Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014, 5(2), DOI:10.1501/sbeder_
0000000081
256
Kitap Tanıtımı
THEORETICAL AND APPLIED RESEARCHES ON TURKISH LANGUAGE TEACHING / TÜRKÇENİN EĞİTİMİ- ÖĞRETİMİNDE KURAMSAL VE UYGULAMALI
ARAŞTIRMALAR
Seda Gülsüm GÖKMEN1 Türkçenin eğitimi-öğretimi, eğitim bilimleri dilbilim ve edebiyat alanlarıyla yakın etkileşim içinde bulunmaktadır. Alanın bu çok yönlülüğü disiplinlerarası etkileşimi zorunlu kılışı akademik çalışmaların yeni bir boyutta ilerlemesine ve ortaya çıkacak ürünlerin niteliğinin de artmasına olanak tanımaktadır. Özellikle son yıllarda bu türdeki etkileşimli çalışmaların sayısında, gerek yapılan kurultaylarla gerekse ortak kitaplarla, oldukça önemli bir sayıda artış olmaktadır. Bu tür bir bakış açısıyla gerçekleştirilen çalışmalar da özellikle örgün eğitim ders materyallerinin hazırlanmasına önemli bir katkı sunmaktadır.
Yukarıda değindiğimiz bakış açısıyla gerçekleştirilen ve Die Blaule Eule Yayınevi (2011) tarafından basılan Theoretical and Applied Researches on Turkish Language Teaching / Türkçenin Eğitimi- Öğretiminde Kuramsal ve Uygulamalı Araştırmalar başlıklı G. Leyla Uzun ve
Ümit Bozkurt’un editörlüğündeki çalışma, bu alanda önemli bir kitap niteliği taşımaktadır. Kitap,
İkidillilik ve Çokdillilik Bağlamlarında Türkçe, Okuma Becerileri, Yazma Becerileri, Derlem-tabanlı Türkçe Öğretimi Çalışmaları ve Diğer Çalışma Konuları olmak üzere beş ana bölümden oluşmaktadır.
Çalışmaların ayrıntılarına bakıldığında, ikidillilik ve çokdillilik bağlamlarında Türkçe bölümünde ikidilli üniversite öğrencilerinin sıfat kullanımlarındaki eşdizimsel örüntülerin kullanımlarının ya da okul öncesi dönemdeki ikidilli çocukların Türkçe kazanımlarında okul öncesi programların etkisinin irdelendiği görülmektedir. Okuma ve yazma becerilerine ilişkin ikinci ve üçüncü bölümlerde ise, İlkokuma ve yazmayı farklı yöntemlerle öğrenen öğrencilerin okuduğunu anlam, okuma hızı ve okuma hatalarının karşılaştırılması, zihinsel engelli öğrencilerin okuma akıcılığını geliştirmeye yönelik tekniklerin geliştirilmesi, “yumuşak g”nin öğretilmesi, okuma kültürünün sorunlarının saptanması, üniversite öğrencilerinin Türkçe ve İngilizce metinleri okurken kullandıkları stratejilerin betimlenmesi, anadilde ve yabancı dilde okuma-anlama stratejilerinin betimlenmesi, okuma-anlama sorunları ile sosyo-kültürel artalan düzeylerinin etkileşimlerinin betimlenmesi, yaratıcı yazmada çağrışımların rolünün neler olduğunun saptanması vb. okuma yazma sürecine dönük çalışmalar bulunmaktadır.
Derlem-tabanlı Türkçe Öğretimi Çalışmaları başlıklı dördüncü bölümde de derlem dilbilimi ve dil eğitimi alanlarının kuramsal bakış açısına, derlem temelli sözcük anlambilimi çalışmalarının
1 Doç.Dr., Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Dilbilim Bölümü Öğretim Üyesi sgokmen@ankara.edu.tr
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014, 5(2), DOI:10.1501/sbeder_
0000000081
257 Türkçenin eğitimine katkısına ve Türkçe ders kitaplarındaki hakim değerlerin değerlendirmesine yönelik kuramsal ve uygulamalı çalışmalar yer almaktadır. Diğer Çalışma Konuları başlıklı son bölümde ise, Türkçe dersinde sesli kitap hazırlama ve dinleme etkinliklerinin öğrenciler üzerindeki etkilerinin neler olduğuna, Türkçe programının öğrencilerin bilişsel gelişimi üzerine etkilerinin neler olduğuna, ilköğretimde metin türü farkındalığının nasıl olduğuna, orta öğretim Türk Dili ve Edebiyatı programında sanat yapıtı ve yazın estetiği niteliğinin boyutuna vb. pek çok çalışmaya yer verildiği görülmektedir.
Yukarıda çok sınırlı bir biçimde yer verdiğimiz çalışmanın ayrıntılı incelendiğinde eğitim, dilbilim ve edebiyat alanlarının hem arakesit bölgelerine ilişkin bilgi sahibi olunmakta hem de bu üç alanın kuramsal alanyazınına ulaşılmaktadır. Bu türden çalışmaların sayısının artmasının da genel anlamda akademik çalışmalara, özel anlamda da uygulama boyutuna emek veren eğitimcilere önemli dönüt sağlayacağı düşünülmektedir.
