., .}

cömer ~atın~ varalum 19 ne buyurur görewz ç:lidL A~dan

Temmim ve cüv!n bir yirde ya.tdılar şabal) turdılar abdest. aldılar

m~zgide· gitdile.r. Namıızı 20 :emirü1

l-müminin cömer ardında.

~ıldılar.

Namazdan

fariğ olıc~ Cü~-ı 'Enşari

cömer~ e ~yitdi:· Ya

. cömer d~. iıbu başı 21 örtülüyi m.Osülm~l~ nikehı'-y-ils ban~

virdün; l:Ju gice bu kişi geldi ev benüm cavrat benüm diyüp eydür·, .

ne

·buyurursın 22 didi. cönıer fe~mım 'üi't-~eıdini şo.rettni gör_di

· t~caccüb itdi eyitdi; dive beiızer didi. Teminlm. çağırch eyi teli: Ya.

emire1

l-mü'minin·' 23 d1v degülem, ademlye'm

ve bu

ca~at

cavrat_umdur. cöfuer eyitd.i: İki cavratiu . er gördügüm:ü.z . var I : 182e.

amma

.

iki-' erlü cavrat gördügümüz 1 yog~ıdı didi. Andan

_cömer cavrata.eyitdi:- Sen ·ne dirsin didi. .cAwat .eyitdi: Yidi

. yıldur zal;lm.et-i bi-_şüheri ç~kerem· bir.il 2

tam!m

bilürler dün beni bu enşariye .vir.düİ"l erilin budur. oı· ne

·

bneyüm

ne dir didi.

Te_mmim fery6.d ü

figan

_eyledi, .eyitdi: . Ya emirü'l-mü'minin S

sözümi dinle dıdi_; V~ıc_aya uğrayup-dururem, div degüJem,

adeiriıyem, Mulı,emmed M_u.ştafa'nun ~i;metke.rıyam, -4 seıiv.fı

~on~ınam, s.özümi söyleyeyin, dinle didi. cömer· eyitdi: Eyit_ ne

· dirs.in görelüm didi, Eyit~i: Bu <avr~t ben'(µri .l).al!himdur, 6 ·

'Ammum ~ızıdur, diliıyadan beni ilıtiyar itmişdi beni: ~atı'.

. . ..

idi ~öyle ki ·bir" dem görmese

_

cüvarıe o~urdı.

B~ de~ b.enµen ·5 ·.·

bhdr olmı§, seni bilmezem dir. Ye. emfrü'l-mü'minin, beri. bu. cavre.tı cige"r ~anı-y-ıla bisleyüp-dururem; tıfl-ıdı ki ben buni 1

evlendüm.·cAmmum kızıdur. Benüm ad.um Temmim'dür, atam adı

. l;labib'd:ili · didi. cö~~r eyitdi eger rast söylersen: eyit ki b~:

· · müddet"de 8 ~anda-y-ıduft

·

ve

·bu cavratı

n~e.süz

niçün. ~odaji

gitdüfı? Ele mul,ıte.c oldı, .. evlendürdüm didi. Temmlm eyitdi: Ye. 9

: cömer, rest eydürsin, ~im, elündedür;

amma

ben maczurem ki yidi

yıl

yir

altında

oldum, ~r yüzindemis~_em _10 ifti~ad mümkin ~la-y-··

ıdı, enun· ~aydın .yimege. ye.raya:..y-i.dı didi, cö~er çün bu sözi" işitdi, ar~a.sın dlvara yastadı on.ad· 11 oturdı, eyitdi: Ne Cacab söz . söyledüfı. Yir altında ad~mi ~ice olur dicli: Tem.xriim e~tdiı Valle.hi andan M~ammed Resulullah ·12 ruhı-y-ıçun· rast e;ydürem. Yüz bin c1bret s·erg&:eştüm içinde münderi_cdür didi. Ol de~ cömer

aşb,abı

13 eyitdi: Bu. ulu

işdür

,. turun

cAlı

Bin Ebi T~lib

~atına

varalum,

ta

ki

~u.el:Lvali ol

d~ı

bile didi.

Turdılar

~.(\II evi~e 14 . ve.r_dılar. cAfl'yi ~avte.-i Mutahhar-i Muş.tafe.'da -buldılar; cömer . CAfı'ye eyitdi: Y6. Ebe.'1-}:ıasen~ cacab i~ ~1c oldı.

/

Ali

eyitdi: 15 ~içe didi .. <öiner Cüvan.-ı Enşarl-y-ile "TemmJ~'in." diyeni ·gösterdi. • Ali ·Re4ıyalellahü c Anh T_emmım -i ijerzecL Sflını işidicek

·. eyitdi: 16 Allahü Ekber Allahü..Ekber, şa.d~te ya·ResO.lallahi didi. . Andan eyitdi: Ya ~Ömer evvelden aoire bunufi sözin :

l

1

dinl~ri1ek ·gerek_. .ki. Muşte.fe. Sallalahü. c;üeyhi ve· Selle~_. -._, b~iın _{.•. . .ı.} .l).alinden _• l).aber virip-duru.r,

amma

se.nmazdum ki 18 bunun ~udüm-ı .

val,::tına

.

i;i~e-y~idüm didi; Pes

TeniX:0:Im

'i ~rt.aye.

'.

al<;iılar.

·

cö~e~

ve·

cAlı

ve.

~al~

aşba.b

·

yöresine

üşdiler,

e_vvel

19

ol söyledi. BU:Iar tace.ccüb'.itdiler. Evvel ki.söze girdi,·eyitdi: i ~a~,

bilim

ve ag!li

·

o~un

ki ben Temmım bin }:ıabib~i 20 ~r~cI'yem, bu_cavrat l).alal

<avratumdlµ", cAmm~ ~ızıdur. Bir gice fulen yıl, fulart ayda,

'

fulan

fyışılde. 'ikimÜ2 tam 21 üstinde yaturd~, üyürdük. itü~ ol gice

b~a ğwıl becet oldi, turdum, temden ~ağ~ indüm, 22 şu bulam, yunam, .. t~~et.-ile

ya~am

.

didüm.: Ben Resul 'be.zr~tinden eyle·· .

ifitmiş-idüm ki ye.tıc~ tal:laret-ile yatm~ ._evla 23 ve efQ.aldür: ·

. Andan . eyitdi: I ~avm, bir

~aç

·

.V8Ji1iyyetüm vardu.r. Tutufı, 132b naft'dür; came-owabda cünüb yatman. 1 cünüb . yatana -~eytan

o~ı uğrar, ·came-1).we.ba girüp yanunuz ~oyıc~ ·Taft~ı adın di_le .getürüft! andan

ya~un

.

.

2

tam

üstinde cur.y!n, nesne· örtinmedin

. yatm~, didi; çün cömer ve cAf{ bu sözl.eri ifitdiler, hep bul'er

al;lbar-ı nebevfdür dichler. 3 Girçekdür bu kiş{ didiler,sergüzeşti •. söyle didiler. Eyitdi: tamdan· aşaga gusl itn;ıeg~ in:düg~de nam.-ı

. ' ..

_·4

ouda dimemi'şem, evJ,;:ati ~~anu-y-ıdı, J,;:o~~d

-um; ·gevdem ~ögüt . .

-yaprağı· gibi dit~edi. N.6gdh b'u cavr~tum ki im.d~ münkirdür. 6 B~n .

~eni" hergiz. gördügüm yo~ciur

dir .

.

Bir· s·o~.

gel

gel etyiedi,

tut

. :

·

· . didi. Sö:ti

tamam

olmadın bir niçe tağ gi'bi <afarıt f;I beni ev·

ortesınden J,;:apdılar,

he-vaya .iletdiler. Yir-ile_ ·gök

·

arel~ğıpda.

niçe

-tağiard~ niçe d~füzlerdeıi geçürdıle:i< .7·. c~ıbet bir denize

baturdıler, çı~erd~lar. ~den beni yir altına iletdiler, bişinci ~at.

yirde kafir cinnHe·r içtnde beni· 8

~e.lı

..;virdHer".

B~r

yıl ol

. tayife · . :

· ı'çinde · ~aldum; ·ne -~adar ~i d.üri~ürdüm.,. bir tarafdan ·bang..:i

,-nem~

ya

aviz-:ı ~~

i

~.xı'işid

.

~m

·

e·;afer

bulımazdum

·

, şabr

iderdüm

ve 01 ·

~e.yme

~ı4lı.J,;: . iderqüm. Nam.azumı. ~ıİurdum,. ~ur ..

an

· .

. · . ·o~ırdum.

Ta

bir gice n6.gah

·

10

.ayaz-ı <e:ı:Im işit4üm; temcid ve . ..

· tesbıl) ve fehHl

ve

t~~bir iderler. 'Mütel)ayyh.· oldum, kei:ıdüzümde · ·

eyitd.üm: cAcab ll-işdür,: bunca müddetdür ki bu m~~d-avan,·

hergiz ·b'1Iltiiı gibi avaz .ben~ ~ule.ğuma geldügi. ·yog-ıdı.

Bu

neyi·

ki

didilin 12

e.vazufi

ardınca.vardum; bir cem~~at gördilin; ·ı,:11ıçiar

.

!J.µn~üde

he~ tere.fa yügrifürler· ve

ol

kafir t!ytre°den.

ıa

.ki~i

-bu_lurlarsa öldü~ürler. Ba<zısın·i.

esir

1derler, ·meg~r ·Quıar

.ıİıüsülm6n ci~niler-imiJ; Buları gördüm-ise şabr idemed~~ °ı4

.çagırd~: Leilahe illallahü İVhll_ıammedün R~ülullahL Gördüm

bir

.

.

cem&.<e.t ~at

uma

geldiler; Sen kimsin didiler, 1

o bu

yirde .

bu

. kelime-1 ıehid~ti _kimden

ögdendüfı

didiler. Biz_. bilsevüz bu l:).al~ · : içinde sen ün gibi kişi vardur 16 bu·

ye.ne.

gehnezdük didiler imdi

1)61.üni bize xrı.a<l'Qm eyle _didiler, Kimsin, bu: yire nice aldı düşdüf:ı. • didiler.: 17 Ben eyitdim: Mu}:t~_med Muşte.m ümmetindenem. Div''

J,;:apdı

·benL buride.

bır~~ı

didüm. Sebebi bu

ki

.

terk-i ismu'l--lah : idi,

ci1ctüm

·ve bu ıe ~avro. .elinde· esİreµı didüm; beni nü~t

itdiler~ melikleri J,;:atına iletdiler. Beni gördi, lutf\ar ·eyledi, ~d~ . : ...

l)alümi 19 söyletdt. Söyledüm, ~1c· olanı didüm.

Ne

mtlletdensin

didi. Mul)~ined . ümmeUndenem • didüm. Devlet ·aj:ıuiı° ki, Mw:ıammed ümmeti -~la 20 djdiler. Andan melik ·şc;ırdı: Aduiı

nedili'. didi. Adum Temmim'dür .didüm;

~ah:ı

·

cinn1yan eyitdi: Ya

: . Temmiin. yam_an J,;:a~ eÜ,ne · d u~mi§lSin .

2

ı d1di, ağladı.

Mul)e.mmed-1 Muşte.B kerametine .. seni

bu

yirde ~oine.ze.m,

~uram, müsillmAplıga iledürem ·did.1. Aldı_ bent iline iletdi.. 22 Ya emirü'l-

m

ü'minin' ne vasf 1de'm

ki

ol melik bafte. ne in camlar idüpdür cez6ullah1:1

}J.~;~

.

diqi.. Ol

şah-ı

cinniyan

.23.

huYQr4ı

kC · her g-Q.n

namaz

~tı · olıc~. e~~ oJ,;:ırler-ıdı. Beni pl~-n.amaz

. . . .

138a idinürdt. Ben şale.vat ber.:.Mw.ıammed ftdügümce anlar

i

dalJ.i.

mütaba<at ve mu~e.t idüp bile şal_avat getürür~~r-ldi. Ben rüze.

294

... . '··

tutıce.~ ·an~er _. · de.lj.ı be.na muv!f~at iderlerdi ve 2 hemife _{. . .}

bana

. ~ur'an o~tdurdı, macn{sinf eyttdürürdi. Bh·

gün

melik-1 clnniyan · ·

~atınd_a bu Ayeti··o~ıdum ki 1_,.;W.·ı ,....ıı ;~~ı

,...;;

\;•tıJ ~.ıı"J ~ ·.i.JI ı:ı'

·

Çün. bu lyet

anun

sem cine degdi. · 4 nele itdi, zA!' z~ e.gle.dı

.

.

Ben .

. , de\.ıı eğle.dura. Bene. eyttdt; N·'ola oğle.nc'-*le.ruma ~ur'&n ögretsen <azı~ mtnnet ola-y-ı~:h o cÜdL Te~abbi.\l eyİedüm. Bir 'müddet.·

.ı

₉

i~rJnde. oldum. ı<~'6n ögı·etdüm;.şer6ytc ve·şer&yıt--ı müsülm6.nl-.

· ôgı·etdüm. şöyle ·5 oldwn ki·her ·if })a~ış olıca~ baiıa·tenriıayın~a,

. be._' nüm fetw.m. olmayınca ~at<· ıtmezl~r-~di. Bir gic·e melik

. . . .

lıi;metinde-y-idüm. Her· 7 babden söz söylerdiik, esna-yı sülıande.

b.erii

u~u

al~ış. Ravie.-i Rasülullah'ı g_örcİ.üm, :agla.d1:1m·. ünüm . · ·me.Ük

~ulegıne.

degdi'. 8 Ye. Temmim, niçün

eğlarsın

didi:.' M~ger .

blzüm şohbetümüzden Jl'.ıelü.f oldun didL Ben eyitdüm: Y6. m_elik,

~~şa-ki ben ~o})betüfiüzden 9 üşenmiş olem ki, b"1ie.:ol ~e.der lu\f

ve

merl)emet ·ki, idüp"'.(iurursız ki, şükrinden <acizeıri; eved,

·

bu .

. e.ğladuğum . sebeb.in 1 O şorarse.nuz oldur kl · düşümde

Rasülulla~'un Ravta-1 mübarek~s~n gördüm. ~em düşümde

ağlad~m; ~ev~umde.n 11 didüm. Melik. eyitdi: Y!. Temmi~

bu

yirden Re.vza-:.ı .Re.sülulle.h.'a ~e.ç yılcta. varurl~·, biiü:t Misin dtdi.

Bilmezem didüm. ·Meli~ eyitdi: Seksen 12 yıllı~ yoldur didt: B\.,

sözi i~i~i~ek ağlamağum -geldi, ~ladum, Ol-dem meltk eyttdi:

Mege~ · ~vüfıe, ·oglancu~le.runa 13 ~r-zumendst:n -didi. He'e

aı·zom~ndem

dtdüm. EyUdt: gam· ytmegtl ki

~a~

Te.'Al!,bunuii gibi ·

uı~ ve _ır~· yollerı biz~ ~~sa 14

w

~ın idüp-dur.',Jl', Göiܵiıt t,.oş ·

tut· ki beri· seni bir· <lfr{t eline virem ·ki,. seni ·üşe~diirmedin ·

ehestelig-tle 15 Hede_, u~u.da gör.dügün Rav±aı'i uyan~h~de. de.l}ı

göresjn didi. Andan elüme yapışdı. Bir denize iletdi, _Ol bal)run :16

p~ı!nı

yo~; içinde bir c_ezlreye vardu~, c~zire.tçinde bir ulu te~ var, ~er~ bir ulu ~alcaya benzer ·i9i mücevvef.:.tmiş . .17 ~apusı va.r · dem_ürden; mul)kem; ~u.fl üzerine· urılriıı~; buyurdı, ol ~apuyı·

. açchiar; içerü girdi, bile girdü.m, Ce.farlt görciüm. Bendlerl 18

bend ~Üne n:ıucatzeb· yatw·lar. ·Her birini . gö~di,. bularun ..

erale.rında bir siy6h sehmn6k <ifrite meli_k-i cinııty&n eyttdi: i 19

melcün, üzeründ~. benüm·bu ~ader-minnetüm vardur bilür misin

.didi. ~ıfrlt eyitdi: I Melik s·eniın b~~uil benüm i,izerümde ço~d.ur.'

·20 Bunca-kez ölüme .müstal)i~

oİdum,

tefeitul eyledim, ·tel)met.

eyledim

Azad

eyledim did.i. Melik' eyttdt:

H~m

gine ~imdi

hevesüm

. . . .

·. varduf ki 21·.senl ı\z&d eyleyem didi; <ifrit eyitdi:. N'ola

. ker~münden ne <e.ceb ·"!3 ğarlb ole.'didt,. Melik eyttdi: Yo~ yo~;_ şartum Vl\l'd ur I ol 2 2 şart

um

ytririe gelürse. ~derem I m utla~

sô)'1eİnedfun

·didi. c1frit, buyurun

ş~tufiuz

ned.ür, -'tutaluin didt. Melik eyitd~: Evvei

bu

ki; mWJülm6n

23

olesın,

.

endan .

bu

ki bu

müşülm&n 6demldür,· evine · iledesiri . didi. . _cifrit eyitdi: .

ı·asb Mösülm6n nite ·.Olm\ . aram ~ ol . bir 'işi idem l' didi.

Melik eyttdh ~aç. _s!<~td~- bu ·Medeni~. Medine'ye iledesin didi,'. Cffrlt eyitd_t:·

üç

sAC_atde il~de~ didi. Melik burı~em oldi.

Ah.d$n 2· ~afka eyttdi: I ·-t~mmlm bil-ki bu <tfrit

y&vuz

mel~ilndtir,

yavuz k6.firdür, ~omdur, gümr&hdur; ~or~are.m ki ge.dr tde_{. .. . .} ,·

·c:eJıdU.muzı 3 unı~a, lbttylt ıartdur. Ben san~ btr du<& ögredeyim;'

öl

cıfrİt~

:

süksühine

'bindOgün

~~t

0~1>'8:!!11~.; Hiç 4 6.fet

sefta

yttii,meye.

LAkin

Re.vza-1 Mükerreme'ye vardugunda Mul)ammecl

, Rasulullah 'a. seİ6.n(umı_. degiiresin ve <öm~r·e ve <AU'ye 6 ve cümle-1 şa.lj&be~ "Rıc;iwnu'llAht <Aleyhim ecme,<lne" ·selArriu,mı · ·degürestn: ~ eytdesin: ki bi~ tAtfe-1 cüml~-~üsülmAnle.ruz, 6

mu~hidlerüz, kümr-ıie. gice ~ündüz ğaı!~e.yuz; ·.btmmetünüz, ·

d

·

u<anuz

btz~-tle olsun:diyesin dtdt.-Te~e.bbül eyl~düm, Uş

RasO.lullah'.a ·1 ve size ol sel6mi degürdüm didL-~ômer

ve

cAIJ

ve s!ir şa})e.b~-1 kiram, redd-i sel.llm itdiler .. Ol melike d~C6. ~ıldı'ıeı·. Andan Temmim eyttdi: .. YA

E!

emlrü'l_-mü'ı~üri'In, melik-1 cinniy!n

. buyul'dt·, benüm iki ·gözümı beğhınıler .ve _ol du<!yı bana t;ğretdi,

" .. . . .

· eyitdi: Zinl)!r bu k~lim6tı ol:(ım~de. fütür 9 · eylem~ .·mutteşıl . . ·olpma)s- ardİnce.

ol ki

<ifrıt i~ltdilkçe -musal)baruii olsun dtdi. .Bir

iah;a g6.fil

old~unlayın ışün

bar~b

10 ?lür ..

·

su

kMlrüfi

mek~ınd

·

en

zln~6.r ·gafil olma didl. Bu nia~6mde. <örtıer

·

ve

<Ali eyttdller: Ye.

Temmım· ol ·_du<!Yl o~ı, i_fi~elilin -didiler. 11 Teinmlm bu du<&yı

o~~dı ki: ·

. : .

·,

;--

~-

~ ~

-

~

-

d.~

,...u•

d;'--t-

d,-.

~

,

~

d:•,L

~ ~

~

d;~

·

,.,.uı

<.1.~

. ' . . .

.

.

~ ,....ı,ı c l ; ~ ı:ıl:.ı-l',

J~·

'o: ~ ~ ı;.L;~ ,....ııı d ; ~ ~ ı.wı, ~)&.

. .

.

.

. . .

..

• -~ -~ '11 ı.r ı:,,

Ü'

1 t.l;,.,-;; IJ' . .,:.· ,J ,;,,l ı:,,-dal. ı:,, ı.:a,Jl..Jl At-~ ~ d;

. . . . ' ' ' .

. .

. · ~-

~

" ' .;I

,-.-ı-~

.

•

.

~

~ .§~,

Y!

eml~ü'l-~ü~minln, çün · bu

ducAyı ;ati

·eyledilin; ~e.lbüm~e ve

· lt~anumda_ berk°ttdüm·, 1~

mutt~ıl'o~iinega başle.dum

.

Ol d~m melik-! cin_nl, ~olumden yapı-Jdı. Ben_i gôtürdi, <ifrİtilli omı~mde.

~~eli

.

.

.

DerhA.l <ifrit şıçredı yil gibi 16 'hev!ya dökdt. Her ~ t bu

. <Jfritcİ.en .çirkin_, )f:or)f:unc; Av!z ı!hir

otur

,

ben d~cAyı ~Jpram,'

anun

!v&zını _.diiıdürürem ·

·wf

bu l.~

curlt

bent gMı ~e.ru ç*~ur ~ gMı

·e.ş~a · fndürür~ ~a.tı yiller Ü$tüme _esdürür ... Niçe te.gle.rdan;

J;,lşelerden, dery6le.rde.n· 19 geçürdi. Bir _. d~f'e. oİ .~e.dar yu~e.ru _.

.

.•

.

.

gitdi ki, melş.ikenilii tesabiJ:;ı. 8.'1/SZl i~idildi; çün ol ·avazları işitdüm, . ol. nağmeJer ,le;;etin 19 · aldum, rö.l_ıat oldum. Baglu gözü.mi .

·.· açduin, bir kez·. fil''iftehlerden )"8,ll~ · .. ba~çi uin1; gördüm, .

mekamlar~nde. turur.ler; kimi sücüdda,.

kimi

rükü.<da .. · 2 O Kimi .

t~~,

kimi ot;ur_,

T~rı

<~be.detine m~§lg'Q.ll~r! ~er biri

firişte)).

;

• elinde .bir pare od·tut~, enda çı~ari <ofe,r1ti ol odle.r-ıle. 2_1 atarlar.:.. ·

· ımış; c;.ün· anı· gördüm, ~or~dum; · §!Öyle ki .. _heybetden duca · . o~ım~da gafil d~dum.,}Jagah }?ir flri§teh bu <ifrite, ki 22 b~n .

omuzınd.ayam; bir. pare od atar I Cifrlt. öter J (ifrit ~arsalan~, denize

dü~er, beni bir· kenara bfragur. Ya emtrü'l-mÜ'.mi~in, çün

kend-üzimi 2.8 ol yirde gördütn:.

Mütehayyir

oldu;.o.; · .ca,ciz

.~eidum, Oir s&_Cat Jikr-t' ijud6.1

ya du<ajnı 0~1meğa ffie§gÜ} 13.4e. . oldum, Negeh ol eş~e.da l. görd~~ deniz yüzinden.bir ~U§ geldi

ki e.nun gibi gördügürn yo~. Gözleri ~ızil, ·~ane.dle.rı şaru~ endanu

.. ~§il, incikl.eride~irmi,.~arnı muoe.ttat 2 ~ızıl

ve

.

~

.

ve şeru ve·bu.

~uş bu şıfat-ıle. geldi, üstüme ~cindı ve min~e.rını e.gzume. şo~dı,

şu

dökdL hezar-ber

şekerde~ ~(tatıu

·

ve

mQşkden ~o

-

~uıu

ve ·

·~ardan ş_o~. 'Andan söze geldi;. ~Il) dil-ile eyitdi: ı Medeni::

göillüni

{ioş

tut· 4 ki,

Ş~

Ta'e.la. kendü re.l)met-ile

.

~lığa.dı

ve

seni . c1bret-i -lıal~. eyledi._ Senden sergüzeş.t ifidE:ler.: e.nu..vı-ıia.

ögütleneler, cibret

6

tutaler. Sen üşenmegiL uğre.ciuguna ~ü:ışein

. söyl~gil dit;li. Ben

·

~yıtdüm

:

I.

mübe

ş

fir

~

i

l)e.yr, ne.

ki;ıisin

didüm. ' .·Eyitdi: Bai'le. mürg-i Is})~ _. neb1·-s di;rler, ij~ Tac'e.J.a beni. bu

.. . "

deryaya müvekkel idt1p ·durur. Gfu.nrahlar~ ·_yt?l gösterürem,

ğari}s:lerı lJ.alaş iderem didi. And~ 7 eyitdi:

gam

yime,TanrıTa:=ala

. sene. ferec ve me-0-rec vir'1r 1'enrı 'ya tevekkül eyle; ol eyü görk

. emegiri z~yi< eylemez. d·idi. Andan . b~i'ia. yol

a

.

gösterdi,: a·en

. turdum, yoie. girdüm; gice gündfu gitdüin. Ne yidüm, ~e içdüm, ·

ne difUendüm. Mi~}s:ar ~

şuyı

·beni

lJ.oş t'utdı'.

9 ·su. müddet

tı;

.

ı

n

-

~e

. · kimseye ugreme.dum; ~ıı;-~ gün yüridögümde·n şonra bir mürgı~ara .

· ·yitiJdüm .. ~da, bir.çiabbe gördüm. AndanlÖ uiu heykel_ c~avarlar

d·e. g8rdügüm yo~; ~or}s:dum, ditrei:Him; yoiı.imı yaw ~uldiım,

·mütel)e.yyir_ }s:ald'1m, ·oı şalJ.s be.na' söyledi, eyitdi: i İnedeni 11

neden

uşend'(m~

beni· bilmez misin· didi; ·Yo~,·.did~. Eyitdü H~

· T~'ala kelam-1. ~adim münzeJinde. andugu,. dö.bbetü'l-e.rz didügi

. 12 ben

·

~~ın

.didi: .Ben eyitd~: Be.ne.

yolumı

göst~r,.gideyin

: did.üm, Eyitdi: Ben yol ~ilx::neze·m~ i§lbu tuşa git. Sana yol .·gö·steri~i : ·

·.13 vardur,. selıa ·

yol

göster_ürler. didi. Yiir'id ~,, gid~rek ~ir ~or}s:unç dereye ugrad.um, vir~. Hiç. 6dexn eşeri yo~ ve e.nde. ~ir ~aşdan_. . 14 yapılmış bine. var, ~apusı baglu, ·deyyar yo~, gölg~sinde

• ' . . ·.

. · . .

bi~az dinlen.:neg"~ otW'dwn. Nagah anaru otur ve üstüme

düşme

·

·lô diyü bir ün geldi.'B~dum, gördüm, bir .cifri_t oturur; ~or}:ı:dum .

.

· Eyitdi: ~or~ma, ben iş bunda. bir işe geliip-durur~, · imdi

yaluiiu:ze.m: 16 YalQftuz ben' ol ·i~i bS§arimazın. Bafia yard.ım eyle,

işüm

bitüreyi~~ · hem _se~ün ·

işilii bit~~yiİn.

Medine'ye,

evü:iıe

iledeyim. didi. Olsll:ll, ~idüm.

l

7 Amme .. muttesıl .ducamı o}s:ıram .

. Andan cifrıt eyitdi:

Beni

:

ş~}:ı:le. didi. Ben eyitd.ü~:. Seni nice.

ş~layayın _didüm. Eyitdi: Elürıe bir

~aç

18 bund~a

vire*1,

,

Bana .

. esbab-ı helakden nesne. to~ınıc~ sen bir 'bund~a-y~ıla _beni

vurasın, girü öglenem, m~şüdwn tıe.şıl 19 }ple.ı:rt. Andan senüii

m~şüdun ~aydınd~ olanı

didi.

Andan:

bir ~aç bund~a elüme

. / . .· .

virdi;· Bir }:ı:e.ç bundu1$a dag.ı ke~dü eline ·al.dı. Ben eyitdüm: 20 Ne

buyurdun-ısa ·tuta.ram, -lJ.i.ım~t iderem·. Ta sen m~ş.üduiia

yitişesin, beni de.J)ı m~şüduma yitiş.düresin didiliti. Ya emlrü'l~

mu'minın _21 çün' 'ifrıt benden vefa .~o}:ı:ısın· aldi. ümid-ver oldı, .

seviri_di; turdı: yüz J:ı:e.puya tutdı. Eiındeki bund'-*elardan ·bidsi:..y- .

ile· 22 11;apuyı J:ı:~dı, ~udret-i ijuda., ~apu ·açıldı, içerü gırdük; · ·

~apu' dÜılızind~ fki arslan bağlu gördüm. Biri şe.ğda_, biri 2:f şold~ ·.

· çün_ bizi gördiler, anrainega başladılar. Her :1:>i~ine bir · bu.rid-~a

134b . }).aval~ ~ıld_ı. Sa.kin oldıi_ar,· iler.ü yüridük, bir -~e.pudalJ.ı 1 peyda

, oldı. Evvelki ~apudan heybetlü ~ ·mw:ıkem gümişden dü.zilmiş,

üstinde ~uflı var, al tun. 'ifrit hır bund'*a dal)ı bu 2 ~e.puya atdı.

· Ol ~apu. dalJ.ı·açılcb,.içari.\ girdük. Bir meğera görd~, be-:ğayet gifr

ve

.

büyük; ilerürek yüridük, bir·

ulu

3. ırm~

var; gayet

sehmnek;

iki ~enarinda iki ejdeha,.

tağlar

gibi : yaturlar:. Bizi gö~diler,

_çözilmeg·e, · bize }).~le _{. .} ·4 itmege başladılar. cifrıt _. birer bundu.Jia dabı anlara atdı. Anlar delJ.ı ~iğ oldıler. Biraz delJ.ı ilerü yüridük,

bir mağara dalJ.ı 6 peyda oldı.- Evvelkinden ulu -ve giii;. ane.

·yö~eldük. Bir inen ca;ametlü ejdeJ:ıa ~ar~u geldi: Cifrit bir.

·

b~d~a-y~ıla

6 enun-de.{uyüzin d8~derdÜ geçdük. Miyan-saray'a

yitiŞ'dük, der i;ı divar gö·rdük; eltun·, gürtıi~; kerp'üçlerde~ yapılmış

7 ferş döşemişler. Altun, gümiş taota.larını rüh&.m yirine ·

sürmişler, bir şoffa düzmi~ler. B~yegı düzgün!'~. ve ol 8 şoffad.a bir , .

ta.ot var. Altundan yakuti

~ürlJ.ıle.

~alan çevahir-ile

~uraşşac

ve ol .

·. talJ.tuii üstinde bir ·şel)s g. ya.tur:. Nürından. ol nevaln-!üşen ol~ı~.

· Y!.emirü.'l-mü'rİıinin, ol ki~inüfi yiizine_ ·ne.;e.r itdüm; şa.I)dum ki ·

. hez_!r .ıo ~and_it~~ nür-ı pertevinden yandurup-dururlar; (aciz

. Ü fürümande oldum. 'tal;ıayyür m~a.mında, ·tacaccüb mek6nında .

. . ~aldum. Andan l l b~dum gördüm, ol ~atısun beşı ucmda 'bir

. . yılan-; .biri~, biri'

~era,

ğayet sehm.nAJder 12 tururlar.

Bu

~0-0sun

. .

136a.

·ce~edini ş~larl~. Bizi gördiler, biz.e

~8.1ci

itdiler. Ol dem bu·c1frit

birer b:up.d~ 8Jllara e.tdı; 18 lj~ ernri-y-ile b~~er·ını ~eldurmış-..

U~en . aşağe. ~oc;hlar ~ · s.~kin oldılar. Andan <ffrlt ilerü yüridi, ol

·.

,atışun 14 barmağındağı yüzügt çekdi~ h'em!n-dem bir .c~müd gibi yılen .peydl oldı. <tfrlt yiiztne btr dem urdı·. <tfrit_dilfdL

bl-büt

·

· oldı, lS Ben çün anı·

ol

.

hllde g'3rcİüm; <e.hd ögüme di!fdi. Bir bundw,;.a 'üst'ine ~ır~dum. ögt geldi, eyitdi: Hl ben 16 seni bu

gün-iç~ ş~lerdum. Af.ısenet yoldeşlı~ .eyledün. Ben--d~ı <&;ri.\m

dileyem didt. Am·m.! b.unı bil ki . bu .~abs Süleym!n 1 ·7. Peyğamber'dür, ~e.şduni ·oldur_ ·kı, yüzügt ~urlar8m; c&lemün

p!di~e.hhğı bafia müy,esser ola didL.Gönlümde ben eyitdüm: 18

-tutalum kL yiizügi. ~urtardufi ;. mülk san~ n·'ite, niüyeşser olıse.r ki · Süleyman ı.ı.u.ı 4)8..&. ~ ~ '1 tU ; ~ , 19 dlmiJ~ı;ir. Du<!--yı

nebi tı~~ m~büldür didüm. Andan·_ cifrit ikiııci· kez girü yüzüge verdı. Vüzüge ~e.d~layın ol yılan 20

giril

ana

·

evvelki.dem gibi · bir dem urdı. <tfrit dii§di, bI:-büf oldı. GirÜ· ben· bund~e.-y-ıl.a

~aldurdum.· <AJ.dı gelqi, be.ne: 2

i

!ferin oJpdı ·ve eyitdi: I dost-ı

, medenL l:l~~·un 'üz~rime '\,"8.Cib ?ldt,

yüzügi

alursam p!di~!:hl~ga yltürem didi_. üçünci 22 nevbe.t girü yüzüge ~aşd· )tdL çekdi.

·sarme.gtii'ı yöresine 'çı~e.rdı, h.emln. ·ıal);.e. _ol yılan gfrü bir derri urdı ci~It'.ili'ı 23 ~ine. Ol demden <tfrit öldi.yoğ-oldı. _ Yf! emlrü'l · -mü'minln,. ·c:urit'üi\. öldügln göricek .. ~or~dum, üstüme . 1 . · lerze ·. ve şe.<~a düşdi, ·. ·oı dem

ol

yılen be.f\a söyledi,

eyitdi: Ya. medeni, gördün mi' bu m_e~<ünı, .bu

<ffd

.

ti

n 'eyledüm dtçii. Eger.. sen 2 ümmet-l . Mu})ammed olmayadun saiıe.·,

de.lJ.ı görürdün: n'ld~rdüm didi. B_~n eyitdüm:.I Mer~de-i }ju,d!,

·b.e-})ürmet~i Mul_ıenimed bıma di ki, ne kifiSin? 3 Ben hergiz

bu

;ekilde ferr ü zib-ile yılen görçlüğüm yo~dur didüm;.Eyitdi: Tai\rı

. ftrtştelerfoderi bir. firl~teyem )d Tanrı benj. bu 4 nebin.ün cesedin

·· bekiemege ~omışdur; JpY6,inete-degin: bu mülk bun.un mülktdür .

. ·_ Hiç kimsenün. mülki ole.c~ degül

5

ve bu

yüzügt

bu

be.rmegclan

kimse ale.c~ degül. Ben ~~td~:

Bu

beni bupde. getüre~

cıfrlt ne-

,

kt~td'ür di~üm. Böyle olmaye.c~ 6 ife ~üru< eyle~i~ didüm. Eyitdi: .

Bular

yidi <tfrlt'~idÜer, · Süle~M 'a <asi-y~idiler I Süleyman

buları

~ahr b~ndine 7 J,:oymış-ıdı. Süleym6.n veffi.tınde.. IJel!ş bulaldan ber.ü buı~un gözleri, gönüHert, fikrlerL sevde.le.ri, yüzügt l:ı!sıf' tdi.\p btrıbırtn & 81.dürüp ~iri ~elmeg-ıdı. Bu ~encde altısı öldiler ~ nevbet bun1_.ln idi. Bu dal).ı ba,ına .degelden berü diklendi, )'Oldeşlerıne.·~avişd,ı, 9 ayru~ bu dsl)menüfi kimse üşendürücisi ~almadı didi. Ben eyitdüm: Ol Taii'rı l)e.~Jp ki se.fia bu. ~uç_lretf

,

virdi,. yol :göster; 1 O Bu yirden can umı alayın · çı~ayın did üm ... · Eyitdi: Ver_ ~ol <ifritüfi. yüzü.gini aı_.· Ol seiıa delil yiter. Bilende

ols~. uş· 11 bu

yana

ki. gidersin, ol, Cifritün evine ~rarSın·, cifritün senünle müşad~e.tın söyl~rsin, Yüzügi"l2 gösterirsin, seni lJ.oş gö~ürler_.

Rjcö.ye~

id.erler, ne~ne dimezler. Belki <ifrit keraxnetine S9n~ <ifrit '\18.Cdesine 18 yitürürl_er, ~ÜZ'Ü.kS\lZ V8rtırSap., . _. ne güman k~ _. seni_. :yitirürler. ·Andan gtrü ~ol _' b.und'*alardaiı._' . bilene. _.

bir J,:aç bund~a al, 14 çı~arken .bulduğun mekkare'i def= idesin . ...

d·icii. Ben aferin o~ıdum, <tfrıtün yüzügin e.ldum: Bund~alerdan

· aldum; Ql~dum. lö Belaları benadı~-ıla şe.'1tlum,_ .yola düşdüm

· .·

·

·

:

gitdüm. Giderken ·.bir ~~ gördüm, sevdüm,. ~at~a geldi. "Evia · __ 16 l~ke fe evla"_didi. Temaşa eyledüm.. <ibret gözi-:-y-ile .b~dum·.

· .cAcab m8-0,lü~ .gördüm; Andan· .yola girdüm, _gitdüm; ço~ 11

. . ' - ' .

·tace.bdan-şonre. bir yire vardum ki anda

t>-'al~

var

ve :$1\da l_ıüb· -', • ·=·· . şüretlü bir oatun gördüm;· bir köşkde. 18 ot~ur: Beni gördi,

çağ~rdi

;

eyitf::{i:. i

Mem1

;

s~nün-ile ·bile olan

cıfrit ~~ı

didi..-B~n ..

eyitdürii: Depelediler, '19 .öldi. Eyitdi:

çün

ol ije

~e.şd

itdi,, tehdid .

.

ve

n~Ihat itseii°e didi. Ben eyitdüni: Dal).me Süleyman'ufi-idüg_in 20 bilmezdüm didüm. 01 lJ.atun eyitdi.: Vallahi ben. ana ço~ .

· ·n~Ihat vird'!ffi,·

_nebıyullahd~r, eiıa

.facarruz itme

dıdüm

.

· 2 l

işitmedi; elhamdülille.hi .ki şö,iie oldı. Ben:.claijı. diklendüm, se~

. ~abı:.~urtıldun. Eger ·ve'l-<iya;ü bi'l-l~i _ol mel'ünufı. 22 m~şüdı bi~~ydi, ne . be~--~md~n can· ·15urtar.urdu_m, ri.e '.

~en

did1;· Be~ ·

1

·eyitdfun: l ljwoher,.

ne

kifiSil} ve 0~ 23 C~frhüfi n'eS1SiI). didfun:, .

Eyitdi: i~it; · sana · diyeyin dic;ii; eyitçli: ·. Ben · a.demiyem,

. . . '

: 136b . ·müsülm6riam. K_ütüb-i sabi~a.da-

i

o~ıdum ki 6l>,ir-i zamanda bir ·

p~ygax:n·ber ;6.hir olısai'·, e.dı Mu}:ıammed . olısar

ve anun

ümmetind~~ bir kifi bu_. m~e.ma ..

ug;

_

ayı:sardur.

Pes be·n 2 niçe mi.\.ddetdür bu .. hevese bu. ı;ayi-gahc.Üği. bekleyüp. munt~zır

otururam. İ~di

ki

geldüfı., hafta

di:

'Adun n·edür, ·x;imüfi

ümrr_ı.eti~in?

3

-didi. Beri_. eyitdüm: Adum

Temmım

'dür, :ümme{-i

. ·· · ... Mu}:l~med.'denem. Eyitdi: Mul;iammed zinde :mid_ü,r,

qicli.

Be·n

.. . . .

... eyitdüm:

l;I~

ciw.rına yiti~üp-durur dtdüm. 4 Eyitdi: Ebül:;>ekr.:.i

Şıddi~ diri mid~ didi. Yo~ didüm. Eyttdi: <ömer ve coşme.n

ve

<Ali zindeler midür dicli. Ben eyitdüm·: Gi~dügümde zindel.er-idi,

5

~imdi_l)allel'.in bibn~zem didilin.

Ol

lJ.atun

bu

kaleciyi heman-qem . . ki. i~itdi;

bat~agın ~eld~cı°ı:

"La.ilahe. ille.llahi. Muli~medün

Rasülull!hi" 6 ·didL. andan· eyitdi: Bil

ya

·

me~enL bi cifrit ki';·

yol4~undur, 01 · Cifrıtd~ .ki S.eni <av:ratufı tut didügi. ~ t °t'Utdl,

. . .

-

.

.

Bunda 7 g~türdL Budur ki ·benüm anamı Emrag· ~ızı Feril~a'yı cısa·

zamanında evden

seni

~apduğı gibi' ~e.pup bunde. getü.ı·d.1.

~armnde

:

ben bil~ ·.9· gelmişem

.

.

Ben.

bu

yirde vü~Ode geldüm, .

. e.mm& ademiyem. BÜ.yir lJe.l~indan .degüleriı didi. Ben eyttdüm: Anafı

bu

~te. ~elup--d~ur mı· 9 didüm. Eyitdi: Yo~, beni toğı.rdı. · ve öldt.·U~ yemmde.

medfüİ\edür

·didt. Gördüm bir. ulU:. ~alıp

·

mermer t~şde.n 10· :,ı,semi~ıe/ üı~rinde yezmı,!ar ki . . ...

'

.&lıô..

.

~

.uı

J,.. J

ı:,~~

,. i "·, \..

..ıli

~i ..

._t'.ı ,ı,

.

Bu beyti· 11 · o~idumsa ~ladum. Ol

k~şi de,tıt&gla~ı

.

Mu}:ıammed

.fira~ına yüregt~i te.ğl~dı. A;nde.n ):,en eyttdüm:

!

ljwoh~r, . . mü~detdür. ki 12 tı~nüm~ndan düram.: şad hez6r mihn.e't

üstümden ge·ç~i. işbu m~e.mden tı·el6ş ümidi. var mıdur. didüm .. 01

. ~at')n~kişi 13 eyitdi:'Gönlün.

lJo~

tut--ktol

Mul)emmed

kerAmetine . sen ün ·tedblrü.nt ideyim didt ve çare ve tedbi'r dtdügüm ·budur .14

. ki cıfritün y.üzügföi:. be.rme.ğ.uiie. g~çüresin, . tura/ kims~ye

. virme~sin, cifritün uş bunda ço~ yar!nlerı. vardur.· 16 Anle.ru~ · . birine diyem, ~eni' ileı:le,

evündf!

.

~oya. Vel&kin o yüzük. ucınden

. hi9. cifrltün sana elemi·. d·egmeyEf~ 16 ·.eved: 'ma~!m.une.

:vardugunıayın yü;üği

be.~a. bilene ve.ren

kişi

-

:,

:-

ne

.

vttibt d1çt1; . : Andan eylfdi: Re.vte.-i_ ·Mu~e.ddese··~· ~d~da 17 ·R.as'Olullah. -.

·

:r:e.rihıne.

~8rfU turup benden Rasülulleh'e. sel6ln' it didi. Emlrü'l..;

mü'mtnJn cömer'e andan cAH'.ye, cümle 19 ~~- l~e. sel~m

·-degür didt. ·sen· .eyitdili.n: Adunı· bilm~zem ·c11düm. Eyttd~; Şer.&.ytl.

Duoter:..1 FerI~e.•dur aduın didL Söz bu yire yitdükde 19 :<ömeı· ve ·

c Ali ve şe.1)6be · "ve ~~l'eyhe 's-sel6.m" diyüpL redd· . itdHer, Aferin ·

oJp~ılar. ·And~ çün ~l l)e.tun· kiİi ·bu t·edblrl -2:0 bana gösterdi~:

· · . ü.ı-nid-ver olc;lum. o·erb&l bir <ifrite çağırdı; gel didt. Btr.'ttfrİt geldi. H~;ir bar ·yoldeşum

21

cifrhdeı:ı meıcu.nter g~ldügil)leyin elüm ·. elin.e ·-virdi; Tlı bt gice bunı evin& ~e.vişdur dtdL Bu seiia virdügl ··

~rtıaneti

bana 2 2 ~etürivir didi. · Derl).6.1 · <tfrlt beni omu'ztna .

· bır~dı, sıçradı. Der-~t

tegle.r,

der~e.r, orman.tar geçdt.. Derya"

yı

muhit:·2·3

ortasınd

.

a birteğa

'

·

yitciük

.. f\nui). gibi ul~.

tağ

. gördügüm · yo~dur. Gözüm ana · toJpnduğınlayın "L:! il&he

ıaaa

·

illa'llah Mu}jammedü'r.-Rasüluİle.h" 1

dtdüm.

Bundan büyük t&g

.ola

mı

·ciidüm. .<tfrI~ bu

yi~e

gelicek

turdı,

eyitdt: Bu ibUs yiridQr, ben ~or~are.m . ki'

ege

r .

beni . bunda göre;·. 2 ~eni tuta.·

ljud!vendt_g&rumun yüzügini getfu7, ben dönere.m, gtderem dtdı. · · · Vfrmezlendüm, güc:-ile .e.ldı .. Bent .ol ytrde·-~odı gitdi-. Ben ol ~

teg

~atında n:ıütebe.yytr ~aldum. Andan kOhuiı bir-t8l'efıne. .b~dum· . . Bir·

m

·

egara

·görindi,. ileyinde_. . btr l)aym·e urılmış~ ·e.mm&. mağara.

".

iıJinden dütün 4 çı~e.r. Yalın çavar, _bendler silsileler avazı gelür.

Heybetden ~e.tı ~or~duın, amm~ gönlüm· c;l.iler ki }:ıal ne l).aldür

bilem ve ol lJ.aymede

o

kim· var görem-; ~artar~ ilerü yüridüm.

I\A"elik-i

cinnı

ögretdµgi

duceyı

o~idum. Kendili:üme urdum,

dalJ.ı

ilerü yilridiµn·.

B~d~,

gördüm,_her köşede 6 cifrıtler o~u.ru.rl~.

Her biri .bir d ürl ü şılretde bir neVC şıfatda bana nesne dimec:Üler ..

Yüridilin, dükelinden Zi§lt, düke~in~en ulu 7 .bir cifrite·

uğre.duni

ve

· bir pır görd~. Pil_l).ortumı gibi l}.ortum aşmış've deve

tudagi

gibi:

t~d~ aşmış,·

tonuz

·

dişi gil;:ıi 8 di'~ler çı~e.rmı~ racd gibi gümr~r.

Beni gördi, ~atına o)s:ıdı, Vardun), eyitdi: ~ medenL ~or~ma,

~atum.a gel didi;

~or~dum., varmadum.

9

~açdum,

il~rü yüridüm, ..

bir

agaç

gör.düm, ca.ıfm,

.

:ulu,

ol ~adar .budağı, yaprağı var ki, iki ..

~~yciari yire __ gölge ·bıragur. Ol e.gaı;: dipinde otu.rdum .. 10· Anda bir

· dıv dal:J,1 gerdüm. Başdan · ayağa ·degin zencir-ile mu}:lk_em

şe.rmıflar. Bir gözi ~ızıl, bir gözi. gök ve gözlerin

ün

çevresi ~~

gibi l l ·Jpzıl. B~n

anun

_

l).il~at-ı zi~tliginde. mütel;,.~yyir oldum.

Negah

beni gördi, eyitdil

ademi

misin didi;

he'e

didüm. Eyitdi: .

· BedbalJ.t

12

_'ademısin didi,_. . eyitdi: Kimüiı ümmetindensin didi.

. . . .

. · Ben eyitdür.ri: Mul)ammed·-i Muşta.fa cAley,hi's-selA.tü ve'ş.:.selını.

ümmetind~nem tlid~. Eyitdi: 13

Muı;aın:ı,ried

dünyaya viribinildi

mi _. didi. Ben eyitdfun: Vir!bidiler-_. idil~r didüm. Eyitdi: N'eyledi .

didi.

·

aen

eyitdilin: .Tebliğ~i risalet itdi, ~ericat i:ı;hör 14 itdi. ijal)r-ı

caıemi kendô.ye.rtıuti< eyledi,. didfun. Eyitdi·:

aii

dem henüz diri

midür dic;li, ·Be_n eyitdüm:

Yo~

i'

9-0irete gitdi didüm. Ya. emir 116

ü'l-mü_'minln, çün ol dıv benden bu

kelemi

.

i~i.tdt;·.tıurrem old~ . . .

An.dan eyitdi: Be;rü. gel; seriden l].e.ber şorayın. didi. ilerürek 16 .

vardti,rri. Bafia Mı~ste şor~h, eyitdi: ümmet-~ Mul)ammed·, dınde.

ne

dirler, ne .iJlerle_r · dıdi. Ben eyitd ilin: Din· ·ı:ı~dur, dirler; l 7

De.ima naxrie.z Jplu.rle.r! Cibadet iderler, didüm. Günde bi~-kez'ezen ·.:

o~ırlar. "La ilahe illallah, Mul)ammedü;n-resülallahi". dirler didfun,

18 Ol melcün b~ l)aberi· .i~idicek eridi, 'ölmege yardı. Andan be.na

. eyÜdi: Ya e.demı 90~ za}:ım·et . çe~mi1sin, . ço~ cacab nesne

·

görmifsin 19 didi. Eyitdi: çeşme-i zağar-ne b~dedür didi; nalJ.l-i

beysan nicedür ciidi.

:

Ben

~yitdürr{:

çe~~e

abaclandur

.

ve

n~ı-ştn

.

didürn. Eyitdü 20 Bı~~ek .bar!b olısarlar d~di.' An.dan çe.şme-i selvan.den şordı; cimaretdür, didüm. Ol eyitdi: Zemzem batıc~ ol

dab,ı batıs~du.r

·

21

didi.

Andan

eyitdi: Cih6.nda fesad eşikere olup

n~-1)~

_. 'h;an dökilmek, zina~

livata

ffiş

olm~. yalan

te.n~lı~

22

\ . .

virmek, ·l).e.mr;.ı ~ela.de içmek, cavratle.r ata binmek ~ic oldı mı·

. ' . .

dicH. Ben eyitdüm: Peyda olup-dur~,.didüm. B_u şen cevabumı .28

136b

· ·işidüp ol 1::ıendleri -y- ile zencirler i ~'/ -il~

na'ra vurdı. Keennehü · ·turup fes84a

gerindi 1. sündi ,,

segirtm~k . istedi.

Derl)al 1 _gördüm; iki· firişte- yeşil° to~lu_ geldiler. Oi rpelcünun ·

yüzine şöyle urdıle.r, eyitdiler: Ye. melcün, epsepı ol, henüz ~tı..ıiı

2 ·degiildür didiler.

y~

emirü'l-mü'minin, ol })ali

görüp

]s:açdum,

b~r gün bir gice .difıl_enmedin yüridüm, bir ulu ~aşra. irişdün_l; 3

Bir ·kerpüci alturı, bir kerpüci giliniş, kü,ngürele'r-i c~vahirde~,

~apul.arı gümişden,

ulu

~e.pusına

bir zümili'rüdden ~ufl 4

urıl:mı~,

.

üstinde ~ılmış ki. "La ilahe illaiıahü Muhammed~-Rasühtllahi; ·

La ilahe illaİlahü Adem şaftyyü:Uahi, U .il~e illallahü· İdris

ei

. reficuill!hi: Le. ilahe illallehi

Null

neciyyu'llahi, Le: ilahe· 111a116hü İbrahim haHlu'llahi, La ilahe illallahü. İsme.CÜ zebıhu'llahi, La· Üahe

• V ' . ' • - •

6 ille.llahü vac~o.b- İsrailu'llahi,. L! 116.he illallahii Yüsuf

sıddi'ku'llahi,

_{. .}

_.

_. Le. ile.he illallahü Müsa kelimu'llahi, 1A ile.he _{. . . .} 1· . illallahü .

etse.

rüljiı'llahi, ·La ilahe ·illallahü Mul).ammedün l)abibu'llahi." Da-0ı ol ~ufl üzerinde yazılmış .ki bu m~am~ gelüp 8

. ' . .

_bu ~e.puyı açmege. heves iden gerekd_ür ki

bu

adları oJpya. Yüzine

. ~arşu ~apu açıla.

Ya:

emırü'l-µıü'minın, ~la.rı o]5:ıdum, 9 ~e.pu

·

açıldı,

girdüm, kö~kler gördüm ki biribirin_e · ~a.r,u

yapılmı~,

·

~apulerındım p~rdeler eşılmı~. ·sündüsden, fstebr~dan _10 bir.

. . .

perde ·götürdüm. içerü gtrd\im: bir ev ,gördüm ki: büyüklügi,

gifi.ligi

bil).add ü

}:laşr

-

~~~ı yanına

ki b~dum, b~sw:;

gevde

1 l_ ya

gevdesüz baş gördüm. ~anlara bulaşmı~lar' tatnarla.rından ~anlar

· _ete yürir. Kimi bularun yigit, kimi ~oca; ilerürek yüridfun. 12 Bir

. ref:ref görd ürri, üs.tinde ço~ erenler, ca~atlar, oğle.p.l~, düzenler,

sündüs.den, istebraJglari oturµrlar. ·stri~biri-y-ile söyleşürler. 13·

.Bir ırm~ gördüm; ~ar, kenar·ında me.yide ~onmı~, dürlü _dürlü

te.ciunle.r; çağdan J:?irez nesne yimedüm-idi. ~lı~ eseri bende 14

zahir olmış-:idı. Oturdum, .ol te.Camdan bil§. garemetiı:ı b,oş yidüm ..

Bir gün gözüm bir dihlize tuş oldı; ]5ızıl alturıd~. 16 içinde bfr

·. ejdeha yatur, uyur. Hikmet c:~t\met büyük. Ya emırü'l-mü'minin, .

ana

4a;a.r eyledüm, gördüm·, alnında yazıiin-i~ ·ki

"J.A

ilahe l 6

illallah Mul;ıamtnedü_'r-rasülulle.hi". Öl-dem ~or~dum,. ~açdum.

Evden taşra çı~dum; çı~d~umlaym ~aptı yapıldı, ~ufl uruldı. 17

Ben yürimek. ardınca oldum. Giderken iki süvare ugradum.

Şa~al~uzlar, pakizeler, }:ıüb süret_lüler, heybetlüler, ı

·

a

siyesetlüler atların~· rengi· gillgün, tonlf:U'ı yeşili cimameleri ye~il, atları ayağı basd ugı yir yt~er~. Alınlarından 19 · n

ür

tamlar.

Atle.rı~ı ~vmek-ile yü.ritdiler. B~n anları ·gördüm·. ~aşrun islerin

ş·andum. Bana ~~ıyalar didüm. çün k.atuma geldiler. 20 selam ·

137a

virdüm.;· cevab virdiler, eyitdiler: Ya medeni, ·~orl5;:ma, bize d·i· kL. ~andan gelürsin? Bf?:Q

eyitdüm·:

i~bu .evden gelürem 21 didüm.

. . ' ' . .

JS:asrı ·tertı6şa itd'O,n mi, ·cacayibini gc'.)rdün ·nü cttdiler. He·'e gördüm didüm:. Eyitdiler:-1:~apuiar yiizine ~arşu açıldılaı· mı, d!diler. 22 ·Açıldılar didüm. ·Eyitdiler: Ne ümiı;lü ya medeni-, .senün canufi ki.

bl

yire

~dun,

}:i~ Tacru.a, ol yir~

varanı

~amuya

23

~oymaz dicliler. Andan eyitci'iler: · ~en Medi~e'den . inı. yitC:iüiı didiler ..

. .

· ·He'e didüm; ·· e>71tdiler:. Gönlili'iibo~.

tut

ki ferec .~aribdür 1

. didiler. Yüri, yolda ki§!i bulursui ki ·se~i .m~şada .. ·ve

murada

yitirür. :Ol kişiye bizden selam. degür, dostun cAbdullah, 2. ve .

mul)ibbüfi cAbdullah dueı ve şenli degürürler .'di didiler. çün

a:n1e.r~an ge~düm,.'bir gice güridüz yol

yüi'idfux:ı.

Bir

tıuh

3

fü

yigit · .. ·. gördüm k.i nam&z iııur; şe.br eyled fun ;,namazı ~ıldı. .And~ · s~lam

iyiı:diµn, cevab vt~di, ·eyitdi: Medine'de~ yaw var~ 4 satı misin

didi, He'e ·didüm; Eyitdi: Yüri ·yolda .ki~i bulursın ki, sana

yo!

. . ' . . .

göstere didi. Andan-dal).ı geçdüm. Bir. gice gundüz ·Ei. yüridüm, bir

cım~elü

kehl

O,OŞ ıekl kişi

gördüm. Yöresine ded Ü d'am ce~C

olmı~ltll'. Tafirı'~ ~ullı~ 6.·ve cibadet iderler. Sele.~ ıri.rdüm, ·

sel6mum red eyle_di, eyitdi: ~edine'den .. giden yitük sen misin

didi.'He'e didüm,·eyitdi: 1.ilerü yüri, ki~i

bulası~,

sana yol göstere.

· dicii. OJ.yirden·girü bir gice bir ~gün~üz yüridilin, bir

mürgıze.ra

yitiıd·üm·. 8 ·~l ll?,ürgıze.rda bir mil).rab düzmi~l~r .. Mil).r!buiı yör~sinde yazmı~lar. k( '.'La ilahe illall.e.hü · Mul).ammedü'n~ ~asülullahi1

' ve .oi xpil).re.bda 9 bir kifi. taze

yaşlu

,

tıO:b

~O.ret n~ez ·

~ılur·. Namaz ~ılınca turdum,_ ande.n geldfun, selam virdüm, ce:~ab .. virdi, ·10 eyitdi: .Merhaba ya MedenL sen misin ki Medine-i ,

.

M~tErla-i

Mu]:le.mmed'den

"CAJ.eyh}'s-şe.latü

ve's-~elamu"

yitdüiı

..

Eyitdüm: He1

e didüm·. 1 l

Ol

.

mısın

ki seni yir

altında

esir

itdiler-. . . .

idi. He'e .didüm. Eyitdi: cAca.h-id~ ki anlarun elinden J,:urtıldufi

·. didi._ ·Andan beni ~atına 12 o~ıdı; yanına vardurn oı so.reti.'

ol

sireti ta~e.ccüb itdüm. Be,na bir etmek vir didüm. Andan.eleJ!

cömr~c~ tac~ 1.3 gôrmf;)düm:. Andan şuse.dum, ~u istedüm. çe~me'i be.na gösteri-virdi. Vardum, gördüm; bir lyu·b biiiardur;

. b~dan .

'ii

sovws:, südden ~, baldan tatlu, m'ü~den ~o~ulu; .

içdüm; abdest e.ldum, girü geldüm: Anun-ıla: nam!z J,:ıldum. ıe

üç

.

gun

anuiı-ıla

oldum. Bana eyitdi: Yi, iç melül

·

oı~a;

i§lbU

~ında

, saiıa fetl). olur didi. Andan önüme bir. balı~ 16 ~odı, eyitdi:· . Cih6nde. he~ ne

l)oılı~ var-ıs~

bu

baİı~da

m~vcuddur didi. çün

oi

· .: · be.lığı.

yidüm.

_

..

Düny& nicmetlerinden

i

7 ~am·acı \odum; çün,

.dördinci gün oldı-sa.ol'cüvan-ı muşe.llı be.na eyit<:ii: Ya .MedenL

işbu J,::arşundagı acayibi görmez inisin 18 didi. Beli, didüm. B~dum bir

te.«

.

gördüm. Ayru~ nesne <a<?ab ~iyecekleyin ,

görmediiµı. 01-<lem bei'ıa eyitdi: Ol ·19·

tagun

erdında bir

ova

·

var .

. . ~ topr~lu ol yıre Adem iri~üp,-durur Adem'den berü a.ı:iem

-~ndQ.

varm~dı,

varac~ 20· d"egül. Meger bir kiJ.i varac~dur,

ei:iemnerd~n ki ümmet-1

Mubamff?:ed

oıa.; imdi, ,·ayed ·.sen oı ki~i olasın ~ ~up ol 21 _şal)re.yı temaşa itn:ıek gereksin-, d{di. Ver teferrüçlen, girü ]$atuma gel. Senilii-ile· d~ı işüm· V8l'dur didi; · furd~, 22 y&. emirü'l-mü'min_. _in, ol

tag

_, şaru. Yüridüm, çiliı teğun ;irvesine çı~dum, .bir

vadi

gördüm; mürğızari" IJ.o~ 23 :ve l).urrem . ·gördüm. · Bihişt-i · <Aden 'den t,.e.ber: virür. Ol ~ürğızard_a. : bir

. . . . . .

13.7b cavra.t ·gördüm. Diba-yı · dba geyıniş, otur\ll', Beşinde.. 1 te.c.

J,::~şusıii?8. bir miftal) asılm.ış, şaçı yiizine yayılmış, yüzin ··yire

J,::omış,. tesblb ol,:ır. Ya emirü'l-mü'minın, üç kez selam virdüm, ·

sel~um 2 elmadı. ~enüm

ge.re.;um

ol-idi. "be.ber şoraydum, ben bu endi§!edeyken bir avaı.işitdüm ki

"ya

zacif, geldügün yola girü dön" didi. 3 }5:or~dum, d6ndüm~ Ş~ib-i µ1ürğizar ),::atına varduın,

Elin yüregüme ~odı; a~urdi, ]sor~ma, ol sen varduğufı-yire kimse

4

V8:rduğı

yo~dµr

.didi. Ben eyitcliim: Seni,. ben.t yare.den T~nrı .

.

ı,.~~ı

.

de.l)ı

peygamberler

h'lkme'ti

işbu

gördugümler ne!e:-"rdür,

bana eyidt

ö

vir. Kendüzüfıi da\J.ı kimsin be!ıa· dtyü-vir

b1l

~

yi

n

.

·

didilin; çün

ol

cüve.n sevkendi, işitdi, .eyitdi: . imdi ~ul~ tut 6 .

~amu.sını sana ~erh ideyim ·d.idi. Ol mürgızardaki gördügün cavrat düny!':y-ıdı .. Ol mürg-ı mulJ.at~at anufı }J.e.be.yılı, 7 es~e.bı~ur. Ol rniirğızardağı _eşek. ceşsesedür ki at,.ir zemanda Decce.1-ıla belürse gerek . . Ol cibade~ i~en C§.bid

.

e

ki· g6rdüfı cis! Peygamber'ün "cAleyhi's~elam" ·l_lave.risindendür. Mu"ammer ·olup-durur, şol

yirde -Cibe.d~te

m~şğüldür

ve 9

~ı

·

C

ifrıtler

ki gprd~ Süleyman'e.

"CAleyhi's·-sıelain ·.•

c

~I

olanlardan.dur·.

oi yılan

ki senilii-ile s5yle1i;iL

10 fi.ri_~tedür ki °l'İa)i Te.cal6 anı Süleyman üzerine neJdb ·. ~omışdur, ş~lar. Ol sene. "evlake fe evla." diyen 11 bfr cinnI idi ki.

ol mM.amda sekin-idi, ol ~oca ki }J.ortumu· var-ıdı.· Ağzından od ışılar-ıdı ve sen ün-ile l2 söyleşdi. İblls-i La'ındür, anı firişte~er ol ~ t zencire _.

çeküp~ururle.r-ıdı

~L meh-i

Ramaz~-ıdı

ve

·

ol

~aoş

. . . . .

_ki 13 ·gök göz_lü-y-idi.· Ag~ç dibinde bağlu-y-ıdı, sen andan )j:or~dun. Ol ·senden }.laberler şordı, Deccfil'dur, dünyaya çı~acagı .

~tı 14 şorar ve ol ~aşr :ki bir kerpüci altun bir kerpüci gümi~

bihi~t-idi .ve ol iki

götdügüfı

.

yigitl~r biri ·cebre.en_. 15 ve biri MikMl-idi ve ol ağzuna min~arın

~oyan

~U§ bir· firi~teh idi, · . gümrahierı rica.yet iderdi ve ol 16

ph

.

·

ki yöresin.de. ded ü dam var:..·

ıdi..

Namaz

~ilurlar.:.ıdı

ı

İlyas

peygamhel'.-idi ve ben olam ki

ab

-

ı

J::ıayatı Tanrı. bana ruzi ~ıldı, ijıtır'e.m didi. 17 Yılda bir:kez

anun-ıla ·Ebü. ij:ubeys tagında buhşı.µ-uz, biri birim

üzün

başın ~azıruz

didi.: Ya emirü'l-mü'minfo, çün al).vali ijızır'dan 18 i~itdüm,

ağladum:ijızır eyitdi: Y§. Mede·nL gpnli.m diler ki ehlili'le, ciyalüne ve.re.sın, yüzlerin göresin_didi."Ben eyitdüın: He'e 19

ya

Nebi-y-allahi didüm_. Eyitdi: Bilür misin, bundan Medine'ye ne mi~dar

yo~dur didi. Eyitdüm: Yo~ didüm. Eyitdi: Yetmi~ üç yıllı~ ·yoldur .

didi. Ya 20 emirü'l::.mü'minın, bu, sözi i~itdüm dal)ı bedter

ağladum. Bi'l-killliye vatane. gelmekden ümıdümi kesdüm. ijızır

eyitdi: Ağlama, 21 neye ağlarsın, uş tız e~e ~ursın didi! Andan·

eyitdi: Gel l;ı.ikayetiifü be.na tamam söyle, ana göre ~aydun

göreyüm didi. Ağ!z 22 itdüm, evvelden.sergüzeştümi hu;ürında

söyl~düm. Ana geldüm · ki, ol bir müsülman cinnI beni c1frite ..

ışme.rladu.gı_nda 28 bir duca ögretdi-y-idi. O~ıdum, ~e.mu J:;ı.alüme

muttali' oldı. Andan ·befıa istimölet virdi. Ol uzun mesafeti ·bu

188a gice geç. E:vünde l yat, yarın şubl) nam!zın· mescidde_ c_ömer-ile

· Jpl_; de.t,.ı n 'istersin didi. Sevindüm, negal;ı. gökyüzinden bir ·hu.lıt geçdi; fe.şiJ::ı awz·ıla 2 ijızr'a ~ağırdı: '.'Es~ela.müceleyke

ya

veli-y-üllah!" hiç J::ıacetün var m'ıdur '· di'di. ljıiır' eyitdi: ~anlp nahiyet~

gidersin didi. Fulen n6hiyete S giderin didi. ijızır .eyitdi: rahmete

yo~sa (a;!be.. eyitdi: ca;aba. eyitdi: E<:uzübi'liah, yüri g~tgiL Benüm senün ~a\unda İ:ıa.cetüm yo~dur" 4 d.idi. Andan-ş~fira bir bulıt

· dalJ.i geldi,.ikı firişteh bil~sinde mu:>ekkeller ~ılmı~, ol ·bulıtda .. ki "La ilahe illallehü M~ammedü'n-

5 resüllµllehi"; bu heybet-ile

.. ijızr'un üstine geldi,. turdı. Selam virdi, eyitdi: Ya nebi-y-allahi, .l).acetüfı var mıdur didi. ijızır şordı: 6 ~en~ı yatla teveccüh didi,

-eyitdi: .Medıne-i Rasü\l'e.h'a .giderem didi. eyitdi: Rahmete

mi

~a;aba mı? bulıt eyitdi-: Rahmete g~d~rem · didi. ijızır 7 . eyitdi:

. ~atuma gel, didi. Bulıt ijı:i:ır ~atına geldi. ijızır eyitdi: Hacetüm.

~atunda oldur ki, iş bunda bi~ Mede.nı ki~i vardur: 8 ·Bunca

yıldür ki a:vexe·vü sergerdmıdur, çoh; zal)met an_a.yiti~mişdür. Anı

benüm gönlüm-içun.;bilene ~ git. Hem bu gıce 9 l).~ümanına

~avı~dur' _vacdemüze IJ.ile.f OlXJ?,asun didi. Bulıt te~abl:)ül itdi. Andan

ljızr'-ıle. esenle~dük,· mübarek eli-y-ile benüm elüme 10 yapışdı ..

Bulida. ışmarladı, andan yönümi ljizr'e. döndüm. Azı~ gerek

didwp;. yiyecek

mi

istersin ciidi. Yoh;. didüm. Duca· isterem. ki ögı·enem 11 o~ıyıc~ }:I~ ~atında mw,;arreb

olem

didüm. Eyitdi:

. Y& Medeni,, sana bir duca isterem ki ögredeyüm ki o~ıdugunda

dükeli ge.mdan ~urtılsı,n: ve ·12 d~ı dükeli işlerün ofla. Yo.vw.

gözlerden ve pacliş&hle.r tıışmu~dan ve )5:atA!ardım, belA.lerdan

emin olasın didi. 13

•, .

.

. . J )ıüJI J;.I ₁ .,::..JIJ-1 , , "' ,_,,ı, .,.ı.JI 6t ~ı_..,..ül \UJ\..I .;t~I 'Y.te.,: ~..,

. .

~lt-dl":-' J

t1-

J ~Al.il

~

.ı-.J..ı.l\;

-~ ,

'°""' ,,,;, ~·,;.

j , ~ -· ~ ,..:.-1 ·

j '

.ri» .;

~

"'

ır'» l., ..;ıı:,.

~'

~ J 11 ıF J ı.:,-J "il ..-.,, ~ '11 ı.; ..ı ..&.il

_;_l . ...!.J .ı._11 • • 'J •• \. iL .~t(. ~ . •• • ·\..

....a\

·

·

..

I \. , .iİi,:

. r - -'J ---~ 41"' >"""' , .,-,- ~ ır-. , ~ ..,--. 'J ı.r,.

.

..,

.

-

.

ır-.,,., \S J~..ı~ı,

~ i

\.ııi j ıtJılt, ~ı

\. '~,

d;.Uı, ı>.

.;i,

~d,.;~

V

.",.ıl; ~~-

JJ

_,~ı;

,-L-,

,.1-JJI

.j...

~ I ..ı..-; _,j

J,

·ır,ı#>= 1. 1 ,jl ~ } 1

~tl...:JI ~ J ~ \ i .d}~

J,

~ t ; d..!j

Jli.

J,

ıi-,_; "l ..,t,iJI rıı ~ , ü - J ~

J,

-

~ \ ;

~

~~

~,

~ I ;

~J ;,, .;;.

J~'

ı.,Jı-

_

,

4-'-

ı.ı-J

.;.,::...\i -~·'"

. . ,

,,ı,ıiJI ":" 1.:,,;. cl:.u..ı ~ I ; d j ;,, ı,3, ..._ lr . ..ıJ1 tİ'

,;;T

J

,.,a.;.;

'1, -, ...._,, ~ 'i J

~t,JI .,-} \t ~,ul..l,~L.i._,

-.; ~--· ' ...

Ya ·emlre'l-mü'minin, çün ijıiır cAle~iss~lam bu ducayı

bana.

öga·etdi. Bulıt beni götürdt,~ hevlye. eğdı. Ben müte~H 23 dirdü.m

ki "La he.vle ve}!_ ' ~UV\lete ill&_. bf '116.hi '1-Celiyyt '}-Ce_ıim ~ . radde

küllü . garibin ruddeni il6 . ehli ve veledi" YA._emirü'l-mü'minın

138b · 1 · 1:ıe,11 ki ben bu kelimatı o~ıdwn ve e.bırine. yiti~düm. Gözüm

açdum, kendfü:ümi evümün b!mınde. buldum; çün b6mde.n eve

ind_üm; işbu 2 eilş!rlyi gördüm ki be~ümle söz kelect eyler

ve

bu

<avre.t _tnk!r keleclstn söyler .. HAli,\m budur ki didüm; imdi

görün.

31:1~ ktmün elindechlr didi. çün emirü'l-mü'mtnin <ömer, anden

<AH ve şel)6.be bu kelimA.tı i;ıitdiler. eyttdiler:

J:1~

-

Temml_m 4

elindedür dtdiler. Ande.n cömer eyitdi: Ye. Temmim, ctnnllerün

ta<amı .nedür, didi; tcinle.rı, giY"sileri ·nice olur, didi; şüretleri

nice o_hir,

6

(}idi! Tem.mim eyttdi: Ademiler evteı:tnde·yimek-içün

ş~lad~ları. bismillah-ile tutup· ~e.pmasale.r, ·

e.nlarun

büki_ olur, ~

·cünüb · ki~iler ve bI-nem62:lar 6 ellerin te.<6me. şunse:1~.r-, ol t~c6m

.· dalJ.~ arilarU;fı bill1:.idur. Yiyec~kleri bu ne~rielerdendür. Giyecekleri. · a~ olur, ~ızıl. 7 ·olur .. Bac:ia~ı

yüfl

geyür. Mezbel~lerden,

küllJ.anlardan, viranelerderi di~ü.rdükleri nesneleri tavarlarına

. . yidü.rürler. Bizüm-8 tavarlarumuz teı:si ~oyunlarına .virürler. Biz

etin yimedügümüz kemükler, anlaruiı' beşturması ~lur; !süz yirler,

iJeli

.

ljamme.mlar aniarun 9 teferrücgahı :olur. Yat,.şi :~o~ıyı severler; baglu· ~apular; ·bo~· evler,

bıfıarlar~

karizl~r,

anlarufı

.

yiri ·olur, d·e-01 bu.lapın .baczısı · l O ·mü~ül~Anle:r· ·olurlar,. pak·,:cHn ·

. olurlar, tonları pakize olur; şonyane lJ.ır~a geyaı:ıer ve içlerinde

şerI~at

l 1· ve ~!c;H ve· mul).tesih .ve namAz ve rüze_ ve Kur'an okıme.k, ezan ve cemace.t cümle riıüsülme.nlik erkanı vardur ve

h

.

~mı~/

l 2 k.afirle~-ile .. gaz6. iderler. 'Her · bir cinninüfi

Jdemilerden

_.

-

.

bir

·hem-zadı vardur. Ya ei:nfre.'l-mü'minin ·ve

ya

.

, ç~macat, zinhar _evlerünüzi ari

i3

tutun. Süpriliıdüyi_ çı~arufı, eve

. tütsü virl'.in; tırn~ı. ~alem yon~e.sını, yum.urda J,:abım

yol

üzerine

dökmen.

~oz

ağacı diJ::,in?e, bınerlar 14 -üstinde uyıman. Dünle

,,. ~araiiu }:lam.mama, ~aranu eve, -baglu ~·apuya. varman. Yabanda

yalufiuz yürtmeft.

Oğlanq~larun~ı

yalunuz ·

15

i:ı~amağa şalı-

.·

virmen; tacvi;s_üz dem_ürsüz olman,. dünle kimseyi_ ~orl,:ıtmen, tut.

d_im~n; dö~ekden yalınca~tur~p taşra 16 çı~mafi .. Yollar

üzerinde, i~ikler üzerinde· turup ·e.-bdest elman. Zinhar. cözr·

•, • ı• • • • • I

görmüşleri, cünüblerL arpa ~ugday 11 ilıerine ba~durmafı.

· B~~larsa b~r~keti gider.

Divlerüfı,

.cifritler~n·

uş

bu

keleciler

benden size· yadigar· ols~, didi. 18 Ol dem cAII Re4ıyallahü cAnh

. eyitdi: Kafirlerinüiı }:ıali nedür. didi. Temmlm eyitdi:"Ye, Mevlayi ·,

. anlar

le.~1)9:vledı~m

bang-i nemazdan,· demürde_n, · 19 >,:açarlar:

~ı;

ve .

. - . . * . .

pelenk ve pil

ve

kürk ve sek ve· <~'.") Süretinde olurlar. ince olurlar, s i ~ ol~rlar 2 _O· ıt' >,:uyruğı _gibi -~uyrw,:lti ohır_lar;

Başlarında boynuzları· olur. Yabanlar, külhanla.r, g~:ristanlar, ·

vir!neler yirle~i .olur. Yil gibi yürürler, 21. racd gibi ~ıgururlar, ·

berk gtbi yıldırırlar. çün .cöxner· ve c}t.lf

ve

şal)abe ~ac;b.yallah.ü .

. cAnhüm bu. kelimatı ·_i~itdiler,· turdıla..r. 2.2 Temmim ile

.

görüşdiler' ı:avratıill-

ana

ış~arle.dılar'

iki yii2 -~Ç~ beytü;l-malden .

· l;ı.arçlı~ vir.diler ve her kişi i:ıall~ ~aİin~e . "lJ.oş 23 geldim" · dtyü

- .

139b .nesne bile aldılar, · <~ıbetgeçdiler. Bu }:ı.ikayeti yadigar 1

~adılar. -~~~yidJ · oldur ki, : tat dimemek, dö~ekde na-pak

yatmam~,. evde süpründü ~omamak,. evde yüzerlik ·düzütrnet;.

tırnağı, ~alem yo~gasını 2 yumurtla ~ahını yola dökmemek,,. ~oz

* ..

Okunamadı.

308

/ ..

~i'binde uyumameJ~, ısuzl~da yaluiiuz yürimemek, oğlanc~ları

şa]s:ınma]s:, te.c..ıizsüz 3 olmam~, dö~ekdem yalıncals: ~al~m~.~·,

işige yol üsti'ne Ş,U dökmemek, na-peki

.ta.cama

b~durmam~,

duca ve tesbih o~ıma]s: ...

28.

HİKAYE

Ez An Den-i Zen-1

cA:m

'99

l;labl~-i

Attlr~ı

·

Cl.d.\) \re Duq.ter

. . .

l39a 6 ~bariler:~öyle naJs:leydiler ki .bir gün Ibn-i cAbbaş Re4ıyallehü

. cAııh; µıeclis eyledi ve <tıe.ll~ı . ijudA.'ya. Q~ıdı. vac; itdi, rariğ

.

oldugı~de.n

.. 7

ş~n.ra

gördi ki, bir

kişi

mescide.girdi. Uzun boylu,

. ·çirkin seve.dlu, yırt~ yüzlü. İbn-i cAbbAş ol kiJiyi ]5e.tı~e. o~ıdı; ne

, kişisin, ~eden· 8· bu şıfatlusın didi. Ol ki~i eyitdi: Ya İbn-i ·

<Ammfr-ras~L sergüze_ştüm ~undur.. ve <ace.bdur I didüğüm

t~dirce · inane.ca~layıı:ı degüıdür 9 didi, İbn-i <Abb~ eyitdi:. ·

l)alünf

söyle, ve.<ıufi şıdlp.ına __ delildür, didi. Ol dem _ol kişi"'eyitdi:

Bil ve e.ge.h. ol· ki,. benüm atem ·mükö.ri~y-idi. 1 O Develer·

tflledürdi, Te!ırı virdügi nicmeti vaı·-:ıdı.

Be!l

toğıc~ ad~ Dükeyn·

~odı._ Atam adı cAmir İbn-i ·°Tufeyhidi; çün ulaldum, atam 11

pişesin .\iıtdwn; mükarihk. ·itdüm. Ol

yana,

bu

yana

yüridüm.

_Andan atem ö~di,

anam-ıle:

?en ~aldu.xri.

üç

k.atar dev:e·i~letdüm.

12 Deve.oğlanle.rı tutdum, ~i<me~~ ço~ aldı. Mükarilerü:fi sale.rı

oldum. ·Bir ·gün develeri.

deve

oğlani~ı-y-ila i.~e göndermiş-idünı-.

13 Beniim k.atumll:e.. bir k.e.ç· deve ~almıı-ıd-ı. Gice evdE! yaturdum,

k.atumda enam var-ıdı. Ayr~ kimse yog-ıdı; gicenün bir ba}:).şı

geçd~de

k.

-

ulağume.

1'4 bir ün

~o~ındıı Taşra çık.~~' ~i:ı::nsi~

:

didüm, eyi~di: Bana Dükeyn-Bin <Amir-i S&.r_übeni ge·rekdür, didi.

-~atına w:rdum, gördüm, ,bir ~üh 16 yigitdür. ~il~lu~ ~tun

kemerlü,· atlu, h.eiia eyitdi: Dükeyn sen· misin didi. He1

e:

benem

didüm, eyitdi: B~a iki deve getür, kiranı hemin. sacat 16 al~ gel

gidelüm didi. Otuz mişk.al e.ltun

elüme

şundı, eyitdi: M~ö.ma

geli<?ek b~ ~aiie.r datıı virern didi.

Be~

ol yigidi 17. ol şala.bet-ile