Fatih Ormanı (Şişli, İstanbul) epifitik likenleri

(1)

Fat h Ormanı (Ş şl , İstanbul) Ep f t k L kenler

Seda SOLAK, Hat ce Esra AKGÜL*, Celaledd n ÖZTÜRK

Selçuk Ün vers tes Fen Fakültes B yoloj Bölümü, KONYA

Öz: Bu çalışmada Fat h Ormanı (Ş şl , İstanbul) ep f t k l ken b yoçeş tl l ğ araştırılmıştır. 17 c nse a t 28 l ken türü kayded lm şt r. L ken türler n n terc h ett ğ ağaç türler arasındak farklılıklar bel rt lm şt r.

Anahtar kel meler: B yoçeş tl l k, Ep f t k l ken, Fat h Ormanı,İstanbul

Ep phyt c L chens of the Fat h Forest (Ş şl , İstanbul)

Abstract: The ep phyt c l chen b od vers ty of the Fat h Forest (Ş şl , İstanbul) s presented n th s study. 28 l chen spec es belong ng to 17 genera were recorded. The d fferences n preferred tree spec es of l chen spec es were determ ned.

Key words: B od vers ty, Ep phyt c l chen, Fat h Forest,İstanbul

G r ş

L kenler orman ekos stemler nde öneml katkıları olan alg ve mantar b rl ktel klerd r. Bu katkılardan başlıcaları, azot f ksasyonu ve bes n döngüsünde rol almaları, yaban hayatta gıda ve substrat kaynağı olmalarıdır (W ll-Wolf ve ark., 2002). L kenler n b yoçeş tl l ğ ve dağılımlarının; substrat özell kler , ormanlık alanın yaşı ve geçm ş , orman ver ml l ğ , bakı ve kl m g b yet şme ortamı şartlarıyla lg l olduğu b l nmek-ted r (Ihlen ve ark., 2001). Ep f t k l kenler substrat olarak ağaçları terc h ederler. Dağılım-larında substrat k myası, ağaç kabuğunun özell kler (pH değer , yarık der nl ğ ), ağaç yaşı g b faktörler öneml rol oynamaktadır (Mežaka ve ark., 2008).

Araştırma alanını kapsayan İstanbul İl 'ndek l kenoloj k çalışmalardan bazıları şu şek lded r: R gler (1852), Ste ner (1899), Szatala (1927a, 1927b), Verseghy (1982), Çobanoğlu (1997), Sch ndler (1998), Çobanoğlu (2005), Çobanoğlu (2007), Yazıcı ve ark. (2010), Oran

(2011), Oran ve Öztürk (2012), Çobanoğlu Özy ğ toğlu ve Yavuz (2015). Bu çalışmalarda Türk ye l ken b yoçeş tl l ğ ne katkılar sağlan-mıştır.

Fat h Ormanı'nda yaşayan ep f t k l ken türler n raporlamayı amaçlayan bu çalışma se bu bölgede yapılan lk çalışma n tel ğ nded r.

Materyal ve Metot

Fat h Ormanı İstanbul Bölge Müdür-lüğü'nün Merkez İşletmes 'ne bağlı Sarıyer İşletme Şefl ğ 'n n Şeytandere ser s ç nde bulunmaktadır. Orman, 7.666 hektar (ha) büyüklüğündek bu ser n n 189-271 numaralı bölmeler n ç ne almakta ve 3.117 ha b r alanı kaplamaktadır. Kuzeyde Bahçeköy Orman İşletmes Ben ler İşletme Şefl ğ ve İ. Ü. Orman Fakültes Araştırma ve Uygulama Ormanı, batıda Kemerburgaz ve Gaz osmanpaşa İşletme Şefl kler le komşu olup, doğuda Hacıosman-Maslak yoluna ve güneyde Jandarma Alay Komutanlığı araz s ne kadar uzanmaktadır.

(2)

Bahçeköy taraflarında 120 m olan yükselt , Bahçeköy sırt yolunda 165 m le ormanın en yüksek kısımlarını oluşturmaktadır (Çalışkan, 2004).

Fat h Ormanı'na en yakın Meteoroloj stasyonu (Bahçeköy) ver ler ne göre; yıllık ortalama sıcaklık 12.8°C'd r. Ortalama yıllık yağış 1,093.1 mm olup, yıllık yağışın yaklaşık yarısı, vejetasyon dönem ç nde düşmekted r. Vejetasyon süres N san ayında başlayıp Kasım ayında sona ermekte olup bu süre ç ndek sıcaklık ortalaması 16.3°C olmaktadır. İkl m t p "neml mezotermal, yaz mevs m nde orta derecede su noksanı olan okyanus tes r ne yakın" b r kl m olarak tanımlanmaktadır. Yurdumuzdak kl m mıntıkaları göz önüne alındığında, Fat h Ormanı, Marmara kl m mıntıkasında ve bu mıntıkanın b r nc bölges nde olan Kocael kısmında yer almaktadır (Özhan, 1982).

Fat h Ormanı'nın doğal b tk türler yapraklı türler olup bunların başında meşe (Quercus L.), gürgen (Carp nus L.), kayın (Fagus L.), kestane (Castanea M ll.), akçaağaç (Acer L.) ve d şbudak (Frax nus L.) g b ağaç

türler gelmekted r. Ormanda en çok bulunan g e n ş y a p r a k l ı m e ş c e r e l e r, s a f m e ş e meşcereler d r (145 ha). Bu meşcerelerde hak m tür Macar Meşes d r (Quercus fra netto Ten.). Meşe meşcereler n n bulunduğu kısımlarda yükselt 50-120 m arasında değ şmekted r. Dere çler nde ve neml yet şme ortamlarında kayın le b rl kte karışıma katılan gürgen çoğunluğu oluşturmaktadır (101 ha). Kestane, d şbudak, akçaağaç ve k raz (Prunus av um L.) g b türler serp l olarak karışıma g rmekted r (Çalışkan, 2004).

L ken örnekler 23.04.2014 le 01.10.2014 tar hler arasında Ş şl İlçes sınırları çer s nde yer alan Fat h Ormanı'ndan, Coğraf B lg S stem (GPS) b lg ler not ed lerek Seda Solak tarafından toplanmıştır. Lokal te b lg ler Tablo 1.'de ver lm şt r. Bıçak ve budama makası yardı-mıyla toplanan materyaller; kese kağıtlarına substratı, stasyonun lokal te numarası ve yüksekl ğ et ketlenerek konulmuştur. Selçuk Ün vers tes Mantarcılık Uygulama ve Araştırma Merkez Fungaryumu'na get r len materyaller, keselerden çıkarılarak oda sıcaklığında b rkaç gün kurumaya bırakılmıştır.

Tablo 1. Fat h Ormanı Lokal te B lg ler

Lokal te Numarası:

Lokal te:

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı

Koord nat: Yüksekl k

(m): Toplama Tar h : 1 P kn k Alanı Çevres . 41°08'48" K 29°01'02" D 126 23.04.2014 2 İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü

Çevres . 41°08'05" K 29°01'29" D 129 23.04.2014 3 Büyükdere-Bahçeköy Yol Güzergahı 41°09'15" K 29°01'33" D 87 19.05.2014 4 Irmak Mes re Alanı Çevres . 41°10'15" K

28°57'33" D

77 19.05.2014 5 Parkorman Kuzey Batısındak

Ağaçlık Bölge.

41°07'45" K 29°01'16" D

89 01.10.2014 6 Darüşşafaka Metro İstasyonu

Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge.

41°07'49" K 29°01'31" D

117 01.10.2014

Tay nde, Le ca EZ4D marka stereo m kroskop, Le ca DM 1000 ve Le ca DM 750 marka ışık m kroskobları, Le ca DFC 295 marka görün-tüleme s stem , oküler m krometreden yararlanıl-mıştır. Tür ve tür altı taksonların teşh s ç n

potasyum h droks t (KOH), kals yum h poklor t (Ca(ClO) ), p-fen lend am n (PD), laktofenol, 2 laktofuks n, Lügol (I), Melzer çözelt s g b bazı k myasal reakt fler kullanılmıştır.

(3)

Özell kler tesp t ed len örnekler n tür düzey nde teşh sler Brodo ve ark. (2001), Purv s ve ark. (1992), W rth (1995) g b başlıca kaynaklardan yararlanılarak Seda Solak le Hat ce Esra Akgül tarafından yapılmıştır. Taksonların güncel n o m e n k l a t ü r ü I n d e x F u n g o r u m (http://www. ndexfungorum.org) tarafından hazırlanan onl ne b lg s stem nden kontrol ed lm şt r. Et ketlenen ve l ken zarflarına alınarak numaralandırılan örnekler, Selçuk Ün vers tes Fen Fakültes M koloj Araştırma Labora-tuvarı'nda S.S. et ketl fungaryum numaraları le saklanmaktadır.

Bulgular

Fat h Ormanı'ndak 6 farklı lokal teden toplanan ep f t k l ken örnekler n n değerlen-d r lmes sonucu Ascomycota bölümündeğerlen-den 3 takım, 6 fam lya, 17 c nse a t 28 tür tesp t ed lm ş-t r. Taksonların s sş-temaş-t ğ nde Hawksworş-th'un D ct onary of Fung 'dek ndexfungorum.org esas alınmıştır.

L ken türler n n alfabet k sıraya göre s mler , s stemat ktek yer ve lokal te b lg ler ver lm şt r.

Ascomycota Telosch stales Telosch staceae

Caloplaca cer na (Hedw.) Th. Fr.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Parkorman Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.5), P nus sp. üzer nde, 89 m, 01.10.2014, S.S. 2.

Lecanorales Parmel aceae

Evern a prunastr (L.) Ach

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), Carp nus sp. ve

P nus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 6,

S.S. 17.

Flavoparmel a caperata (L.) Hale

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Irmak Mes re Alanı Çevres (Lokal te No.4),

Carp nus sp. üzer nde, 77 m, 19.05.2014, S.S. 8.

Ostropales Graph daceae

Graph s scr pta (L.) Ach.

Carp nus sp. üzer nde, 77 m, 19.05.2014, S.S.

72. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Fat h Ormanı P kn k Alanı Çevres (Lokal te No.1),

Fagus sp. ve Quercus sp. üzer nde, 126 m,

23.04.2014, S.S. 74, S.S.3.

Telosch stales Telosch staceae

Gyalolech a flavorubescens (Huds.)

Søcht ng, Frödén & Arup

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), P nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 4.

Hypogymn a far nacea Zopf

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Parkorman Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.5), Carp nus sp. üzer nde, 89 m, 01.10.2014, S.S. 14.

Hypogymn a physodes (L.) Nyl.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), Carp nus sp. ve

Quercus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S.

16, S.S.5.

Lecanoraceae

Lecanora carp nea (L.) Va n.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Quercus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 18.

(4)

Lecanora chlarotera Nyl

Lecanora hor za (Ach.) L nds.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), Quercus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 24.

Lecanora pul car s (Pers.) Ach

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Parkorman Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.5), Fagus sp. üzer nde, 89 m, 01.10.2014, S.S. 26.

Lec della elaeochroma (Ach.) M.

Cho sy

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Carp nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 28. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6),

Quercus üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 30.

Stereocaulaceae

Leprar a ncana (L.) Ach.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Fat h Ormanı P kn k Alanı Çevres (Lokal te No.1),

32.

Telosch stales Telosch staceae

Massjuk ella polycarpa (Hoffm.) S.Y.

Kondr., Fedorenko, S. Stenroos, Kärnefelt, El x, J.S. Hur & A. Thell

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Carp nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 72. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), Fagus sp. ve P nus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014,

S.S. 74, S.S.7.

Parmel a saxat l s (L.) Ach

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), P nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 40. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6),

42.

Parmel na past ll fera (Harm.) Hale

38.

Parmel na querc na (W lld.) Hale

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Fagus sp. ve Carp nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 44, S.S.9.

Parmel na t l acea (Hoffm.) Hale

Parmel ops s amb gua (Wulfen) Nyl.

Parmel ops s hyperopta (Ach.) Arnold

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Carp nus sp. üzer nde, 129 m, er nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 70, S.S. 13.

(5)

23.04.2014, S.S. 50. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), P nus sp. ve Quercus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 52, S.S.11.

Telosch stales Physc aceae

Physc a a pol a (Ehrh. ex Humb.)

Fürnr.

Physc a clemente (Turner) Lynge

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.2), Carp nus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 56.

Physc a stellar s (L.) Nyl.

Physc a tenella (Scop.) DC.

Quercus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S.

62.

Pleurost cta acetabulum (Neck.) El x &

Lumbsch

34.

Telosch stales Physc aceae

R nod na ex gua (Ach.) Gray

R nod na conrad Körb.

Telosch staceae

Xanthor a par et na (L.) Beltr.

İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü Çevres (Lokal te No.2), Carp nus sp. üzer nde, 129 m, 23.04.2014, S.S. 68. İstanbul İl , Ş şl İlçes , Fat h Ormanı, Darüşşafaka Metro İstasyonu Kuzey Batısındak Ağaçlık Bölge (Lokal te No.6), Fagus sp. ve Quercus sp. üzer nde, 117 m, 01.10.2014, S.S. 70, S.S. 13.

Tartışma

Fat h Ormanı ep f t k l kenler n n değerlen-d r ldeğerlen-d ğ bu çalışmadeğerlen-da, gürgen, meşe, kayın ve çam üzer nde toplam 28 ep f t k tür tesp t ed lm şt r. Bunlardan en çok l ken taksonuna sah p lk üç fam lya Parmel aceae (%39),

Physc aceae (%21) ve Lecanoraceae (%18)'d r.

En çok l ken taksonuna sah p c nsler se eş t oranla (%14) Lecanora ve Physc a'dır. En gen ş dağılım gösteren türler; Graph s scr pta, Physc a

tenella, Parmel na past ll fera, Massjuk ella polycarpa ve Parmel a saxat l s't r. Tallus

morfoloj ler ncelend ğ nde; %61 oranla yapraksı (17), %36 oranla kabuksu (10), %3 oranla leproz (1) l ken kayded lm şt r.

(6)

Taksonlardan, 8 tür (Flavoparmel a

caperata, Hypogymn a far nacea, Leprar a ncana, Parmel na past ll fera, Physc a clemente , P. stellar s, Pleurost cta acetabulum, R nod na conrad ) sadece gürgen üzer nde, 5

tür (Lecanora carp nea, L. chlarotera, L. hor za,

Parmel ops s amb gua, Physc a a pol a) sadece

meşe üzer nde, 3 tür (Lecanora pul car s,

Parmel na t l acea, R nod na conrad ) sadece

kayın üzer nde, 2 tür (Caloplaca cer na ve

Gyalolech a flavorubescens) sadece çam

üzer nde kayded lm şt r. Gürgen ve meşe üzer nde 3 tür (Hypogymn a physodes, Lec della

elaeochroma, Physc a tenella), gürgen ve kayın

üzer nde 1 tür (Parmel na querc na), gürgen ve çam üzer nde 2 tür (Evern a prunastr , Parmel a

saxat l s), gürgen, kayın ve meşe üzer nde 4 tür

(Graph s scr pta, Massjuk ella polycarpa,

Parmel ops s hyperopta, Xanthor a par et na),

çam, gürgen ve meşe üzer nde se 2 tür ( M a s s j u k e l l a p o l y c a r p a , P a r m e l o p s s

hyperopta) kayded lm şt r. Bu sonuca göre

alandak ep f t k l kenler n büyük çoğunluğu (%79) gen ş yapraklı olan ağaçlar üzer nded r. Türler n %7's sadece ğne yapraklı ağaç üzer nde, %14'ü se hem gen ş hem de ğne yapraklı ağaç üzer nded r. Alanda ep f t k türler n en bol bulunduğu türler eş t oranla (%61) meşe ve gürgen'd r. Bu sonuçlar, Çalışkan (2004) ver ler nde bel rt len ormandak en bol meşcereler n meşe, kayın ve gürgen olması le paraleld r.

Çalışma sonuçları İstanbul'da yapılan öncek çalışmalarla karşılaştırıldığında; Çobanoğlu Özy ğ toğlu'nun (2015) Tuzla İlçe's nde yaptığı çalışmasında kayded len 9 tür (Caloplaca cer na, Lecanora carp nea, L.

chlarotera, Lec della elaeochroma, Parmel na t l acea, Physc a tenella, R nod na ex gua, Pleurost cta acetabulum, Xanthor a par et na) bu

çalışmada da kayded lm şt r. Buna göre ep f t k türler n benzerl k oranı %32'd r. Aynı çalışmada İstanbul ç n yen kayıt olarak ver len Pleurost cta

acetabulum, k nc kayıt olarak bu çalışmada

bel rt lm şt r. Çobanoğlu'nun (2005) İstanbul Ün vers tes Herbaryumu (ISTF) çalışmasında kayded len 5 tür (Caloplaca cer na, Lecanora

chlarotera, Lec della elaeochroma, Physc a stellar s, Xanthor a par et na) bu çalışmada da

kayded lm ş olup ep f t k türler n benzerl k oranı %18'd r. Çobanoğlu (1997) tarafından İstanbul Adalar'ında (Kınalı, Burgaz, Heybel , Büyükada) kayded len 7 tür (Caloplaca cer na, Hypogymn a

physodes, Lec della elaeochroma, Leprar a ncana, Parmel a saxat l s, Physc a a pol a, Xanthor a par et na) bu çalışma le ortak

türler d r. Buna göre ep f t k türler n benzerl k oranı %25't r. Benzerl k oranlarının düşük çıkmasında, öncek çalışmalarda l kenler n terc h ett ğ bütün substratların (kalkerl kaya, s l sl kaya, toprak, kara yosunu) b rl kte değerlend r lmes etk l olmuştur. Çalışma bölges ne en yakın çalışma alanı olan, İstanbul Tekn k Ün vers tes Maslak Kampüsü L kenler (Çobanoğlu, 2007) le benzerl k oranı se ep f t k substrat oranın çok az (%9) olması neden yle sıfırdır. Çünkü bu çalışmada bel rlenen 23 türden 21' s l sl kaya (%61) ve toprak (%30) üzer nde kayded lm şt r.

Çalışma sonuçlarıyla Marmara Bölge-s 'ndek ep f t k l ken çalışmaları karşılaştırıl-dığında Oran'ın (2011) kayın (Fagus or ental s L psky ve F. sylvat ca L.) üzer nde bulduğu 76 taksondan 17's bu çalışmada da bel rlenm şt r. Bu çalışma le benzerl k oranı %61'd r. 2 tane İstanbul lokal tes olan çalışmada, bu lokasyon-lardak 4 tür (Evern a prunastr , Flavoparmel a

c a p e r a t a , G r a p h s s c r p t a , L e c d e l l a elaeochroma) ortaktır. Oran ve Öztürk'ün (2012)

meşe ( Quercus cerr s L. ve Q. fra netto Ten.) üzer nde bulduğu 106 taksondan se 15 tür aynıdır. Bu çalışma le benzerl k oranı %54'tür. Ortak olan türlerden Xanthor a par et na İstanbul lokasyonundadır. Öztürk ve Güvenç' n (2010) U l u d a ğ ' d a ç e ş t l a ğ a ç t ü r l e r ( A b e s

n o r d m a n n a n a ( S t e v. ) S p a c h s u b s p . bornmueller ana (Mattf.) Coode & Cullen, Fagus or ental s ve P nus n gra Arnold. subsp. pallas ana (Lamb.) Holmboe) üzer nde gel şen

25 ep f t k l ken türünü stat st k olarak değerlend rd ğ çalışmada 6 tür (Evern a

prunastr , Hypogymn a far nacea, H. Physodes, Lec della elaeochroma, Lecanora chlarotera, L. carp nea) ortak olup, benzerl k oranı %21'd r.

(7)

Çobanoğlu ve ark. tarafından (2011) Alaçam Dağları Karaçam Ormanları P nus n gra Arnold. subsp. pallas ana (Lamb.) Holmboe üzer nden tesp t ed len 37 ep f t k l ken taksonundan, Balıkes r lokasyonundak 7 tür (Evern a prunastr , Hypogymn a far nacea, H.

physodes, Lecanora chlarotera, Lec della elaeochroma, Parmel a saxat l s, Parmel ops s amb gua) ortak olup, benzerl k %25't r. Tüm bu

karşılaştırma sonucunda, bu çalışmada tesp t ed len l kenler n %75' (21 tür) en az b r kere olmak üzere öncek çalışmalarda da tesp t ed lm şt r. Benzerl ğ n yüksek olması kl m n, orman hab tatlarının ve ağaç türler n n dağılımının benzer olmasındandır.

Ep f t k l ken türler n n dağılımında etk l b r faktör olan ağaç kabuklarının pH değer (Mežaka ve ark., 2008) le lg l sonuçlara bakıldığında; alandak ağaçların pH değerler as d k ve nötre doğrudur (Grodz ńska, 1977; Öztürk ve Güvenç, 2010). N m s ve Martellos (2008) ve Purv s ve ark.'nın (1992) ver ler ne göre l ken türler n n terc h ett ğ pH değerler %86 oranla (24 tür) as d kten nötre doğrudur. 3 tür (Lec della elaeochroma, Physc a tenella,

Xanthor a par et na) nötre doğrudan baz k

substratları terc h ederken, çalışma alanında meşe, gürgen ve kayın üzer nde yayılış gösterm şt r. Caloplaca cer na özell kle daha

yüksek pH değerl ağaçları (akçaağaç, kavak, d şbudak) N m s ve Martellos (2008) terc h ederken, çalışma alanında çam üzer nde tesp t ed lm şt r.

Ep f t k l ken türler n n dağılımında b r d ğ e r f a k t ö r o l a n a ğ a ç k a b u k k m y a s ı ncelend ğ nde Barkmann (1958) le Shukla ve ark.'nın (2014) ver ler ne göre; çalışma alanındak ağaçların azot ht yaçlarına göre mezotrof k oldukları bel rt lm şt r. USFS'n n (2015) ver ler ne göre; çalışma alanındak l ken türler azot ht yaçlarına göre sınıflandırıl-dığında; 17 c nsten 15' mezotrof k, Physc a ve

Xanthor a c nsler n trof l kt r. Sonuç olarak; ağaç

kabuk k myası le l ken vejetasyonu arasında doğrudan b r l şk olduğu gözlemlenm şt r.

Tüm bu ver ler sonucunda, Fat h Ormanı ep f t k l kenler n n değerlend r ld ğ bu çalışma Türk ye l ken l teratürüne sağladığı katkı açısından öneml d r.

Teşekkür

Bu çalışma “Fat h Ormanlarının (Ş şl , İstanbul) L kenler ” başlıklı proje kapsamında Selçuk Ün vers tes B l msel Araştırma Projeler Koord natörlüğü tarafından 13201080 proje numarasıyla desteklenm şt r.

Kaynaklar

Barkmann J.J., Phytosoc ology and Ecology of Cryptogam c Ep phytes, Van Gorcum& Company. N. V., Assen, Netherlands (1958).

Brodo I. M., Sharnoff S.D. and Sharnoff S., L chens of North Amer ca, Yale Un vers ty Press, London (2001).

Çalışkan A., Goshu T. B., İstanbul Fat h Ormanı'nın S lv kültürel Değerlend rmes , İstanbul Ün vers tes Orman Fakültes Derg s , Ser B, 54:1, 69-81 (2004).

Çobanoğlu G., Akdem r B., A Taxonom c Survey on L chens of Istanbul Islands (Kınalı, Burgaz, Heybel ,

Büyükada), Al-Azhar Bullet n of Sc ence, Proceed ngs of the Second Internat onal Sc ent f c

Conference (Sc ence, Development & Env ronment), Faculty of Sc ence, Al-Azhar Un vers ty, 17-20 Mart 1997, Sf: 497-509, Kah re, Mısır, (1997).

Çobanoğlu G., L chen Collect on n the Herbar um of the Un vers ty of İstanbul (ISTF), Turk J Bot., 29: 69-74 (2005).

(8)

Çobanoğlu G., L chens from the Maslak Campus of İstanbul Techn cal Un vers ty, Turk J Bot., 31: 71-74 (2007).

Çobanoğlu G., Sevg E., Sevg O., Tec men H. B., Yılmaz O.Y., Açıkgöz B., Alaçam Dağları Karaçam

Ormanlarının Ep f t k L kenler (Balıkes r-Kütahya), Journal of the Faculty of Forestry, İstanbul

Un vers ty, 61 (1): 31-37 (2011).

Çobanoğlu Özy ğ toğlu G., Yavuz M., L chen Records From Two M l tary Bases n the As an S de of

İstanbul, Muzeul Olten e Cra ova, Olten a, Stud ş comun căr , Şt nţele Natur . Tom., 31/2: 37-46

(2015).

Grodz ńska K., Ac d ty of Tree Bark as a B o nd cator of Forest Pollut on n Southern Poland. Water, A r, and So l Pollut on, 8/1: 905-911 (1977).

Hawksworth D. L., Pegler D. N., K rk P. M., Sutton B. C., D ct onary of the Fung , CABI Publ sh ng Ser es, 8. Baskı, 616 sayfa, (1995).

Ihlen PG., Gjerde I., Sætersdal M., Structural Ind cators of R chness and Rar ty of Ep phyt c L chens on

Corylus avellana n Two D fferent Forest Types W th n a Nature Reserve n Southwestern Norway,

L chenolog st, 33: 215-229 (2001).

Mežaka A., Brūmel s G., P terāns A., The D str but on of Ep phyt c Bryophyte and L chen Spec es n

Relat on to Phorophyte Characters n Latv an Natural Old-Growth Broad Leaved Forests, Fol a

Cryptog. Eston ca, 44: 89-99 (2008).

N m s P.L., Martellos S., ITALIC - The Informat on System on Ital an L chens, Vers on 4.0. Un vers ty of Tr este, Dept. of B ology, IN4.0/1 [http://db odbs.un v.tr este. t/] (2008).

Oran S., Ep phyt c L chen D vers ty on Fagus or ental s L psky and Fagus sylvat ca L. n the Marmara

Reg on (Turkey), B olog cal D vers ty and Conservat on, Anadolu Ün vers tes , Esk şeh r, Turkey,

4(1): 129-132 (2011).

Oran S., Öztürk Ş., Ep phyt c l chen d vers ty on Quercus cerr s and Q. fra netto n the Marmara reg on

(Turkey), Turk J Bot., 36:175-190 (2012).

Özhan S., Belgrad Ormanındak Bazı Meşcereler nde Evapotransprasyonun Deneysel Olarak

Saptanması ve Sonuçların Amp r k Modellerle Karşılaştırılması, İstanbul Ün vers tes Orman

Fakültes Derg s , I. Baskı, Yayın No: 311, İstanbul (1982).

Öztürk Ş., Güvenç Ş., Compar s on of the Ep phyt c L chen Commun t es Grow ng on Var ous Tree

Spec es on Mt. Uludağ (bursa, Turkey), Turk J Bot., 34: 449-456, (2010).

Purv s O. W., Copp ns B. J., Hawksworth D. L., James P. W., Moore D. M., The L chen Flora of Great

Br ta n and Ireland, Natural H story Museum Publ cat ons, London (1992).

R gler L., D e Türke und Deren Bewohner, n Ihren Naturh stor schen, Phys olog schen und

Patholog schen Verthältn ssen vom Standpunkte Constant nopel's, W en, 1: 110 (1852).

Sch ndler H., Be trag zur Flechtenflora von Westanatol en Türke , Herzog a,13: 234-237 (1998).

Shukla V., Upret D.K., Bajpa R., L chens to B omon tor the Env ronment, Spr nger Ind a, ISBN 978-81-322-1503-5 (eK tap), sf: 57 (2014).

Ste ner J., L chenes. In: K. Fr stsch, Be trag zur Flora von Constant nopel. Bearbe tung der von J. Nemetz

n den Jahren 1894-1897 n der Umgebung von Constant nopel gesammelten Pflanzen, I.

(9)

Szatala Ö., L chenes n As a m nore ab d rectore Dre Stefano Györffy de Sz geth (Budapest) et Dre

Andrasovszky Collect , Fol a Cryptog.,1: 272-278 (1927a).

Szatala Ö., L chenes Turc ae As at cae a Patre Prof. Stefano Sel nka n Insula Burgas Adass (Ant gon )

Lect . Magy., Bot. Lapok, 26: 18-22 (1927b).

Un ted States Forest Serv ce (USFS), Nat onal L chens & A r Qual ty Database and Clear nghouse, [http://g s.nacse.org/l chena r/?page=sens t v ty#], Er ş m Tar h : 01.02.2016, (2015).

Verseghy K.P., Be träge zur Kenntn s der Türk schen Flechtenflora, Stud a Botan ca Hungar ca,16: 53-65 (1982).

W ll-Wolf, S., Esseen, P.A., Ne tl ch, P., Mon tor ng B od vers ty and Ecosystem Funct on: Forests. In

(Eds.), N m s, P.L., Sche degger, C., Wolseley, P.A., Mon tor ng w th L chens-Mon tor ng L chens,

IV. Earth and Env ronmental Sc ences, Vol. 7, NATO Sc ence Ser es, Kluwer Academ c Publ shers, 203-219 (2002).

W rth V., D e Flechten Baden-Württembergs. Te l 1-2, Eugen Ulmer, Stuttgart (1995).

Yazıcı K., Aptroot A., Aslan A., L chen zed and l chen colous fung from n ne d fferent areas n Turkey, Mycotaxon, 111: 113–116 (2010).