veı,nil. Der g,(2007), 23, ı:61·65
ŞiNŞiLLA'OA
(Chinchilla lanigera) TESTis
,
EP/oiOYMiS VE OUCTUS
OEFERENS
'iN
ARTERiYEL VASKULARiZASYONU
Aysun Çevlk-Demlrxante.Vural Özdemir', ısmail Türkmenoğlut . Mu ratAkcsmant
Ar
terfa l
va
scula
rlza tlon
ofTc
s
ticlc
s, E
p id
i
d
y
mis
and
Du
ctu s
Dc
fere
ces
i
n
Chinehiıl a(C
h
i
nchill
a
I
en lgera
)
.
Özel: Buaraştı rma şinşiliadatestis, epididymisve duclus deferens'in beslenmesine katılanarterterin orijin, seyir ve vaskularizasyon bölgelerininbelirlenmesi amacıyla yapılmışllr. Buçalışmada, Afyon Kocatepe Üniversitesi Deney Hayvanları unıtesrnoenteminedilen,vücutağırlığı550g•600garasında değişen5adeterkek erginşınşına (cnırc hilla lanigera)kullanıldı.Arteriacarouscommunisyolu ile kanboşallıldıveaynıdamardanrenklendlnlrniş ıetexenjekte
edildi.Sağ arterratesucuıadsjn. 2 kadavrada arteria renalis'in cauec-teteranrcen. orijin aldığı belirlenirken,3 ka· davradabudamarınarteria renalis'denyaklaşık2mm sonraaorta abdominalis'denayrıldığı belirlendi.Solerterra t es-tieularisiseaorta abdominalis'den ve ertere renalis sinister'denyaklaşık 4·5 mm sonraayrıldığı tespit edildi.Artena
teslieularis'in testis, eapul ve corpus epididymidis'e dallar gönderdiği cauda epididymidis'e ise birkaç ırce dal gön' derd iği gözlendi.Cauda epididymidisve ductus delerens'in artertat vaskularizasyonu,erterrailinca extema'danorijin alanarteria duetus delerentislarafından sağlandıOıtespil edildi.
Anahtar Kelimeler:Testis,epididymis, ductus deferens,şinş illa.
Summary:Theaimctttusstudywasdeıerminedthat arterialvaseularizationctte stıcres. epididymisandducıus de -terecesin Chinehilla.Five adull male chinchilla(Chinehillalanigera)variedbetween550g and6009uvebody weight obtainedfrom AfyonKocatepeUniversityExperimentalAnimalUnitwereusedin the study.Bloodwasremovedlrom arıena cerctıs eommunis andcoloured Iatex was injecıed. The righl anerta ıesticularis originated from theca uco-lateralaspec ıs of theerterte renalla in2cadavers whereas itwas from thearterraabdominalisapproximately2 mm alterthearteriarensus.The lell arterlatestieularislefl from aorta abdominalisalter,approximately4mm fromIhear -teriarenalis sinister. lt wasobserved that thearteriate sticuıe rts gave brenetres lotestieles,eaput and corpus epi
-didymidis,andaıscatew thinbranchastoıhecauda epididymidis.Arterialvascularization of cauceepididymidis and cucıusdeferenceswas suppliedbytheertenaduclusdetererces that wasoriginatedfromthearteria iliaeaexıema. KeyWor ds: Testiele, epididymis,ductusdeferenees,chinchilla.
Giri ş
Şinşilla (Chinchilla lanigera), Chinchillidae
ta-milyasına ait bir rodenttlr (Ku ru, 1987). Kürkünün iyi kalited e olması yanı sıra kır tavşamndan daha lezzetnolan eli içind e yoQun şekilde avlanan bu ha yvan (Eker, 1976) günümüzde daha çok pe t hayvan ı olarak üretümektedir (http:// www.vets.crq.n).Testis'in artenel vaskularizasyonunun üreme
ile yakın ilgisi vard ır (Rajlova ve Dan ko, 2001).
Testis ve epididymis'in alardamarı arte ria tes-ticularis'tir. Bu damar aorta abdomi nalis'den çık·
tıktansonr a kıvrımlı bir seyi r gösterip septula testis eştiğinde testis dokusunun içine bir kısrruda
epl-didymis'e daQılır (Dursun 1995: Terayama ve ark.,
2005). Duct us deferens ise arteria ductus de·
ferenl is taranndan beslen ir (R ajto va ve Danko,
2001).
Labo ratuar hayvanları arasında rat (Chu bb ve Desjarding, 1982 :Murakami ve ark., 1989),tavşan (Chubb ve Desjarding, 1982 ; Rajto va ve Danko,
2001), kobay (Cooper ve Schiller, 1975), fare (Su'
zuki, 1982)ve hamsler (Michel, 1959)gibi kemiric! hayvanların testis, epididymis ve duc tus de -Ierens'ininarteriyel vaskularizasyonu hakkında ça-lışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada ise, şinşilla'n ı n
testis, epididymis ve ductus deferen s'inin arteriyel vaskularlzasyonunu tesp it ederek araşt ırmacılara bu konuda katkı saşıamas ı hedef lenmekt ed ir. Geli ~Tarihi:01.08.~006 @:aysuncevik@yahoo.eom
ÇEV1K.OEM1RKAN,ÖWE.\ IIR,TüRKMEI"oCLU,AKOS~IA~ Materyal ve Metot
_ Çalışmada materyalolarak Afyon Kocatepe
Universitesi Deney Hayvanları Ünitesi'nden temin edilen,vücuta{Jırh{Jı550 g-600 9 arasında de{Jişen 5 adet erkek erginşinşilla (Chinchilla lanigera) kul-lanıldı.Erginhayvanlara, ketarnine (Ketalar, Parke -Davis, Eczacıbaşı-Istanbul) 60mglkg ve xylazine (Rompun, Bayer) 6mglkg kombinasyonu ile derin anastezi yapıldı (Flecknell 1992; Poora ve ark.
1997). Kanın pıhtılaşmaması amacı ile
int-rape~tonealolarak 1ml hepann (Neoparin) enjekte
edildı. Arteria carctis communis yolu ile kan
bo-ş.al~ıldı ve aynı damardan renklendirilmlş latex
ve-rıldı, Kadavratar % 10 luk lormaldehit so-lüsyonunda.24 saat tespit edildi. Materyaller, lup ve stereo-rmkrcskcp altındadlseke edile rek, testis epidi?ymis ve ductus deferens'in arteriyel
v
as
~
kularızasyonu iocelenip fotOOra!landl (Sony DSCF·
717). rermıncıoj için Nemine Anaıomica
Ve-terinarta(2005) kullanıldı.
Bulgular
Di{Jer kemincüerde oldu{Ju gibi şınşuıada da
testis'in (Şekil l/h, 31c), arteria testcularis ta
-ralından beslenmekte oldu"u saptandı. 5a{J artena
tesncularis'in, 2 kadavrada 3. lumbal vertebra d ü-zeyinde arteria renalis'in (Şekil l/b, 2/b) caud o-lateral'inden orijin aldl{Jı belirlenirken (Şekil 1/c), 3 kadavrada budamar artena renalis'den yaklaşık 2 mm sonra aorta abdomlnatls'den ayrıld l{Jı gözlendi
(Şekil 2Ic).Solertena testkulane ise artere renaüs sinisterden yakJaşık4-5 mm sonra (Şekil 1/d, 2/d) aorta abdominalis'denayrıldıQı tespitedildi(Şekil 1/ a, 2/a). Arteria testoutane (Şekil 3/a) orijininden hemenserıraoldukça uzun birpars reeta (Şekillif) ve geniş bir pars convoluta (Şekil l/e, 3Jb) oluş turdu{Ju tespit edildi. Pars recta'd a bu uzunluk
sa~da yaklaşık 45 mm sol tarafta ise 40 mm ol·
du{Ju, pars convoluta'nın ise her iki taraftada 30 mm oldu{Ju saptandı. Adı geçen damarın testis'in extremitas ceottete'smcan girip tunica albug inea'yı deldi"i tespil edildi. Daha sonra margo epididymalis boyunca uzanan arteria testicularis'in subcapsular arter olarak seyriesnasında testis'in laciesmediahs ve lacies lateralls'ine birçokdal verdi{Jigözlendi.Bu
dalların testis'in margo liber'inde birleşli{Ji ve z ik-zakh kıvrımlar yaparak testis'i vaskulanze elti{Ji be-lirlendi(Şekil3/i).
Şe 1.Artena testicutarisdexter'invenırarceng6rUn.:ımu(sağartena renats'denkökenalışı).
a· ecna abdominalis,~.arte~~ renalis, .c· arteria testiculans dexter,d- erte-teıestcurenssınısıer. e- parsccnvcıcta i-parsrecta.9"eaputepidıdymıdıs,h- testıs,i- eauda epididymidis,j- duclus deferens. '
~inşill:ı'd a(Chinı'hilhıla niı:,ı'ra)Tr$lis...
Şekıl2.Artena test cutaris'eıvenıral'dengörünümü.
a- acrta abdominalis,bo artana renane.c-enenatesncutans cexter,cı-artena testicularissmıster.
Şekil3. tesus.epıdidymisvecoctusdeferens'in arteriel vaskularizasyonununverwereengörünümü.
a·arterratesucurens.bo parsccovcıcta,c-testis,d-capvtepidtdymid is,e-caudaepididymidis,f·ductus deferens,9" ar -teriaductus dererenus.h-arterralesticularis veerterıe duclusdelerenli s'inanastomozu,j. arteriatesucularts'intestis'in lateral'indeyaptığıanastomozter.
ÇEVIK-DEMIR KAN. ÖW EMIR. TORKMENOOLU,AKOSMAN
Arteria testiculans'm pars convoluta kısmı,
rami epididymales'i vererek caput epididymidis
(Şekil 1/g , 3/d) ve oradaki ya~ tabakasını
vas-kulartzeelli~i, ayrıca corpus epidiymidis'e de 2'3,
cauda epididymidis'ede birkaçince dalverdi~i
tes-pit edildi.Cauda epididymidis'in(Şekil 11i,3/e)
vas-kularizasyonunusaçtavanasıl arterin, arteria iliaca
externa'dan gelen arteriaductusdelerenlis oldu~u
saptandı (Şekit 3/g). Arteria ductus delerenlis,
rami epididymales ile cauda epididymidis'in
cra-mal'inde anastomoz yapt'~1 belirlendi (şekil 3/h).
Daha sonra bu damarın cauda epididymidis'e gi·
rerekburada bir çok kıvnm yaptı~ı ve bölgeye
ca-~ı ldı~ ı gözlendi.
Arteria ductus delerentis'ln. arteria iliaca
ex-tema'dan orijin alan ince bir damaroldu~uve
duc-tus deferens (Şekil 1/j, 3/1)boyunca yaptlOI seyir
esnas ında adı geçenorganı, verdi~ibirçok ince dal vasıtasıyla besledi~i gözlendi. Arteria ductus de·
terentis'm cauda epidiymidis'e ulaştıoı ve bu
böl-geyedaQılaraksonland ı~ ı tespit edildi. Tartı şma
Şinştüa testis'inin artertel vas
-kulartzasyorum un. diQer memeli türlerinde olduQu
gibi arteria tesucularls tara/ından saQlandığl
ç
öz-lendi (NAV, 2005). Anerta ıesticularis'in, rat'larda
(Chiasson, 1980; Walker ve Homberger, 1998)
ar-tena renaıts'e çok yakın olarak aorta
eb-deminans'den çıktı~ı belirtilirken, dl~er bir araş
tumacı (Meıman ve ark., 1985) budamarıntruncus
iliacus communts'ten erilin aldlQını bildirmiştir.
Kobay (Cooper ve Schiller, 1975) ve hameter'de
(Michel, 1959) arteria testicularis'in arterla renalis
düzeyinde yada hemenonunarkasından aorta
ab-dominalis'den orijin aldığı bildirilirken, Popesko ve
ark., (1992) kobayda arteria tesUcularis
si-nistra'nm,arteria renalla'denorijinaldlOınl rapor et-mi ştir. Tavşanda (Rajlova ve Danko, 2001) sal) ar-teria testtculans'ln artarta mesentenca ceuoalis'in
önünde beş inci bel omuru düzeyinde, sol arteria
testicularis'in ise arterla mesenterica caudalis
se-viyesinde yada arkasında altıncı bel omuru
dü-zeyinde orijin aldlQı belirtilirken, Popesko ve ark.,
(1992) sal} ve sol arteria testicutarta'ln aynı
o
ü-zeyde acrta abdominalis'den oriiin aldlOınl
bll-dirmiştir. Yapılan bu araştırmada saQ arteria
tes-tlcularis'tn 2 kadavrada arteria renalis'in
caudo-lateral'inden. 3 kadavrada bu damarın arteria
re-natis'den yaklaşık 2 mm sonra aorta
ab-dominalis'den oriiin aldı~ı, sol arteria testicularis'in
ise aorta abdominalls'den ve arteria renalis
si-nister'den yaklaşık 4·5 mm sonra ayrıldlQı tespil
edilmiştir.
Laboratuvar hayvanlanndan. farede (Suziki,
1982) pars recta ve parsconvoluta'n ın olmadlQı
bil-dirilirken, Michel (1959) hamster'de dört ilmek
bu-yüklü~ünde pars convoluta'nın olduQu geri kalan
kısmındapars recta'danoluştuğundan batısetmiştir.
Kobayda (Popesko ve ark., 1992) bu oluşumların
varlığından bahsedilirken, tavşanda (Popesko ve
ark.,1992: Rajtovave Dankc, 2001) pars convoluta
ve pars racta'nın 13-20 ilmek uzunluğunda olduQu
belirtilmiştir, Sunulan çalışmada, pars recta'da bu
uzunluk sağda yaklaşık 45 mm sol tarafta ise 40
mmolduğu,pars convoluta ise her iki taraftada30 mmoldUğU tespitedildi.
Arteria testicularis'ln, tavşanda (Harrison,
1949; Rajtova ve Danko, 2001) testisin extramitas
caudata'smm proximal kısmından tunica
al-buginea'yı deldi~i ve iki veya üç kez kıvnm yap-tıktan sonra paranşim dokusuna girip, testis'in
margo liber'i düzeyinde üç yan kolaayrıldığı rapor
edildi. Yapı lan bu araştırmada ise adı geçen
da-marın, extremitas capitata'dan girip tunica
at-buginea'yı deldiğı ve margo epididymalis boyunca uzanıp subcapsular arter olarak devam ettiğigöz-lendi. Daha sonra bu damarın, testis'in laıeral ve
medtat yüzlerine birçok dal verdiği ve bu dalların
testis'in margo über'lnde birleşerek zikzakh kıv
rımlaryaptıQ!tespitedildi.
Epididymis'in vaskularizasyonu, ıavşanda
(Chubb ve Desjardings 1982) rami epidıdymates
(NAV 2005) olarak bilinendalların direk arteria
tes-ticularis'ten orijin aldı!)ı bildirilmesine karşı n,
Raj-tova ve Danko (2001)arteria epididymaliscaudalis.
arteria lllaca externa'nın ilk ortak kökünden orfjln
alıp epididymis'in kuyruk ve gövde kısmın ı
vas-kulerize ettiğini belirtmiştir. Chubb ve Desjardings
(1982),Popeskove ark., (1992)bu damardan bah· setmemiştlr. Yapılan bu çalışmada arterra tes-ticularis'in pars convolutakısmı rami epididymales'i
vererek caput epididymidis ve oradaki yağ ta
-bakasını vaskularize ettiği, ayrıca corpus
epi-diymidis'e 2·3,eauda epididymidis'e de birkaç ince
dal verdiQi tespit edildi. Cauda epldidymldis'ln
vas-kularizasyonunu sağlayan asıl arterin arterra iliaea
externa'dan gelen arteria ductusdelerenus olduğu saptandı.
Tavşan (Popesko ve ark" 1992; Rajtova ve
Danko 2001)ve kobayda (Popesko ve ark., 1992)
olduğugibişinşiliadada ductus deterens'lbesleyen
arter'in. anertamacaexterna'dan kökenalanarteria
ductus deferentis olduQu tespit edildi.
Sonuç olarak;testis ve epididymis'ln bir kı smı
arteria testieularis taratmdan vaskularize edilirken,
Şinşilla'da(C hi n eh iıl alanigeru)Testis .•.
alan arteria ductus deferentis 'in vaskularize ettiği
gözl endi.
Kaynaklar
Chiasson, R.B. (1980). Atlas of the Rat. WMC. Brown
Company.
Chubb, C.and Desjardins,C.(1982).Vasculature of the
mouse, rat and rabbit testis , epididymis. Am. J. Anat.
165:357-372.
Cooper,G.and Schiller,A.L. (1975). Anatomy of the Gu·
inea pig. Harvard Univers ity Press , Cambridge, Mas
-sachusetts,p.403.
Dursun, N. (1995). Veteriner Anatomi ii. Medisan
Ya-yın evi,Ankara.
Eker , M. ve Aşkın, Y. (1976). Tavşan ve Kürk Ha
y-vanları ÜretimiDers Notu. Ankara.
Flecknell, PA (1980). Laboratory animal anaesthesia.
Academic PressLimited, London: 137.
Harrison, R.G. (1949. The comparative anatomy of the
blood supply of the mammalian testis. Proc.Zool. Soc.
London. 119:325-344.
http://www.vets.org.n.lCareerPeVPetCareN etsView/
artieles1.pdt. Date, 09.09.2005. A Vets View artieles,
Published by theNew Zeland Veterinary Association Inc. Page 60 of 73. ASS/BEN/26/Avets viewArticles Oct02.
Doc.
Kuru, M. (1987). Omurgalı Hayvanlar. Atatürk
Üni-versitesiYayınl arı . No:646,Erzurum.
Michel, G. (1959). Die Aufzweigung der Aorta
ab-dominalis des Syr. Goldhamsters mit besonderer
Be-65
rückschichtigung der mannlichen und weiblichen G
esc-hlechtsorgane.Anat. Anz.107:111-125.
Murakami, T., Uno, Y., Ohtsuka, A. and Taguchi, T.
(1989). The blood vascular architecture of rat testis: a
scanning electron microscop ic study of corrosion casts
followedby Iight microscopy of tissue sections.Arch H
is-tol Cyis-tol. 52 (2): 151-72.
NominaAnatomicaVeterinaria(2005). International co
m-mittee on Veterinary Gross Anatomical Nomenelature.
5th ed.Copyrightby the World Associationof Veterinary
Anatomists.
Poore, O.S., Sanchez-Halman, A. and Goslow, G.E.
(1997). Wingupstrokeand theevolutionof f1apping f1ight.
Nature 387:799-802.
Popesko, P.,Rajtova ,V.and Horak,J.(1992).A Colour
Atlas of the Anatomy of Smail Laboratory Animals. Vol.
1, Rabbit and Guinea Pig, Bratislava: Wolfe Publishing
Ltd.
Rajtova ,V.and Danko,J.(2001). Vasculature of testis,
epididymis and ductus deferens of rabbit. The arteries.
Acta Vet. Brno.70:3-7.
Suziki, F. (1982). Microvasculature of the mouse testis
and excurrent duct system.Am.J.Anat.163: 309-325.
Terayama, H.,Naito, M., Nakamura,Y.,Limura,A., Itoh,
M., Tamalsu, Y. and Shimada, K. (2005). Corrosion
casts of convoluted testicular arteries in mice and rats.
Archives of Andrology.51 (6): 471-480.
Walker,W.F.and Homberger,D.G.(1998).Anatomy and
Dissect ion of the Rat. W.H. Freeman and Company, New York.
