Yunanistan'da Türk kahvesi

£ C à Z& ‘P efyK rfM U tio ü

ELİAS PETROPOULOS Atina’da 26 Haziran 1928’de doğdu. Selanik Üniversitesi’nde hukuk ve politik-ekonomik bilimler eğitimi gördü. Özgürlükleri kısıtlanır endişesiy­ le eğitimini yarıda bıraktı. Kendini (yaptıklanna tam uymayan şatafatlı sosyolog ün- vanından nefret ettiği için) folklorcu olarak tanımlayan Petropoulos’un tercihini oluşturan konular daima marjinal ve şehre ait şeylerdir. Yunanistan'daki argo şarkılar üzerine Rebetika'sı; Cezaevlerinden; İyi Hırsızın El Kitabı; Yunanistan'da Eşcinsellerin

Dilinin Sözlüğü (türünde ilk sözlük); Yunanistan’da genelev üzerindeki ataşnrması belirtilebilir. Selanik ve Selanik Yahudileri ve Yunanistan’ın geleneksel mimarisi üze­ rinde de çalıştı: Yunanistan’da Tahta Kapılar, Demir Kapılar; Yunanistan’da Demir Eşya;

Yunanistan’da Balkon; Yunanistan’da Pencere; Yunan Köşkü; Yunan Arabası; Yimanis-

tan'da Kuş Kafesi; Türk Albümü; Yunanistan'da Türk Kahvesi adında çalışmaları da vardır. Paris Fonoloji Enstitüsü’nde, Atina Amerikan Üniversitesi’nde, Censier Üni­ versitesi’nde, Berlin Serbest Üniversitesi’nde, Amsterdam Üniversitesi’nde konferans­ lar verdi. Anarşist ve eylemci ünü yüzünden Paris’e sürgüne giden Petropoulos, Fransız PEN Kulübü’nün ve Yazarlar Birliği nin üyesidir.

‘O TO Ü pKIKO Ç tcatpeçfev ‘EA.A.O.61

© 1979 Elias Petropoulos

İletişim Yayınları 297 • Ehlikeyfin Kitapları 3 ISBN 975-470-494-5

© 1995 İletişim Yayıncılık A. Ş. 1. BASKI 1995, İstanbul KAPAK Ümit Kıvanç

DİZGİMaraton Dizgievi

UYGULAMAHüsnü Abbas

KAPAK BASKISI Sena Ofset ÎÇ BASKI ve CİLT Şefik Matbaası İletişim Yayınlan

Klodfarer Cad. İletişim Han No. 7 Cağaloğlu 34400 İstanbul Tel: 212.516 22 60-61-62 • Fax: 212.516 12 58

ELIAS PETROPOULOS

Yunanistan’da

Türk Kahvesi

YUNANCA’DAN ÇEVİREN Herkül Millas

Dost ve çalışma arkadaşım Manolis Ksenakis'e

Metin içindeki çizimler yazar tarafından çizildi. Son za­ manlarla ilgili fotoğraflar yazar tarafından çekildi. Eski fotoğraflar, dokümanlar ve gravürler yazarın arşivin- dendir.

Y

tan'da Türk Kahvesi'nde bir fincan kahvenin öyküsünü, etra­

fında oluşmuş bütün sosyal ilişkileri ile yüzlerce yıl ötesinden alıp, günümüze getiriyor. Bunu yaparken esas amacının, kah­ ve ve kahvehanelerden öte çağdaş Yunanlılar'ın ırkçılığına karşı çıkmak olduğunu vurgulayan Petropoulos, Yunanis­ tan'da günlük hayatın kaybolan zengin bir mirası olan Türk kahvesinin, pişirme biçimlerini, aletlerini, kahvehanelerin de­ ğişik ortamını, Atina ve Selanik'in ünlü kahvelerini, buralara devam eden müşterileri, bunların alışkanlıklarını, sosyal kö­ kenlerini, kahve falını, falla ilgili merasimleri ve inançları, kahvehanelerde kahvenin "mütemmim cüzü" sayılabilecek nargile ile tavlayı ve lokumu ele alıyor, bunlara ilişkin bilgile­ ri, önemsiz görünen sayısız ayrıntıyı anlatarak çok renkli bir tablo çiziyor. Türkiye'de de gerçek anlamda kahvehanelerin kaybolduğu, tiryakilerin giderek azaldığı günümüzde Türk kahvesinin Yunanistan'daki encâmını kendini aykırı, marjinal konulara adamış, bu nedenle de baskılara maruz kalmış ev­ rensel bir yazardan öğrenmek güzel ve keyif verici değil mi?

İ L E T İ Ş İ M 297 E H L İ K E Y F İ N K İ T A P L A R I 3