Fiiruzan’ı ilk kez neıde gördüm , tanıştım , hiç anımsamıyorum. Ama Fü- ruzan denilince aklıma ilk gelen bir sinema salonu... Aylardan hiç kuşkusuz ki nisan olmalı... Belli ki İs tanbul’un sinemalı günleri.
Film Festivali nasıl İs tan b u l’u çağrıştırıyorsa,
son birkaç yıldır; Füruzan da bana film festivalini ve film festivallerini çağrıştırıyor.
O sanki bir parasız yatılı; annesi okulun kapısının önünde duruyor; küçük kız elinde çantası, yüzünde daha şimdiden bir süre annesinden ayrı kalmanın hüznü vardır. İçeriye giriyor; ama içerden umutlu, izleyeceklerinin ya da öğreneceklerinin çoktan heyecanı sarmış tüm bedeni ni; duyumsamak olanaklı, dışardan baksanız da...
* * *
Sinemalı bahar günlerinde İstanbul bir başka olur; za ten her zaman İstanbul bir başka olmaz mı? İstiklal Cad- desi’ni bir koşuşturma alır gider. Şayet bir festivalseverse- niz, tanıdık yüzlerle karşılaşırsınız iki adımda bir. Bunların kimisi gerçekten tanıdıktır; kimisiyle ise tanışıklık, -hal ve tavırlarından bellidir- festival izleyicisi olmaktan gelir.
Coşku bu günlerde gençtir. Aslında son birkaç yıldır, coşku İstiklal Caddesi’nde gençtir. Baharın getirdiği ılıklık, sanatsal bir ortamla birleşir; bir yanda kıştan bir silkeniş öte yanda sıcaklığın yarattığı bir Oblomov çekiciliği var dır.
Karışık duygular ve duygulanımlarla; hepimiz birer si nema yüreğiyle ordan oraya koşuşup dururuz.
Bazen beklediğimizi bulamaz; bazense, bir film coşku muzu birilerine yansıtmak, bir coşku köprüsü kurmak için, hiç susmamacasına konuşup dururuz. Sözcükler, gü rül gürül akan bir çağlayan gibidir.
Sinemalı günler bir başka olur İstanbul’da özcesi. İs tiklal Caddesi’nin bu şölen günlerini anlatmakla bitire mezsiniz. Ama bir de...
Bir de Füruzan vardır...
* * *
Bir Füruzan vardır; ve herkes bilir, bütün sinemalar onundur.
Yer göstericisinden sahibine, müdürüne kadar, kapı dan içeri adımını atar atmaz, büyük bir saygıyla karşılanır. Tüm sinema çalışanları onu çok iyi tanır; artık onlardan biridir; salonun bir parçası olmuştur gide gele; yeri belli dir.
İzleyici de artık kanıksamıştır. İşte, Füruzan her zaman olduğu gibi yine yerindedir.
Daha çok arka sıralarda, kendine özgü yalın atmosfe rinde, çoktan yedinci sanatın büyüsüne kapılmıştır. Kim bilir kaç bininci filmini izlemektedir.
(Atlas’tayız, Füruzan ile birlikte. Füruzan ile genellikle Atlas’ta birlikte izliyebiliyoruz. Çünkü Füruzan öteki sine malarda en arkada oturuyor, bense önlere doğru oturma yı seçiyorum. Galiba ikimizin ortak noktası Atlas’taki orta sıra...
Fünızan ile kapıda karşılaşıyoruz. Her yıl olduğu gibi. Tabii kimse Füruzan gibi bir sinema izleyicisi olamaz.
rr-s&ı
Sonra başka tanıdıklar çıkıyor karşıma. Zaten festival boyun ca herkes tamdık, her yüz ta nıdık. Ortak bir dostluk var: Sinema.
İçeri girdiğimde arada Fü- ruzan’ı nerde bulacağımı bili yorum. En arka sırada. Filmle ri hep ordan izliyor. Emek’te, Fitaş’ta hatta önceki yıllardan anımsıyorum, Gazi’de de. Bir tek Atlas’ta en arka sırada oturmuyor. (Günlükler’den)
* * *
Yorulmaz; usanmaz... Yunus’un yıllarca ve yıllarca, düzgün odun parçalarmı seçip aşkla bağlandığı tekkeye getirdiği gibi; o da izler, izler, izler...
Sinema tutkusu onu besleyen, yaşamına, hüznüne, edebiyatına, sanatına, kişiliğine, yeni tatlar katan bir tut kudur. Belleğindeki film şeritlerinin uzunluğunu sapta mak olanaksızdır.
Bir sinema âşığı, bir sinema tutkunudur ki, bu duygu size geçer; sizden de başka birilerine...
Sanki bir trans durumu söz konusudur; filmle bir bü tünleşme ve beyaz perdenin içine girerek, Kahire’nin Morgülü’nün tam tersine, salondan beyaz perdenin içine girerek başka bir gerçeklikte bile isteye yitip gider.
Füruzan’dan dinlerken izlediğimiz film, bir başka lez zete dönüşür. Kaçırdığınız incelikleri; bir kahve içimi ara larda tekrar yakalayabilirsiniz. Ya da İstiklal Caddesi’nde filmden çıkmış, öteki sinemaya doğru vakit geçirerek ağır ağır yürürken; yanı başınızda başlı başına bir öykü kuru lur.
Hem filmin yönetmeni, senaristi, oyuncusu, kamera manı, ışıkçısı, çevre düzenleyicisi, sanat danışmanı vb. vb. vb. hem de izleyenidir. Üstelik ayrıntıları hiç kaçırmayan; gönülden bağlı bir izler.
Hele hele festivalde oynuyorsa bir film; kimsenin hiç izleri olmaz diye en küçük bir kuşkusu yoktur; çünkü na sıl olsa bir Füruzan vardır...
Karanlık bir salonda, projeksiyonla bütünleşmiş güzel bir kadın, en arka sırada, perdedeki gerçekliğin içinde yıllarca öncesine gider; zaman sayfalann arasından geçen bir tren gibidir. Tersine akan bir öykü kendiliğinden kur- gulanıverir.
Öyle ya, sözcükler ister yazılsın, ister yazılmasın hep bizim öykümüzü anlatmaz mı?
Çocuk, dönemeçte arkasına baktı. Dış kapıda annesi yağmurun altında gülümseyerek duruyordu.
* * *
Filmin başlamasına birkaç dakika var; birazdan gong çalacak; izlerler bilet almakta acele ediyorlar.
Gişedeki görevli elinden geleni yapıyor. Parayı alıyor; süratle sayıyor; bileti kesiyor; süratle bir göz atıyor; bileti müşterinin önüne koyuyor; eliyle hafifçe iterek; bir ötekinin gelmesini hal diliyle anlatıyor.
Hayır hayır gişedeki Füruzan değil; sinemada da Füruzan’ın bir filmi oynamıyor.
Ama saptama o kadar doğru ki, biletlerini alanlar, çok kısa bir süre sonra salona girdiklerinde kesinlikle
Füaızan’ı görecekler. ■
PERDEDE ATAN
BİR YÜREK
Atilla Birkiye
109
