Dolmabahçe Sarayı:Muayede Salonu

(1)

DOLMABAHCE SARAYI

' - £ c - : ;■

M U A Y E D E S A L O N U

(2)

D

olmabahçe Sarayının kurulu bulunduğu alan, dörtyuzyıl öncesine kadar Boğaziçi'nin küçük bir koyuydu. Giderek bataklığa dönüsen bu koy. 1614 yılından itibaren doldurulmaya başlanmış ve OsmanlI

sultanlarının "hasbahçe"lerinden biri olmuştur. Zamanla bu hasbahçe sultanlar tarafından yaptırılan köşk ve kasırlarla yapılaşmaya da açılmıştır. Yönetimin bu bölgeye gösterdiği ilgi XIX. yüzyıl ortalarına doğru toplumsal ve sanatsal alanda değişmekte olan görüş ve gereksinimlerle birleşerek Sultan Abdülmecid'in 1843-1856 yıllarında Dolmabahçe Sarayı’m yaptırmasına neden olmuştur. OsmanlI mimarlığının yeni sentez ve yorumlarını yansıtan bu yeni saray, dönemin önde gelen uygulayıcılarından Garabet ve Nikoğos Balyan tarafından yapılmıştır. 15.000 metrekarelik izdüşüm alanlı, toplam 45.000 metrekarelik sarayın bir çatı altında toplanan ana yapısı, Mabeyn-i Hümâyun, Muayede (bayramlaşma) Salonu ve Harem-i Hümâyun olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Bu üç bölümde 285 oda, 43 salon ve 6 hamam bulunmaktadır. Yaşandığı dönemi yansıtan biçimde korunarak günümüze ulaşan sarayda 4.500 m2 halı, 497 tablo, 36 büyük avize, 581 şamdan gibi toplam 60.147 adet obje bulunmaktadır.

(3)

(4)

Çağın teknolojisine acık olan saraya 1910 yıllarında da elektrik ve kalorifer girmiştir.

Sarayın bölümlerinden Mabeyn-i Humayun. devletin yönetim işleri. Harem ise. sultan ve ailesinin özel yasamı için ayrılmıştır. Muayede Salonu, bu iki önemli bölümün arasında yer almaktadır. Sarayın en yüksek ve görkemli bölümüdür. Genel kütle içinde konumu, boyutları ve bezemeleri ile belirginleşen özel bir mekândır.

İmparatorluk yönetim

merkezinin önem ve görkemini tüm özellikleriyle vurgulayan bu salon, sultanın bayramlaşma törenlerinde, kimi devlet törenlerinde ve önemli tarihsel toplantılarda kullanılmıştır. Kapladığı alan 2000 m2 yi aşan 56 sütunlu Muayede Salonu, yüksekliğini 36 m’ye ulaştıran görkemli kubbesi ve bu kubbeye bağlı tüm mekânı aydınlatan 4.5 tonluk İngiliz yapımı avizesi ile sarayın diğer mekânlarından belirgin bir biçimde ayrılır. Bodrumundaki tesislerinden elde edilen sıcak havanın sütun diplerinden içeriye yayılarak bu görkemli mekânın ısıtılması, salonun kendine has bir başka özelliğidir. Geleneksel bayramlaşma töreni günlerinde, Topkapı Sarayı'nda bulunan altın taht bu salona getirtilerek kurulur ve sultan bu tahtta devletin ileri gelenleri ile

M İ'

?■

« r !• '/••

r - i .

IflSfiSİ

W

n « , ji; ;

İ d l i î l İ

i

J B '

p h | J l m

M

r i i l ¡ ¡ İ f a : ]

' J 1 İ:i: li i

!

üstte: Dolmabahçe Sarayı açıldığı yıllarda Mareşal Pélissier onuruna verilen yemek, ma: Meclis-i Mebusan'ın açılışı 1877 tarihinde Dolmabahçe Sarayı'nda

,

Muayede Salonu'nda yapılmıştı.

(5)

bayramlaşırdı. Galeriler ise elçilik mensuplarına. Saray Orkestrasına ve davetlilere ayrılmıştı. Bayramlaşma törenleri dışında Muayede Salonu'nda yapıldığı bilinen ilk önemli kutlama, Sultan Abdülmecid döneminde 1856 yılında kazanılan Kırım Savaşı'nın komutanı Mareşal Pélissier onuruna verilen yemektir. Avusturya-Macaristan İmparatoru Franz Joseph onuruna düzenlenen resmi tören; OsmanlI Millet

Meclisi'nin (Meclis-i Mebusan) 19 Mart 1877’deki açılış töreni ile Anayasa'nın ilanı: Sultan Mehmed Reşat dönemine rastlayan. I. Dünya Savaşı'nın son aylarında Alman doğu cephesine moral vermek üzere gelen Avusturya İmparatoru Kari ve eşi Zita için verilen yemek, bu salonda gerçekleşen önemli olaylardandır.

Muayede Salonu'nun Cumhuriyet dönemindeki ilk konuğu ise Atatürk olmuştur. 1 Temmuz 1927 yılında

İstanbul'a geldiğinde burada bir konuşma yapmış ve sarayların padişahlara değil, halka ait olduklarını ilk kez burada önemle vurgulamıştır. Daha sonra. 1930 Uluslararası Turizm Konferansı burada toplanmış. 1937 yılında ise halka Türk tarihinin evrelerini öğreten büyük bir sergi. Muayede Salonu'nda açılmıştır.

(6)

(7)

(8)

PALAIS DE DOLMABAHÇE

—- - ^

,

GRAND SALLE DE CEREMONIE

(9)

Palais de Oolmabahçe est construit sur l'emplacement de ce qui était, il y a 400 ans, une crique du Bosphore. C'est à partir de 1614 que l'endroit fût progressivement remblayé, avant de faire partie intégrante des terrains impériaux affectés à la construction de divers pavillons et kiosques. Tel qu'il est aujourd'hui, le Palais est dû à l'initiative du Sultan Abdülmecid, qui le fît bâtir de 1843 à 1856, à une époque où les courants artistiques connaissaient une évolution radicale. Réalisée par des artistes et artisans ottomans, tels Garabet et Nikogos Balyan, la décoration du Palais témoigne d'une

conceptionentièrement nouvelle et d'un esprit de synthèse original. Le corps central du Palais couvre une superficie de 45.000 m2 et comporte 3 parties principales réunies sous une même toiture: les quartiers de l'Administration Impériale (Mabeyn-i Hümâyun), la Grande Salle de Réception (Muayede Salonu), et enfin, le Harem impérial. Le Palais compte 285 chambres, 43

vestibules et salles et 6 bains turcs. Il abrite des collections fort bien conservées d'objets précieux et d'élements décoratifs d'époque, dont un nombre important de tapis (4.500 m2 au total), 497 peintures à l'huile, 36 grands lustres et 581 candélabres. Constituant une réelle chauffage central a été installé à Dolmabahçe dans la première décennie de ce siècle. Comme on l'a dit, le Mabeyn-i Hümâyun était la partie du Palais réservée à l'administration, tandis que dans le Harem, se déployaient les

(10)

(11)

'¡J

,!

l'honneur du Maréchal Pélissier, commandant de l'armée ottomane et héros de la Guerre de Crimée. Parmi les autres évènements importants dont le Palais garde le souvenir, il faut citer la réception en l'honneur de l'Empereur d'Autriche-Hongrie François Joseph, la séance inaugurale, le 19 mars 1877, de !a première Assemblée Nationale élue de l'Empire Turc, la proclamation de la Constitution, et vers la fin de la Première Guerre Mondiale, sous le règne de Mehmet Reçad V, un banquet en l'honneur de

l'empereur Charles et de l'impératrice Zita, qui étaient venus visiter le front oriental des hostilités.

Mustafa Kemal Atatürk fût le premier invité de marque à être reçu dans la grande salle de réception après la proclamation de la République. C'est le 1 er juillet 1927 que, lors d'un séjour a Istanbul, il s'adressa de cette salle au peuple turc, iui expliquant que le Palais Impérial n'était plus la propriété du Sultan, mais celle de peuple. En 1930, Dolmabahçe accueillît une conférence internationale sur le tourisme, et en 1937, y ouvrît ses portes au public une exposition sur l'histoire turque.

En haut: Banquet en l'honneur du Maréchal Pélissier, héros de la Guerre de Crimée, en 1856. En bas: Séance inaugurale de l'Assemblée Nationale de la Turquie Ottomane en 1877, dans la grande Salle de Réception.

(12)

appartements privés du Sultan. Entre les deux, se trouvait une grande salle de réception aussi haute que majestueuse,

remarquable du point de vue de ses dimensions, de sa décoration et de sa disposion dans le plan général. Symbole de la prééminence et du faste de l'administration impériale, elle servait aux cérémonies religieuses et civiles et il lui est arrivé d'accueillir des réunions historiques. Elle a un superficie de 2000 m2, elle est soutenue par 56 colonnes, et coiffée d'une splendide coupole, haute de 36 mètres, à laquelle est suspendu un énorme lustre anglais de 4.5 tonnes. Une des particularités de cette salle réside dans son système de chauffage, disposé sous le

plancher, et qui dispense l'air chaud venu des chaudières du sous-sol par des tuyaux qui débouchent à la base des colonnes.

A l'occasion de cérémonies officielles, la trône d'or des Ottomans était apporté dans cette salle depuis le Palais de Topkapi. C'est ici que le Sultan recevait les notables de la Cour, sous les regards des dignitaires étrangers, tandis que l'orchestre du Palais, ainsi que d'autres invités de marque se tenaient dans la galerie.

C'est en 1856, sous le règne d'Abdülmecid, que se tînt à Dolmabahçe un grand banquet en

(13)

(14)

Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi