SOYA Y AGI METİL ES TERİNİN MOTOR PERFORMANS KARAKTERİSTİKLERİ ve NOx EMİSYONLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN INCELENMESI

SAÜ. Fen Bilin1leri Dergisi,

11.

Cilt,

1.

Sayı, s.

21-26, 2007

Soya Yağı Metil Esierinin Motor Perfon11ans Karakteristikleri ve Nox Emisyonları Üzerindeki Etkisinin İncelenınesi

M. Karabektaş

SOYA Y AGI METİL ES TERİNİN MOTOR PERFO

S

KARAKTERİSTİKLERİ

ve

NOx EMİSYONLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN

• •

INCELENMESI

Murat

_{KARABEKTAŞ•,}

Gökhan ERGEN2

1. Murat KARABEKT AŞ, Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü Sakarya/TÜRKİYE, ınuratk@sakarya.edu.tr 2. Göl<han ERGEN, Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitiıni Bölümü Sakarya/ TÜRKİYE, gergen@sakarya.edu.tr

ÖZET

Bu çalışmada, rafine soya yağından transesterifıkasyon yönten1iyle elde edilen ve biyodizel olarak adlandırılan soya yağı ınetil esterinin (SYME), bir dizel motorunda kullanılması sonucu elde edilen motor perforn1ans karakteristikleri ve NOx emisyon değerlerindeki değişimler dizel yakıtı ile karşılaştırılmalı olaral( değerlendirilıniştir. Biyodizel yakıtının testlerinde motorine oranla daha düşük ısıl değer, yüksek viskozite ve yoğunluk saptanınıştır. Motor testlerinde ise motorine oranla efektif güçte ortalama

0/o3.92

azalma ortaya çıkmaktadır. Özgül yakıt tüketiıninde artış görüln1ektedir. NOx emisyonları SYME yakıtı ile belirgin artış göstermektedir. Yapılan testlerde yakıtın kullanımı ile ilgili önemli bir sorunla karşılaşılınamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Biyodizel, Transesterifikasyon,NOx Emisyonu, Motor Perfonuansı

INVESTIGATION OF EFFECT OF USING SOYBEAN OIL METHYLES1�ER

ON ENGINE PERFORl\1ANCE CHARACTERISTICS AND NOx EMISSIONS

ABSTRACT

This article presents engine perforınance characteristics and NOx emissions values obtained fron1 test results of a diesel

engine operated on neat soybean oil n1ethyl ester (SYME) produced from neat soybean oil vja transesterication. It is

determined by ıneans of fuel test that heating value is lower, viscosity and dcnsity are higher for SYME compared to

diesel fuel. Engine test results revealed that SYME leads to an avarege of

3.92%

lower break power and increase in

bre ak specific fuel consumption (bs fe). NOx emissions increase with SYME. There w as no problem observed about usage of the fuel for the duration of the tes ts.

Key Words:

Biodiesel, Transesterifıcation, NOx En1ission, Enginc Perforınance

1.

Giriş

Geçtniş yıllarda yaşanan petrol krizleri, yükselen yakıt fiyatlan, yakıtların yerel kaynaklardan üretilebilme ihtiyacı, enerji ihtiyacının dışa bağımlı olmaktan kurtarıln1asa, güvenli ve yeterli n1ilctarda yakıtı her zaınan ten1in edebilıne düşüncesi, mevcut yakıtların ana kaynağı olan petrol rezervlerinin

40-60

yıl gibi kısa bir süre ile sınırlı oln1ası gibi önemli faktörlerin etkisiyle, petrol kökeni i yak ı

tl

ann yerine içten yanınalı motorlarda kullanılabilecek alternatif yakıtlar ile ilgili çalışmalar günüınüzde yoğun biçiınde sürdürüln1ektedir.

21

Bunun yanında, başta metropol kentler olmak üzere yaşanan hava kirliliği problen1İ artık küresel ısınma

boyutunda etkiler ortaya koymaktadır. Yıllar itibariyle sürekli artış gösteren ınotorlu taşıt sayısına bağlı olarak artan taşıtlardan kaynaklanan egzoz emisyonları artık tehlike boyutların üzerine çıkmaktadır. Neticede dünyada birçok yerde, yönetimlerce emisyonları kısıtlayıcı yasal düzenlemeler yapılmakta ve bu düzenlemeler gün geçtikçe daha da daralan lin1itler ortaya çıkaımaktadır. Mevcut petrol kökenli yakıtlarla bu limitleri karşılamak için yapılan ınotor üzerindeki yenilikler ve yakıt sistemindeki yeni teknoloji uygulaınaları artık zor bir sürece doğru gitmektedir. Dolayısıyla petroJ kökenli

SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi, l l . Cilt, 1 . Sayı, s.

21-26, 2007

Soya Yağı Metil Esterinin Motor Performans I<.arakteristikleri ve Nox Emisyonları Üzerindeki Etkisinin incelenmesi

M. Karabektaş

yakıtlann yerini alacak alternatif yakıtlar için istenen önemli özelliklerden biri olarak; emisyon standartlarını karşılayacak içerikte olması gösterilebilir. Gelecekte içten yanmalı motorlarda kullanımı muhtemel alternatif yakıtları şu şekilde sınıflandırmak mümkündür

[

_1,

2];

1.

_{Sıvı yakıtlar; alkoller (metanol, etanol), biyodizel,}

MTBE (metil tetra bütil eter), ETBE (eti] tetra bütil eter)

2.

_{Gaz yakıtlar; doğalgaz (LNG, CNG), hidrojen}

3.

_{Elektrik; yakıt hücreleri, elektrikli araçlar}

Bu yakıtlann birçok yönden birbirlerine karşı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Son yıllarda özellikle hidrojen yakıtlar üzerinde oldukça yoğun çalışmalar sürdürülmektedir. Yakıt hücrelerinde uygulanabilmesi ve yakıt kullanımı sonucu sera etkisine sebep olan C02 gibi bir emisyonu üretmemesi hidrojenin en büyük avantajı olarak görülmektedir. Ancak hidrojenin araç üzerinde depolama güçlüğü, taşıtlarda yakın gelecekte yaygın olarak kullanımı için önemli bir sorun oluşturmaktadir

[3].

Mevcut dizel motorlu araçlarda çok fazla modifikasyona gereksinim duyulmadan yakıt olarak kullanılabilmesi, yerel kaynaklardan üretilebilmesi, yenilenebilir bir yakıt olması, oksijen içeriğine bağlı olarak iyi yanma karakteristikleri göstermesi gibi avantajları sebebiyle biyodizel son yıllarda üzerinde çalışılan bir alternatif yakıt olarak ortaya çıkmaktadır

[4,

5,

6, 7].

Biyodizelin ana kaynağı olan bitkisel yağı, direkt olarak saf halde mevcut dizel motorlarında kullanmak, yüksek yoğunluk, yüksek vizkozite, kötü filtreleme olanağı ve düşük buharlaşma özelliğinden dolayı yakıt sistemi ve

motor çalışmasında birçok olumsuz etki ortaya

koymaktadır

[8,

9].

_{Bu problemierin çözümü için yakıtın}

vizkozite değerlerini dizel yakıtına yakın değerlere indirgeme gerekliliği vardır. Bunun için bitkisel yağın ısıtılması dahil birçok metod denenmiştir. Literatür çalışmalarında bitkisel yağın motorlarda kullanımı ve vizkozitenin azaltılması için uygulanacak en uygun metodun transesterifıkasyon yoluyla biyodizel elde etme olduğu açıkça vurguianmaktadır

[

1

0].

Transesterifikasyon ayrıca bitkisel yağın teknik özelliklerini iyileştirrnekte ve modern dizel motorlarında kullanılabilecek duruma getirmektedir.

Biyodizelin motorlarda kullanımı için en avantajlı yönünün oksijen içeriği olduğu söylenebilir. Bundan dolayı motorine göre daha iyi yanma karakteristikleri göstermesi neticesi is emisyonlarında düşük değerler görülmektedir. Diğer yenilenebilir yakıtlar gibi doğada kolayca çözünebilir, zehirli değildir ve sülfiir içermez. Ayrıca biyodizel-dizel yakıtı ile yapılan karışım yakıt kullanımında daha iyi yağlama özellikleri ortaya

22

çıkmaktadır. Biyodizel yakıtının kullanıldığı dizel ınotorlarında ortaya çıkan emisyon karakteristikleri ile ilgili olarak genellikle CO ve H C emisyonlarında azalma ve NOx emisyonlarında artış olduğu belirtilmektedir

[9,

1

0

_,

ll, 12].

2. Materyal ve Metod

Yapılan çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında rafine soya yağı kullanılarak transesterifıkasyon yöntemiyle biyodizel yakıtı olarak adlandırılan soya yağı metil esteri (SYME) elde edilmiş, yakıt özellikleri laboratuar testleriyle belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci aşaınasında ise üretilen biyodizel yakıtl, saf olarak bir dizel motorunda performans ve emisyon testlerine tabi tutulmuştur. Benzer testler karşılaştırma yapabilmek amacıyla öncelikle dizel yakıtı ile gerçekleştirilmiştir.

2.1. Biyodizel Üretimi

Biyodizel yakıt üretimi, Sakarya Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitimi Bölümü laboratuarlarında gerçekleştirilmiştir. Şekil 2.1 'de rafine bir yağın transesterifikasyon yön te mi uygulanarak me til estere dönüştürülmesi için uygulanan akış şeması görülmektedir.

. Alkol

+

katalizör

bitkisel yağ

Sülfurik asit

(H

.�

SO.{)

Şekil 2.1.

Biyodizel üretimi

Kuroııha

Dirılmd Q:tnt

_1-oıi

.- BIVODIZEL

Üretilen biyodizel yakıtın analizleri ODTÜ Petrol Araştırma Merkezinde yaptırılınıştır. Dizel yakıtının özellikleri ise TÜPRAŞ 'tan alınan değerler olarak belirlenmiştir. Üretilen ve deneylerde kullanılan yakıtların bazı özellikleri Tablo

2.1

_{'de verilmektedir.}

SAÜ. Fen Bilin1leri Dergisi, ll. Cilt, 1. Sayı,

s.

2

ı

-26, 2007

Soya Yağı Metil Esterinin Motor Perfonnans Karakteristikleri ve Nox Emisyonları Üzerindeki Etkisinin İncelenınesi

M. Karabektaş

Tablo

2.1. Deneylerde kullanılan yakıtların özellikleri

ÖZELLİKLER

DİZEL

YAKlTI

Kinematik Vizkozite 40°C'de (cst)

Alt fs ıl değer (kJ/kg) 42550 ;ı Yoğunluk 1 5°C'de (kg/L) Alevlenme Noktası

(°C)

BİYODİZEL

(SYME)

5,57 37034 208

�

�--��---

--

--

�--

-

-

-

-

�

�

----

----

--

�

.. Tüpraş Tarafından garanti edilen

değerlerin

ortalanıası ıı Tüpraş Tarafından

garanti edilen minimum değer

2.2.

Deney Düzeneği

Üretilen biyodizel yakıtı ile perforınans ve emisyon değerlerini belirleınek için gerekli motor deney leri, Sakarya Üniversüesi Teknik Eğitim Fakültesi Makina Eğitin1i Bölünlü laboratuarlarında gerçekleştirilıniştir.

Şekil

2.2

_{'de deney düzeneğini oluşturan elemanlar ve bu}

eleınanların birbirleriyle bağıntılan şenıatik olarak görülmektedir.

6

L. Deney motoru ?. _Dinamometre 3. _{Kontrol paneli} 4. _{Hava sönümleme}

Tankı 5. Eğik ınanometre 6. Orifis plakası 7. Hacimsel ycıkıt ölçer

R. Yakıt deposu 9. Egzoz emisyon cihazı

Şekil

2.2. Deney düzeneğjnin şematik görünüşü

Deneylerde Antor

(6

_LD

400)

_{marka, tek silindirli, direkt}

püskürtıneli, hava soğutmalı, bir dizel motor kullanılın ı ştır. Tv1otorun teknik özellikleri Tablo

2. 2

_'de

belirtilmektedir.

Dize] yakıtı ve biyodizel yakıtının motor perfonnans ve NOx eınisyonu değerlerini belirleınek amacıyla deney n1otoruna tam yük-değişik hız testleri uygulanmıştır. Motorun en iyi çalışma koşulları göz önüne alınarak, deney aralıkları;

1800, 2000, 2200, 2400, 2600, 2800,

3000, 3200

_{dev/dak olmak}

üzere

200

_{dev/dak aralıklı} olarak belirlenmiştir. Deneylerde yakıt olarak, saf dizel

yakıtı ve saf bjyodize1 (SYME ) kuJlanılmıştır.

23

Tablo

2.2. Deney motorunun teknik özellikleri.

Marka ve ınodel

Antor

1

6 LD 400

Çalışma prensibi 4

zaınanlı

Silindir sayısı 1

Silindir çapı (mm) 86

Strok

(ının)

68

Toplaın silindir hacmi ( cm3) 395

Sıkıştırma oranı 18: L

Maksiınum motor gücü (HP) 8.5 (3600 dev/dak'ta)

Maksiını.un döndürme momenti 20 (2200 dev/dak'ta)

(Nrn)

.

3. Bulgular

3.1. Efektif

güç

Dizel yakıtı ve SYME ile elde edilen motor efektif gücü değişimleri Şekil 3.1 'de görülmektedir. Efektif güç karakteristik oJarak dize] yakıtı ve SYME ile n1otor devri artışına bağlı olarak yüksclrnektedir. Her iki yakıtta da en

yüksek motor gücü

3200

_{dev/dak'ta elde edilmiştir.}

Genel bir bakış açısı ile motorun bütün devirlerinde dizel yakıtl ile SYME 'ye oranla daha yüksek efektif güç değerleri elde ediln1ektedir. Motor devrinin artışına bağlı olarak yüksek devirlerde SYIV1E ile dizel yakıtı arasında elde edilen güç farkı artmaktadır. Maksimum gücün elde

edildiği

3200

_{dev/dak'ta dizel yakıtLna oranla SYME ile}

0/o 7,23

oranlarında güç düşüşü saptanınJştır. Bu güç

düşüşü

1800

_dev/dak'ta

%2,20

_{olarak gerçekleşmiştir.}

,_.._,

�

�

'--"

7 ·-"� ... -000o00 .... 0 .. U!-0!000oo0• ... 0.0oo000000000 .. OOOoo• .. o ... -.. � ... __ ...,,,,,,,,,,_,,,,, ... ,,,_.oo_ ... ,, __ HO .... _, __ ,

,

... _____ ,,,.,,_ .. � .... -o ... _ .... , ... �

·--·

:g-

6

+---

-0

5 +---��---�

1

! - • Motnriıı

ı

ı -- • Biyodizel

ı

3 +--�--�--�-�--�----�--�--�� 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200 3400 Devir (dev/dak)

Şekil3.l.

Motor devrine bağlı efektif güç değişimleri

Bütün motor devirleri göz önüne alındığında SYME ile ortalanıa

%3,92

_{oranında daha düşük efektif güç değeri} belirlenmiştir. Daha önceki çalışmalarda da geneBikle belirtiJdiği gibi, biyodizel yakıtları dizel yakıt1na oranla daha düşük alt ısıl değere sahip olduğu için efektif güç düşüş gösten11ektedir. Ancak güç düşüşünün n1otor

SA Ü. Fen B ilinıleri Dergisi, ll. Ci

lt, 1.

_Sayı,

s.

21-26, 2007

Soya Yağı Metil Esterinin Motor Performans Karakteristikleri ve Nox Enüsyonları Üzerindeki Etkisinin incelenmesi

M. I<arabektaş

perfonuansını çok fazla etkileyici bir boyutta olmadığı görülmektedir.

3.2. Efektif tork

Motor devrine bağlı olarak dize! yakıtı ve SYME ile elde edilen efektif tork değişünleri Şekil

3.2

_{'de görülmektedir.}

Görüldüğü gibi bütün ınotor devirlerinde SYME ile daha düşük tork değerleri saptanmıştır.

•

Dizel yakıtı ve SYME ile düşük ve yüksek motor

devirlerinde daha düşük tork değerleri elde edilirken en yüksek tork değerlerinin

2200-2600

_{dev/dak aralığında}

elde edildiği görülınektedir. Maksimuın torkun elde edildiği

2400

_{dev/dak'ta motor devrinde motorine oranla}

SYME ile oluşan tork fark1

°/o4,34

olarak belirlenmiştir.

1800

_dev/dak'ta

%2,20, 3200

_{dev/dak'ta ise}

o/o7,23

oranlarında daha düşük tork değerleri elde edilmiştir. Buradan görüldüğü gibi SYME 'nin sahip olduğu düşük alt ısıl değeri nedeniyle ınotor efektif gücünde olduğu gibi torkunda da daha düşük değerler ortaya çıkmaktadır. Ancak bu farklar SYME ve dize! yakttı arasındaki alt ısıl değerin oranıyla paralel değil daha düşük değerlerdedir. Bu duruma karşılık biyodizel yakıtların sahip olduğu oksijen içeriğinin yanma karakteristiklerini iyileştirınesi ve ınotor performans karakteristiklerini makul seviyede tutması gösterilebilnıektedir. ,-.... 25 ---.-··---·--··--...-.. ... . ---.... -. ... - ... _ ... -... -.... � ... -.. ·-··-... ... ,_..._,_ .. _____ ,. ' ı E ' 623+--- ---�1 � ı... o � •

i

19

+---�---�--�j

� - .A. Moturin 17+--- • Biyodizel : . ı 1 ı •

!

1

i ! ! i 15 �--�--�--�--�--�--�--�--�--�' 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200 Devir (dev/dak)

Şek

H

3.2.

Motor devrine bağlı efektif tork değişimleri

3.3.Özgül yakıt tüketinıi

3400

Özgül yakıt tüketiini değerleri genel bir karakteristik olarak ınotorlarda düşük ve yüksek devirlerde yüksek değerler göstermektedir. Orta motor devirlerinde ise daha düşük değerler belirlenmektedir. Motor devrine bağlı olarak özgül yakıt tüketimindeki değişiklikler Şekil

3. 3

_'te verilınektedir. 24 ···-··· ... ·--··· .. ···---···-·-·--··· . ... ... . . ___

,

... _ ... ... ... . . ... ...

,

ı

! i : ' � ... ... •

ı

� ... .... _{• - -} ı :0350 _�--�----....

-

�

-

�

--

---

--

·

�

�

-

�--

--

·

�i

���--��� ! • • •

ı

!

_' ı ı

ı

ı : 300T--- ---�, - A

Motorin

-- • Biyodizel

j

j ı i ı ; 250 �--�--�--�--�--�--�--�--�--� 1600 1800 2000 2200 2400 2600 2800 3000 3200 3400 Devir (dev/dak)

Şekil3.3.

Motor devrine bağlı özgül yakıt tüketimi değişiınleri

Görüldüğü gibi en düşük özgü] yakıt tüketimi tüm

yakıtlarda yaklaşık

2600

_{dev/dak'ta saptanmıştır. Bu}

devirde dizel yakıtına oranla SYME ile %9,04 daha yüksek özgül yakıt tüketiınİ değerleri saptanınıştır. Ortalama motor devirleri göz önüne alındığında motorine

oranla SYME ile ortalaına

%9,18

_{oranJannda daha}

yüksek özgül yakıt tüketimi değerleri elde edilıniştir.

SYME 'nin düşük alt ısı] değerinden dolayı dize

I

yakıtına

yakın güç elde edebilmek amacıyla pompadan daha fazla yakıt gönderilnıesi yakıt tüketiınİ ve özgül yakıt tüketiıninde artışların ortaya çıkmasına sebep alınaktadır

3.4. Termik verim

Motor devrine bağlı olarak SYME ve dizel yakıtı kullanılması sonucu terınik verimdeki değişiın Şekil

3.4

'te görühnektedir. 30 ____ __ ... , .... -... ---·-· _ ... �--.. ·--···-· ... ·-·�--·--.. -··-··... ,. _. ___ ·----�- ... - -·�

l

: � • •

28r---

----���

�

�

�

�

-

�

�

�-��--

-

--

----

�

-- - -• . � . ... " . �, . ' � . �

·-26

�

---

/

---

���=

----

--

---

----

���

_{... �}

----�

·

_;

: i 1 � 24r---�i - A. Motllrin 22r--- • Biyodizel ; � ' i ı : ·� 20 +--�--• �--�-1 ----�ı _--�--ı _�--�• r _--�--, �.· H500 _{1800 2000 2200 2400} 2600 2800 3000 3200 Devir (dev/dak)

Şekil 3.4.

Motor devrine bağlı terınik verim değişimleri

3400

Termik veriın n1otorun genel bir karakteristiği olarak motorun düşük ve yüksek devirlerinde düşüş göstennekte orta devirlerde ise artn1aktadır. Maksimum değerlerin

..

SAU. Fen Bilimleri Dergisi,

1 1.

_Cilt,

1.

_Sayı,

s.

21-26. 2007

,

Soya Yağı Me til Es terinin Motor Perfon11ans I<arakterisük1eri

ve

N

Ox En1isyonları Üzerindeki Etkisinin İncelenınesi

M. Kara bektaş

elde edildiği

2600

_{dev/dak'ta dizel yakıtına oranla SY�1E} ile

%5,37

_{orantnda artış görülmektedir. Motorun tüm} devir aralıkları göz önüne alındtğında ortalama olarak dizel yakıtına oranla SYME ile

0/o5 ,26

_{oran lannda artışlar} tespit ediln1iştir. SYME 'nin düşük alt ıs

tl

değerine rağmen, sahip olduğu oksijen içeriği karışım oluşuınu ve yanma yönünden olumlu etki yapmakta bu da termik veriın artışı olarak ortaya çıkınaktadır.

3.5.

NOx emisyonu

Biyodizel yakıtlan ile yapılan çalışmalarda genellikle perfonDans yönünden oluınlu sonuçlar elde edilmektedir. SYME ve dizel yakıtı kullanın1ı sonucu NOx

eınisyonlarındaki değişim Şekil

3.5

_{'te görülınektedir.}

NOx emisyon1arını motorlarda etkileyen en önemli iki paran1etre yanına ortatnında bulunan oksijen miktarı ve maksiınum sıcaklıklara ulaşma ve kalma süresidir. Grafik incelendiğinde,

SYME

ile dize] yak1tına oranla NOx eınisyonlarında hemen hemen tüm motor devirlerinde daha yüksek değerler elde edildiği görülmektedir.

1000

0000• O' OOo oooooo••o O O Ot 00000 0000•000 OO·OoO 000 • OOhoooOooooo •o ,.,.000000· OO•OOOOOOOOO•OOOOO•OOOOOOOOoOoOO· 00000000• oooOooooo-ooouo-oooo-ooooooouoo_ O..,ooooo•o••--·--·-•·•--•ooroo•:

: ı

8900+---�---�i

� ---8 _/� ' x

800 �---��--�

o z - .A Moto ri n -- • Biyodizel •

200�--�--�--�--�--�--�--�--�--�

1 Rnn 1 Mn ?nnn

??nn ?4nn

?Finn ?Ann

�nnn :ı? n n :-:ı4nn Devir (dev/dak)

Şekil3.5.

�tfotor devrine bağlı NOx değişimleri

Maksilnuın değerlerin elde edildiği

3000

_dev/dak'ta,

SYME kuJlanıldığında dizel yakıtına oranla

%21,20

oranında artış tespit edilıniştir. Tüm motor devirleri göz önüne alındığında ortalama olarak

%18,23

_oranlarında

artış tespit edilıniştir. NOx artış oranı için en belirgin sebep biyodizelin içerdiği

%1

_{O civarındaki oksijen ve}

oluşan biyodizel-hava kanşıınındaki HFK değerinin yüksek

olnıası

gösterilebilmektedir. Biyodizel yakıtının alternatif bir nıotor yakıtı olarak ınotorine oranla gösterdiği en öneınli sorun, kullanımı sonucu ortaya

çıkan

NOx en1isyonlarındaki bu artJştır.

25

4.

SONUÇLAR

Rafine soya yağından transesterifıkasyon metoduyla üretilen biyodizel yakıtına uygulanan testler sonucu

viskozitesinin dizel yakıtına oranla

o/o58,34

_{oranında daha}

yüksek olduğu, buna karşın ıs ıl değerinin

o/o I

2.96

_daha

düşük olduğu saptanmıştır.

SYME'nin dizel motonında kullanımı ile yapıtan

· deneysel çalışma sonucuna göre, efektif güç ve tork

değerleri göz önüne alındığında

S

YME ile motorine oranla daha düşük efektif güç ve tork değerleri elde edilıniştir. Efektif güçteki ve torktaki bu düşüş makul seviyelerde (ortalama

%3,92)

_{olınaktadır. Özgül yakıt}

tüketimi değerleri ise SYME ile dizel yakıtına oranla ortalama

o/o9, 18

_{oranında artış gösterınektedir. Di zel}

yakıtına göre saf biyodizel ve karışın1 yakıtlarda ortaya çıkan güç ve tork düşüşü ve özgül yakıt tüketimi artışı biyodizelin sahip olduğu düşük alt ısıl değerden kaynaklanınaktadır.

Termik verim değerleri göz önüne alındığında ise SYME

ile ortalama olarak

%5,26

_{oranında artış olmaktadır. NOx}

emisyonları incelendiğinde SYME baz alındığında

ortalaına olarak

0/ol8,23

_{oranında arasında artış}

görülınektedir. Biodizel yakıtının oksijen içeriği ve

oluşturduğu karışıının yüksek

HFK

değeri NOx eınisyon

artışında etkili oln1aktadır.

KAYNAKLAR

[1]

Nichols,

R.,

J., " The Challenges Of Change In The Au to Industry: Why Alten1ative Fuels?", Journal Of Engineering For Gas Turbines, Transaction Of The ASME, Vol 1

1

6

_{, October}

1994

[2]

_{Coup, D.," Toyota's approach to altcrnative}

technology vehicles : The power of diversification strategies", Corporate Environn1ental Strategy

6,

_vol

25 8-269' 1999

[3]

_Johnston,

B.,

_{Mayo, M,}

''Hydrogen: the energy source for Technovation

25,

_vol

569-585, 2005

C., Khare, A., the

21

_{st century",}

[4]

Silva, F., N., Prata, A.,

S.,

Teixeira, J> R.,

''Technical feasibility assessn1ent of ol ei c sunflower

n1ethy 1 es ter u tilisation in diesel b us engines", Encrgy

Canversion and Manageınent

44 (2003) 2857-2878

[5]

_{Antolin, G., Tinaut, F., V., Briceno, Y., Castano,}

V., Perez, C., Ran1irez, A., I., "Optin1ization of biodiesel production by sunflower o il transesterifıcation", Bioresource Technology ,

83 (2002) 111-114

[6]

_{Gomez, M.}

E.

_{G., Hildige, R. H., Leahy,}

J. J.,

SAÜ. Fen Bilimleri Dergisi,

ll.

_{Ci lt,}

1.

_Sayı,

s.

2

ı

-26, 2007

Soya Yağı Metil Esterinin Motor Performans Karakteristikleri ve Nox Emisyonları Üzerindeki Etkisinin incelenmesi

M. Karabektaş

perfonnance characteristics of a diesel van operating on esterifıed w as te o il and diesel fuel", Environment

Manİtoring and Assesınent,

65:

ı

3-20, 2000

[7]

_{Çetinkaya, M., Ulusoy, Y ., ''Engin e and w in ter}

road test perforrnances of used cooking oil originated biodiesel' ', Energy Canversion and Management

46

(2005) 1279-1291

[8]

_{Praınanik, K., "Properties and use of jatropha}

curcas oil and diesel fuel blends in conıpression ignition

engine, Renewab1e Energy ",

28 (2003) 239-248

[9]

_{Labeckas, G., Slavinkas, S., "The effect of} rapeseed oil methy1 ester on direct injection diesel engine performan ce and exhaust emissions' ', Energy and Management,

2005

[10]

_{Puhana, S., Vedaramana, N., "Performance and} emission study of mahua oil (madhuca indica oil) ethyl ester in a 4-stroke natural aspirated direct injection diesel engine' ', Renewable Energy

30 (2005) 1269-1278

[

1

_{1] Raheman,}

H.,

_{Phadatare, A, G.,} ' ' Diesel engin e

emissions and perforınance from blends of karanja ınethyl ester and diesel" Bi anıass and Bioenergy

27

(2004) 393- 397

[12] Marshall,

W.,

_Schumacher,

L.,

_{Howell, S.,}

"Engine exhaust emissions evaluation of a cummins Ll OE when fueled with a biodiesel blend", SAE paper

952363