13 OCAK 1981 @
Olur Şey Değil!..
G
eçenlerde başyazarım ıza sordum-.— O kudunuz m u N adir Bey? Fişmekân gazete sinde yine size çatm ışlar...
Şaşırdı:
— Yaaa, ne demişler?
Uzun yılların içimde biriken deneyim leriyle kar şım daki insana baktım. Gözlerinde hiç eksilmeyen çocuksu ışıltılarla N adir Nadi sorum a karşı bir soru yöneltmişti; ama, sanırım yanıtını önceden biliyor du. Ben duraksam adan saldırgan yazarın yazışım özetledim. N adir Bey b ir kahkaha attı;
— Vaaay, beni mahvetmiş. Gülüştük.
★
N adir Nadi yum uşak görünür, serttir, aldırm az görünür, duyarlıdır; kavgacı değildir, savaşımcıdır.
Uzun soluklu b ir savaşımın yirm i yıla ulaşan b ir bölüm ünde N adir N adi’yi yakından izledim. Ken disinden çok şey öğrendim. Tanıdığım çok az insan d a N adir Nadi’deki devrimci dengeyi ve tarihsel bi linci gördüm . Ulusal Bağımsızlık Savaşının ateşli günlerinde A n kara'da geçen çocukluk an ılan küçük N adir'in belleğinde silinmez izler bırakm ıştır. Son r a Batı uygarlığıyla mazlum halkların çatışm asında ve bağdaşm asındaki kavşak noktaları. N adir Nadi’- n in kültüründe özü, yazarlığında pusulayı oluştur m uştur.
Türkiye basın ve düşün hayatının bu olağanüs tü kişisi 1981 yılm a girerken b ir anı kitabı yayınladı.
Adi: O lur Şey Değil!..
★
Evet, o lu r şey değil...
Bizim sevgili Türkiye'm izde çoğu yazar kendi kendisini övmeye alışıktır. Sağduyulu çevrelerde alay konusu olan bu tutum geniş kitlede doğal k ar şılanır, prim yapar. Kişiliğini ve d avranışlannı eleş tirin in gergefinde işleyebilen yazar tipine bizde rastlanm az. Henüz o hoşgörü ve bilinç ortam ı olu şamadı. N adir Nadi bu duvarı aşıyor-, yaptıklarını eleştiren, kendi kendisini yeren, davranışlarıyla alay eden b ir düzeye ulaşıyor. Böylece öteden beri top lum sal ilişkilerinde ve özel dostluklarında gözlenen ve dah a önceki yazılarında da göze çarpan bir nite liği, yeni kitabında belirginleşiyor,
«Olur Şey Değil»de ince bir alay ve yetkin bir yergi var. Çoğu zam an ayrıntı gibi görünen b ir olay d an yola çıkarak yam an b ir yargıya ulaşabiliyorsu nuz. Yazar, öyle b ir ayrıntıyı yakalıyor ki, o ayrıntı olayın genel rengini ve kişinin temel karakterini or ta y a koyuveriyor. Bu ustalık, an ılar boyunca sürüp gidiyor ve yakın geçmişimizin ünlü kişilerini b ire r b ire r tarih in tiyatro sahnesine gerçek rolleriyle çıka rıyor.
★
O zam an insen ister istem e« — O lur şey değil., diyor.
Celal Beyin, A dnan Beyin, Fattn Beyin ve ben zerlerinin kişilikleri ve davranışları, kimi zam an pastel kimi zam an acı renklerle say falar boyun ca sergilendiğinde, bugün İçinde yaşadığım ız b u n a lım ın nerelerden kaynaklandığı d a h a iyi anlaşılıyor. A yrıca C um huriyet gazetesinin bugününü a n lam ak için N adir N adi’nin an ıları neredeyse b ir el kitabı niteliği taşıyor. Biliyorsunuz Cum huri y e tin kaç kez kapatıldığım ve niçin kapatıldığım?» •O lur Şey Değil»de b u n ların öyküleri de var.
★
Ben, N adir Nadi'yi tanıdıkça kendi kendim e hep sordum-. Türkiye’n in kokuşm uş çık ar bataklı ğ ın a dönüşen ortam ında N adir Nadi nam uslu kişili ğini nasıl koruyabildi? C u m h u riy eti nasıl ay ak ta tutabildi? N adir Nadi, ayağının altın a serilen pa ra sa l olanakları hiçliyerek yürüdü; kişiliğini ku rum sallaştırdı; A tatürk devrim ciliğinin bayrağını hep yüksekte tuttu.
Bu olay sanıldığından çok d a h a önemlidir; ilerde bugünlerin tarihini yazacak o lanlar yaşadı ğımız günleri d ah a iyi kav ray acak lar ve şaşırarak söylenecek! erdi r:
—- O lur şey değili»
