L » J > s r f
Nedret Selçukcr
- —•— -— --- i
Üstad Neyzen Tevfik de dün, Hak km rahmetine kavuştu...
Son hastalığı zarfında ıztıraba
meydan okurcasına, yatağa girme mekte ısrar ediyor, pencere yanında! ki hasır koltuğun yardımına sığınıp, günlerini, kapının önündeki kum a- melelerini ve hemen on adım ileri de denizin üzerinde uçuşan martıla rı seyirle geçiriyordu...
Müzmin bronşitini ve dizlerindeki son «dermanı* çalmaya yeltenen ro matizma sancılarını teskine yarasın diye verilen ilâç kutularının bir kıs mini iki üç giiıı kullanmış, birka- çının yüzüne hiç bakmamıştı bile...
Onu. dün yine, aynı hasır koltu
ğun üzerinde görmüşler. Öğleden
sonra saat 2 ye doğru, uzun uzun ök sürmüş ve birdenbire fenalaşarak, başını pencerenin pervazına daya mış... Sorulanların hiç birini cevap landırmamış, kendisini, yardımına koçanların kollarına teıkedip, müte-- vekkilâııe, yatağına uzanmış... Yatamüte-- ı ğa son giriş...
, Neyzeni, artık hiç konuşturama-
i mışlar. Bu koma, bu derin dalgın lık. akşamın 7 sine kadar sürmüş... ; ; v e büyük Neyzen, dudaklarının ke- . narındaki o ezelî tebessümü ile bir - likte ebediyete intikal ediveınıiş. . Kendisini geçenlerde ziyaret et-
'■ mistim... Nuri Demirağ. Beşiktaşta
Kum iskelesinde kendisine ait bir ■ binayı, fukara evi yapmıştı. Ney- * zen de bu odalardan birinde ömür ) törpülüyordu... Nefessizlikten, ney
çalamadığından şikâyet ediyordu. Ya ■ tağa girmek istemediğini söylüyor-■ dıı..
Dün gece gittim... Karyolanın et rafına toplanan oda komşuları, akıa baları, hayranlan, bir mezar sessiz liği içinde, gözlerini sabit bir nokta ya dikmiş, donuk nazarlarla büyük
ölüyü seyrediyorlardı... Neyzenin ü- zerine beyaz bir örtü çekivermişler. Sırtına aldığı battaniye, çok sevdiği hasır koltuğun üzerine terkedilmiş, üzeri kitaplar, notalar ve ilâç kutu ları ile dolu masanın yeri değiştiril misti. Sevgili »ney» i, sazı karyola sının ayak ucunda bir çivide asılı duruyordu.
Bir dile getiren olsa, kîmbilir bu biricik vefakâr, biricik dost neler söyler, nasıl acı acı feryad ederdi!..
Alâyişten, ihtirastan, paradan,
menfaatten nefret eden, dünya ma
lına on paralık değer vermeyen,
ney’inden başka kimselerin dostlu ğuna güvenemeyen Neyzen’i, bu mu siki âletinden başka kim tarif edebi lirdi?
Neyzeni, bugün toprağa verecek ler... Fakat, nasıl sığdıracaklar?
Vaktile Mehmet Akif, şüheda i- Çîn: «Gömelim gel seni tarihe de sem sığmazdın» demişti.
T arih , Neyzenin kendisi! K en di ta rih in i kendisi yazardı! Biı başka âlemi vardı. Bildiği gibi, istediği, sevdiği gibi y aşard ı... Derbederdi, dünyanın h e r köşesi, onun için birbirinden farksızdı. B ugün burada, y a rın orad a...
Tam 74 yaşındaydı. 1879 hîe' t», senesinde Bodrum da dün y ay a gelm işti, 1953 yılında Beşiktaşta, fâ n i h a y a ta veda e tti... Doğumu için düşürdüğü ta rih söyled ir:
«Tamam bin ikiyüz doksan altı sâliııdc, Kadcmzem oldu şu hâke o ruhu
nâlcndc.
Bederi Fehmi efendiden Fars* ça öğrendi. Fehm i efendi, kötü taassuba k afa tu ta n ileri görüşlü
b ir Müslümandı. Neyzene h er
Neyzen T evfik’iıı «ney» e olan
m erakı 8-9 yaşında iken başla»
m isti. O sıralard a, b ir güıı Bod- rıım da b ir kahvehaneye, gitmiş» ti. O rada iki adam la k arşılaştı v4 onları uzaktan dakikalarca sey
re tti... Bıı adam ları kendisi,
«yüzlerinde aşkı hiidâ p arlay an
iki hayali garib» diye ta r i f eder A dam lardan biri koltuğunun al» tındaki b ir torbadan b ir ney çı karıp liflemeğe başladı. Biri d« E s r a r Dcde’niıı şu beyit ile baş layan meşhur gazelini okudu:
«Ne cevriyârc tahammül ne az» nıirâlı ederim, Döner döner bakarını cûyiyâr*
alı ederim.»
Küçük Tcvfik: neyin, «ağlayan*
inleyen, hıçkıran ve hazan da bül»
hüllesen nağmeleri» ile kendinden
geçti, mest ve sarhoş oldu. Ertesi gün, babasına, «ney üflemek» ist$
diğiııi söyledi ve Fehmi Efendiyi
razı etti...
Sonraları, İzmire ailece gelip yet leşen Neyzen, Mevlevi tekkesine d* ■ devanı edip ney dersi aldı.
Dillere destan olan neyi sayesi«!
de çok yüksek kimselerle tanıştı,
fakat derbederliği yüzünden hiç bir işte tutunamadı.
Kendisi, mesleklere karşı vefası* lığını şöyle anlatmıştı:
“ 1
«Birer birer sayalım ıııı elindeki sanatını, Hezanfenliğiııi, kuvveti ıııclıareti»
ni,
Demirci, terzi, balıkçı, kalaycı, kunduracı. Kayıkçı, avcı, marangoz, cilâcı,
lostracı, Fırıncı, oymacı, aşçı, tulumbacı, nakkaş.
Dövüşçü, kavgacı, ııysal, inad, bi* raz kalkış. Ufak tefek bıılıııııırdıı elinde bir
kaç şey, Bir anda hepsini yaktı kavurdu,
Meşhur hiciv şairi Eşref de O *
«Musiki, İzmirli Tevfik’in öz ma* lır iır . Miiftiranı hakka karşı ş; Hazreti hafız izâle etti,
rini,
Her bölükten şimdi bir evlâdı
Mevlâna çıkar.»
Neyzen Tevfjk, hayatı da aşkı
da §y dört mısraa stğdırıvermişti: «Sevdalı akşamlar çelin değildir, Çok dolaşma gönül viranesinde, Gururlu güneşler boyun değildir, Şaka yoktur aşkın efsanesinde.»
Neyzen için ben ne yazabilirim ? Bildiğim b ir şey v arsa o da çer* çevesiz kalm ış boş b ir âlemdir. Bu âlem, onundu, çerçeve de ken*
“ itti gelmez, gönül virâne kaldı, sabra mecal var, ne tâkat kaldı, dınla tescili bahâne kaldı,
beş gün ömür var, daha ne [ti gelmez gönül virâııc kaldı!»
ateşi ney.» nun bu tarafım şöyle tarif eder:
★
dişi! Vç işte tablosu
kaldı,
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
