Küratif radyoterapi veya kemoradyoterapi ile tedavi edilen lokal
ileri mesane kanseri tan›l› hastalarda lokal kontrol, uzak yineleme
ve sa¤kal›m› etkileyen faktörler
Factors affecting local control, distant recurrence and survival in patients with locally
advanced bladder cancer treated by definitive radiotherapy or chemoradiotherapy
Murat ÇALO⁄LU,1Vuslat YÜRÜT-ÇALO⁄LU,1Mert SAYNAK,1Ruflen COfiAR-ALAS,1Hakan KARAGÖL,2Mustafa KAPLAN,3Kamuran ‹B‹fi,1Cem UZAL1
‹letiflim (Correspondence): Dr. Murat Çalo¤lu. Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi, Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dal›, 22030 Edirne, Tu r k e y . Tel: +90 - 284 - 235 09 68 Faks (Fax): +90 - 284 - 236 10 74 e-posta (e-mail): caloglumurat@hotmail.com
Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi, 1Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dal›, 2Medikal Onkoloji Bilim Dal›, 3Üroloji Anabilim Dal›
AMAÇ
Ekim 1997-Haziran 2005 tarihleri aras›nda Trakya Üniversitesi T›p Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dal›’nda küratif amaçl› radyoterapi veya kemoradyoterapi ile tedavi edilen, mesane kanseri tan›l› 34 hastan›n tedavi sonuçlar› geriye dönük olarak de¤erlendi-rildi. Sa¤kal›mla ilgili oldu¤u bilinen prognostik faktörler incelendi. GEREÇ VE YÖNTEM
Hastalar›n 30’u (%88) erkek ve 4’ü (%12) kad›nd›. Medyan yafl 69 idi (44-93). Patolojik tan› 20 hastada (%59) de¤iflici hücreli karsinomdu. Medyan radyoterapi dozu medyan 62.5 Gy’di ve 11 hastaya (%32) eflzamanl› kemoterapi uyguland›. Medyan takip sü-resi 22 ayd› (5-76 ay). Medyan genel sa¤kal›m süsü-resi ve medyan hastal›ks›z sa¤kal›m süresi 14.2 ay (3.8-57.5 ay) ve 10 ayd› (0-55 a y ) .
BULGULAR
Hastalar›n üç y›ll›k lokal kontrol, uzak metastazs›z sa¤kal›m, has-tal›ks›z sa¤kal›m, ve genel sa¤kal›m oranlar› s›ras› ile %76.5, %72.2, %55 ve %41.1 bulundu. Lokal kontrolü olumsuz etkilyen f a k t ö r l e r, patolojik tan›n›n epidermoid karsinom olmas› (p=0.002), efl-zamanl› kemoterapi uygulanmamas› (p=0.003), efl-zamanl› te-davide sisplatin yerine karboplatinli kemoterapi uygulanmas› (p=0.004) ve tam transüretral rezeksiyon (TUR) yap›lamamas›yd› (p=0.008). ‹ndifferansiye histoloji (p=0.012) ve efl-zamanl› kemo-terapi uygulanmamas› (p=0.046) uzak yay›l›m› etkileyen faktörler-di. T4evre (p=0.05), hemoglobin de¤erinin 10’un alt›nda olmas› (p=0.032) ve efl-zamanl› kemoterapi uyglanmamas› (p=0.017) ve tam TUR yap›lamamas› (p=0.049) genel sa¤kal›m› olumsuz etki-leyen faktörler olarak bulundu.
SONUÇ
Kas invazyonu yapm›fl lokal ileri evre mesane kanserinin tedavi-sinde sisplatin ile kombine radyoterapi (RT) kabul edilebilir bir tedavi fleklidir. Hastalara RT öncesi makroskopik total TUR yap›labilmesi lokal kontrol ve sa¤kal›m için önemlidir. Ancak rad-yokemoterapi aday› olabilecek hastalar›n seçiminde sonuçlar› et-kileyebilecek bütün faktörlerin de¤erlendirilmesi gerekmektedir.
Anahtar sözcükler: Mesane kanseri/mortalite/radyoterapi/tedavi; sis-platin/doz; radyoterapi dozu; sa¤kal›m oran›.
OBJECTIVES
Treatment results of 34 patients with bladder cancer admitted to Department of Radiation Oncology, Medicine Faculty of Trakya University between October 1997 and June 2005 were retrospec-tively analyzed. Prognostic factors associated with survival were determined.
M E T H O D S
Their median age was 69 years (range 44-93). Thirty patients (88%) were male and 4 patients (12%) were female. Histopathological diagnosis was transitional cell carcinoma in 20 (59%) patients. Chemotherapy was administered concomitantly with radiotherapy to the 11 (32.35%) of the patients. The median radiotherapy dose was 62.5 (35-68) Gy. The median follow-up was 22 months (5-76 months). Median survival and median disease-free survival were 14.2 months (3.8-57.5) and 10 months (0-55), respectively. RESULTS
Three years loco-regional control, metastasis free survival, dis-ease free survival and overall survival rates were 76.5%, 72.2%, 55% and 41.1%, respectively. Epidermoid carcinoma histopathol-ogy (p=0.002), not performing concomitant chemotherapy (p=0.003), applying carboplatin instead of cisplatin with radio-therapy (p=0.004) and not conducting complete TURB (p=0.008) were significant poor prognostic factors on loco-regional control. U n d i fferentiated cell type (p=0.012) and not performing con-comitant chemotherapy (p=0.046) were significant adverse fac-tors on distant metastases. Facfac-tors that affect overall survival were tumor in stage T4 (p=0.05), hemoglobin value below 10 g/dl (p=0.032) and not performing concomitant chemo-radiotherapy (p=0.017) and complete TURB (p=0.049).
CONCLUSION
Complications of radiotherapy were acceptable. For the treat-ment of muscle invasive locally advanced bladder cancer, RT combined with cisplatin is an acceptable treatment option. Moreover, complete TURB before RT is important both for local control and for survival.
Key words: Bladder neoplasms/mortality/radiotherapy/therapy; cis-platin/dosage; radiotherapy dosage; survival rate.
‹nvaziv mesane kanserinin tedavisinde üç ana hedef bulunmaktad›r. Bunlar, lokal hastal›¤› teda-vi etmek, potansiyel mikrometastazlar› engelle-mek ve uzun sa¤kal›m elde etengelle-mektir. Hastal›¤›n tedavi kriterleri aras›nda yaflam kalitesinin yüksek seviyede tutulmas› da bir di¤er önemli parametre-dir. Erken evreli düflük risk grubundaki hastalar›n tedavisinde transüretral rezeksiyon (TUR) ve e¤er gerekli ise intravezikal kemoterapi veya immüno-terapiler ile kür sa¤lanabilirken, ileri evre ve yük-sek grade’li olanlarda h›zl› progresyon görülebil-mektedir.[1,2] Bununla birlikte, tan› s›ras›nda
tü-mörlerin yaklafl›k %74’ünün lokalize ve %19’unun lokal bölgesel olarak yay›lm›fl oldu¤u görülmektedir.[3]
Kas invazyonu yapm›fl lokal ileri hastal›kta yaln›z radikal radyoterapi (RT) ile al›nan sonuçla-r›n daha kötü olmas› nedeniyle, birçok merkezde radikal sistektomi alt›n standart olarak kabul edil-mektedir. Ancak RT’ye yönlendirilen hastalar›n cerrahi tedaviye aday olamayacak kadar ileri evre veya yandafl hastal›klara ba¤l› medikal nedenlerle ameliyat edilemeyen hastalar oldu¤u da unutul-mamal›d›r.[4]
Mesane kanserli hastalarda radikal RT sonra-s›nda lokal kontrol, uzak yay›l›m ve sa¤kal›m birçok faktöre ba¤l›d›r. Bu nedenle RT ile tedavi edilecek hastalar›n iyi seçilmesi gerekmektedir. En iyi sonuçlar›n yeni tan› alm›fl ve erken evre hastalardan al›nd›¤› bilinmektedir.
Bu çal›flmada klini¤imizde küratif amaçla radi-kal RT veya kemoradyoterapi ile tedavi edilen me-sane kanseri tan›l› hastalar›n özellikleri ve tedavi sonuçlar› geriye dönük olarak de¤erlendirildi. Ça-l›flman›n sonunda tedavi baflar›s›zl›¤›n›n yüksek oldu¤u hasta grubunun belirlenmesi, RT uygula-nan hastalarda lokal kontrol, uzak yay›l›m ve sa¤-kal›m oranlar›n›n bulunmas› planland›.
GEREÇ VE YÖNTEM
Ekim 1999-Haziran 2005 tarihleri aras›nda, cerrahi tedaviye uygun olmayan veya cerrahi te-daviyi red eden mesane kanseri tan›l› 34 hasta kli-ni¤imizde tedavi edildi. Hastalar klini¤imize bafl-vurdu¤unda, fizik muayene, hemogram, biyokim-ya testleri, rutin idrar tahlili, akci¤er grafisi, tüm
bat›n bilgisayarl› tomografisi ile de¤erlendirildi. Evreleme AJCC TNM 1997 sistemine göre yap›l-d›. Kemik metastaz›ndan flüphelendirecek sempto-mu olanlara tüm vücut kemik sintigrafisi çektiril-di. Radyoterapi ve sonras›ndaki takipler klini¤i-mizde yap›ld›. Hastalar ilk 2 y›l, y›lda 4 kez, 5 y›-la kadar y›lda 2 kez ve sonra y›lda 1 kez ça¤›r›ld›-lar. Her kontrolde, fizik muayene ve rutin idrar tahlili yap›ld›, bat›n BT ve akci¤er grafileri y›lda 2 kez tekrarland›.
Hastalar›n tedavi sonuçlar›n› etkileyebilece¤i düflünülen faktörler de¤erlendirmeye al›nd›. Has-taya ait faktörler; yafl, cinsiyet, Hb, ALP ve L D H ’ d i r. Tümöre ait faktörler; histopatoloji, grade T evresi ve N evresidir. Tedaviye ait faktör-ler ise; uygulanan TUR yönteminin tam rezeksi-yon amaçl› veya biyopsi amaçl› olmas›, Kemote-rapi (KT) durumu, KT ajan›n›n tipi ve RT dozu-dur.
Radyoterapi: Tüm hastalar supin pozisonunda, klasik üç alan tekni¤i kullan›larak tedaviye al›nd›, bireysel kurflun blok veya multilif ile normal doku korumalar› yap›ld›. Doz da¤›l›m›nda wedge filtre-ler kullan›larak optimizasyon yap›lm›flt›r. 2000 y›-l›na kadar hastalar Co-60 cihaz› ile, bu dönemden sonra L‹NAC tedavi ünitesi kullan›larak, 6–18 MV foton ›fl›nlar› ile tedavi edilmifltir.
Tedavi volümü bilgisayarl› tomografi ile belir-lendi. Lenf nodlar›n› içerecek flekilde tümör ve mesaneye 46 Gy RT verildikten sonra tümör böl-gesine 2 cm marj ile T2-T3Ahastalarda 64.8 Gy, T3B
ve T4 hastalarda 66.6 Gy external RT uyguland›.
Tedavi, konvansiyonel fraksiyon flemas› ile 1.8 Gy/gün tek fraksiyon ve haftada ard›fl›k befl teda-vi fleklinde yap›ld›. Yan etkiler RTOG yan etki kri-terlerine göre de¤erlendirildi.
Kemoterapi: Efl zamanl› KT tercih edilen has-talara 21 günlük aralarla 100 mg/m2 sisplatin
ve-rildi. Yafl› ve genel durumu sisplatine uygun olma-yanlarda ise karboplatin 6 AUC uyguland›.
‹statistik analiz: Çal›flmada, lokal yineleme, uzak yineleme, hastal›ks›z sa¤kal›m ve genel sa¤-kal›m›n belirlenmesi olmak üzere dört temel hedef saptand›. De¤erlendirmeler RT’nin bafllang›c›n-dan itibaren yap›ld›. ‹statistiksel analizlerde SPSS
9.0 for Windows istatistik paket program› kulla-n›ld›. Çal›flmada, gruplar aras› homojenite araflt›r-mas›nda ki-kare, sa¤kal›m de¤erlendirmesinde Kaplan-Mayer ve log-rank, prognostik faktörlerin çoklu analizinde ise Cox-regresyon (foward, LR) istatistiksel analizleri uyguland›.
B U L G U L A R
Otuz dört hastaya (30 erkek [%88.2], 4 kad›n [%11.8]) küratif tedavi uyguland› ve tümü tan› amaçl› TUR sonras› klini¤imize yönlendirildi. On iki hastada (%35.29) tümör makroskopik total ç›-kar›ld›. Yirmi iki hastan›n (%64) histopatolojik hücre tipi transizyonel hücreli karsinomdu. Med-yan yafl 69 (44-93) olarak bulundu. Hastalar›n ge-nel özellikleri Tablo 1’de verilmifltir.
Küratif tedavi yap›lan hastalar›n, T evresine göre yap›lan de¤erlendirmede 22 hastan›n (%65) T4, 9 hastan›n (%26) T3, 3 hastan›n (%9) T2
oldu-¤usaptand›. Hastalar›m›z›n 22’sinde (%79.45) nod (-) bulundu. Tedaviye baflvuru aras›ndaki medyan Hb de¤eri 11.5 g/dl (6.5-15.6), ALP de¤eri 81 (10-302) U/L, LDH de¤eri ise 150 (17-514) U/L idi.
Medyan RT dozunun 62.5 (35-68) Gy’di; bu hastalar›n 11’ine (%32.35) RT ile efl zamanl› KT uyguland›. Toplam 16 hastada (%47.05) tedaviye ba¤l› akut yan etki görüldü. Dokuz hastada (%26.5) sistit izlendi. Bunlar›n 5’i (14.7) grade III, 4’ü grade II (%11.72) toksisite idi. Dört hasta-da (%11.72) akut ba¤›rsak komplikasyonu (grade II diyare) görüldü. Efl zamanl› radyokemoterapi uygulanan bir hasta (%2.9) hasta miyokart infark-tüsü nedeniyle kaybedildi.
Medyan takip süresi 22 ay (5-76), genel sa¤ka-l›m 14.2 ay (3.8-57.47), hastal›ks›z sa¤kasa¤ka-l›m ise 10 ayd›r (0-55). Toplam 4 hastada (%11.7) mesa-nede lokal yineleme görüldü. Sekiz hastada (%23.5) ise uzak yineleme saptand›. Uzak yinele-me olan hastalar›n tümümde kemik yineleyinele-mesi vard›. Buna ek ikisinde (%5.8) akci¤er, 1’inde (%2.9) ise karaci¤er yinelemesi oldu. Yinelemesi olan hastalar›n 10’u (%83.3) baflvuruda T4
evre-sinde idi. Hastalar›n üç y›ll›k lokal kontrol (fiekil 1), uzak metastazs›z sa¤kal›m, hastal›ks›z sa¤ka-l›m, ve genel sa¤kal›m oranlar› (fiekil 2) s›ras› ile %76.5, %72.2, %55 ve %41.1 bulundu. Lokal
kontrolü olumsuz etkiliyen faktörlerin; epidermo-id karsinom histopatolojisi (p=0.002), efl zamanl› KT yap›lmamas› (p=0.003), efl zamanl› tedavinin karboplatin ile yap›lmas› (p=0.004) ve ameliyat ti-pi (p=0.008) oldu¤u görüldü. Uzak metastaz olufl-mas›n› etkileyen faktörler ise indiferansiye hücre tipi (p=0.012) ve efl zamanl› KT uygulanmamas›y-d› (p=0.046). Toplam sa¤kal›m› olumsuz etkile-yen faktörlerin ise tümör evresinin T4 (p=0.05),
Hb de¤erinin 10 g/dl’nin alt›nda olmas› (p=0.032), efl zamanl› kemoradyoterapi yap›lma-mas› (p=0.017) ve ameliyat tipi (p=0.049) oldu¤u bulundu.
TA R T I fi M A
Mesane kanseri görülme s›kl›¤› devaml› art›fl gösteren kanserlerden biridir. Genel olarak, ileri
Tablo 1
Mesane kanseri tan›l› 34 hastan›n demografik özellikleri
Hasta özellikleri Say› Yüzde
Cinsiyet
Kad›n 4 12
Erkek 30 88
Patoloji
De¤iflici hücreli karsinom 22 64
Adenokarsinom 4 12 Epidermoid karsinom 3 9 ‹ndifferansiye karsinom 4 12 Küçük hücreli karsinom 1 3 T evresi T2 3 9 T3 9 26 T4 22 65 N evresi N0 27 79 N1 2 6 N2 5 15 Kan Hb De¤eri <10 8 24 >10 26 74 TUR Tam TUR 12 35 Tedavi Efl-zamanl› kemoterapi 11 32
len küçük hücreli karsinomlar, rabdomiyosarkom-l a r, sarkomatoid karsinomrabdomiyosarkom-lar, indiferansiye karsi-nomlar ve urakal karsikarsi-nomlar gibi alt tipler izle-m e k t e d i r.[ 11 ] Rogers ve ark.n›n[ 1 2 ] çal›flmas›nda ise
transisyonel hücreli karsinoma ile epidermoid kar-sinoman›n ayn› evrelerde benzer gidifl gösterdi¤i b i l d i r i l m i fl t i r.[ 1 2 ]Fokdal ve ark.n›n[ 1 3 ]radikal RT
uy-gulanan 292 hastay› de¤erlendirdi¤i çal›flmas›nda pür epidermoid karsinom histopatolojisini lokal kontrole olumsuz ancak sa¤kal›m› etkilemeyen bir faktör oldu¤u bildirilmifltir. Hayter ve ark.[ 1 4 ] r a d
i-kal RT yap›lan hastalarda epidermoid karsinoma histopatojinin salvaj cerrahi riskini art›rd›¤› bildir-mifller ve epidermoid karsinom hücre tipinin rad-yoduyarl›l›¤›n›n düflük olmas›na ba¤lam›fllard›r. Bizim çal›flmam›zda ise epidermoid karsinom his-topatolojisinin lokal kontrolü olumsuz etkiledi¤i (p=0.02), ayr›ca indiferansiye tümör histopatoloji-sinde olan hastalarda beklendi¤i gibi uzak metas-tazlar›n daha s›k oldu¤u saptanm›flt›r (p=0.012).
Literatürde mesane kanserinde tüm sonuçlar› etkileyecek en önemli prognostik faktörün T evre-si oldu¤u bildirilmektedir.[15] Kas invazyonu
yap-m›fl mesane kanserinde radikal sistektomi genel-likle kabul görmüfl temel yaklafl›md›r. Bu hastalar-da befl y›ll›k lokal yineleme %10, befl y›ll›k sa¤ka-l›m ise %40-60 aras›nda de¤iflti¤i bildirilmektedir. Lokal ileri evre mesane kanserinde sadece RT ile mesane ve cinsel fonksiyonlar korunmakta ancak lokal yineleme oranlar› çok yüksek olmaktad›r. yafllarda görülür ve erkek/kad›n oran› yaklafl›k
3 / 1 ’ d i r.[ 5 ]Sigara içicili¤i ile s›k› bir iliflkisi oldu¤u
b i l i n m e k t e d i r. S›kl›kla, yüzeyel yerleflimli olmak-la birlikte yakolmak-lafl›k %80 oran›ndaki yinelemeler hastal›¤›n uzun dönem sonuçlar›n›n kötü olmas›-na neden olmaktad›r.[ 6 ] Birçok merkezde radikal
RT’nin radikal sistektomiden daha kötü lokal kontrol ve sa¤kal›ma neden oldu¤una inan›lmak-t a d › r. Radyoinan›lmak-terapi uygulanan hasinan›lmak-talarda sa¤kal›m birçok faktörden etkilenmektedir. Genel olarak cerrahi yap›lamayacak kadar ileri evre veya cerra-hiyi reddeden hastalara RT seçene¤i sunulmakta-d › r. Ancak rasunulmakta-dikal RT’sunulmakta-den en iyi sonuçlar›n ilk te-davi seçene¤i olarak RT uygulanan hastalardan al›nd›¤› görülmekte ve bunlarda befl y›ll›k sa¤ka-l›mlar %24-50 aras›nda de¤iflirken,[ 7 , 8 ] d e f a l a r c a
yinelemesi olmufl, komorbit hastal›¤› olan, ileri yafl ve ileri evredeki hastalarda bu oranlar %18-31’lere düflmektedir.[ 9 , 1 0 ] Sundu¤umuz çal›flmada
hastalar›n sadece %35.29’unda RT öncesi mak-roskopik total TUR yap›ld›¤› görülmektedir. Bu-nunla birlikte makroskopik total TUR yap›lmas›-n›n lokal kontrol ve toplam sa¤kal›m› istatiksel olarak etkiledi¤i saptanm›flt›r. Literatürde yap›l-m›fl önceki çal›flmalarda bu sonuçlar› destekle-m e k t e d i r.
Tüm mesane kanserlerinin yaklafl›k %90’›ndan fazlas› transizyonel hücreli karsinomlardan olufl-m a k t a d › r. Bunu s›kl›k s›ras›na göre epiderolufl-moid k a r s i n o m l a r, adenokarsinomlar ve çok nadir
görü-100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 0 10 20 30 40 Sa¤kal›m ‹zlem (ay) Lokal
y i n e l e m e
fiekil 1. Üç y›ll›k lokal kontrol oranlar›.
0 10 20 30 40
Sa¤kal›m Ölüm
fiekil 2. Üç y›ll›k genel sa¤kal›m oranlar›. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ‹zlem (ay)
Sadece RT ile üç y›ll›k sa¤kal›m %33 ve befl y›l-l›k lokal yineleme oran› yaklafy›l-l›k %56 olarak bil-dirilmektedir. Bizim çal›flmam›zda da T evresinin sa¤kal›m› istatiksel olarak etkiledi¤i saptanm›fl, ancak lokal kontrol veya uzak yineleme ile iliflki-si gösterilememifltir. Fokdal ve ark.n›n çal›flmas›n-da N1hastalarda lokal yineleme oran›n›n N0
olan-lardan daha fazla oldu¤u, N2 hastalarda ise lokal
kontrol ve sa¤kal›m oranlar›n›n daha düflük oldu-¤u saptanm›flt›r. Harada ve ark.n›n[16]çal›flmas›nda
radikal sistektomi sonras› uzak yineleme oluflma-s›nda N evresinin önemli oldu¤u bulunmufltur. Bi-zim çal›flmam›zda N evresine tedavi sonuçlar›na etkisi gösterilememifltir. Bunun hasta say›s›n›n az-l›¤› ve radyolojik olarak yap›lan evrelemenin, mikroskopik nodal tutulumu gösterememesine ba¤l› olabilece¤i kan›s›nday›z.
Lokal ileri evre masane kanseri tan›l› hastalar-da RT’ye sisplatin eklenmesi durumunhastalar-da sisplatin radyoduyarlaflt›r›c› olarak etki göstererek yan›t oranlar›n› ve lokal kontrolü art›rd›¤› gösterilmifl-tir.[17,18]Coppin ve ark.n›n[19]çal›flmas›nda RT ile efl
zamanl› sisplatin uygulanan hastalarda tam yan›t oran› %47, üç y›ll›k sa¤kal›m oran› da %47 olarak bulunmufltur ve sonuçlar›n radikal sistektomi so-nuçlar› ile karfl›laflt›r›labilir oldu¤u belirtilmifltir.
Rodel ve ark.n›n[20] çal›flmas›nda ise RT ile efl
zamanl› olarak karboplatinin verildi¤inde, tam ya-n›t oran›n›n sisplatin verilmesinden daha düflük oldu¤u görülmektedir. Bizim çal›flmam›zda da efl zamanl› sisplatin uygulanan hastalarda lokal kont-rol, uzak yinelemesiz sa¤kal›m ve toplam sa¤ka-l›m sonuçlar›n›n sadece RT, efl zamanl› karbopla-tin veya adjuvan radyokemoterapi uygulanan has-talardan daha iyi oldu¤u görülmektedir.
Yap›lm›fl baz› çal›flmalarda yafll› hastalarda ve kad›nlarda RT sonras› sa¤kal›mlar›n düflük oldu¤u b i l d i r i l m i fl t i r.[21,22] Bizim çal›flmam›zda yafl›n ve
cinsiyetin hedef kriterler üzerine herhangi bir prognostik etkisi gösterilememifltir. Bir grup çal›fl-mada da gösterildi¤i gibi komorbit veya tümöre ait kötü parametreler olmad›¤› sürece, ileri yafl ve kad›n cinsiyette olanlar›n küratif tedaviden fayda görece¤ini düflünmekteyiz.
Mesane kanserinde radikal RT sonuçlar›n› bil-diren çal›flmalar›n ço¤u retrospektif çal›flmalard›r.
Bu nedenle hastalar›n performans durumlar›n›n tedavi sonuçlar›na etkisi konusunda sa¤l›kl› bilgi-ler elde edilmesi zordur. Ancak dosya takipbilgi-lerin- takiplerin-den yap›lm›fl ç›kar›mlara ait olsa bile birçok çal›fl-mada performans durumunun önemli bir prognos-tik faktör oldu¤u gösterilmifltir.[23,24] Bizim
çal›fl-mam›zda performans durumunun hedef de¤erlere istatiksel önemi gösterilememifltir.
Anemi kanser hastalar›nda yaklafl›k %40-60 oran›nda rastlanmaktad›r.[25] Hastal›¤›n
kendisin-den kaynaklanan faktörlerkendisin-den (tümörün agresif yap›s›, inflamatuvar sitokinler v.s.) kaynaklanabil-di¤i gibi tedavilere ba¤l› olarak da görülebilmek-tedir.[26] Aneminin tümör hipoksisini derinlefltirdi¤i
birçok çal›flmada gösterilmifltir. Tümörde görülen hipoksinin ise tümör büyümesini h›zland›rd›¤›, anjiyogenez, genetik mutasyonlar, apopitoza ve serbest radikallere rezistans gibi faktörlere ba¤l› olarak RT ve KT’ye yan›t› azaltt›¤› düflünülmekte-dir.[27,28] Gospodarowicz ve ark.n›n[29] çal›flmas›nda
radikal RT uygulanan hastalarda aneminin lokal kontrol ve sa¤kal›m› etkiledi¤i bildirilmifltir.[29]
Benzer sonuçlar Greven ve ark.n›n[30]çal›flmas›nda
da bulunmufltur. Bununla birlikte bu etkiyi destek-lemeyen çal›flmalar da bulunmaktad›r. Bizim ça-l›flmam›zda tedavi öncesi anemik olan hastalar›n sa¤kal›mlar› anlaml› oranda düflük bulunmufltur.
Mesane kanseri nedeniyle RT yap›lan hastala-r›n ço¤unda RT s›ras›nda medikal tedaviler ile kontrol alt›na al›nabilen sistit ve diyare gibi yan etkiler görülebilmektedir.[31,32]Bizim
hastalar›m›z-da hastalar›m›z-da %47.05 oran›nhastalar›m›z-da sistit ve diyare görülmüfl-tür. Ancak hiçbirisinde grade IV akut yan etki ve cerrahi gerektirecek geç yan etki olmam›flt›r. Fok-dal ve ark.n›n[13]çal›flmas›nda radikal RT ile
teda-vi edilen hastalarda tek de¤iflkenli analizde ALP ve LDH’n›n lokal kontrol ve sa¤kal›m› etkiledi¤i, multivariyen analizde ise ALP de¤erinin uzak yi-neleme oranlar› ile iliflkili oldu¤u bildirilmektedir. Sunulan çal›flmada ALP ve LDH de¤erinin tedavi sonuçlar›n› etkileyebilecek prognostik önemi gös-terilememifltir.[13]
Sonuç olarak, kas invazyonu yapm›fl lokal ileri evre mesane kanserinin tedavisinde sisplatin ile kombine RT kabul edilebilir bir tedavi fleklidir. Hastalara RT öncesi makroskopik total TUR
yap›-labilmesi lokal kontrol ve sa¤kal›m için önemli ol-m a k t a d › r. Ancak radyokeol-moterapi aday› olabile-cek hastalar seçiminde sonuçlar› etkileyebileolabile-cek bütün faktörlerin de¤erlendirilmesi gerekmektedir.
K AY N A K L A R
1. Bohle A, Jocham D, Bock PR. Intravesical bacillus Calmette-Guerin versus mitomycin C for superficial bladder cancer: a formal meta-analysis of comparative studies on recurrence and toxicity. J Urol 2003;169(1):90-5.
2. Shahin O, Thalmann GN, Rentsch C, Mazzucchelli L, Studer UE. A retrospective analysis of 153 patients treated with or without intravesical bacillus Calmette-Guerin for primary stage T1 grade 3 bladder cancer: recurrence, progression and survival. J Urol 2003;169(1):96-100.
3. Jemal A, Murray T, Ward E, Samuels A, Tiwari RC, Ghafoor A, et al. Cancer statistics, 2005. CA Cancer J Clin 2005;55(1):10-30.
4. George L, Bladou F, Bardou VJ, Gravis G, Tallet A, Alzieu C, et al. Clinical outcome in patients with locally advanced bladder carcinoma treated with
con-servative multimodality therapy. Urology
2004;64(3):488-93.
5. Brennan P, Bogillot O, Cordier S, Greiser E, Schill W, Vineis P, et al. Cigarette smoking and bladder cancer in men: a pooled analysis of 11 case-control studies. Int J Cancer 2000;86(2):289-94.
6. Clark PE, Stein JP, Groshen SG, Miranda G, Cai J, Lieskovsky G, et al. The management of urethral tran-sitional cell carcinoma after radical cystectomy for invasive bladder cancer. J Urol 2004;172(4 Pt 1):1342-7.
7. Goodman GB, Hislop TG, Elwood JM, Balfour J. Conservation of bladder function in patients with invasive bladder cancer treated by definitive irradia-tion and selective cystectomy. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1981;7(5):569-73.
8. Mameghan H, Fisher RJ, Watt WH, Meagher MJ, Rosen IM, Mameghan J, et al. The management of invasive transitional cell carcinoma of the bladder. Results of definitive and preoperative radiation thera-py in 390 patients treated at the Prince of Wales
Hospital, Sydney, Australia. Cancer
1992;69(11):2771-8.
9. Moonen L, vd Voet H, de Nijs R, Hart AA, Horenblas S, Bartelink H. Muscle-invasive bladder cancer treat-ed with external beam radiotherapy: pretreatment prognostic factors and the predictive value of cysto-scopic re-evaluation during treatment. Radiother Oncol 1998;49(2):149-55.
10. Fossa SD, Waehre H, Aass N, Jacobsen AB, Olsen DR, Ous S. Bladder cancer definitive radiation thera-py of muscle-invasive bladder cancer. A retrospective analysis of 317 patients. Cancer 1993;72(10):3036-43. 11. Reuter VE. Pathology of bladder cancer: assessment
of prognostic variables and response to therapy. Semin Oncol 1990;17(5):524-32.
12. Rogers CG, Palapattu GS, Shariat SF, Karakiewicz PI, Bastian PJ, Lotan Y, et al. Clinical outcomes follow-ing radical cystectomy for primary nontransitional cell carcinoma of the bladder compared to transitional cell carcinoma of the bladder. J Urol 2006;175(6):2048-53.
13. Fokdal L, Hoyer M, von der Maase H. Treatment out-come and prognostic variables for local control and survival in patients receiving radical radiotherapy for urinary bladder cancer. Acta Oncol 2004;43(8):749-57.
14. Hayter CR, Paszat LF, Groome PA, Schulze K, Math M, Mackillop WJ. A population-based study of the use and outcome of radical radiotherapy for invasive bladder cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1999;45(5):1239-45.
15. Duncan W, Quilty PM. The results of a series of 963 patients with transitional cell carcinoma of the urinary bladder primarily treated by radical megavoltage X-ray therapy. Radiother Oncol 1986;7(4):299-310. 16. Harada K, Sakai I, Kurahashi T, Muramaki M,
Yamanaka K, Hara I, et al. Clinicopathological fea-tures of recurrence after radical cystectomy for patients with transitional cell carcinoma of the blad-der. Int Urol Nephrol 2006;38(1):49-55.
17. Sauer R, Birkenhake S, Kuhn R, Wittekind C, Schrott KM, Martus P. Efficacy of radiochemotherapy with platin derivatives compared to radiotherapy alone in organ-sparing treatment of bladder cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1998;40(1):121-7.
18. Rodel C, Grabenbauer GG, Kuhn R, Papadopoulos T, Dunst J, Meyer M, et al. Combined-modality treat-ment and selective organ preservation in invasive bladder cancer: long-term results. J Clin Oncol 2002;20(14):3061-71.
19. Coppin CM, Gospodarowicz MK, James K, Tannock IF, Zee B, Carson J, et al. Improved local control of invasive bladder cancer by concurrent cisplatin and preoperative or definitive radiation. The National Cancer Institute of Canada Clinical Trials Group. J Clin Oncol 1996;14(1):2901-7.
20. Rodel C, Weiss C, Sauer R. Organ preservation by combined modality treatment in bladder cancer: the European perspective. Semin Radiat Oncol 2005;15(1):28-35.
21. Mameghan H, Fisher RJ, Watt WH, Meagher MJ, Rosen IM, Mameghan J, et al. The management of invasive transitional cell carcinoma of the bladder. Results of definitive and preoperative radiation thera-py in 390 patients treated at the Prince of Wales
Hospital, Sydney, Australia. Cancer
1992;69(11):2771-8.
22. Pollack A, Zagars GK, Swanson DA. Muscle-invasive bladder cancer treated with external beam radiothera-py: prognostic factors. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1994;30(2):267-77.
23. Salminen E. External beam radiation treatment of uri-nary bladder carcinoma. An analysis of results in 203 patients. Acta Oncol 1990;29(7):909-14.
24. Chahal R, Sundaram SK, Iddenden R, Forman DF, Weston PM, Harrison SC. A study of the morbidity, mortality and long-term survival following radical cystectomy and radical radiotherapy in the treatment of invasive bladder cancer in Yorkshire. Eur Urol 2003;43(3):246-57.
25. Harrison LB, Chadha M, Hill RJ, Hu K, Shasha D. Impact of tumor hypoxia and anemia on radiation therapy outcomes. Oncologist 2002;7(6):492-508. 26. Harrison LB, Shasha D, White C, Ramdeen B.
Radiotherapy-Associated Anemia: The Scope of the Problem. Oncologist 2000;5 Suppl 2:1-7.
27. Folkman J. Seminars in Medicine of the Beth Israel Hospital, Boston. Clinical applications of research on angiogenesis. N Engl J Med 1995;333(26):1757-63. 28. Girinski T, Pejovic-Lenfant MH, Bourhis J, Campana
F, Cosset JM, Petit C, et al. Prognostic value of hemo-globin concentrations and blood transfusions in advanced carcinoma of the cervix treated by radiation therapy: results of a retrospective study of 386 patients. Int J Radiat Oncol Biol Phys 1989;16(1):37-42.
29. Gospodarowicz MK, Hawkins NV, Rawlings GA, Connolly JG, Jewett MA, Thomas GM, et al. Radical radiotherapy for muscle invasive transitional cell car-cinoma of the bladder: failure analysis. J Urol 1989;142(6):1448-54.
30. Greven KM, Solin LJ, Hanks GE. Prognostic factors in patients with bladder carcinoma treated with defin-itive irradiation. Cancer 1990;65(4):908-12.
31. Speight JL, Roach M 3rd. Radiotherapy in the man-agement of common genitourinary malignancies. Hematol Oncol Clin North Am 2006;20(2):321-46. 32. Tonoli S, Bertoni F, De Stefani A, Vitali E, De Tomasi
D, Caraffini B, et al. Radical radiotherapy for bladder cancer: retrospective analysis of a series of 459 patients treated in an Italian institution. Clin Oncol (R Coll Radiol) 2006;18(1):52-9.