TC.
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ ANA BĠLĠM DALI
MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ BĠLĠM DALI
VĠYOLA ÖĞRETĠMĠNDE KULLANILAN
MAZAS “ETUDES BRĠLLANTES OP.36 BOOK II” METODU’NUN
SAĞ EL VE SOL EL TEKNĠKLERĠ YÖNÜNDEN ĠNCELENMESĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Hazırlayan Aytaç ALPAY
Ankara Kasım, 2010
TC.
GAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
GÜZEL SANATLAR EĞĠTĠMĠ ANA BĠLĠM DALI
MÜZĠK ÖĞRETMENLĠĞĠ BĠLĠM DALI
VĠYOLA ÖĞRETĠMĠNDE KULLANILAN
MAZAS “ETUDES BRĠLLANTES OP.36 BOOK II” METODU’NUN
SAĞ EL VE SOL EL TEKNĠKLERĠ YÖNÜNDEN ĠNCELENMESĠ
YÜKSEK LĠSANS TEZĠ
Aytaç ALPAY
DanıĢman Prof. Dr. Mehmet AKBULUT
Ankara Kasım, 2010
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ’NE,
Aytaç Alpay’ın Viyola Öğretiminde Kullanılan Mazas Etudes Brillantes Op.36 Book II Metodu’nun Sağ El ve Sol El Teknikleri Yönünden Ġncelenmesi baĢlıklı tezi 5 kasım 2010 tarihinde, jürimiz tarafından Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı Müzik Öğretmenliği Bilim Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiĢtir.
Adı Soyadı Ġmza
BaĢkan: Yrd. Doç. Dr. Mehmet ġEREN …….………...
Üye (Tez DanıĢmanı): Prof. Dr. Mehmet AKBULUT ……….
iii ÖNSÖZ
“Viyola Öğretiminde Kullanılan Mazas Etudes Brillantes Op.36 Book II Metodu’nun Sağ El ve Sol El Teknikleri Yönünden Ġncelenmesi” konulu bu araĢtırmanın bölümleri: giriĢ, kavramsal çerçeve, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuç ve öneriler olarak sıralanmıĢtır.
Viyola öğrenimimin baĢlangıcından sonuna kadar geçen süre içerisindeki tüm bilgi ve önerilerini bana aktaran viyola öğretmenim Sayın Prof. F. Ayfer Tanrıverdi’ ye, bu araĢtırmanın sağlıklı bir biçimde gerçekleĢebilmesi için, araĢtırmanın tamamında görüĢ, öneri ve gerekli yönlendirmelerde bulunan ve yardımlarını esirgemeyen tez danıĢmanım Sayın Prof. Mehmet Akbulut’a ve tezin oluĢmasındaki
deneyimlerini sonuna dek paylaĢan ve manevi desteğini esirgemeyen arkadaĢlarım ArĢ.Gör. Serkan Özay’a ve ArĢ.Gör Ç. Eda Angı’ ya teĢekkür ederim.
iv
MAZAS “ETUDES BRĠLLANTES OP.36 BOOK II” METODU’NUNSAĞ EL VE SOL EL TEKNĠKLERĠ YÖNÜNDEN ĠNCELENMESĠ
ALPAY, Aytaç
Yüksek Lisans, Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı Tez DanıĢmanı: Prof. Mehmet AKBULUT
Kasım-2010, 97 sayfa
ÖZET
Bu araĢtırma, ülkemizde viyola öğretiminde ülkemizde en çok kullanılan metotlardan biri olan J. F. Mazas’ın “Etudes Brillantes op.36 Book II” metodunu sağ-sol el bakımından inceleyen betimsel bir çalıĢmadır. Viyola öğrenci ve eğitimcilerinin derslerde ele alacakları “Mazas” etüt ve eserlere bakıĢ açılarını geniĢletmek amacı ile yapılmıĢtır. Metot kapsamındaki sağ el ve sol el teknikleri taranarak tanımlanmıĢ ve daha sonra bu tanımlar ıĢığında etütler konuya iliĢkin oluĢturulan hedef ve hedef davranıĢlar yönünden incelenmiĢtir. AraĢtırma kapsamında her iki elin tekniksel geliĢimine katkıda bulunacak 26 etütten; 26 hedef ve bu hedeflere iliĢkin; 65 hedef davranıĢ tespit edilmiĢtir. Metod içerisinde çalıĢılan etütler analiz edildiğinde, sağ elde, özelikle bağlı stakkato tekniğini pekiĢtirmeyi ve ilerletmeyi, sol elde ise çeĢitli süslemeler ele alınarak daha iyi bir artikülasyonu ve aceliteyi sağlamayı içerdiği sonucuna ulaĢılmıĢtır.
v
THE EXAMINATION OF MAZAS’ “SPECIAL ETUDES OP.36” METHOD USED IN THE VĠOLA EDUCATION IN TERMS OF RIGHT AND
LEFT HAND TECHNIQUES
ALPAY, Aytaç
Master’s Degree, Music Teaching Department Thesis Advisor :Prof. Mehmet AKBULUT
November-2010 97 pages
ABSTRACT
This s research is a descriptive study examining the method of J. F. Mazas’ “Special Etudes op.36” which is one of the most used methods in the viola education in our country. It was done for the purpose that the viola students and educationalist colud enlarge their point of views to Mazas’ studies and Works that they would deal with in the lessons. It was defined, being scanned the right and left hand techniques in the scope of the method and then in the light of these definitions, the studies were examined in terms of target and target behaviours taking part in the contemporary education. 30 studies which will contribute to the technical development of both hands, the privileged targets that are planned the students to earn those and target behaviours were presented with the tables. The other statements with regard to studies were made under the tables. When the etudes in method are analyzed in the right hand, especially it’s aimed to reinforce and advance the connected staccato technique, and in the left hand by the help of several artistic movements, to provide a beter articulation and rapidnes, has been conculuded.
vi ĠÇĠNDEKĠLER
JÜRĠ VE ENSTĠTÜ ONAY SAYFASI
ÖNSÖZ ... iii
ÖZET ... iv
ABSTRACT ... v
ĠÇĠNDEKĠLER ... vi
TABLOLAR LĠSTESĠ ... viii
BÖLÜM 1 1.GĠRĠġ ... 1
1.1. Viyolada sağ el teknikleri ... 5
1.2. Viyolada sol el teknikleri ... 8
1.3. Problem Cümlesi ... 11 1.4. Amaç ... 11 1.5. Önem ... 12 1.6. Varsayımlar ... 12 1.7. Sınırlılıklar ... 12 1.8. Tanımlar ... 12 BÖLÜM II 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ... 14 BÖLÜM III 3. YÖNTEM ... 16 3.1. AraĢtırmanın Yöntemi ... 16 3.2. Evren ve Örneklem ... 16 3.3. Verilerin Toplanması ... 16 3.4. Verilerin Analizi ... 16 BÖLÜM IV 4. BULGULAR ve YORUMLAR ... 18
vii BÖLÜM V 5. SONUÇ VE ÖNERĠLER 5.1. Sonuç ... 45 5.2. Öneriler ... 45 KAYNAKÇA ... 46 EKLER ÖZGEÇMĠġ
viii TABLOLAR LĠSTESĠ
Tablo 1. Mazas op.36 “Etudes Brillantes” Ġçerisindeki Etütler ve
Ġçerdiği Sağ el Sol el Teknikleri. ... 17
Tablo 2. 31. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 21
Tablo 3. 32. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 24
Tablo 4. 33. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 25
Tablo 5. 34. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 26
Tablo 6. 35. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 27
Tablo 7. 36. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 28
Tablo 8. 37. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 29
Tablo 9. 38. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 30
Tablo 10. 39. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 31
Tablo 11. 40. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 32
Tablo 12. 41. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 33
Tablo 13. 42. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 34
Tablo 14. 43. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 35
Tablo 15. 44. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 36
Tablo 16. 45. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 37
Tablo 17. 46. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 38
Tablo 18. 47. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 39
Tablo 19. 48. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 40
Tablo 20. 49. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 41
Tablo 21. 50. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 42
Tablo 22. 51. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 43
Tablo 23. 52. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 44
Tablo 24. 53. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 45
Tablo 25. 54. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 46
Tablo 26. 55. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 47
Tablo 27. 56. Etüdün Hedef ve Hedef DavranıĢları ... 48
I. BÖLÜM 1. GİRİŞ
Bu bölümde, araştırmanın konusuyla doğrudan ilgili olduğu düşünülen müzik eğitimi, çalgı eğitimi, yaylı çalgılar eğitimi, viyola eğitimi, Jaques ferol Mazas‟ ın hayatı ve op.36 “ 75 etudes melodiques et prograsive” kapsamında yer alan “Etudes Brillantes” (2. kitap) hakkında bilgi verilmiş daha sonra araştırma problemi tanımlanarak sırasıyla araştırmanın amacı, önemi, varsayımları ve sınırlılıklarına değinilmiş, araştırma içinde geçen terimler tanımlanmıştır.
Müzik eğitimi; genelden özele doğru “genel müzik eğitimi”, “özengen (amatör) müzik eğitimi” ve “ mesleki müzik eğitimi” olmak üzere üç ana türe ayrılır. Genel müzik eğitimi; özengen ve mesleki müzik eğitiminin temelini oluşturmaktadır ve her yaşta, her aşamada olan her bireye yönelik bir müzik eğitimini kapsar. Özengen müzik eğitimi, müziğe amatörce istekli, ilgili kişilere; mesleki müzik eğitimi ise müzik alanının bütününü veya bir dalını kendisine meslek olarak seçen ve konu alanı uzmanı olacak kişilere yöneliktir (Uçan, 1997: 30- 33).
Mesleki ve özengen müzik eğitiminde düzey ve boyut farklı olmasına rağmen; genel müzik eğitimi içerisinde yer alan çalgı eğitimi, öğrencilere kendi müziksel yaşamlarında çalgıları aracılığıyla müziksel davranışlar kazandırma veya müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir. Öğrenci, çalgısı aracılığıyla ilerideki müziksel yaşantısı biçimlendirilecek, hatta özengen veya mesleki müzik eğitimi alanlarına ilgi duyup bu alanlarda amatör veya profesyonel anlamda müziksel etkinliklerine yönelme fırsatını yakalayacaktır (Angı, 2005: 2-3).
Çalgı eğitimi, öğrencilere kendi müziksel yaşamlarında çalgıları aracılığıyla müziksel davranışlar kazandırma veya müziksel davranış değişikliği oluşturma sürecidir.
Çalgı eğitiminde; daha önceden planlanmış, programlanmış belirli hedef davranışların kazanılmasında etkili öğrenmenin gerçekleşmesi için, öğrencinin belli bir öğrenme gücüne sahip olması gerekir. Öğrenme süreçlerinden bilinçli olarak geçmesi, fiziksel, ruhsal ve zihinsel olarak öğrenmeye hazır olması, belli bir beklenti düzeyinin oluşması, öğretmenin önerilerini dikkate alması, kendine ve öğretmenine güvenmesi gerekmektedir (Şendurur, 2001:154).
Yaylı çalgı ailesi keman, viyola, viyolonsel ve kontrbas olmak üzere dört çalgıdan oluşmaktadır. Bu dört çalgının müzik repertuarındaki önemi büyüktür. Özellikle senfonik eserlerde bu dört çalgı vazgeçilemez bir yere sahiptir.
Yaylı çalgılar diğer çalgılardan biraz farklı olarak, kişinin vücut yapısına göre değişiklik gösterebilmektedir. Çünkü yaylı çalgı çalmak için diğer çalgılara oranla daha geniş ölçüde beden hareketi ve psiko-motor davranışlara gereksinim duyulur. Bu yüzden kişi kendi fiziksel gelişimine uygun olan yapı ve ölçüdeki bir enstrümanı seçmelidir. Örneğin, bireyin gelişim süreci veya vücut yapısına göre; yaylı çalgılar ailesi kendi içerisinde en küçük ebattan en büyük ebata kadar çeşitlilikler gösterir (Music Educators Journal, 2000: 44).
Solo, düo(ikili), trio(üçlü), kuartet(dörtlü) ve hatta senfonik orkestralar da bile diğer çalgılara oranla yaylı çalgı icracıları; işitsel duyarlılığa en üst düzeyde dikkat etmek durumundadırlar. Bu nedenle yaylı çalgı öğrencisinin, özellikle perdesiz bir çalgı çalmasından dolayı müziksel işitme eğitimine ağırlık vermesi önkoşuldur.
Her çalgı grubunda olduğu gibi, yaylı çalgı eğitimcisinin öğrencisi üzerindeki etkisi tartışılmayacak derecede önem taşımaktadır. Öğretmenin konuşması, tavrı ve hareketlerinden çalgısını kullanmasına kadar bütün davranışları öğrenciyi bire-bir etkiler. Çalgı öğretmeninin öğrencisini olumlu ya da olumsuz olarak etkilemesi hiç zor değildir.
Bu açıdan; çalgı eğitimcilerinin her eğitim sürecinde olduğu gibi kontrollü bir eğitim-öğretim yöntemi uygulamaları önem taşır (Büyükaksoy,1997: 65).
Yaylı çalgı eğitiminde öğretmen, öğrencilerinin bireysel farklılıklarını da göz önünde bulundurmalı, esnek bir çalgı öğretim programı uygulamalıdır. Aynı zamanda çalgı eğitimcisi, bilgi ve tecrübesiyle ortaya çıkan problemleri çözmeye dayalı öneriler sunabilmeli ve öğrenciye bilinçli ve sistematik bir biçimde çalışma alışkanlığını da mutlak surette kazandırmalıdır (Angı, 2005:4).
Yaylı çalgılar içinde kemandan sonraki en önemli yere sahip olan viyolaya daha çok eşlik görevi verilir, az olarak da solo kullanılır. Genelde viyolaya verilen ezgiler alto ve tenordaki ezgiler ve büyük / geniş ezgilerdir. Keman ve viyolonselden daha az ezgi verilir. Bunun nedeni, viyolanın tınlayışının az olması, dolayısıyla kısa motiflere ve karakteristik cümlelere uygun gelmesi, bir de orkestrada az sayıda olmasıdır (Çalışır, 1997:170).
Yaylı çalgılar ailesinin alto sesli üyesi olan viyola, sağ el ve sol elin aynı anda eşgüdümlü hareket ettirilmesi ile çalınan bir çalgıdır. Görünüşü ve çalınışı yönünden kemana benzer ama kemandan biraz daha büyüktür. Kemandan 5 ses pes akortlanır ve do ve sol anahtarlarını kullanır. Telleri sırasıyla; do, sol, re, la şeklinde kalından inceye doğru sıralanır (Özay, 2005:4).
Viyola çoğu zaman nezleli ve kapalı diye betimlenen bir ses tınısına sahiptir. Solo çalgı olarak da çalındığı gibi senfonik ve oda müziği eserlerinde önemli bir rolü bulunmaktadır. Eşlik çalgısı olduğu gibi kimi zaman derinden gelen tınısı ile çalınan temalarda esere ayrı bir zenginlik katmaktadır.
Viyola eğitiminde kullanılan metotlar genellikle kemandan transpoze edilerek uyarlanmıştır. Yine keman için yazılmış ve viyolaya aktarılmış metot olan J.F. Mazas‟ın op.36 “Etudes Brilliantes” (2. kitap) önceden öğrenilmiş sağ el ve sol el tekniklerinin geliştirilmesini hedef almıştır.
“Fransız kemancı ve besteci.1802‟ de Paris Konservatuarına girerek Baillot‟ nun öğrencisi oldu ve 1805 yılında birinci keman ödülünü kazandı. Öğrencilik yıllarında verdiği konserler ile oldukça dikkat çekti. 10.05 1807‟ de konservatuarda Auber‟in yeni konçertosunu ilk seslendirmesinde „La Décade Philosophiqe‟ gazetesi onun için şöyle yazdı: “Onun esnek ve çevik parmakları, oldukça zor görünen pasajlarda kolaylıkla ve güvenli bir şekilde hareket ediyor. Sadece parlak ve kuvvetli ton elde etmek için eşik yakınında çalmıyor sıklıkla tuşeye yaklaşarak çalgısını yumuşak, olgun ve keyifli bir tona sokuyor”(Özay, 2005:5).
Kraliyet tiyatro orkestrasında bir süre çalıştıktan sonra 1811‟ de İspanya‟ya iki yıllık bir geziye çıktı. 1814‟te İngiltere ve Benelüks‟ e, 1822 de İtalya, Almanya ve Rusya ardından 1826 Lemberg, 1829 Berlin ve diğer büyük şehirlere. 1829 da Paris‟e döndüğünde bir aldırmazlıkla karşılaştı. Oradan ayrılarak sırasıyla önce Orleans ( 1831 den sonra) daha sonra Cambrai (1837- 41) de dersler verdi ve müzik okulunda yöneticilik yaptı” (www.grovemusic.com/ shared/ components/ search_results/ search_results_abbreviation. html).
Keman için yazdığı 75 etüt “Etudes Spéciales”, “Etudes Brillantes” ve “Etudes d‟Artistes” adlarında üç kitap şeklinde bölünmüştür. “Etudes d‟Artistes” içerisindeki etütler oldukça zordur ve “Paganini 24 Kapris” çalmak için bu kitap hazırlık olacaktır” (Özay, 2005:6-7).
Mazas Etudes Brillantes op. 36 Metod‟unda geçen sağ el ve sol el teknikleri aşağıda açıklanmıştır.
1.1.Viyolada sağ el teknikleri 1.1.1. Legato
“ Legato sözcüğü İtalyancadır. Sözcüklerdeki karşılıklarına bakıldığında, bir müzik terimi olarak verilen anlam hemen hemen aynıdır. Claude Augé ve Paul Auge‟ ye göre “Bir müzik yapıtında ya da cümlesinde notaların kesintisiz olarak bağlanacağını gösterir”.
Legatonun bir çalgı üzerinde nasıl gerçekleştirileceği ise, o çalgının tekniğinden ve öğretiminden söz eden kaynaklarda bulunmaktadır. Çünkü ortaya çıkan ürün aynı olmakla birlikte, ne gibi tekniklerle elde edileceği, her çalgıda onun kendi yapısına ve özelliklerine bağlı kalmaktadır (Tanrıverdi,1990:14).
Burada başka bir noktayı da açıklamak yararlı olacaktır. Legato anlayışı, uygulamada yalnızca iki veya daha çok sayıda sesin bağlı olarak çalınması ile açıklanmış kaynaklar vardır. Oysa ki ayrı ayı çalınan seslerde de legato yapılabilir. Legato çalmada en önemli özellik, seslerin bir bap işareti altında değil, onların ayrı ya da aynı yaylarda çalınırken en önemli özellik, kesintisiz ya da pürüzsüz olarak eklenmeleridir. Değiştirildiği belli olmayan pürüzsüz bir yaya ve tel değiştirmekte legato çalmanın temel koşuludur. Legatonun diğer özellikleri ise, etki olarak, bitip tükenmeyen bir yay, bunu sonucu olarak geniş soluklu bir icra, çalınan ezgilerin ses ile söyleniyormuşçasına “ şarkı söyler gibi” olmasıdır (Günay ve Uçan,1974:6).
Legato çalmada iki ana sorunla karşılaşılır. Bunlardan biri sol eldeki parmakların değişimi ile, diğeri tellerin değişimi ile ilgilidir. Parmak sorununa eğilmekle temel ihtiyacın, yayın sol elin yaptığından rahatsız olmaması gerektiği görülür. Tellerin değişimi sorunu, yayın yeni tele yakından bir yaklaşma ile en iyi bir şekilde sonuçlanır. Tel geçişleri yayın topuğa yakın olduğu zaman en zordur, Bu yüzden yayın dibinde çalışmalara özel bir dikkat harcanmalıdır. Geçişlerdeki eksiklikler yay ile sol elin hatalı bir şekilde koordine edilmesinden de ileri gelebilir. En yaygın hatalar, bir önceki notadaki parmağın geçişte çok
erken kaldırılması ve geçişten sonra gereği kadar çabuk yerini alamamasıdır (Tanrıverdi,1990:15).
Legato çalmada karşılaşılan sorunlardan biri de tel değiştirme sırasında yapılan yanlış yay kullanımıdır. Tel değiştirirken, yayın hızı çekerken de iterken de aynı olmalıdır. Ayrıca yaya uygulanan basınçta da değişiklik olmamalıdır.
Örnek: Mazas 32 (1.-3. Ölçü)
1.1.2. Staccato
Bu yay tekniği kısa, birbirine eşit uzunlukta ve gürlükte olan, yayın herhangi bir bölümünde iterek ve çekilerek yapılan küçük martelé hareketleridir. Her bir hareket kesin bir kararlılıkta olmalıdır. Yay çekerken de iterken de hafif bir biçimde ısırtılır. Detaché tekniğinin aksine her bir hareket arasında boşluklar vardır. Bu teknikte kaslar diğer tekniklere oranla daha çok çalışır ve daha gergin durumdadır.
1.1.2.1. Bağlı Staccato
Staccato notalar ayrı çalınabildiği gibi kimi etütlerde tek bağ altında toplanmış staccato kümeleri biçiminde de karşımıza çıkabilir. Etüdün hızı arttıkça yaya ön koldan ve bilekten uygulanan baskı, bilek hafif kaldırılarak işaret parmağına aktarılır. Bağ içinde yapılan her bir harekette yay teli ısırtılmalıdır. Hareket genellikle iterek yapılır. Yayın üst bölgesindeki kontrolü daha zor olduğundan dolayı hareket üst yarının orta bölgesine yakın bir yerden başlamalıdır.
Staccato tekniğinin uygulanmasında tel değişimi ve sol-el parmakları arasında eş güdüm çok önemlidir. Bağlı staccato tekniği başlarda tek ses üzerinde çalışılmalı daha sonra ses sayısı arttırılmalıdır (Fisher,1997: 64).
Örnek: Mazas 34 (1.-4. Ölçü)
1.1.3. Martele
1.1.3.1. Basit Martelé
Martelé, çekiçlemek, kısa ve güçlü, set bir şekilde vurmak anlamına gelmektedir (Büyükaksoy,1997:46).
Martelé de her sesin başında keskin bir aksan yapılır ve sesler arasında daima duraklanır. ,yay sürüşü başlamadan önce tel sıkıştırılır ve gerekli basınç uygulanarak çekiş ve itiş hareketleri sağlanır. Çalışmalara ilk önce yayın üst yarısında başlanmalıdır. Daha sonra alt yarıda da bu çalışmalar yapılmalıdır. Martelé tekniği sol elin hareketlerine de kolaylık getirerek çeviklik kazandırır ve eser çalarken etkili bir yorum için yardımcı olur (Mustul, 2005:9).
Örnek: Mazas 36 ( 1.-3. Ölçü) 1.1.3.2 Geniş martelé
Martelé ile başlayan etkili bir detaché sürüşüdür. Baştaki vurgu yapıldıktan sonra, hızlı martelédeki kısa ve ritmik ses, yerini uzatılan bir sese bırakır. Yayın hızı ısırtma hareketinden sonra azaltılır (Özay,2005:10).
1.1.4. Spiccato
Spicato tekniği yayın, ağırlık merkezinde birbirine eşit yaylar kullanarak tellere sürtülüp kaldırılmasıyla yapılmaktadır. Bilek esnek ama tamamıyla kontrolsüz olmamalıdır. Spiccato ilk önce yayın alt kısımları kullanılarak, geniş ve düze yakın kavislerle alıştırılmalı, daha sonra yayı daha yüksekten bırakarak, yayın ortalarına doğru kısa olarak yapılıp geliştirilmelidir (Büyükaksoy, 1996:52).
Örnek: Mazas 46 (70. -71. Ölçü)
1.1.5. Marcato
“Vurgulu, aksanlı. Melodide bazı sesleri vurgulayarak öne çıkarmak”( Say,2002:335)
Vurgulu çalış (markato) tekniği, yayın basıncını veya hızını biraz artırarak, birini diğerinden daha güçlü duyurma alıştırmaları yapılarak gerçekleştirilir. Seslerin üst hizasına konan „‟>‟‟ işareti ile vurgulanan sesler gösterilir (http://ogm.meb.gov.tr/belgeler/keman.pdf).
1.2. Viyola sol el teknikleri
1.2.1. Konum değiştirme
Konum değiştirmede tam ve yarım olmak üzere iki temel hareket vardır. Tam konum değiştirmede başparmak ve el birlikte hareket ederek yeni konuma geçer. Yarım konum değiştirmede ise başparmak sabit kalır, parmaklar asıl konumdaki yerlerinden başka konuma geçmeleri için esner. Bu hareket sadece birkaç notanın çalınması için kullanılır. Sürekli bir hareket varsa tam konum değiştirme yapılacaktır (Özay, 2005:14).
Konum değiştirme, başparmağın yumuşaklığı korunarak, seri bir biçimde olmalıdır. Geçişlerdeki bu çabukluk müzik cümlelerinin bölünmemesi açısından çok önemlidir.
1.2.2. Çift ses çalma
Yayı iki tele aynı anda sürterek ve her iki tele de eşit basınç uygulayarak ses elde etmektir. Çalınan iki sesin kaynaşması gerekir. Bu kaynaşma doğru bir entonasyon ile sağlanır. Çift seslerde entonasyon sorununu her iki parmağı basarak, önce ayrı sonra her ikisi birden tınlatılarak giderilebilir.
1.2.3. Portamento
“Ses sanatında, seslendirme sırasında bir perdeden ötekine sesi kaydırarak geçiş yapmak”( Say, 2002:435).
“Portamento, herhangi bir notaya basılı parmağınızla, kaydırarak başka bir sese ulaşma tekniğidir. Sadece iki notayı bağlama gerekliliği doğduğunda kullanılır” (http://www.besiktasmuzik.com/brans.php?e_id=18). Bu teknik yaylı çalgılarda tel tel
üzerinde çalarken yapılır. 13. ve 15. ölçüler arasında da görüldüğü gibi çarpmaların bağlı olduğu ana sese kaydırılarak ulaşmasında portamento tekniği uygulanması istenmiştir.
Örnek: Mazas 38 ( 13.-15. Ölçü) 1.2.4. Flojele
Çalgıdan ıslık sesine benzeyen bir ses elde edilmesidir. Flajöle sesler doğal flajöle ve yapay flajöle olmak üzere ikiye ayrılır.
Flajöleler sol el sorunu olmakla beraber, yayı kullanmakla da ilgilidir. Doğal flajölede parmak tele basmaz, dokunur. Bu dokunuş telin gerginliğini hissedecek kadardır. Bununla bitmez, yayı kullanırken tuşeye yakın olarak ve hızlı kullanmak gerekir. Doğal flajöleler parmak numaralarıyla belirtildiği gibi özel nota şekliyle de gösterilirler (Büyükaksoy,1997:17).
Yapay flajöle elde etmek için de bir parmak tele basarak köprü görevi görürken, diğer parmak tele dokunarak flajölenin elde edilmesini sağlar. Burada dikkat edilmesi gerekilen en önemli nokta, iki parmak arasındaki basınç ya da başka bir deyişle dokunuş farklılığıdır. İlk parmak tele doğrudan basınç uygularken, diğer parmak sadece
dokundurulmalıdır. Sağ elde ise yay sürekli olarak aynı basınçla sürülmelidir (Fayez , 2001:68).
1.2.5. Süslemeler 1.2.5.1. Trill
Trillde bir asıl ses bir de onu süsleyen ses vardır. Dönem özelliklerine ya da besteciye göre triller alt sesten, asıl sesten, çarpma yapılarak veya üst sesten başlayabilir sonuna süsleme eklenebilir (Özay, 2005:16).
Trill yaparken parmak telden fazla kalkmamalı belli hız ve eşit sürelerde gerçekleşmelidir. Trill çalışmaları parmakların güçlenmesine de yardımcı olur. Özellikle 4. parmağın güçlendirilmesinde bu çalışmaların önemi büyüktür.
1.2.5.2. Appogiatura (basamak)
“ Asıl notaların arasına sıkıştırılmış, nota yazımında çok daha küçük gösterilen bir notanın, çok az bir zaman farkıyla birlikte çalınan süslemedir” (Büyükaksoy,1997:14). Asıl notaya yukarı veya aşağısındaki sesten yarım veya bir tam vuruş değerde bağlanırlar.
1.2.5.3. Çarpma
Appgiatura gibi asıl sese bağlanarak çalınırlar. “Tek sesle yapılabildiği gibi, ikili, üçlü ses kümeciklerinden de oluşur. Çalınması istenen seslerin parmakları kesin bir yay hareketiyle birlikte, tele belirgin biçimde düşürülerek elde edilirler ve ana sese bağlanırlar” (Büyükaksoy,1997:14).
1.2.5.4. Mordan
“Asıl sesle komşu arasındaki çok hızlı gidiş geliş yoluyla asıl sesin belirginleşmesini amaçlar” ( Say, 2002:352). Mordanlar başladığı notaya göre alt sesten veya üst sesten başlayarak çalınabilir.
1.2.6.Vibrato
Vibrato titreşim anlamına gelir. Sol el parmaklarının basılı olduğu notanın, parmakları kaldırmadan; kol, bilek ve parmakların yardımıyla ileri-geri hareket
ettirilmesiyle sağlanan seslerdeki dalgalandırılmalardır. Üç çeşit vibrato vardır. Bunlar; bilekten, koldan ve parmaklarla yapılan vibratodur.
Genelde vibrato hareketi, yayın dinamiğiyle uyum içinde olmalıdır. Yani fortede daha kuvvetli ve geniş, piyanoda ise hafif ve yavaş. Kuvvetli yerlerde kol işin içine girer, yumuşak pasajlarda ise virarato, parmak ve el ile sınırlandırılır. (Büyükaksoy,1997:22).
1.2.7. Acelite
Parmakların tel üzerine çabuk şekilde inip kalkmalarıdır. İnip kalkma hareketleri büyük oranda parmak eklemlerinden gerçekleşmelidir. Parmaklar tuşeden fazla kalkmamalı ve yuvarlak duruşlarını korumalıdırlar. Parmakları fazla kaldırmak hareketin çabuklaşmasına engel olur. Ancak yeteri kadar kaldırmamak ta artikülasyon ve ses kaybına yol açar (Koçak,1996:16).
Acelite gerektiren bir etüdü veya pasajı istenilen hıza ulaştırmak için, hızı yavaş bir tempodan metronom yardımıyla kademeli bir şekilde arttırarak çalışmak gerekir.
1.3. Problem Cümlesi
“Viyola eğitimde kullanılan Mazas ''Brilliant Studies Op:36'' Metodu hangi sağ el ve sol el teknikleri içermektedir?
Problem cümlesinden hareketle aşağıdaki alt problemlerin çözümüne de gerek duyulmaktadır.
1.3.1. Alt Problemler
Viyola eğitimde kullanılan Mazas Metodu hangi sağ el tekniklerini içermektedir? Viyola eğitimde kullanılan Mazas Metodu hangi sol el tekniklerini içermektedir?
1.4. Amaç
Bu araştırma; Mazas ''Brilliant Studies Op:36'' Metod ‟unda kullanılan sağ el ve sol tekniklerini incelemek, kullanılan teknikleri daha anlaşılır kılmak ve böylelikle viyola
eğitimi alan öğrencilerin bu metodu veya bu teknikleri içeren diğer etüt ve eserleri daha doğru ve rahat çalabilmelerini sağlamak amaçlarını taşımaktadır.
1.5 Önem
Bu araştırma; Mazas ''Brilliant Studies Op:36'' Metod‟unun içerdiği sağ el ve sol el tekniklerinin incelenmesi, sağ-el ve sol-el tekniklerine yönelik hedef ve hedef-davranışlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi ve bu sayede hem araştırma konusu olan etüdü hem de diğer viyola etüt ve eserleri daha anlaşılır kılması ve rahatlıkla çalınabilmesi açısından önem taşımaktadır.
1.6. Varsayımlar
1. Bu araştırmada incelenmek üzere seçilen viyola metodu, çeşitli sağ el ve sol el tekniklerini içermektedir.
2. İzlenen yaklaşım ve kullanılan araştırma yöntemi problemin çözümüne ve belirlenen amaçlara uygundur.
3. İncelemek üzere seçilen etütler, metot içerisinde kapsanan ilgili teknikler için uygun örneklerdir. Araştırma için belirlenen yöntemler uygundur.
4. Araştırma için elde edilen bilgiler ve veriler güvenilir ve yeterli olacaktır.
1.7. Sınırlılıklar
1. Bu araştırma, Mazas ''Brilliant Studies Op:36'' Metod‟ u ve sağ el - sol el teknikleri ile sınırlıdır.
2. Yüksek Lisans Programı eğitimi içerisinde tez için ayrılan süre ve maliyetle sınırlıdır. 3. Çağdaş öğretim programına dayalı hedef ve hedef davranış basamakları ile sınırlıdır. 4. Öncelikli hedef ve hedef davranışlarla sınırlıdır.
5. Devinişsel davranışlar boyutuyla sınırlıdır. 1.8. Tanımlar
Artikülasyon: Açık, sağlam, doğru olarak belirterek (Çalışır,1996:25). Cantabile: Şarkı söyler gibi, belirterek (Çalışır,1996:46).
Entonasyon: Ses yüksekliğinin doğru olması. Bir eserin seslendirilmesinde perdeleri şaşmaz bir kesinlikle verebilmek; sesleri doğru çıkarmak (Say, 2002:180).
Etüt: çalışarak ve araştırarak bir çalgı ( ya da ses) güçlülüğü arttırmak ve tekniği geliştirmek amacıyla, ( gam, arpej, çift ses, akor, oktav, trill, legato, staccato vb. gibi) Belli bir konu ele alınarak yazılmış parçalardır. Çalgı üzerindeki çalışmalar özellikle teknik yönden yapılmakla beraber, müzikal yönü de düşünmek gereklidir (Cangal, 2004: 95). Glisando: Kaydırmak, sesleri birbiri ardı sıra hızla üretme (Say, 2002: 124).
Metod: Metod, eğitici, öğretici kitap, yöntem (Çalışır, 1996: 131).
Nüans: Müzikal ifadeye anlam kazandırmakta kullanılan ses gürlüğü işaretleri (Say,2002:4)
BÖLÜM II
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
ALBUZ, A. (1995), “Başlangıç Viyola Öğretim Yöntem ve Tekniklerinin İncelenmesi, Sınanması ve Değerlendirilmesi.” Bu araştırmada başlangıç viyola öğretiminde kullanılan farklı öğretim metotları incelenmiş bu metotlar öğretim yöntemleri bakımından analiz edilmiştir. Ayrıca farklı öğretim yöntemleri, Türkiye‟deki üniversitelerin eğitim fakültelerine bağlı müzik eğitimi bölümlerinde mevcut viyola öğretim elemanlarına uygulanan anket yoluyla da sınanmış ve bu doğrultuda elde edilen veriler yorumlanarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmadan edinilen bilgilere göre viyola öğretiminde Türk müziği dizilerinin de kullanılabileceği izlenimi edinilmiştir.
KOÇAK, Bediz (1996), “Devlet konservatuarlarının lise devresinde kullanılan Kreutzer Etütlerin hedef ve hedef davranış yönünden incelenmesi.” Bu araştırmada, Devlet konservatuarlarının lise devresindeki viyola öğretiminde kullanılan Kreutzer Metodu‟nun 11 etüdü ele alınmış, hedef ve hedef davranışları bakımından incelenmiş ve etütlerin birincil olarak daha çok hangi devinişsel hedefleri gerçekleştirmeye yönelik olduğu ve bu hedeflerde kapsanan devinişsel hedef davranışların neler olduğu ortaya çıkarılmıştır. . Araştırmada "betimsel yöntem" izlenmiş, veriler "etüt çözümleme" yolu ile elde edilmiş, bulgular ise devinişsel "hedef ve "hedef davranış"lar biçiminde sınırlandırılarak ifade edilmiştir. Araştırmada incelenen 11 teksesli etütte birincil olarak toplam 11 devinişsel hedef ve 44 devinişsel hedef davranışın kapsandığı ortaya çıkmıştır.
TANRIVERDİ, A. (1990), “Üniversitelerin Eğitim Fakültelerine Bağlı Müzik Eğitimi Bölümlerinde Viyola Öğrenimine Başlayan Öğrencilere Birinci Yılda Sağ Elde Kazandırılması Gereken Beceri ve Teknikler.” Bu araştırmada, müzik eğitimi bölümlerinde uygulanan başlangıç viyola öğretimine ilişkin; alana özgü geniş bir literatür taraması yapılarak öğrencilerin I. Yılda sağ elde kazanması gereken beceri ve tekniklere ayrıntılı olarak yer verilmiştir. Bu açıdan, Türkiye‟de viyola öğretim yöntem ve tekniklerine ilişkin kuramsal boyutta öncü bir çalışma olarak göze çarpmaktadır.
TARMAN, Süleyman (1996), Bu araştırmada, Bekir Küçükay'ın "Klasik Gitar İçin Başlangıç Metodu" hedef, hedef davranış ve içerik yönünden incelenmiştir. Bu amaçla, Metod'un daha çok hangi hedefleri gerçekleştirmeye yönelik olduğu, bu hedeflerin hangi örtük kritik davranışları kapsadığı ve bu hedef ve hedef davranışların daha çok hangi ünite ve konularla ilişkili olabileceği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Araştırma için bu metodun seçilmiş olmasında, Metot‟un kapsam yönünden öğretim programına ilişkin öğeler içeriyor görünmesi, halen ders kitabı olarak kullanılıyor olması ve gitar öğretimine I. konum yerine VII. konumdan başlıyor olması önemli bir etken olmuştur. Araştırma için gerekli veriler, melodik çalışmaların ve Metot‟un tümünün "metod çözümleme" yöntemi ile incelenmesi ile elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde ise "Çağdaş Öğretim Programı" modeli esas alınmıştır. Bulgulardan elde edilen sonuçlara göre Metot‟ta örtülü olarak toplam 5 ünite, 19 konu, 20 hedef ve 85 hedef davranışın kapsandığı saptanmıştır. Bu araştırmadan elde edilen bulgulardan, gitar öğretim programlarını hazırlama veya geliştirme çalışmalarında faydalanılabilir. Bu tip araştırmaların diğer çalgı metotlarına yönelik olarak da yapılmasında yarar görülmektedir.
ÖZAY, Serkan (2005), “Viyola öğretiminde kullanılan Mazas „‟Special Etudies op.36‟‟ Book I. Metodu‟ nun sağ el ve sol el teknikleri yönünden incelenmesi” isimli Yüksek Lisans Tez‟i, viyola öğrencilerinin ve eğitimcilerinin derslerde ele alacakları “Mazas” etüt ve eserlerinin çalışılmasında yardımcı olması amacı ile yapmıştır. Araştırmada metot kapsamındaki etütler, sağ el ve sol el teknikleri yönünden incelenmiş, her iki elin tekniksel gelişimine katkıda bulanacak 30 etüdün, çağdaş öğretim programında yer alan ve öğrencilere kazandırılması planlanan öncelikli hedefleri ve hedef davranışları tablolar halinde sunulmuştur.
BÖLÜM III
3. YÖNTEM
3.1. Araştırmanın Yöntemi
Bu araştırma, izlenen yöntem ve toplanan verilerin niteliği açısından betimsel bir çalışmadır. Yerli ve yabancı kaynaklar, kaynak tarama ve not alma işleminden sonra Mazas op.36 ”Etudes Brilantes” (2. kitap) metodu‟nun değişik basımları araştırılmıştır. Etütler, Bloom‟un aşamalı sınıflamasına dayalı davranışçı yaklaşım çerçevesinde oluşturulan “Çağdaş Öğretim Programı” (ek-1) modeline dayalı olarak irdelenmiş ve “sağ el - sol el teknikleri” ne ilişkin hedef ve hedef davranışlar bakımından değerlendirilmiştir.
3.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evreni, J. F. Mazas‟ın op.36 “75 Etudes Melodiques et Progressives” adıyla bilinen ve üç kitaptan (Etudes Speciales, Etudes Brillantes ve Etudes d'Artistes) oluşan, orta ve ileri seviye sağ el ve sol el tekniklerini içeren viyola metotlarıdır.
Araştırmanın örneklemi; ikinci kitap olarak ta bilinen, “Mazas op.36 Etudes Brillantes” metodudur.
3.3. Verilerin Toplanması
Araştırma için gerekli veriler, yerli kaynakların taranması, yabancı dildeki kaynakların taranması ve dilimize çevrilmesi ve metodun “etüt çözümleme modeli” kullanılarak incelenmesi ile elde edilmiştir.
3.4. Verilerin Analizi
Etütlerin çözümlenmesi “Çağdaş Öğretim Programı” esas alınarak yapılmıştır. Çağdaş Öğretim Programı şu ana öğelerden oluşur:
1- Hedefler 2- Hedef Davranışlar 3- İçerik 4- Öğretme durumları 5- Sınama-Ölçme durumları 6- Değerlendirme işlemleri
Araştırmada, etütlerin çözümlenmesi “Çağdaş Öğretim Programı” nın, hedefler ve hedef davranışlar öğeleri ele alınarak yapılmıştır.
Hedefler
“Hedefler, müzik öğretimiyle öğrencilere kazandırılmak ya da onlarda geliştirilmek istenen özelliklerdir. Bu özellikler müzikle ilgili belirli yetenekler, beceriler, ilgiler, tutumlar, alışkanlıklar vb. dir. Öğrenciye kazandırılacak özelliklerden her biri, belli kritik davranışların bir kişide gözlenmesi üzerine o kişide var olduğu kabul edilen güce verilen bir ad dır” (Uçan,1997: 62).
Hedefler ilişkin oldukları davranış türlerine göre üç gruba ayrılır. (…); daha çok zihinsel yetenek ve yeterliliklerin ağırlık taşıdığı alana bilişsel, ilgi, tutum, değer vb. türündeki duygu ve davranışların ağırlık taşıdığı alana duyuşsal, vücut organlarının tek tek ya da birlikte hareketlerinin ağırlık taşıdığı alana psiko – motor (devinsel) alan denilmektedir (Tertemiz,1977:190).
Hedef Davranışlar
Müzik öğretimiyle öğrencilere kazandırılacak ya da onlarda geliştirilecek her bir hedefin çözümlenerek gözlenip ölçülebilir öğrenci davranışlarına dönüştürülmesiyle ortaya çıkan, o hedef ile ilgili kritik davranışlardır ( Uçan, 1997:62).
BÖLÜM IV
4. BULGULAR ve YORUMLAR
Bu bölümde araştırmaya ilişkin, Mazas op. 36 “Etudes Brillantes” kitabında yer alan söz konusu etütlere dair sağ el ve sol el teknikleri analiz edilmiştir.
Tablo 4.1 Mazas op.36 “Etudes Brillantes” İçerisindeki Etütler ve İçerdiği Sağ el Sol el Teknikleri
Etüd No.
Kapsadığı Teknik Konu/Konular
Sol El Sağ El
31- “Melody”
Çoğunlukla 3. ve 4. Teller üzerinde, ½-I-III-V-VI konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Artikülasyon Süsleme
Tek,iki,üç ve dört sesten oluşan çarpmaları zamanında ve eşit yapma
Kreşendo ve dekreşendo yapma
Legato
Yayı düz ve yumuşak kullanma
32- “The Legato”
I-III-V-VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Aynı konumda kalarak 4. Parmağı bir sonraki notaya uzatarak çalma
Entonasyon
Vurgulu olan notaları vibrato ile belirleme
Legato
Yayı kullanımını düz ve eşit bir şekilde baştan sona sürdürme
33- “Bownig Exericese”
I-III konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Tek ve iki sesten oluşan çarpmaları zamanında ve eşit yapma
Sesleri vibrato ile belirleme
Noktalı ritimli yay hareketini doğru ve eşit zamanda yapma Stakato
34- “The Stakato”
I-III-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Artikülasyon
Stakato ( Bağlı)
35- “Melody on the C String”
I-III-IV-V-VI-VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma Do ( 4. tel) telinde kalarak ve geçişli çalma
Yayı koparmadan çalma Yayı yumuşak kullanma
36- ”Martéle Bowing”
I-III-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Parmak tutma
Martele
Yayın uç kısmında eşit çalma
37- “The Arpegio”
I-II-III-IV-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Do telinde kalarak çalma Parmak tutma
Çift ses
Arpej çalma
Yanaşık tel geçişlerimi eşit zamanda yapma
38- “The Portemento”
Çoğunlukla aynı tel üzerinde kalarak, I-III-IV-VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Portamento tekniği ile çalmak
Pürüssüz bir şekilde bütün yay kullanma
39- “Bowing exercise on two strings, for
I- III-V- VI- VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma Parmak tutma
Üçleme şeklinde yazılmış, yanaşık tel geçişlerini bileğin esnekliğini koruyarak yapma
40-“Embellishment in cantabile”
I-III-V-VI-VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Süsleme Artikülasyon
Yayı bağlı ve düz şekilde kullanma
Tel geçişlerini hissettirmeden gerçekleştirme
41- “Use of the appogiatura”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Çarpma (Appagiatura) yapma
Yayın uç kısmını kullanarak yumuşak bir biçimde çalma Stakato
42- “Bowing Exercise”
I-III-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Parmak tutma Acelite
Yayın uç kısmını kullanarak yumuşak bir biçimde çalma Sotto voce (Yumuşak ses)
43- “Bowing Exercise”
I-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Çift ses Entonasyon
2 ayrı, 2 bağlı yay hareketi ile yayın uç kısmında stakato çalma
44-“Various Bowings”
½- I-III-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Aksanlı notaları vibrato ile yumuşatma
Yayın uç, dip ve tamamını kullanarak çalma
Aksan Stakato (bağlı)
45- “Springing Bow”
½-I-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Çift ses
Yayı sıçratarak çalma (spicato) 2 ayrı, 2 bağlı yay hareketi ile yayın uç kısmında stakato çalma
46- “Lightness”
I-II-III-IV-V-VII konumlarda kalıcı ve geçişli çalma Çift ses
Yayı baskısız,hafif bir biçimde kullanma
Bağ içinde spicato yapma
47- “Staccato”
I-III-V konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Artikülasyon
Stakato (bağlı)
Yayın tamamını kullanma (By-Ay-O-Üy)
48- “Grazioso”
½-I-II-III konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Vibrato Çarpma
Yayı yumuşak bir biçimde kullanma
49- “Bowing Exercise”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Parmak tutma
Onaltılık yazılımlı yanaşık tel geçişlerini bileğin esnekliğini koruyarak yapma
Senkop bağ ile çalma Akor çalma
50- “Bowing Exercise”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Çift ses Entonasyon
Aynı bağ içerisindeki çift sesleri koparmadan ve vibrato ile çalma
Yayın dip kısmındaki otuzikilik yazılımlı yay hareketini bileğin esnekliğini koruyarak yapma
Yayın uç kısmındaki otuzikilik yazılımlı yay hareketini ön kol kullanarak ve yayın hafifliğini koruyarak yapma
Çift ses
51- “Lightness Of The Bow”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Çift ses
Onaltılık yazılımlı, yay
hareketlerini yayın uç kızmında yayın hafifliğini koruyarak çalma
Tel atlama
52- “Bowing Exercise”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Parmak tutma Entonasyon
Yayın uç kısmında, stakato çalma
Yayı eşit bir biçimde kullanma Senkop bağ ile çalma
Forzando yapma
53- “Bowing Exercise”
I-II-III konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Artikülasyon
Markato
Yayı aksanlı ve eşit bir şekilde kullanma
54- “Rapidty”
I-II-III konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Acelite Parmak tutma
Vibrato ile aksan yapma
Yayı değişik biçimlerde kullanma
Yayın tamamını kullanma ( By-Ay-O-Üy)
55- “The Trill Exercise”
I-II-III-IV konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
2 ve 3. parmaklarla trill yapma
Yayı koparmadan kullanma
56- “The Mordent Exercise”
I-II-III konumlarda kalıcı ve geçişli çalma
Eşit ve tempo içinde kalarak mordan yapma
Yayı düz ve eşit bir şekilde kullanma
Mazas op.36 “Etudes Brillantes” metodu içerisindeki etütler, tanımlanan teknikler doğrultusunda hedef ve hedef davranışlar yönünden incelenmiş ve yorumlanmıştır.
4.2. 31. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 31
Etüt adı: “Melody”
Tempo: “Adagio non troppo” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Fa majör
Tablo 4.2.1.
1. Hedef “Etüdü Cantabile bir şekilde çalabilme” Hedef Davranışlar 1- Legato tekniğiyle cantabile çalma
2- Çoğunlukla aynı tel üzerinde konum geçme 3- Yayı çok bağlı ve ifadeli kullanma
Tablo 4.2.1. de görüldüğü gibi etüt, 4 hedef ve bu hedeflere ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt, yayı koparmadan legato bir biçimde çalınmalıdır. Yay değişimleri hissettirmeden yapılmalı, özellikle uzun seslerde kesintisiz vibrato ile yay değiştirmelerin kesintisizliğine yardımcı olmak gerekir. Etüdün büyük bir kısmında dolce karakter hakimdir, buna bağlı olarak yayın kullanımı genellikle yumuşak ve baskısız olmalıdır. Yayın hızı ve basıncı, etütte yer alan kreşendo ve diminuendolara göre artış ve azalma göstermelidir. Kreşendo yaparken yayın baskısı giderek artırılmalı ve eşiğe doğru yaklaştırılmalıdır. Buna karşılık diminuendo yaparken yayın baskısı kademeli olarak azaltılmalı ve yay tuşeye doğru kaydırılmalıdır.
Etütte çoğunlukla tek tel üzerinde konum geçişleri bulunmaktadır. Özelikle III ve IV. Teller üzerinde yazılmış olan bu geçişler, çok bağlı ve glisandosuz gerçekleşmelidir.
Etütte bulunan süslemeler ve çarpmalar çalınırken, sol el parmaklarıyla iyi artiküle edilmelidir. Bağlandıkları notaların tartımını aksatmadan, vuruş içinde doğru bir zamanlama ile çalınmalıdır.
4.3. 32. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 32
Etüt adı: “The Legato” Tempo: Allegro moderato Ölçü: Üç dörtlük (3/4) Ton: Mi bemol major
Tablo 4.3.1.
1. Hedef “Legato tekniğini uygulayabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yayı değiştirildiği belli olmayacak şekilde kullanma 2- Yayı çekerken üst tele yakın kol hareketi ile kullanma 3- Yayı iterken alt tele yakın kol hareketi ile kullanma 4- Yayın tamamını kullanarak legato tekniğini uygulama
Tablo 4.3.1 de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedeflere ilişkin 4 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt genelinde bütün yay kullanımı hakimdir. Amaç legato tekniğini doğru bir biçimde uygulayabilmektir. Yayı çekerken ve iterken, yayın hızı her iki harekette de aynı olmalıdır. Aksi halde yay değişimleri hissedilir ve ton farklılığı ortaya çıkar. Legato çalarken yay basıncının da önemi büyüktür. Eğer nüans değişikliği yok ise, yayı alt kısmında kullanırken elde edilen ton ile üst kısmında elde edilen ton arasında farklılık olmamalıdır. Yayı alt kısımda kullanırken bilek hafifçe salyangoza dönecek biçimde ayarlanıp, yarım kıl kullanılmalıdır. Yayı üst kısmında kullanırken ise bunun tam tersi olmalıdır. Yayın bütün kılları tellerle temas etmeli dolayısıyla bilekle
Ön kol arasında ki çukur görünüm sağlanmalıdır. Bu farklılığın en büyük nedeni yayı alt kısımda kullanırken tüm kol ağırlığının istem dışı yaya uyguladığı baskıdır.
Etüt içerisinde, sıklıkla parmak uzatmalar yer almıştır. Aynı konumda kalarak dördüncü parmak bir sonraki notaya gider ve tekrar ilk basılan notaya geri döner. Bu devinim, güçsüz olan 4. Parmakla yapıldığı için etüdün temposunda aksaklık meydana gelebilir. Bu aksaklık, parmak uzatmanın bulunduğu ölçüyü metronom ile yavaştan hızlıya doğru kademeli olarak çalışılarak giderilebilir. Bağ içerisinde ve vuruş başlarında yer alan aksanlar etüdün
temposunun hızlı oluşundan dolayı, küçük yay baskıları ile bunu destekleyen vibroto yardımıyla yapılmalıdır. Bu aksanların hepsi birbirine eşit karakterde ve basınçta olmalıdır
4.4. 33. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 33
Etüt adı: “Bowing - Exercise” Tempo: “Andante”
Ölçü: İki dörtlük (2/4) Ton: La minör
Tuşe: I., III. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.4.1.
1. Hedef “ Yayı aynı yönde durdurarak kullanabilme” Hedef Davranışlar 1- Yayı aynı yönde durdurarak kullanma
2- Yayı bağlı stakato tekniği ile kullanma
Tablo 4.4.1. de görüldüğü gibi etüt 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 2 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt, yayın üst kısmında iki bağlı noktalı ritim hareketi ile çalarken stakato tekniğini uygulamayı hedef almaktadır. Stakato notaların her biri birbirine eşit tonlama ve eşit uzunlukta olmalıdır. Yayın üst kısmında yapılan stakato, alt ve orta kısma göre daha zordur. Bunun nedeni üst yarıdaki yay kontrolünün ve buna bağlı olarak uygulanan yay basıncının alt ve orta kısımda elde edilenden daha güçlük teşkil etmesidir. Stakato hareketler küçük yay hareketleri kullanılarak ve yayı ısırttırarak yapılmalıdır. Bu sayede yay kontrolü sağlanıp kesin bir ifade ile çalma elde edilir.
4.5. 34. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 34
Etüt adı: “The Staccato” Tempo: “Allegro moderato” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Fa majör
Tuşe: I., III., V. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.5.1.
Hedef “Bağlı stakato tekniğini uygulayabilme” Hedef Davranışlar 1- Yayı eşit bölümle
2- Yayı baskılı ve kontrollü kullanmak
3- Stakato çalınan notaları sol el ile iyi artiküle etmek
Tablo 4.5.1. de görüldüğü gibi etüt 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Bağlı stakato tekniği etüdün hızına ve tek bağ içerisinde çalınacak stakato notaların fazlalığına göre uygulanmasında zorluk gösterir. Bu tekniğin uygulanabilirliğindeki en önemli etken yay baskısının doğru ve etkili bir biçimde yapılmasıdır. Eğer etüt yüksek tempo ile çalınıyor ise, yay baskısı, bilek işaret parmağına doğru bir yönde hafifce kaldırılarak, ön kol ve bileğin ağırlığının bu bölgeye aktarılmasıyla sağlanır. Bu tekniğin uzun bağlar içerisinde uygulanabilirliği ileri teknik zorluklar içermektedir. Bu nedenle uzun bağlar bölünerek parçalar halinde çalışılmalıdır. Teknik doğru bir biçimde uygulandıktan sonra parçalar bütün bir bağ içerisinde çalınmalıdır. Stakato tekniği uygulanırken sol elin parmaklarının, sağ elin uyguladığı yay bölmelerine uyum içerisinde olarak notaları iyi artikülasyon ile basması gerekir.
4.6. 35. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 35
Etüt adı: “Melody On The C String” Tempo: “Andante sostenuto”
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: La bemol majör
Tuşe: I., III., IV., V.,VI., VII. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.6.1.
Hedef “Etüdü sadece Do teli üzerinde çalabilme ” Hedef Davranışlar 1- Yayı koparmadan çalma
2- Konum geçişlerini koparmadan yapma
Tablo 4.6.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 2 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt Do telinde kalarak çalmayı hedef almaktadır. Yayı koparmadan kullanmak ve buna bağlı olarak konum geçişlerini hissettirmeden gerçekleştirmek gereklidir. Konum geçişlerinin pürüzsüz olmasında vibratonun etkinliği büyüktür. Bu nedenle özelikle uzun seslerdeki tel ve konum değişikliklerini kesintisiz bir biçimde yapılan vibratoyla desteklemek gerekir.
4.7. 36. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 36
Etüt adı: “Martelé Bowing” Tempo: “Allegro moderato assai” Ölçü: Dört dörtlük (4/4)
Ton: Mi bemol majör
Tablo 4.7.1.
Hedef “Martelé tekniğini uygulayabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yayın üst yarısında matelé tekniğini uygulama 2- Yakın tel geçişlerinde martele tekniğini uygulama
Tablo 4.7.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt martele tekniğini yayın üst yarısında uygulayabilmeyi hedef almaktadır. Martele notaların her biri birbirine eşit yay hareketleri ile çalınmalıdır. Etüdün çoğunluğu üçlemelerden oluşmaktadır. Üçlemeler durağan bir şekilde çalındığında 8‟lik ritim kalıbıyla çalınıyormuş izlenimi vermektedir. Bu nedenle üçlemelerin belirgin olması için vuruş başlarını vibrato ile belli etmek gerekir. Etüdün temposunun aksamaması için, yakın tel geçişlerinde her iki dirsek açısının doğru ayarlanması ve bu geçişlerin etüdün temposuna uygun olarak seri bir biçimde yapılması sağlanmalıdır.
4.8. 37. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 37
Etüt adı: “The Arpeggio” Tempo: “Allegro moderato” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Sol majör
Tablo 4.8.1.
Hedef “Arpej tekniğini uygulayabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yanaşık tel geçişlerinde yayı koparmadan çalma 2- Yayı tüm tellerde eşit boyutta kullanma
3- Yayı her telde doğru bir dirsek açısıyla kullanma
Tablo 4.8.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Arpej çalmak kimi etüt veya eserlerde tek, çift veya üç tel kullanılarak karşımıza çıkmaktadır. Bu etütte 16‟lık nota yazılımlı, dörtleme ritim kalıplı ve her bir nota için tek tel kullanılan bir arpej biçimi görmekteyiz. Arpejin çıkıcı ve inici notaları aynı olduğundan dolayı sol elin parmaklarını bastığı notadan kaldırmamak, bir başka deyişle parmak tutmak gereklidir. Böylece arpej çalarken etüdün temposu aksamamış olur. Yanaşık tel geçişlerinde yayı koparmadan çalmak ve birbirine eşit yay hareketleri kullanmak gerekir. Arpejin dönüş kısmında ki stakato notalar birbirine eşit ve küçük yay hareketleri kullanılarak yapılmalıdır. Stakato notaların belirgin olması için yayı her notanın başında ısıttırmak gereklidir
4.9. 38. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 38
Etüt adı: “The Portamento” Tempo: “Andante sostenuto” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Mi bemol majör
Tablo 4.9.1.
Hedef “Portamento tekniğini uygulayabilme”
Hedef Davranışlar 1- Konum değişikliklerini kaydırarak yapma
2- Konum geçişlerinde parmağı kaldırmadan kullanma 3- Doğru entonasyonla çalma
Tablo 4.9.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt, aynı tel üzerinde çalarken portamento tekniğini uygulamayı hedef almaktadır. Çarpma şeklinde yazılmış bir notadan, uzak konumdaki bir notaya geçişin aradaki sesler belli edilerek yani kaydırılarak gerçekleşmesi gerekir. Uzak aralıktaki bu geçişler doğru bir entonasyon sağlanarak yapılmalıdır. Etüt baştan sonra yayın dibinden ucuna kadar bütün bir yay kullanımı ile çalınmalıdır
4.10. 39. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 39
Etüt adı: “Bowing – Exercise On Two Strings, For Flexibility Of The Wrist” Tempo: “Allegro”
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Do Majör
Tuşe: I., III., V., VI., VII. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.10.1.
Hedef “Bilek esnekliği ile çalabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yanaşık tel geçişlerinde bileğin esnekliğini koruma
Tablo 4.10.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 1 hedef davranışı kapsamaktadır. İki tel üzerindeki tel geçişlerini yaparken bileğin esnekliği büyük önem taşımaktadır. Bilek hareketi abartılı olmayan küçük hareketlerle yapılmalıdır. Böylece sesler
kopmadan birbirine bağlanarak çalınabilir. Bilek hareketinin esnekliğinin ve tel geçişlerindeki sağ ve sol dirsek açılarının doğru ayarlanabilmesi için bu tel geçişleri öncelikle iki boş tel kullanılarak etüt edilmelidir. Yanaşık tel geçişlerinde yay hareketi ile sol elin arasındaki uyumu parmak tutarak aynı zamanda gerçekleşmesini sağlamak gerekir.
4.11. 40. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 40
Etüt adı: “Embellishments In Cantabile” Tempo: “Andante cantabile”
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Re majör – Si Minör
Tuşe: I., III., V., VI., VII. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.11.1.
Hedef “Etüdü çeşitli süslemeler ile cantabile çalabilme” Hedef Davranışlar 1- Yayı çok bağlı bir ifade ile kullanma
2- Tril yapma 3- Süsleme yapma
Tablo 4.11.1. de görüldüğü gibi etüt 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 4 hedef davranışı kapsamaktadır. Cantabile İtalyanca bir kelimedir ve anlamı “ şarkı söyler gibi”dir. “ Notada bu terimin yazıldığı yerde, melodinin daha belirgin ve duyarlıklı bir anlatımla seslendirileceği uyarısı yapılmış olur” ( Say,2002: 91).
Cantabile bir eser veya etütte yay çok bağlı bir ifade ile yumuşak bir biçimde kullanılmalıdır. Duyguları ön plana çıkarmakta büyük önemi olan vibrato kesintisiz ve sesleri birbirine bağlayan bir biçimde yapılmalıdır. Etütteki süsleme ve çarpmalar doğru bir artikülasyonu sağlamak amacıyla yavaş ve etütten bağımsız olarak çalışılmalıdır.
4.12. 41. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 41
Etüt adı: “Use Of The Appogiatura” Tempo: “Allegretto”
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Re majör
Tuşe: I., II., III., IV. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.12.1.
Hedef “Appogiatura tekniğini ile çalabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yayın üst yarısında appogiatura tekniği ile çalma
Tablo 4.12.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 1 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt appogiatura„ un kullanımını hedef almaktadır. Esas notanın önüne yazılan bu notalar, yay hareketi keskin ve tempoyu aksatmayacak şekilde yapılmalıdır. Etüdün piano nüansta ve yayın uç kısmında çalınması istendiğinden dolayı, yay hareketleri küçük, baskısız ve appogiatura geçişleri vurgusuz olmalıdır.
4.13. 42. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 42
Etüt adı: “Bowing Exercise” Tempo: “Allegro”
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Si bemol majör
Tablo 4.13.1.
Hedef “Martelé ve staccato tekniklerini uygulayabilme” Hedef Davranışlar 1- Üçlemelerin ilk notalarını martelé tekniği ile çalma
2- Üçlemelerin ikinci ve üçüncü notalarını bağlı staccato tekniği ile çalma
3- Kol/dirsek açısını çalınan tele göre ayarlama
Tablo 4.13.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Üçlemelerin ilk notaları vurgulu ve geniş çalınmalı ikinci ve üçüncü notaları ise hafif ve aynı yönde çalınmalıdır. Etüt boyunca sağ kol açısı çalınan tele göre iyi ayarlanmalı ve yay telden kaldırılmamalıdır.
Ön kol hareketleri üzerine yoğunlaşmış olan etütte, bilek esnekliğini muhafaza ederken işaret parmağı ile de yaya basınç verilmelidir.
Vurgulu ve noktalı notalar vibrato ile yumuşatılmalıdır. Parmak tutmak ise etüdün akıcı bir şekilde çalınmasını sağlayacaktır.
4.14. 43. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 43
Etüt adı: “Bowing Exercise” Tempo: “Allegro”
Ölçü: Üç dörtlük (3/4) Ton: La bemol majör
Tablo 4.14.1.
Hedef “Yayın uç kısmında iki ayrı, iki bağlı yay kullanabilme” Hedef Davranışlar 1- Yayın uç kısmında iki ayrı yay kullanma
2- Yayın alt kısmında iki bağlı yay kullanma
Tablo 4.14.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedeflere ilişkin 2 hedef davranışı kapsamaktadır. Etütte yayın uç kısmında iki ayrı iki bağlı yay hareketi kullanımı hakimdir. İki ayrı çalınan notalar stakato tekniğiyle birbirine eşit yay hareketi ve baskısıyla kullanılmalıdır. İki bağlı onaltılık notalar yayın uç kısmından fazla uzaklaşmadan, aksi belirtilmediği sürece eşit gürlükte çalınmalıdır.
Etüdün orta kısmındaki altı sekizlik ölçü sayısıyla çift sesli yazılmış, ağır tempolu bölümde etüdün genelinden ayrı olarak yayın orta ve uç bölümlerinde pürüzsüz bir yay kullanımı ile çalınmalı. Çift seslerde doğru entonasyona dikkat edilmeli, vurgulu notalar vibrato ile belirtilmelidir.
4.15. 44. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 44
Etüt adı: “Various Bowings” Tempo: “Allegro vivo” Ölçü: Altı sekizlik(6/8) Ton: Do majör
Tablo 4.15.1.
Hedef “Yayı alt ve üst yarılarda çeşitli yay şekilleri ile kullanabilme”
Hedef Davranışlar 1- Bağlı stakato çalma 2- Çift ses çalma 3- Legato Çalma 4- Geniş martele çalma
Tablo 4.15.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 4 hedef davranışı kapsamaktadır. Etüt alt yarıda iki bağlı bir ayrı yay kullanımıyla başlayıp, çekerek yapılan geniş yay martelesi, üst yarıda iki bağlı bir ayrı bütün yay kullanımı ile iterek yapılan geniş yay martelesi teknikleri ile devam ediyor. Alt ve üst yarılarda yay tele yapışık, bilek esnek olarak kullanılmalı, noktalı dörtlük vurgulu notayı çalarken yine tele yapışık ısırtma ile başlayan baskılı ve bütün bir yay kullanılmalıdır.
Bağlı stakato tekniği yay ısırtması ile başlamalı, her sekizlik harekette bu ısırtma devam etmeli ve bu yay hareketleri birbirine eşit karakterde olmalıdır. Stakato ve martele tekniklerinin bulunmadığı 104 ve 150. ölçüler arasında yayı telden ayırmadan ve sarsmadan legato bir çalış tarzı uygulanmalıdır.
4.16. 44. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 45
Etüt adı: “Springing Bow” Tempo: “Allegro non troppo” Ölçü: Üç dörtlük (3/4)
Ton: La minör
Tablo 4.16.1.
Hedef “ Spicato tekniğini uygulayabilme” Hedef Davranışlar 1- Spicato tekniğini uygulama
Tablo 4.16.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 1 hedef davranışı kapsamaktadır. Spikato tekniği yayın ağırlık merkezinde birbirine eşit yaylar kullanarak tellere sürtülüp kaldırılmasıyla yapılmaktadır. Bilek esnek ama tamamıyla kontrolsüz olmamalıdır. Etüt öncesinde boş tel kullanılarak spikato çalışması yapılabilir. Spikato çalarken sol el ile sağ elin birbirine olan uyumu önem taşımaktadır. Bu nedenle sol elin parmakları ile iyi artikülasyon yapmak gerekir.
4.17. 46. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 46
Etüt adı: “Lightness” Tempo: “Allegro moderato” Ölçü: Dört dörtlük (2/4) Ton: La majör
Tablo 4.17.1.
Hedef “Yayı baskısız bir biçimde kullanabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yayı ağırlık merkezi ile orta arasındaki bölümde, baskısız bir biçimde kullanma
2- Çift telde çalarken yayı ağırlık merkezi ile orta arasındaki bölümde baskısız bir biçimde kullanma
Tablo 4.17.1 de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 2 hedef davranışı kapsamaktadır. „‟Legiero‟‟ karakterde çalabilmek için yay ağılık merkezinin üst tarafındaki bir bölümde kullanılmalıdır. Yay kullanımı baskısız ve birbirine eşit olmalıdır. Çift sesler çalınırken de aynı yay kullanımına dikkat edilmelidir.
4.18. 47. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 47
Etüt adı: “Staccato”
Tempo: “Allegro moderato” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: Re majör
Tuşe: I., III., V., Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.18.1.
Hedef “Staccato tekniğini uygulayabilme”
Hedef Davranışlar 1- Üst yarıda staccato tekniğini uygulama 2- Bağlı staccato tekniğini uygulama
Tablo 4.18.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe ilişkin 2 hedef davranışı kapsamaktadır. Yayın üst kısmında stakato tekniği uygulanırken yayın kontrolü iyi sağlanmalı, baskı işaret parmağı ile yapılmalıdır. Bağlı stakato tekniği ile çalınan kısımlarda her stakato notada yay ısıttırmalı ve birbirine eşit olmalıdır.
4.19. 48. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 48
Etüt adı: “Grazioso”
Tempo: “Allegretto grazioso quasi andante” Ölçü: Oniki sekizlik (12/8)
Ton: Mi minör – Mi major
Tuşe: ½., I.,II., III. Konumlarda kalıcı ve geçişli
Tablo 4.19.1
Hedef “Yayı dolce bir karakterde kullanabilme” Hedef Davranışlar 1-Yayı baskısız ve yumuşak kullanma
2-Yayı orta ve üst bölümlerde kullanma
3-Yayı koparmadan ve tel değişimlerini hissettirmeden kullanma
Tablo 4.19.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe bağlı 3 hedef davranışı kapsamaktadır. Yayı orta ve üst kısımlarında kullanarak dolce çalmak için, yay baskısız ve pürüzsüz kullanılmalıdır. Dolce karakteri belirlemede vibratonun öneminin büyük olduğundan dolayı kesintisiz ve sık vibrato ile çalmak gereklidir.
4.20. 49. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 49
Etüt adı: “Bowing Exercise” Tempo: -
Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: La bemol majör
Tuşe: I., II., III., IV. Konumlarda kalıcı ve gaçişli
Tablo 4.20.1.
Hedef “Etüdü senkop bağ ile çalabilme”
Hedef Davranışlar 1- Yayı eşit bir biçimde senkop bağ ile kullanma
2- Yayı orta bölümün üzerinde senkop bağ kullanarak çalma
Tablo 4.20.1. de görüldüğü gibi etüt, 1 hedef ve bu hedefe bağlı 2 hedef davranışı kapsamaktadır. Senkop bağ ile çalarken yay orta bölümün üst kısmında ve eşit baskı uygulayarak kullanılmalıdır. Yay hareketleri birbirine eşit olarak yapılarak, onaltılık yazılımlı notların vuruş başları aksan ve vibrato ile belli edilmelidir. Yanaşık tel geçişlerinin sıkılığından dolayı bileğin esnekliği korunmalı ve sol elde parmak tutulmalıdır.
4.21. 50. numaralı etüdün tekniksel analizi Etüt no: 50
Etüt adı: “Bowing Exercise” Tempo: “Moderato assai” Ölçü: Dört dörtlük (4/4) Ton: La bemol majör