İLGİNÇ YAYIN ÖZETLERİ
T h e A m erican Journal o f Clinical Nutrition
V ol. 6 7 ,1 9 9 8 .
1. D ew ey K G . Cross-cultural patterns o f growth and nutritional status o f breastfed infants, p. 10. 2. Nieves J W , K o m ar L, G rosm an F and Lindsay
R. C alcium potentiates the effect o f estrogen and calcitonin on bone mass; Revievv and Analy- sis, p.18.
3. Garland M , Sacks F M , Golditz GA , et al. The re- lation betvveen dietary intake and adipose tissue com position o f selected fatty acids in US wo- m en, p.25.
4
. Riley M D and D w yer T. M icroalbuminuria is positively associated with usual dietary saturated fat intake and negatively associated with usual dietary protein intake in people with insulin de- pendent diabetes mellitus, p.50.5
. Coss-B u JA, Jefferson L S , W o ld in g D , et al. Resting energy expenditure in children in a pedi- atric intensive care unit: C o m p a riso n of Harris B enedict and T a lb o t predictions with indirect co-lorimetry values, p.74.
6- Alaluvvalia N , L ö n n erd al B, L o re n z SG and A i len L H , Spot ferritin assay for serum samples dried on filter paper, p.88.
7. H esse A , R iv e ra M R , de D iaz I and Ouirk GJ. C entral so m a to se n so ry conduction time in seve- rely g ro w th -stu n te d children, p.93.
8. Carnielli V P , V erlato G , Pederzini F, et al. Intes- tinal a b s o rp tio n o f long-chain polyunsatured fatty acids in p reterm infants fed breast milk or fo rm u la, p.97.
9. Paxton A , L e d e r m a n S A, H eym sfield SB, et al. A n th ro p o m e tric equations for studying body tat in p re g n a n t w o m e n , p.104.
10. G u e r in -D a n a n C, C h a b an et C , Pedone C, et al. M ilk fe rm e n te d with yoğurt cultures and Lacto- bacillus casei c o m p a re d with yoğurt and gelled
milk influence on intestinal m icroflora in healthy infants, p . l l l .
11. Mingrone G, Benedetti G, Capristo E, et al. Twenty-four hour energy balance in Crohn dise- ase patients: Metabolic implications o f steroid treatment, p .l 15.
12. Hylla S, Gostner A, Dusel G, et al. Effects o f re- sistant starch on the colon in healthy volunteers: Possible im plications for cancer prevention, p.136.
13. Allard JP, Aghdassi E , Chauj, et al. Oxidative stress and plasma antioxidant micronutrients in
h um ans with H1V infection, p . l 43.
14. H aenni A, Ohrvall M and Lithell H . Atherosenic7 C/ lipid fractions are related to ionized magnesium
status, p.202.
15. H u an g Y C , Chen W , Evans M A , et al. Vitamin B-6 requirem ent and status assessment of young w om en fed a high-protein diet with various le-
vels of vitamins B-6, p.208.
16. M arongon K, Herberth B, Lecomyte E, et al. Di et antioxidant status and smoking habit in French m en, p .231.
17. Harats D, Chevion S, Mahir M , et al. Citrus fru- it supplementation reduces lipoprotein oxidation in young men ingesting a diet high in saturated fat, p.240.
18. Nygart O, Refsum H, Ueland PM and Vollset SE. Majör lifestyle determinants of plasma total hormosisteine distribııtion: The Hordalan, Ho- mosysteine study, p. 263.
19. Zhu Yİ and Hoas JD. Response of serum transfe rin receptor to iron supplementation in iron-dep- leted nonanemic w om en, p.271.
20. Motil KJ, Sheng H P, Kentz BL, et al. Lean body mass of well nourished women is preserved du ring lactation, p.292.
21. Franco CA, Conner SL, W onder RC and Connor W E. Acute effects of dietary fatty acids of hu man milk, p .3 0 1 .
22. Goran MI, Shewchuk R, Goner BA, et al. Longi- tudinal chanees in fatness in white children: Now effect of childhood energy expenditure, p.309. 23. Washington N, Harris M , Musselwhite A and
Spiller RC. Moderation of lactulose-induced di- arrhea by psyllium. Effect on motility and fer- mantation, p.317.
24. Herbel BK, Mc Guive M K , M cGuire M A and Shultz TD. Safflower consumption does not inc- rease plasma conjugated linoleic acid concentra- tion in humans. p.332.
25. Locher R, Suter PM and Vetter W. Ethanal supp- resses smooth muscle celi proliferation in the postprandial state: A new antiatherosclerotic mechanism of ethanol, p.338.
26. Kinyamu HK, Gallagher JC, Rafferty KA and Balhorn KE. Dietary calcium and vitamin D in- take in elderly women: Effect on serum parathy- roid hormone and vitamin D metabolites, p.342. 27. Davidson M H, Maki K C, K ong JC, et al. Long-
term effects of consuming foods containing psyllium seed husk on serum lipids in subjects vvith hypercholesterolemia, p.367.
28. Delos Reyes B, Navarro JA, Perez-Garcia R, et al. Effects of L-carnitine on erythrocyte acyl- CoA , free CoA, and glycerophosholipid acylt- ransferase in uremia, p.386.
29. Luke A H , Rotimi CN, Cooper RS, et al. Leptin and body composition o f Nigerians. Jamaicans and US blacks, p.391.
30. Jeukendrup AE, Thielen JJH C, W agenmakers A JM , et al. Effect o f m edium chain triacylglice- rol and carbohydrate ingestion during exercise on substrate utilization and subsequent cycling performance, p.397.
31. Hunt JR, Matthys LA, and Johnson LK. Zinc ab- sorption, mineral balance and blood lipids in wo- men consum ing controlled lactorovovegetarian and omnivorous diets for 8 wk, p .4 2 1 .
32. Van den Heuvel E G H M , Schaafsuna G, M uys T, et al. Noııdigestible oligosaccharides do not in- terfere vvith calcium and nonheme-iron absorbti- on in young healthy men, p.445.
33. W auben IP, Atkinson S A , Grad T L , et al. M ode- rate nutrient supplem entation o f m others milk for preterm infants supports adequate bone mass and short-term grow th, p.465.
34. M ora S, Barera G , Ricotti A , et al. R eversal o f low bone density vvith a glüten free diet in c h ild ren and adolecents vvith celiac disease, p.447. 35. Binnert C, Pachiaudi C, B eylot M , et al. Influen-
ce of hum an obesity on the m etabolic rate o f d i etary long and m e d iu m -ch ain triacylglycerols, p.595.
36. Dvvyer JT, Stone EJ, Y ang M , et al. Predictors o f över fatneSs in a m ultiethnic pediatric populati- on, p.602.
37. Lee H C , Gerrior S A , and Svvith JA . E n e rg y , macronutrient, and food intakes in relation to energy com pensation in co n s u m e rs vvho drink different types o f milk, p.616.
38. Lloyd T, Chinchilli V M , Rolling N , et al. Fruit consum ption, fıtness, and ca rd io v a sc u la r health in female adolescents, p.624.
39. Hudgins LC, S eidm an C E , D iak u n J, and H irseh J. H um an fatty acid synthesis is reduced after the subtitution o f dietary starch for sugar, p.631.
40. Laskey M A , Prentice A , H anratty L A , et al. B o ne changes after 3 m o o f lactation: Influence o f calcium intake, breast-m ilk output and vitam in D-receptor genotype, p.685.
41. Ritchie LD , Fung E B , H olloran B P , et al. A lon- gitudinal study o f calcium h o m e o sta s is during human pregnancy and lactation and after re- sumption o f m enses, p.693.
42. Vesa T H , Seppo L M , M arteau PR , et al. R o le o f irritable bovvel sy n d ro m e in subjective lactose intolerance, p.710.
43. Camilo M E, Jatui A, O ’erien M , et al. B ioavaila- bility of phylloquinoııe from an intravenous lipid emulsion, p.716.
44. Fleming DJ, Jacques PF, Ballal G E , et al. D i etary determ inants o f iron stores in a free-living elderly p o p u la tio n : T h e F r a m i n g h a m H e a rt Study, p.722.
45. Gover BA, Nagy T R , Trovvleridge C A , et al. Fat distribution and insulin resp o n se in prepubertal African Am erican and vvhite children, p .821.
46. D veon D M , Fernstram H A , Cam pos H, et al. C hange in dietary saturated fat intake is correla- ted with ch ange in mass o f large low-density li- poprotein particles in m en, p.828.
47. Lin Y , Burri BJ, N eidinger T R , et al. Estimating the concentration o f B-carotene require for maxi- mal protection o f low density lipoproteins in wo- m en, p.837.
48. W o u d s id e JV , Yarnell J W G , W hitehead AS, et al. Effect o f B group vitamins, and antioxidant vitam ins on h y p erh o m o cy stein em ia, p.858.
49. D av id sso n L , W a lc z y k T , Morris A, et al. Influ- ence o f ascorbic acid on iron absorption from an iron-fortified chocolate-flavored milk drink in Jam aican children, p.873.
50. D ew ey K G , C o h e n RJ, Rivera L L , et al. Effects o f age o f introduction o f com plem entary foods on iron status o f breast-fed infants in Honduras, p.878.
51. de Bruin N C , D e g e n h a rt HJ, Gal S, et al. Energy utilization and erow th in breast-fed and formula- fed infants m e asu red prospectively during the fırst year o f life, p.885.
52. B e n a b d e s la m H , Garciall, Bellon G, et al. Bioc- hemical a sse ssm e n t o f the nutritional status of cystic fıbrosis patient treated with pancreatic e n z y m e extracts, p.912.
53. G unnell D J, Frankel SJ, Nanclıohal K, et al. C h ild h o o d obesity and adult cardiovascular mor- tality, p .l 111.
54. Lindross A K , Lissner L, Carlsson B, et al. F am i lial predisposition for obesity may modify the predictive value o f serum leptin concentrations for long-term vveight change in obese women, p.l 119.
55. Ferguson M A , Guliıı B, Ovens S, et al. Fat dist- ribution and hem ostatic measures in obese child ren, p . l 136.
56. Stare T L , Shea S, Cohn LC, et al. Greater dietary intake o f sim ple carbohydrate is associated with low er concentrations o f high-density-lipoprotein ch o leste ro l in hyperchelosterolem ic children, p . l l l l .
57. Rols BI, C astellanos V H , Halford JC, et al. V o lüm e o f food c o n su m ed affects satiety in men, p .l 170.
58. Hill JO, Secigle HM . Johnson SL, et al. Effects of 140d of covert substitution o f olestra for conven- tional fat on spontaneous food intake, p .l 178. 59. Noroozi M, Angerson W J, and Lean ME. Effects
of flavonoids and vitamin C on oxidative D N A damage to human lymphocytes, p.1210.
60. Horris SS and Davvson-Hughes B. Seasonal changes in plasma 25-hydroxyvitamin D con centrations of young American black and white women, p . l 232.
61. Kalkwarf HJ and Harrast SD. Effects of calcium supplementation and lactation on iron status, p.1244.
62. Fardellune P, Brazier M, Kamel S, et al. Bioche- mical effects of calcium supplementation in post menapousal women, p.1273.
1. Anne Sütüyle Beslenen Değişik Kültürler
deki Bebeklerin Büyüme ve Beslenme Du
rumları
Yaşamın ilk yılında anne sütüyle beslenen bebeklerin büyüme örüntüsü ve demir durumu 4 değişik grupta incelenmiştir. Bu gruplar; (I) A B D ’de yüksek sosyo ekonomik grup, (2) Honduras’da düşük gelirli nor mal doğum ağırlıklı (NBW) grup, (3) Honduras’da düşük doğum ağırlıklı (LBW) zamanında doğmuş grup, (4) G an a’lı bebek grubu. NCHS referansları kullanılarak Z skor hesaplanmıştır. Honduras N B W grubunun büyüme örüntüsü 9 aya kadar ABD grubu na benzerdir. LBW grubun büyüme örüntüsü 12 aya kadar diğer grupların altında seyretmiştir. G a n a ’lı bebeklerin yaşa göre ağırlık artış eğrisi 3-4 ayda düz leşmeye başlamış, boy uzunluğu artışı 9 aya kadar devam etmiş bu aydan sonra eğri düzleşmeye başla mıştır. Boya göre ağırlık en yüksek H o n d u ra s’lı N B W bebeklerde, en düşük G a n a ’lı bebeklerde göz lenmiştir. Z skor doğum ağırlığı ve anne boy uzunlu ğuna göre uyarlandığında boy ve ağırlık artış eğrisi gruplar arasında farksızdır. Altı ayda uygun ek besin lerle birlikte 12 ay emzirmenin gebelikte kötü bes lenme ve anneye ait sorunlar olmadığı sürece optimal büyümeyi sağlayabileceği sonucuna varılmıştır. Be beklerin demir durumu, doğum ağırlığı ve demirden zengin besinlerin kullanımına göre farklılık göster miştir. bebeklerin normal büyümelerinin sağlanması için doğum sonrası dönem kadar doğum öncesi dö nemde de önlemlerin alınması gerekti Si vurgulan-O O O
2. K alsiyum Ö strojen ve K alsitoninin Kem ik
K ütlesine Etkisini Arttırır
Bu yazıda, m enapoz sonrası kadınlarda ölçülen k e mik yoğunluğuna ilişkin veriler kullanılarak östrojen ve kalsitoninin kem ik kütlesi değişimine etkisinde kalsiyumun rolü değerlendirilmiştir. Oral östrojen veya burundan kalsitonin alımı ile birlikte kalsiyum eklenmesi ve eklenm em esi durumları karşılaştırıl- mıştır. Östrojen uygulaması yapılan 31 araştırmadan 2 0 ’sinde diyetle veya ek kalsiyum verilerek kalsiyum alımı 1183 mg/gün düzeyine çıkarılmış, 11 çalışm a da ise kalsiyum alımı ile ilgili herhangi bir değişme yapılmamış ve günlük alım düzeyi 563 mg da kal mıştır. Yalnız östrojen uygulamasında om urga kemik kütlesinde yıllık %1.3 artış olurken östrojenle birlik te kalsiyum aliminin arttırılmasında bu değer % 3 .3 ’e yükselmiştir. Boyun kemiği kütlesinde östrojenle ar tış yıllık %0.9 olurken, östrojenle birlikte ek kalsi yum alımında % 2 .4 ’e çıkmıştır. Diğer bölgelerde de östrojenle birlikte kalsiyum aliminin arttırılması ke mik kütlesinin artışını olumlu etkilemiştir. Burundan 200 ÎU kalsitonin uygulaması yapılan 7 araştırmadan 6 ’sında kalsiyum alımı 1466 mg/gün çıkarıldığında sadece kalsitonin uygulanan (Ca alımı 627 mg/gün) çalışmaya göre omurga kem ik kütlesinde önemli ar tış gözlenmiştir. Östrojen veya kalsitonin uygulam a sı ile birlikte kalsiyum aliminin arttırılmasının kemik kütlesini olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmış tır.
3. ABD Kadınlarında Diyetle A lm an ve A d i
poz Dokusunun Bazı Y ağ Asitleri Bileşimi
Arasındaki Etkileşim
Hemşire Sağlık Araştırması çerçevesinde 140 kadın da diyetle alınan bazı yağ asitleri ile adipoz dokunun yağ asitleri bileşimi arasındaki etkileşim incelenmiş tir. Adipoz dokunun doymuş ve trans yağ asitleri bi leşiminin diyetle alımı yansıttığı bulunmuştur. A d i poz dokunun çoklu doym am ış yağ asitleri içeriği ile diyetin çoklu doym am ış yağ asitleri arasında korelas yon bulunmuştur (r= 0.40). Linolenik asitte de orta düzeyde korelasyon gözlenmiştir. Diyetle alınan yağ asitlerinin belirlenmesinde adipoz dokunun yağ asit leri bileşiminin iyi bir gösterge olduğu sonucuna va rılmıştır.
4. Tip I Diyabetli Bireylerde M ikroalbüm i-
nuri Diyetle D oym uş Y ağ Alımı ile Pozitif,
Protein Alımı ile N egatif Yönden İlintilidir
Tip I Diyabetli bireylerde mikroalbuminuri sık görü len bir bulgudur ve böbrek hastalıkları ve mortalite- nin belirleyicisidir. M ikroalbuminurinin oluşumununönlenmesinde glisem ik kontrolün s a ğ la n m a s ı, kan basıncının norm alde tutulması ve an jiotensin-çeviri- ci enzim inhibitörlerinin kullanım ı belli başlı strateji lerdir. Kesitsel olarak planlanan bu ç a lış m a d a T ip I Diyabetli bireylerin besin tüketim leri ve m ik r o a l b u m inuri d u ru m ları s a p ta n m ış tır . M i k r o a l b u m i n u r i enerji uyarlanmış karbonhidrat, tekli d o y m a m ış yağ alımları ile ilintisiz bulunm uştur. B u n u n y a n ın d a enerji uyarlanmış protein alımı ile m ik ro a lb u m in u ri arasında negatif, doym uş yağ alımı ile p o z itif ilinti bulunmuştur. M ikroalbum inuri ile protein alımı a r a sındaki bu ilinti sürpriz olarak d e ğ e rle n d irilm iş ve bunun yüksek glom erular filtrasyonun zararlı e tk is i nin önlenm esinden k ay n a k lan a b ilec eğ i ileri s ü r ü l müştür. Tip I Diyabetin diyetinde bu y ö n d e n d e ğ i ş ik likler yapılması için araştırm aların s ü rd ü rü lm e si g e rektiği vurgulanmıştır.
5. Pediatrik Y oğun B a k ım Ü n ite sin d ek i B e
beklerin D inlenm e E n erji H a rc a m a sı H a rris
B enedict ve T albot D en k lem lerin in D o la y sız
K alorim etre D eğerleriyle K a rşıla ştırılm a sı
Bu çalışm ada stres faktörüne g ö re d ü z e ltilm iş iki enerji hesaplam a d en k lem i, y o ğun b a k ı m d a b u lu n a n 55 hasta çocukta dolaysız k alo rim etre ö lç ü m d e ğ e r leriyle karşılaştırılmıştır. Ö lçü len d in le n m e enerji harcaması (D EH ) 4 .7 2± 2.53 M J/g ü n b u lu n m u ş tu r. Bu değerle Harris B e n ed ic t d e n k le m in in 1.5 stres faktörü ile düzeltilmiş değeri arasın d a -0.95 M J /g ü n farklılık bulunm uştur. T a lb o t y ö n te m iy le 1.5 stres faktörüne göre d ü ze ltm e y ap ılarak b u lu n a n d e ğ e r arasındaki farklılık ise -0.23 M J /g ü n dür. H e r iki yöntemin de klinik u y g u la m a d a d in le n m e enerji h a r camasını belirlem ede yeterli o lm a d ığ ı s o n u c u n a v a rılmıştır.6
. Filtre K ağıdında K u r u tu lm u ş S eru m Ö
r-■ __
nekleri için Spot F erritin A n alizi
Bu yazıda 20 m ikrolitrelik se ru m ö rn e k le rin in filtre kağıdına dam latıldıktan sonra k u ru tu lu p 2 g ü n d o n durulduktan sonra ferritin ö lç ü m ü anlatılm ıştır. B u yöntemle bulunan ferritin değeri g elen ek se l y ö n t e m le bulunan değerle k arşılaştırıld ığ ın d a, a ra la rın d a yüksek korelasyon (p= 0.98) b u lu n m u ş tu r. S p o t ö r neklerin oda sıcaklığında bile bekletileceği ve ta şı ma, damardan kan alm a gibi zorlukları o lm a d ığ ı ve aynı zam anda güvenilir o ld u ğ u belirtilm iştir.
7. Ağır B üyüm e G eriliği O lan Ç o c u k la r d a
M erkezi Sinir Sistem i İşlevi
Yaşları 7-8 yıl, boy uzunlukları 3 p e rsen tilin altında olan (ileri derecede b ü y ü m e geriliği) 20 ç o c u k ile a y
nı yaş norm al kontrol grubunun somatosensori kon- düksiyon zam anı ölçülm üştür. İki grup arasında sos y o e k o n o m ik d u ru m nörolojik test ve hemotokrit de ğeri y ö n ü n d en farklılıklar olm akla birlikte doğum ağırlıkları benzerdir. Sinir uyarım ından sonra m erke zi k o n d ü k siy o n zam anı açısından gruplar arasında fark b u lu n m a m ıştır. Bu bulgu, m iyelinasyonun ye terli o ld u ğ u n u n işareti sayılmıştır. Miyelinasyonun d o ğ u m a kad a r b ü y ü k oranda tam am lanm ış olması nın, som atik sinir sisteminin d o ğ u m sonrası malnüt- risyondan etkilenm ediği sonucuna varılmıştır. Bu so
nuç gebelik süresindeki b eslen m e biçiminin çocuğun sağlıklı g elişim in d e d o ğ u m sonrası dönem den çok daha etkili o ld u ğ u n u gösterm ektedir.
8
. Z a m a n ın d a D o ğ m u ş B ebek lerd e U zun Z in
cirli Y ağ A sitlerinin B arsak tan Em ilim i
Ç a lışm a d a uzun zincirli (LC P) n-3 ve n-6 yağ asitle rinin em ilim i yalnız anne sütüyle veya L C P eklenen veya e k le n m e y e n form ulalarla beslenen bebeklerde incelenm iştir. A ra şid o n ik asit ve dokozahekzoenoik asitin (D H A ) fo rm u lala rd an anne sütündeki elverişli likle em ilebildiği bu lu n m u ştu r. D H A ’nın emilimi fosfolipit olarak eklenen fo rm u lad a trigliserit olarak eklenenden d a h a yüksektir. Y u m u rta fosfolipidi ola rak alınan D H A ’nın anne sütü fosfolipid D H A ’sın- dan daha iyi em ildiği belirtilmiştir.
9. G eb e K a d ın la rd a B ed en Y ağını Belirlem ek
İçin A n tr o p o m etrik D en klem ler
Ç a lışm a d a 200 k a d ın d a gebeliğin 14 ve 31 haftala rında literatürde yay ın lan m ış 4 denklem le beden yağ oranı ve yağ d eğişim i saptanarak objektif yöntemler le karşılaştırılm ıştır. A n tro p o m etrik ölçümle bulunan beden yağ oranı o b je k tif yöntem le saptanandan fark lı b u lu n m u ştu r. B u n u n üzerine antropometrik verile re dayalı yeni bir d e n k le m geliştirilmiştir. Bu yön tem le gebelikte yağ kütlesi ve yağ değişiminin daha iyi belirlenebileceği so n u c u n a varılmıştır. Yazıda y ö n te m le r ayrıntılarıyla açıklanmıştır.
10o Y oğu rt K ü ltü rü ve L aktobasilus casei ile
M a y a la n d ırılm ış Sütün Y oğurt ve Jöleleşti-
rilm iş Sü tle K arşılaştırılm ası: Sağlıklı B eb ek
lerde B a rsa k M ik roflorasm a Etkisi
Bu ç a lışm a d a geleneksel yoğurt, Laktobasilus caseili yoğurt (LC) ve m a y ala n m am ış jöleleşmiş sütün be bek m ik ro flo ra sm a etkileri karşılaştırılmıştır. Yaşları
10-18 ay olan bebekler üç gruba ayrılarak bir ay sü re ile g ü n lü k 125 g bu ürünlerden diyetlerine eklen miştir. E k le m e ta m am landıktan bir hafta sonra yapı lan ö lç ü m lerd e gruplar arasında aııaeroblar, bifido- bakteri, enterobakteri, pH , kısa zincirli yağ asitleri,
bakteri enzimlerinin aktiviteleri farklı b u lu n m a m ış tır. Bunun yanında yoğurt grubunda fekal enterokok- si artmış ve preteolitik ferm entasyonun işareti olan dallı zincirli ve uzun zincirli yağ asitlerinin oranı azalmıştır. L C grubunda feçesin gramı başına düşen Laktobasililus birimi artarken zararlı sayılan (3-gliko- ronidaz ve (3-glikosidaz enzim aktiviteleri azalmıştır. Özellikle deney başlangıcında bunların yüksek oldu ğu LC grubundaki azalış önemli bulunmuştur. L a k tobasilus casei eklenmiş yoğurt kültürü ile m ayalan dırılmış yoğurdun ek besin olarak kullanımının y a rarlı olduğu sonucuna varılmıştır. Özellikle (3-gliko- ronidaz ve (3 glikosidaz aktivitesi yüksek olan bebek lere Laktobasillus casei eklenmiş kültürle hazırlan mış yoğurdun verilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
11. Crohn Hastalarında 24 Saatlik Enerji
Dengesi: Steroid Tedavisinin M etabolik E tki
si
Bu çalışmada 12 Crohn hastası ve 11 kontrol bireyin de steroid tedavisinin enerji dengesine etkisi incelen miştir. Hastalardan 7 ’sine 29±18 mg/gün prednison uygulanmıştır. Bireylerin 24 saatlik enerji harcama ları değişik yöntemlerle ölçülmüştür. Yağ kütlesi hasta grupta normallerden düşüktür. Enerji alımı ste roid uygulanan grupta uygulanmayan ve kontrol gru bundan daha yüksek bulunmuştur. Fekal kayıp ilaç uygulanmayanla kontrol grubunda benzerken, ilaç alanlarda yüksek bulunmuştur. Azot kaybı ilaç alan grupta istatistiksel olarak önemli olmayacak düzeyde hafif artmıştır. Crohn hastalarının prednisonla tedavi edilmesinin besin alimim stimüle ettiği ve pozitif enerji dengesi sağladığı sonucuna varılmıştır.
12. Sağlıklı Gönüllerde Dirençli Nişastanın
Kolona Etkisi: Kanserden K orunm ada Ö n e
mi
Son veriler dirençli nişastanın (DN) kolonda karbon hidratların bakterilerle ferm antasyonunda en önemli öge olduğunu işaretlemektedir. Bu çalışmada 2-4 er haftalık dönemde 12 bireye amilomısır nişastası (55.2±3.5 g DN/gün) veya normal nişasta (7.7±0.3 g DN/gün) verilerek kolondaki durum incelenmiştir. Yüksek DN alımı sırasında feçes ve soluk hidrojen atımı incelenmiştir. Yüksek D N alımı sırasında feçes hacmi ve ağırlığında sırasıyla %49 ve %56 artış ol muştur. Kısa zincirli yağ asitlerinin atımı ise değiş memiştir. Yüksek DN diyetinde bakteri (3-glikosidaz enzimi aktivitesi %26 düşmüştür. Aynı şekilde fekal total ve ikincil safra asitlerinin konsantrasyonu düşük D N diyeti dönemine göre düşm üştür (sırasıyla %30 ve %32). Birincil safra asitlerinde ise değişme olm a mıştır. Yüksek DN döneminde fekal total notür ste
rol konsantrasyonu % 3 0 , 4 cholesten-3-one %36 azalmıştır. Bu veriler dirençli nişastanın kolonda bakteri metabolizması için etkili dolduğu, bunun da kanserden korunm ayla ilintili bulunduğu sonucuna varılmıştır.
13. H IV Enfeksiyonlu İnsanlarda O ksidatif
Stres ve Plazm a A ntioksidant M ikrobesin
Öğeleri
Reaktif oksijenli moleküllerle lipit peroksidasyonu- nun artmasının HIV çoğalmasını arttırdığı bildiril miştir. Bu araştırmada sigara içmeyen 49 HIV pozi tif hastalarda ve 15 kontrol bireylerde lipit peroksi- dasyon indeksleri antioksidant mikrobesin öğeleri ve soluk alkalen atımı saptanmıştır. H I V ’lı hastalarda vitamin C, a-tokoferal, (3-karoten ve selenyum dü zeyleri kontrollerden düşük bulunmuştur. Lipit p e roksitleri, soluk pentane ve ethan atımı hastalarda kontrollerden yüksektir. Bu sonuçlar, HIV lı hasta larda oksidatif stresin arttığını, antioksidant sistemi nin zayıfladığını göstermektedir. Hastaların antioksi dant besin öğeleri ile desteklenmesinin oksidatif stre se etkisinin araştırılması gerektiği belirtilmiştir.
14. Aterojenik Lipid Fraııksiyoııları İyonize
Magnezyum Durumu ile İlintilidir
Epidemiyolojik çalışmaların sonuçları iskemik kalp hastalıklarından ölümlerin kalsiyum ve m agnezyum dan zengin sert su içen topluluklarda yumuşak su içenlerden daha düşük olduğunu işaretlemektedir. Düşük magnezyum aliminin hastalık riskini arttırdığı ileri sürülmüştür. Bu çalışmada 29 insülin duyarlığı biraz bozulmuş fakat genel sağlık durumları iyi, 29 yaşlı bireyin plazma iyonize m agnezyum (ÎMq) top lam m agnezyum (tMg) konsantrasyonları saptanarak kan lipitleri ile korelasyonları belirlenmiştir. Plazma İmg konsantrasyonu VLDL-kolesterol (r= -0.39), LDL-kolesterol (r= -0.57), total kolesterol (r= -0.55), VLDL-trigiseritleri (r= -0.36), LDL-trigliseritleri (r= -0.48) ve total trigliseritler (r= -0.41) ile ters korelas yon göstermiştir. Plazma tM g konsantrasyonu da benzer korelasyon göstermesine karşın, önemlilik derecesi düşüktür. Plazma İMg apo B ve apo B nin apo A l e oranı ile de ters korelasyon göstermiştir. Plazma İ M g ’nin ölçüm ünün aterojenik lipit fraksi yonlarının düzeyini belirlemede t Mg ölçümünden daha güvenilir olduğu İMg nin artmasının aterojenik lipid fraksiyonlarının düşüklüğü ve insülin duyarlılı ğının iyileşmesinin göstergesi olabileceği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlar uzun süre yeterli m agnez yum aliminin glikoz toleransını iyileşterdiği ve koro ner kalp hastalığı riskini azalttığı görüşünü destekle mektedir.
15. Değişik D üzeylerde V itam in B
-6
içeren
Yüksek Protein Diyetle B eslenen G enç k a d ın
ların Vitamin B
-6
G ereksinm elerinin D eğ er
lendirilmesi
Vitamin B-6 gereksinmesi diyetin protein içeriğine göre saptanmıştır. Buna göre önerilen m iktar (R D A ) 0.016 mg/g protein üzerinden genç kadınlar için g ü n lük 1.6 mg dır. Bu çalışm ada 5 kadın yü k se k p ro te in li (1.55 g/kg) diyetle birlikte 27 gün b o şa ltm a d ö n e minde 0.45 mg, daha sonra 21 ve 14 günlük sü rele r de 1.26 ve 2.06 mg düzeylerde vitamin B-6 a lm ışla r dır. Bu dönemlerde B-6 nin proteine oranı sırasıyla 0.005, 0.013 ve 0.021 olmuştur. A yrıca bir d ö n e m d e de önerildiği gibi 0.016 mg/g protein verilmiştir. V i tamin B-6 durumunu belirlemek için idrar 4. pridok- sik asit, plazma pridoksal fosfat, eritrosit alanin ve aspartat am inotransferaz aktiviteleri ö lç ü lm ü ş tü r. Araştırma sonuçları 0.016/g protein esasına dayalı önerilen 1.6 mg vitamin B-6 nin yeterli o lm a d ığ ı, art tırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
16. Fransız Erkeklerde D iyet, A n tio k sid a n t
D urum u ve Sigara A lışkanlığı
Sigara içimi ile vücuda çok sayıda okside ediciler ve serbest radikaller alınmaktadır. Bu ç a lışm a d a yaşları 23-57 arasında değişen 459 sağlıklı erkekte sigara iç me, besin tüketimi ve antioksidantların alımı ile p l a z manın oksidatif indeksleri ve antioksidant s a v u n m a sı arasındaki ilintiler incelenmiştir. A nioksidaııtlar olarak plazm a E ve C vitaminleri ile k aro te n o id le r ö l çülm üş, oksidatif stresi belirleyen m a lo n a ld e h id , protein Schiff bazı ve otoantikorların etkinliği s a p tanmıştır. Sigara içenlerin içm eyenlere göre d a h a az sebze ve m eyve tükettikleri, bunun sonucu d a h a d ü şük miktarlarda vitamin E, C ve karotenoidleri a ld ık ları saptanmıştır. Sigara içenlerde p la z m a vita m in C ve karotenoid düzeyleri içm eyenlere göre d ü şü k b u lunmuş, içilen sigara miktarı ile ters k o relasy o n g ö s termiştir. O k s id a tif stres i n d e k s l e r i n d e n s a d e c e Schiff baz konsantrasyonu içilen sigara m iktarı ile doğrudan ilintili bulunm uştur. S igara içim inin a n ti oksidant durum unu olum suz etkilediği ve p la z m a a n tioksidant indeksini diyetle alım dan b a ğ ım sız olarak düşürdüğü, bunun halk sağlığı y ö n ü n d e n ö n e m ta şı dığı sonucuna varılmıştır.
17. Y üksek D oym uş Y ağ İçeren D iy etle B e s
lenen E rkeklere N aren ciye M ey v e E k lem esi
Lipoprotein O k sid a sy o n o n u A zaltır
Bireylere bir ay süre ile günlük 50 mg C v ita m in i içe ren diyet verildikten sonra g u ru b u n yarısının 500 mg/gün C vitmini sağlayacak narenciye m e y v e le rin i
2 ay süre ile yem eleri sağlanmıştır. D üşük C vitam i ni alım ın d a 13.5 m ik ro m o l/L olan plazm a askorbik asit düzeyi y ü k s e k alım sonunda 51.7 mikro mol/L dü zey in e çıkm ıştır. P laz m a kolesterolde yüksek C vi tam ini alım ıyla h a fif yükseliş saptanm asına karşın, başlangıç d ü z e y in e ulaşm am ıştır. Y üksek C vitamini alımı L D L o k s id a s y o n u n u olum lu yönde etkilemiştir. L ip o p ro tein in E vitam ini konsantrasyonu diyetin C vitamini d ü z e y in d e n etkilenm em iştir. E vitamini ile birlikte C vitam ininin L D L ’nin oksidasyondan k o r u n m a sın d a etkili old u ğ u so n u c u n a varılmıştır.
18. P la zm a T otal H o m o sistein D ağılım ını
Et-•
kileyen Y a şa m B içim in e ilişk in Faktörler:
H o rd alan H em o sistein Ç alışm ası
H o r d a la n H o m o s i s t e i n Ç a lış m a s ı k a p s a m ın d a k i 11941 bireyin p la z m a total hom osistein (+Hcy) dağı lımı incelenm iştir. B ireylerin 9 1 6 5 ’i 40-42, 2351 ’i 65-67 yaş g u r u b u n d a n kalanı ikisi arasındadır. Ö l ç ü m le rd e n elde edilen verilerin istatistiki analiz so nuçlarına göre + H ey k o n sa n tra sy o n u etkileyen b aş lıca faktörler; cinsiyet, yaş, folat alımı, sigara içme alışkanlığı ve k a h v e tüketim idir. Bu faktörlerden üçünün b irarad a olm ası tek faktörden daha önem li dir. D ü ş ü k folat alım ı, sigara içm e ve kahve tüketimi nin fazlalığı y ü k s e k + H c y ile önem li bulunmuştur. Y ü k sek lo la t alan, sigara iç m ey e n , günlük bir fincan dan fazla k a h v e tü k e tm e y e n bireylerin +H cy d ü ze y leri n orm al 3.0-4.8 m ik ro m o l/L ve daha düşüktür. Yaşları 4 0 -4 2 yıl olan tü m grupta ortalam a +Hcy de ğeri k a d ın la rd a 5.1-16.5 m ik ro m o l/L , erkeklerde 6.2 18.7 m ik r o m o l/L arasındadır. T o p lu m d a plazm a ho m osistein d üzeyini etkileyen en önemli faktörlerin folat alım ı, sigara alışkanlığı ve kahve tüketimi oldu ğu so n u c u n a varılm ıştır. Bu sonuçlar kardiyovaskü- ler risk taşıyanların folat alımlarını artırmaları, siga ra içm em eleri ve k ah v e tüketimlerini sınırlamaları nın yararlı o ld u ğ u n u işaret etmektedir.
19. D em ir D ep o su B oşalm ış, A nem ik O lm a
yan K a d ın la rd a D em ir E klenm esine Karşı
S e r e m T ran sferin Alıcı Y anıtı
S erum transferin alıcısının (STFR) işlevsel dem ir ye tersizliği için iyi bir gösterge olduğu bildirilmiştir. Bu çift-kör kontrollü çalışm ada yaşları 19-35 yıl ara sında değişen 37 d e m ir depoları boşalmış fakat ane m ik o lm a y a n (h em o g lo b in 120 g/L üstü ve serum ferritin 16 g/L altı) kadınlara 8 hafta süre ile ek demir veya plasebo verilerek d em ir durum u başlangıçta, 4 haftada ve deney so n u c u n d a ölçülmüştür. D em ir ek lenm esi S T F R ’de önem li azalış, serum ferritinde yükselişle so n u ç lan m ış, hem oglobin düzeyi ise de ğişm em iştir. Bu sonuç S T F R 'n in dem ir yetersizliği
nin erken dönem de saptanm asında başka bir deyişle, sınırda dem ir yetersizliğinin belirlenmesinde duyarlı bir gösterge olduğunu desteklemektedir.
•
20. iy i Beslenm iş K adınların Y ağsız Beden
Kütlesi Emziklilik Sırasında K orunur
Emziren ile emzirmeyen kadınların beden bileşimle ri doğumdan sonra 6 ile 52 hafta, 6 ’şar haftalık ara lıklarla ölçülmüştür. Aynı zam anda emziren kadınla rın süt üretimleri ve besin tüketimleri saptanmış, sü tün analizi yapılmıştır. Emziren kadınların protein alımları emzirmeyenlerinkinden %55 daha yüksek bulunmuştur. Bu kadınların yağsız beden kütlesinde emzirmeden dolayı herhangi bir değişme olmamıştır. Bunun nedeni kadınların salgıladıkları sütteki prote ini diyetle alımlarını artırarak karşılamalarıdır. Bu çalışmanın sonuçları gebelik ve emzikliliğin gerek tirdiği şekilde beslenmenin kadınların sağlıklarının korunmasındaki önemini bir kez daha vurgulamakta dır.
21. Diyet Yağ Asitlerinin İnsan Sütü Yağ
Asitlerine Akut Etkisi
Çalışmada 14 emzikli kadın her biri değişik yağ içe ren 6 test formulasını sıra ile içmişlerdir. Bu yağlar; menhaden balığı yağı, herring balığı yağı, çiçek yağı, kanola yağı, hindistan cevizi yağı ve kakao yağıdır. Kadınlardan emzirmenin tam ortasında test formula- sından önce, test formulası sonrası 6, 10, 14, 24. sa atlerde ve 4-14 gün arasında günlük süt örnekleri toplanarak yağ asitleri analizi yapılmıştır. Menhaden yağı eikozapentoenoik asit (EPA) ve dokozahekze- onoik asit (DHA), herring yağı cetoloik asit, çiçek yağı linoleik asit, kanola yağı linolenik asit, hindistan cevizi yağı, laurik asit, kakao yağı, palmitik ve ste arik asit içermektedir. Test yemeğini izleyen 6 saat sonra sütte bu yağ asitlerinin miktarları hızla artmış tır. En çok artış 10 saat sonra çiçek yağında, 14 saat sonra kakao, hindistan cevizi yağı, kanola, menhaden yağının E P A ’sında; 24 saat sonra iki balığın D H A ’sında olmuştur. D H A dışındakilerin düzeyleri 10-24 saat D H A ’nın iki gün, E P A ’nın ki üç gün y ük sek olarak kalmıştır. Diyetle alınan yağ asitlerinin hızla sütün şilomikronuna katıldığı sonucuna varıl mıştır.
22. Beyaz Çocuklarda Y ağlanm ada U zunla
m asına Değişme: Çocukluktaki Enerji H ar
cam asının Etkisi Yok
Bu çalışmada 75 ergenlik öncesi çocuğun 4 yıl süre ile yıllık beden bileşimleri ve dinlenme enerji harca maları ile toplam enerji ve fiziksel aktiviteye ilişkin enerji harcamaları ölçülmüştür. Ebeveynlerin beden
bileşimleri de aynı zam anda saptanmıştır. Araştırma dan elde edilen başlıca değişken yağsız kütleye uyar lanmış yağ kütlesindeki bireysel değişmedir. Buna cinsiyetin, enerji harcamasının, başlangıçtaki yağ kütlesinin ve ebeveynin yağ kütlesinin etkisi analiz edilmiştir. Yağ kütlesindeki yıllık değişim 0 .5 9 ± 1 .08 kg (aralık.-0.44-5.6 kg) bulunmuştur. Yağsız kütleye uyarlanmış yağ kütlesindeki değişmeyi etkileyen faktörlerin cinsiyet (kızlarda erkeklerden yüksek), başlangıçtaki yağ kütlesi ve ebeveynin yağlanma du rum u olduğu, enerji harcamasının düşüklüğünün et kili olmadığı; çocukluktaki yağlanmanın ebeveynin yağlanm a durum u ile ilintili olmasının şişmanlıkta kalıtımın etkisini göstermekle birlikte, yağ kütlesine enerji harcamasının düşüklüğünün etkisi bulunm a ması düşündürücüdür. Bu sonuç genel görüşe aykırı düşmektedir.
23. L ak tu lozu n O lu ştu rd u ğu D iyarenin
Psylliyum la Azaltılması: Motilite ve Fermen-
tasyona Etkisi
Psylliyum, plantago orato tohumunun kabuğudur ve jel oluşturma niteliğine sahip musilaj polisakkaritleri içerir. Dallı zincirli arabinoksilandan oluşmuştur. Psylliyumun dışkı ağırlığını artırarak kabızlığı ve kronik diyareyi iyileştirdiği ileri sürülmüştür. Laktu- laz ise suda çözünür, insan barsağında hidrolize di rençli, ozmatik laksatif etkili yarı sentetik bir disak- karittir. Sindirimden kaçarak kalın barsağa geçen laktulaz, hızla kısa zincirli yağ asitleri, hidrojen, kar bondioksit ve metana fermente olur. Çapraz düzende yapılan bu çalışmada 8 bireye günde 3 kez 20 mİ lak tulaz, tek başına veya 3.5 g pyslliyumla birlikte veri lerek midenin boşalma hızı ve dışkının kalın barsak- tan geçiş süresi saptanmıştır. Psylliyum alım döne minde midenin boşalma hızında önemli düşüş olur ken besinlerin ince barsaktan geçiş süreleri değişm e miştir. Bunun yanında dışkının kalın barsaktan geçiş süresi azalmıştır. Aynı zamanda soluk hidrojendeki artış azalmıştır. Psylliyumun yemeğin viskositesini artırarak midenin boşalma hızını azalttığı, gazlı fer- mentasyon ürünün oluşumunu yavaşlatarak kalın barsak geçişini geciktirdiği sonucuna varılmıştır. Y a vaş emilen früktoz, sorbitol gibi karbonhidratların kullanımında psylliyum eklenmesinin oluşacak diya reyi önleyebileceği, fakat uygulamaya geçmeden başka araştırmaların yapılması gerektiği belirtilmiş tir.
24. İnsanlarda Çiçek Yağı Tüketim i Plazma
Konjuge Olm uş Linoneik Asit K onsantrasyo
nunu Yükseltmez
Konjuge olmuş linoleik asit (CLA) liııoleik asidin bir izomeridir ve insan dokularında, süt ürünlerinde, et te bazı bitkisel yağlarda bulunduğu gösterilmiştir.
Deneysel çalışmalarda linoleik asidin tü m ö r o lu ş u munu hızlandırmasına karşın ( C L A ) ’nın antikarsino- jenik etkiye sahip olduğu bildirilmiştir. Bitkisel y a ğ
larla alınan linoleik asidin incebarsak m ik r o o r g a n iz malarıyla C L A ’ya dönüşüp d ö n ü şm e d iğ in i b elirle mek için 12 bireye 6 hafta süre ile diyetlerine ek o la rak 16 g linoleik asit içeren çiçek yağı verilerek p la z ma lipitindeki CLA konsantrasyonu ö lç ü lm ü ştü r. L i noleik asit aliminin arttırılmasının p la zm a total lipi dinin CLA içeriğini etkilemediği so n u c u n a v a rılm ış tır.
25. Yem ek Sonrası D u ru m d a A lkol Y u m u şa k
Kas Hücresinin Ç oğalm asını B ask ılar: A lk o
lün A ntiaterosklerotik M ek a n izm a sın a A it
Yeni Bulgu
Epidemiyolojik çalışm alardan elde edilen veriler az miktarda alınan alkolün k ard iy o v ask ü ler riski azalttı ğına işaret etmektedir. A rterosklerosizin o lu ş u m u n d a damarsal yum uşak kas hücre çoğalm ası ö n em li bir olgudur. Bu çalışm ada sağlıklı 8 erkeğe kg b aşın a 1 g yağ tek başına veya 38±0.5 g etanolle birlikte veril dikten sonra 8 saat süresince her saat kan örnekleri alınıp plazma ayrılarak ratlardan elde edilen hücre kültürüne eklenmiş ve D N A sentezi e s a sın a dayalı hücre çoğalması saptanmıştır. Bir saat içinde kan e ta nol düzeyi m a k sim u m a ulaşmıştır. Y u m u ş a k kas hücre çoğalmasında etanol düzeyi m a k s im u m a u la ş mıştır. Yum uşak kas hücre ç o ğ a lm a sın d a , etanol içe ren yağ alındıktan sonra içerm eyen yağ a lım ın a göre %20 düşüş olmuştur. Bu sonuç e tan o lü n d am arsal yumuşak kas hücre çoğalm asını b ask ılay a ra k k a r d i yovasküler riski azalttığını işaretlem ektedir. İnsanın yaşamı süresinde gerçirdiği y e m e k sonrası z a m a n d i limi düşünüldüğünde arterosklerosizin p ato g e n e z in - de bu bulgunun ne kadar önem li o ld u ğ u anlaşılabilir. Bu çalışmanın sonucu az m ik ta rd a alkol alim inin kardiyovasküler risk üzerinde o lu m lu etki yaptığı g ö rüşünü desteklemektedir.
26. Yaşlı K adınlarda D iyetle K a lsiy u m ve D
Vitamini Alımı: S erum P aratroid H o r m o n ve
D Vitam ini M etab olitelerine E tkisi
Bu çalışmada yaşları 65-77 yıl arasın d a d e ğ işe n 376 kadında diyetle kalsiyum ve D vitam ini alim inin se rum paratiroid horm on (PTH ) ve D vitam ini m e t a b o litelerine etkisi incelenmiştir. K ad ın ların o rta la m a kalsiyum alımları 800 m g/gün dür. E k D vitam ini al mayan 245 kadının D vitamini alımı 3.53 m ik r o g r a m (141 IU)/gündiir. Alınan k a lsiy u m u n k ay n a ğ ı D vita mini ile zenginleştirilmiş süt ve d iğ e r k a y n a k la r o la rak gruplandırılmıştır. S eru m P T H d ü z e y i süt k a y naklı kalsiyum alımı ile ters k o relasyon gösterm iştir.
Aynı şekilde se ru m kalsidiol konsantrasyonu süt k aynaklı k a ls iy u m alımı ile ilintili bulunmuştur. M e v s im kalsidiol düzeyini etkilerken, serum PTH düzeyini etk ilem em iştir. S e ru m P T H ile serum kalsi diol a ra sın d a ters ilinti bu lu n m u ştu r. Yaşlılarda se rum P T H k o n s a n tra s y o n u n u n gençlikteki normal dü zeye in dirilm esinin se ru m kalsidiol düzeyinin 122 n m o l/L d ü z e y in e ula şm ası ile gerçekleşebileceği ha- sa p lan arak önerilen 5 m ik ro g ra m /g ü n düzeyindeki g e re k sin m e n in arttırılm ası gerektiği sonucuna varıl mıştır. Ü lk e m iz d e v ita m in d e n zenginleştirilmiş süt yoktur. K apalı g iy im biçim i ve yaşlılıkta eve bağlı k alınm ası D vitam ini g e rek sin m esin in karşılanm ası nı g ü ç le ştirm e k te d ir. K e m i k sağlığını k orum ak için risk g ru b u n d a k i k ad ın ların k ü ç ü k çocuklarda olduğu gibi g ü n lü k 4 0 0 IU D vitam ini almaları önerilebilir.
27. H ip e r k o le ste r o le m ili B ireylerd e U zun sü
re P sy illiu m T o h u m u n u n T üketim inin S e
rum L ip itlerin e E tk isi
P syillium to h u m u B g lu k o n , ve g u arg u m gibi ç ö z ü nür p o sa d an z e n g in d ir. Bu ça lışm a d a LD L-kolesterol k o n sa n tra sy o n la rı 130 ve 220 m g /d L olan bireylere 24 hafta süre ile g ü n lü k 0,3,4,6,8 veya 10.2 g psyilli um to h u m u v e rile re k se ru m lipitlerine etkisi incelen miştir. Ç a lış m a n ın 24 haftasın d a psyillium alm ay a n larda L D L d ü z e y i başlangıçtaki değerden %3 daha y ü k se k , 10.2 g p sy illiu m alanlarda kontrol g rubun dan % 5.3 d a h a d ü ş ü k b u lu n m u ş tu r. H D L ve triglise- ritlerde d e ğ i ş m e g ö z le n m e m iştir. Hiperkolesterole- m ide p s y illiu m k u lla n ım ın ın L D L -kolesterol üzerin de o lu m lu etkisi olabileceği so n u cu n a varılmıştır. P syillium to h u m u n u n kepeği kahvaltılık ve diğer ta hıl ü rü n lerin e k a tılarak tüketilebilm ektedir.
•«
28. U r e m id e L -K a rn itin E klem esinin E ritro
sit A ç il-C o A , S erb est C oA ve G liserol Fosfo-
Üpit A ç iltr a n sfe r a z E n zim lerin e Etkisi
Bu ç a lış m a d a k ontrollere göre üremili hastalarda uzun zincirli açil C o A ’nın serbest C o A ’ya oranının dü şü k o ld u ğ u belirlenm iştir. Bu hastalarda karnitin palm itiltran sferaz ve gliserolfosfolipit transferaz ak- tiviteleri d e d ü şü k tü r. Bu bulgular üremide acil trans fer sistem in in b o z u ld u ğ u n u gösterm ektedir. Hastalar karnitinle tedavi edildiklerinde enzim aktivitelerinde ve uzun zincirli acil C o A ’nın serbest C o A ’ya oranın da y ü k s e lm e g ö zlen m iştir. Ü rem ili hastalara L-karti- nin v erilm e sin in yararlı olacağı sonucuna varılmıştır.
29. N ije r y a 9l ı 9 JamaikaMı ve A B D A frika K ö
k en lilerd e L ep tin ve B ed en B ileşim i
L eptin ob g e n e ö z g ü adipozun ürettiği bir proteindir ve ağırlık d e n e tim i ve enerji harcam asında rol alır.
Leptin konsantrasyonu beden yağ deposu ile korelas yon gösterir. Bu çalışm ada bu ilişkinin geçerliliği şişman ve normal değişik etnik gruptaki bireylerde incelenmiştir. Ç alışm a N ije ry a ’lı 363, J a m a ik a ’lı 372 ve A B D ’li 669 bireyde yapılmıştır. Bireylerin hepsi siyah ırktandır. B K İ 14 ile 62 arasında d eğ işm ek te dir. Leptin konsantrasyonunda ülkeler ve cinsiyet arasında farklılık bulunmuştur. E rkeklerde Nijer- y a ’lılarda 2.8, Ja m a ik a ’lılarda 3.9, A B D ’lilerde 6.8 mikrogram/L; kadınlarda sırasıyla 10.3, 18.6 ve 27.7 mcg/L. Her iki cinste beden yağ yüzdesi veya toplam yağ kütlesi ile leptin konsantrasyonu arasında ilinti bulunmuştur. Kadınların adipozunda leptin konsant rasyonu erkeklerden yüksektir. Beden yağının artışı na paralel olarak leptin yanıtı yükselmekte, şişmanlık arttıkça leptine karşı direnç oluşmaktadır. Şişmanlık ta leptin direncinin oluşması aşırı şişmanlamayla ilintilidir.
30. Egzersiz Sırasında Orta Zincirli Triglise-
rit ve K arbonhidrat Aliminin Substrakt K ul
lanımı ve Perform ansa Etkisi
Uzun süreli egzersizlerde karbonhidrat aliminin per formansı artırdığı bildirilmiştir. Alınan karbonhidrat
1 g/dakika hızında okside olmaktadır. Bu çalışmada uzun süreli egzersizde karbonhidrat ve orta zincirli trigliserit (MCT) aliminin performansa etkisi 7 eğitil miş sporcuda 2 saatlik egzersiz sırasında incelenmiş tir. Bireyler % 1 0 ’luk CHO çözeltisi (170±6 g CH O) veya %10 CHO elektrolit + %5 M C T, çözeltisi veya sadece M C T çözeltisi veya plasebo almışlardır. C H O ve C H O + M C T alımı plaseboya göre egzersiz perfor mansını değiştirmemiş sadece M C T alımı perfor mansı olumsuz etkilemiştir. M C T C H O oksidasyon hızını arttırmamış, sindirim sistemi rahatsızlığına ne den olmuştur. C H O ’la birlikte alınan M C T ’nin y a rarsız, tek başına alınan M C T ’nin zararlı olduğu so nucuna varılmıştır.
31. Laktoovovejeteryan ve Karışık Diyetle
Beslenen Kadınlarda Çinko E m ilim i, M in e
ral Dengesi ve Kan Lipitleri
Yaşları 33±7 yıl olan kadınlarda laktoovovejeteryan ve karışık diyet alımı sırasında çinko emilimi, m in e ral dengesi ve kan lipitleri ölçülmüştür. L aktoovove jeteryan ve karışık diyetin sağladığı mineral miktar ları sırasıyla; Ca 973 ve 995, Cu 1.8 ve 1.3, Mg 367 ve 260, M n 5.9 ve 2.5 P, 1457 ve 1667, Zn 9.1 ve
11.1 m g ’dir. Diyet posası 40 ve 16 g, fitik asit 2.5 ve 0.8 m m ol, fıtat: Zn molar oranı 14 ve 5 olarak bulun muştur. Laktoovovejeteryan diyetle kolesterol ve li- poporoteiıılerde %7-12 düşüş olmuştur. Ca, Cu Mg ve P dengesi her iki diyette benzerdir.
Laktoovoveje-teryan diyetinde M n dengesi daha yüksektir. Lakto- ovovejeteryan diyette Zn alımında %14, emilim el verişliliğinde % 21, net emilen Zn da %35 azalış göz lenmiştir. B una karşın her iki diyette Zn dengesi sağ lanmıştır. Karışık diyete göre laktoovovejeteryan di yetinde Zn yetersizliği riski olmasına karşın lakto ovovejeteryan diyete kuru baklagil eklenmesinin bu riski önleyerek Zn dengesinin sağlanabileceği sonu cuna varılmıştır.
32. G enç Sağlıklı Erkeklerde Sindir ilemeyen
O ligosakkaritler K alsiyum ve Hem Olmayan
D em ir Em ilim ini Engellem ez
înulin, fruktooligosakkarit ve galaktooligosakkaritle- rin, C a ve Fe emilimine etkisi çift işaretlenmiş izotop tekniğiyle ölçülmüştür. Bireyler 21 günlük sürelerde bazal diyete ek olarak sırasıyla 3 ayrı tür oligasakka- rit ve plasebo almışlardır. Uygulamanın 7. gününde Fe emilimi, 21. gününde Ca emilimi ölçülmüştür. Fe ve C a emilimi diyet uygulamalarına göre önemli farklılık göstermemiştir. Günlük diyete eklenen sin- dirilemeyen oligasakkaritlerin Fe ve Ca biyoyararlı- lığını olum suz yönde etkilemediği sonucuna varıl mıştır.
____ ___ _ ___ •
33. Erken D oğum lu Bebekler için Anne
Sü-__ • • •
tünün Besin Öğeleri ile Zenginleştirilmesi
Yeterli Kem ik Kütlesi ve Büyüm eye Katkıda
Bulunur
Bu çalışmada 25 erken doğumlu bebek gruplara ay rılarak anne sütü + tüm besin öğelerini kapsayan ka rışım veya anne sütü + kalsiyum gliserolfosfat (CaGP) veya erken formulası (PTF) ile beslenmiş, her dönemin başında ve sonunda kemik mineral içe riği (BM C) ve yağsız beden kütlesi ölçülmüştür. A y rıca N birikimi, Ca, P ve Zn dengesi saptanmıştır. N birikimi anne sütü + C aG P alan grupta PTF alan gruptan daha düşük bulunmuştur. Zira CaG P grubun da boy uzama ve ağırlık artışı PTF gruptan daha dü şüktür. Kem ik değişimi ve mineral durumu diğer gruplara benzerdir. Anne sütü + tüm besin öğeleri eklemesi yapılan grubun büyümesi biraz daha iyice olmasına karşın C aG P eklemesine göre B M C yönün den fazla bir üstünlüğü görülmemiştir. Erken d o ğ u m lu bebeklere anne sütüne ek olarak C aG P verilmesi nin kem ik gelişimini olumlu etkilediği sonucuna va rılmıştır.
34. Çöliyaklı Çocuk ve G ençlerde Glutensiz
Diyetle D üşük K em ik Y oğunluğunun Düzel»
tilmesi
Yetişkin çöliyaklı bireylerde osteoporozis sık görü lür. Bu çalışm ada çöliyak tanısı konm uş bir yıl süre
ile glutensiz diyetle beslenen çocuk ve gençlerin k e mik mineral yoğunluğu (BM D) ölçülm üş ve sağlıklı grubun B M D ’si ile karşılaştırılmıştır. Çöliyaklıkların B M D ’leri başlangıçta kontrollerden önemli derecede düşük bulunmuştur. Bir yıllık glutensiz diyet s o n u n da gruplar arası fark ortadan kalkmıştır. Ç öliyak h a s talığının erken teşhis edilerek glutensiz diyetle b es lenmelerinin büyüme ve sağlık durumlarını olum lu etkileyeceği sonucuna varılmıştır.
35. Şişmanlığın Uzun ve Orta Z incirli Trigli-
seritlerin M etabolizm asına Etkisi
Bu çalışmada uzun zincirli (LCT) ve orta zincirli (MCT) trigliseritlerin m etabolizm ası yüklem eyi izle yen 6 saatlik sürede 8 normal ve 8 şişm an bireyde izotop yöntemiyle incelenmiştir. Şişm an bireylerde L C T ’nin oksidasyonu norm allerden dü şü k b u lu n muştur (p<0.01). Ayrıca okside olan L C T miktarı yağ kütlesi ile n e g a tif k o re la s y o n g ö s te r m iş ti r . (r=0.77, p<0.01). Buna karşın şişm anlarda M C T o k sidasyonu normallerle benzerlik gösterm iştir. H e r iki grupta da okside olan M C T miktarı L C T ’ye göre d a ha yüksektir. Şişmanlığın L C T ’nin o k s id a sy o n u n d a - ki bozuklukla ilintili olduğu,"diyetle alınan L C T ’nin okside olmadan adipoz dok u d a biriktiği dolayısı ile şişmanlık riskini artırdığı so n u c u n a varılm ıştır. Ş iş manlıkta M C T ’nin o k sidasyonunun b o zu lm ad ığ ı göz önüne alınarak zayıflama diyetinde bu yağların e tk i sinin incelenmesi gerektiği belirtilmiştir.
36. M ultietnik Ç ocuk N ü fu su n d a Ş işm a n lık
ve Aşırı Y ağlanm anın B elirleyicileri
Etnik ve coğrafik açıdan farklı 5 106 ç o c u ğ u n boyu, ağırlığı, deri kıvrım kalınlığı 9 yaşın d a ve 11 yaşın d a ölçülerek etnik farklılığın y a ğ la n m a ü zerin e etkisi saptanmaya çalışılmıştır. O n b ir yaşındaki y a ğ la n m a durumunun birinci belirleyicisi 9 y a ş ın d a ç o c u ğ u n toplu veya aşırı yağlanm ış o lm asıdır. A y rıc a etnik köken ve cinsiyet de b ağ ım sız belirleyicidirler. A fri ka kökenlilerin yağ kütlesi d a h a y ü k se k tir. B K İ ’ye göre 85 persentil üstünde toplu olan ç o c u k la rın kan total kolesterol, apolipoprotein B k o n sa n tra sy o n la rı normal ağırlıkta olanlardan y ü k s e k , H D L k o le s te r o l leri ve koşu perform ansları d ü şü k b u lu n m u ş tu r. Deri kıvrım kalınlığı y üksek o lan lard a da b e n z e r b u lg u la r elde edilmiştir. K ü çü k yaşta toplu ve şiş m a n olan ç o cukların ileriki yaşlarda da toplu ve ş iş m a n o lm a o la sılıkları bulunduğu ve bunların k a r d iy o v a s k ü le r risk faktörlerine yatkın oldukları s o n u c u n a varılm ıştır.
37. Değişik Tip Süt İçen T ü k e tic ile r d e E n erji
M akro Besin Ö ğeleri ve B esin A h m ı ve B u
nun Enerjiyi K o m p a n se E tm ey e E tk isi
A B D ’inde sürekli besin tüketim i a ra ş tırm a s ın d a y a k laşık bireylerin 1/3’ü tam süt, 1 /3 ’ü d ü ş ü k yağlı süt,
1/ 1 0 ’u y a ğ sız süt, 1 /1 0 ’unun da karışık süt tüketti ği sa p tan m ıştır. B u ça lışm ad a değişik süt içenlerin en erji, m a k ro besin öğ eleri ve besin tüketim d urum ları ile süt içim i ile az aldıkları enerji kaynağını kar b o n h id ra tla k o m p a n s e edip etm edikleri incelenm iş tir. S o n u ç la r şöyledir: (1) D ü şü k yağlı süt içenlerin yağ alım ı tam sü t iç en le rd en d ü şü k tü r (p<0.05). (2) S ad ece e rk e k le r y ağ ı azaltılm ış sütle az aldıkları enerjiyi k a rb o n h id ra t alim ini artırarak kom panse et m e k ted irle r. K a d ın la rd a b ö y le bir durum gözlenm e m iştir. (3) D ü ş ü k yağlı süt içenlerin sebze ve m eyve tü k etim leri y ü k s e k , k ırm ızı et ve tatlı tüketim leri d ü şüktür. (4) Y a ğ sız süt iç e n le r yağ tüketim lerini h ed ef kabul e d ile n , en erjin in % 30 ve altına indirebilm ekte dirler. (5) E rg e n lik y a ş ın d a k ile r en az enerji k o m p a n se eden g ru p tu r. (6) Y aş, ilerledikçe süt içenlerin ve tam sü t içen lerin sayıları az alm ak tad ır. Y ağı azaltıl m ış v ey a y a ğ s ız sü t içim i alışkanlığının kazanılm a sıyla y ağ tü k e tim in in d ü şü n ü le b ile c e ğ i sonucuna va rılm ıştır.
38. K ız E r g e n le r d e M ey v e T üketim i; Fitnes
ve K a r d iy o v a sk ü le r S ağ lık
K e s its e l n ite lik te k i bu ç a lış m a d a o rta la m a yaş 17.1 ±0.5 yıl o lan 56 gen ç k ızd an oluşan grupta kar- d iy o lip o p ro te in in d e k sle ri, seru m antioksidantlar, be sin alım ı, a e ro b ik fitn es, b ed e n yağ oranı saptanm ış tır. B ire y ler m a k s im a l o ksijen alım ına ( V 0 2 max) göre g ru p la n d ırılm ıştır. V 0 2 m ax en yüksek olan grubun b ed e n y ağ y ü zd e si en dü şü k , atletik puanı ve m e y v e tü k e tim i y ü k s e k , total serum kolesterol ve to- tal k o le ste ro lü n H D L -k o le s te ro le oranı düşüktür. Bu g rubun ağırlığı ve B K İ ’si de düşüktür. K orelasyon an alizin e g ö re , m e y v e tüketim i V 0 2 m ax ile pozitif k o relasy o n g ö ste rm iştir. Y in e V 0 2 m ax ile dolaşım
daki b eta -k a ro ten ve alfa-to k o fero l arasında da pozi tif k o re la sy o n b u lu n m u ş tu r. Bu bulgular yetişkinler de old u ğ u gibi g e n ç le rd e de m ey v e tüketim i ile eg zersiz ve k a rd iy o v a s k ü le r sağlık arasında olum lu et k ileşim ler o ld u ğ u n u işaretlem ektedir.
39. D iy ette N işa sta n ın Ş ek erle Y er D eğiştir
m esin d en S o n ra Y ağ A sid i Sentezi A zalm ıştır
Bu ç a lışm a d a 4 g ö n ü llü birey 25 gün çok düşük yağ lı fo rm u la d iy e t (enerjinin % 1 0 ’u y ağ, % 7 5 ’ı karbon hidrat) v e y a katı besin lerd en oluşan enerjisi aynı di yet alm ışlard ır. K a rb o n h id ra t kaynağı olarak katı be sin d iy e tin d e nişasta, fo rm u la da basit şeker bulun m a k tad ır. Y ağ asidi sentezini ölçm ek için diyetin yağ asidi bileşim i h e r bireyin adipoz dokusuna eşleştiril m iş ve V L D L , trigliseritlerinin bileşim i ile karşılaştı- rılm ıştır. B ü tü n birey lerd e V L D L trigliseritlerindeki yeni o lu şm u ş p alm ita tak i artış ve linoleattaki azalışkatı besin diyetiyle tersine d ö n m ü ş, yeni sentezlen- m ış yağ asitleri fraksiyonu % 3 0 -5 4 ’den % 0 -1 ’e düş m üştür. Ç ok düşük yağlı yüksek basit şeker içeren diyetle, palm itattan zengin linoleattan fakir yağ asidi sentezinin hızlandığı, şeker yerine karbonhidrat ola rak nişasta kullanılm asının bunu engellediği, dolayı sıyla kardiyovaskular risk faktörü sayılan V L D L trigliseritlerinin düşürülebileceği sonucuna varılm ış tır. Sağlıklı beslenm ede kom pleks karbonhidratların kullanım asının yararlı olduğu bir kez daha kanıtlan maktadır.
• • __
40. Uç A ylık E m zirm eden Sonra K em ik D e
ğişimi: K alsiyum A tım ının, Süt Ü retim inin,
V itam in D alımı ve G enotipin Etkisi
Bu çalışm ada kem ik mineralindeki değişm e 47 em zi ren, 11 bebeğini form ula ile besleyen, 22 norm al k a dında incelenmiştir. D oğum dan 6-8 hafta sonra em ziren grubun kalsiyum alımı ortalama 34.8±13.2 m m ol/gün, süt hacm i, sütün kalsiyum içeriği ve süt le kalsiyum salımı sırasıyla 0.865±0.250 L/gün, 7.41±1.25 m m ol/L ve 6.41±2.00 mmol/gün bulun muştur. K alsiyum alımı ile süte ilişkin değişkenler arasında ilişki bulunmamıştır. Kem ik mineral içeriği em ziren kadınlarda sırtta, boyunda, kalçada ve top lam olarak azalırken, bebeğini m am a ile besleyenler de ve kontrol grubunda değişme olmamıştır. A ncak bu değişm e kalsiyum alımı, sütün kalsiyum içeriği, vitamin D alımı, genotip, doğum sonrası ağırlık deği şimi ve progesteron doğum kontrol hapı alımı ile ilintili bulunmamıştır. K em ik alanına göre uyarlam a yapıldığında, kem ik mineral içeriğindeki azalm a uzun boylu kadınlarda ve süt verimi yüksek olanlar da daha önemli bulunmuştur. E m zirm e ile kem ik m i neralindeki değişmenin kalsiyum alımı ile ilintili ol m adığı, fizyolojik b ir yanıt olduğu sonucuna varıl mıştır. A ncak bu bulgunun gebelik ve em ziklilikte süt ve türevlerini önem sem em e şeklinde algılanm a malıdır. Süt, dem ir ve vitamin C dışındaki tüm b esir öğelerinin en iyi kaynağı olduğundan gebelik ve e m ziklilikte yeterince tüketilmesi gerem ektedir.
41. G ebelik ve Em ziklilik Sırasında K alsiyum
D engesi Ü zerine U zunlam asına B ir Ç alışm a
Bu çalışm ada 14 iyi beslenm iş ve yaklaşık 1200 m g/gün kalsiyum alan kadınlarda gebelik öncesi, üç trimesterin her birinde, em zikliliğin 2. ayında ve m enstrüasyon tekrarı başladıktan sonra 5 ayda kalsi yum dengesi (kalsiyum em ilim i böbreklerden alım ve kem ikten çekilm e dayanıklı izotop, dual enerji x- ray absorbsiyom etre bilgisayarlı tom ografi yöntem leriyle) ölçülm üştür. A yrıca kalsiyum değişim inin kriterleri olan idrar kalsiyum ve ilgili horm onlar dasaptanmıştır. Gebelik sırasında kalsiyum aliminin artmasına karşın kalsiyum emilimi gebelik öncesi %32.9±9.1 düzeyinden 2. ve 3. trimesterde sırasıyla %49.9±10.2, 5 3 .8 ± 1 1 .3 ’e yükselmiştir (p<0.001). A ynı şekilde idrar k a lsiy u m düzeyi 4.32± 2.20 m m o l/g ü n ’e çıkmıştır (pcO.OOl). Kemik mineralinde az bir değişme gözlenmiştir. Emzikliliğin iki ayında diyetle kalsiyum alımı ve emilimi gebeliğin 3. tri- mesterindeki değerlere benzerdir. Ancak idrarla atım 1.87 mmol/gün düzeyine düşmüş, trabekular kemik y o ğ u n lu ğ u n d a azalm a, (1 62.9± 25.0 m g /c m 3’den 147.7±21.2 m g/cm 3) olmuştur. Tekrar menstrüsyo- nun başladığı doğum sonrası 5. ayda kemik yoğunlu ğunda %36.0±5.1 ’lik az bir artış olmuş, idrarla kalsi yum atımı da gebeliğe göre daha düşük bulunmuştur. Gebeliğin gerektirdiği kalsiyumun kalsiyum emilimi artırılarak; sütle salgılanan kalsiyumun idrarla atımı azaltılarak ve spinal trabekular kemikten çekilerek karşılandığı, bu kaybın emziklilik sonunda tekrar y e rine konduğu sonucuna varılmıştır. Bu bulgu gebelik ve emziklilikte ek kalsiyum alımına gerek olmadığı şeklinde yorumlanmamalıdır. Araştırma kapsam ın daki kadınların kalsiyum alımı optim um düzeydedir. Kalsiyum alımı 1200 mg/gün altında olan kadınlarda gebeliğin ve emzikliliğin gerektirdiği kalsiyum an cak kemik kaybı ile karşılanabilir. Özellikle sık g e belik ve emzikliliklerde kaybolan kalsiyumun yerine konması oldukça güçtür. Bu nedenle gebe ve em zik li kadınların en az günlük 1200 mg kalsiyum alm ala rı önerilebilir.
42. S üb jek tif L aktoz İn tolerasm d a İrrite
Barsak Sendrom ıınun Rolü
İrrite barsak sendorumu (İBS) ve laktoz intoleransı gastrointestinal sorunların başında gelir. İ B S ’nin prevelansının sanayileşmiş toplumlarda %12-17 ara sında değiştiği bildirilmiştir. Çoğu kez İ B S ’nin belir tileri laktoz intoleransı olarak gösterilmektedir. Bu çalışmada İBS, demografik faktörler, yaşam alışkan lıkları ve laktoz intoleransı etkileşimleri incelenmiş tir. İBS Barsak Hastalık Anketi ile belirlenmiştir. Süt alımından sonra oluşan belirtiler not edilmiştir. L ak tozu sindiremeyenlerde ve sindirenlerde İBS sıklığı
%15 olarak saptanmıştır. Bireylerin 1/3’ü 20 g laktoz
içeren süt ürünlerine intolerans göstermiştir. Bunla rın yarısı laktozu sindiremeyen, yarısı sindirendir. Araştırma sonuçları sübjektif laktoz intorelansı, İBS ve çocuklukta gözlenen karın ağrısı ve cinsiyet ara sında güçlü ilişkilerin olduğunu göstermektedir. Bu ilişkilerin fizyolojik veya psikolojik kaynaklı mı ol duklarının saptanması gerektiği belirtilmiştir.
43. İntravenoz Lipid Ç özeltisinde F illoquni-
nin Biyoyararlılığı
Ticari olarak hazırlanmış intravenoz lipid em ilsiyon- ları çok miktarda fılloqunin içerir. Bu e m ü lsiy o n la r paranteral beslenmede geniç çapta kullanılm aktadır. Yüzde 10’luk bu emülsiyonların 500 m l ’si g ü n lü k g e reksinmenin üzerinde yaklaşık 150 m ik ro g ra m fillo-qunin içerir. Bu çalışm ada lipid em ü lsiy o n u n u n içer
i • w • r * ı ı • • • . • ▼ t • i • • • • • • •. i • w •
dığı ıılloqunının vitamin K işlevim gorup g o rm ed ıg ı araştırılmıştır. Ç alışm ada diyetle filloqunin alımı sı nırlanan (40 m ikrogram /gün) bireylere 11 gün lü k d e ney süresinin 5-11 günlerinde 1 m g/gün w arfarin, 11. gün 154 m ikrogram filloqunin içeren intravenoz lipit çözeltisi veya tuz çözeltisi verilerek alınan k a n d a fıl- loqunin, vitamin K, 2, 3 epoksid, karboksile o lm u ş ve olmamış proteinlerin konsantrasyonları s a p ta n mıştır. Vitamin K ’nın yetersiz alındığı ve 5 gü n d e warfarin eklendiği deney d ö n e m in d e karboksile o l mamış protein (okseokalsin) m iktarında ö nem li artış olmuştur. Filloqunin eklenm esi so n u c u n d a p la z m a filluqunin düzeyi yükselm iş, karboksile o lm u ş p r o te in konsantrasyonu artmıştır. İn travenoz lipid ç ö z e lti sindeki filloquninin biyoyararlılığının y ü k se k old u ğ u sonucuna varılmıştır.
44. Serbest Y aşayan Y aşlılard a D em ir D e p o
sunda Etkili Diyetsel Faktörler: F ra m in g h a m
Kalp A raştırm ası
Demir yetersizliği tüm d ü n y ad a ço c u k ve d o ğ u r g a n lık dönemi kadınların en önem li b e sle n m e s o r u n u dur. Bunun yanında epidem iyolojik araştırm alardan elde edilen veriler dem ir deposu ile kronik hastalık riski arasında ilinti olduğunu işaretlem ektedir. D iy e t ten demir emilimini etkileyen çeşitli faktörler vardır. Bu faktörler tek yem ekten d em ir em ilim ini saptayan araştırmalarla belirlenmiştir. A n c a k bu faktörlerin yaşlı nüfusta dem ir depolarını nasıl etkilediği b ilin memektedir. Bu çalışm ada F ra m in g h a m a r a ş tırm a s ı na katılan 67-93 yaşındaki 6 34 bireyde bir yıl s ü r e since demir tüketimi besin tüketim sıklığı ile b e lir lenmiş, serum ferritin düzeyi ölçülerek diyetsel f a k törlerin demir deposuna etkisi saptanm ıştır. Bu arada demir deposunu etkileyen diğer faktörler (infeksi- yon, karaciğer bozukluğu vb.) elim ine edilm iştir. Ayrıca cinsiyet, yaş, B K İ, enerji alım düzeyi ve a s p i rin kullanım du ru m u n a göre de u y a rla m a yapılm ıştır. Sonuçta 5 diyetsel faktörün d e m ir d e p o s u n d a etkili olduğu görülmüştür. Bu faktörlerden; h em d e m iri, ek demir alımı, diyetin vitamin C içeriği ve alkol alımı demir deposunu arttırırken; kahve tüketim inin a z a ltı cı yönde etkili olduğu gö rü lm ü ştü r. K a d ın ların d e m ir deposu erkeklerden düşük b u lu n m u ştu r. Y aş ise e tk i li bulunmamıştır. Bu çalışm anın s o n u ç la rın d a n a n la
