Dikey geçi s nav ve mimarl k e itimi:
Selçuk Üniversitesi Mimarl k Bölümü örne i
Mehmet UYSAL
1Özet
Meslek Yüksekokullar ve Aç k Ö retim Önlisans Program mezunlar n lisans renimlerine devamlar na ili kin 15.10.1999 tarih 23847 say Resmi Gazete’de yay mlanan yönetmelik esaslar na göre yap lan dikey geçi s nav (DGS) ile meslek yüksekokul ö rencilerinin ilgili lisans ö renim programlar na geçi yapmalar na ili kin düzenlemeler belirlenmi tir. Bu düzenlemeler kapsam nda günümüze kadar ilgili yönetmelik ve uygulama yönergelerinde baz de ikliklere gidilmi tir. 1999 y nda yap lan bu düzenleme öncesinde de mühendislik alan ndaki lisans programlar na dikey geçi imkân bulunmakla birlikte mimarl k e itim format n di er mühendislik dallar ndan farkl olmas ndan dolay mimarl k lisans programlar na önlisans mezunu ö rencilerin devam etme imkânlar bulunmamaktad r.
Bu ara rmada; meslek yüksekokullar ndan mimarl k ö renimine geçi yap labilen önlisans programlar ve bunlara ait ders programlar n mimarl k ö retim programlar ile uyumu ve ili kisi irdelenirken, 2000–2009 y llar aras nda Selçuk Üniversitesi Mühendislik– Mimarl k Fakültesi Mimarl k Bölümüne dikey geçi s nav ile gelen ö rencilerin ba ar durumlar ile intibak ve lisans ö renimi sürecindeki sorunlar n belirlenmesi amaçlanm r. Çal man n sonucunda elde edilen bulgularla, mimarl k e itimine dikey geçi yap labilen önlisans programlar n, müfredatlar n/ö retim planlar n ve mimarl k e itimi için intibak sürecinin yeniden düzenlenmesi gerekti i tespiti yap lm r.
Anahtar Kelimeler: Dikey geçi s nav (DGS); meslek yüksekokullar ; mimarl k itimi.
Graduate transfer exam (DGS) and architecture program:
Example of Selcuk University, department of architecture
Mehmet UYSAL
Abstract
The regulations pertaining to transfer of the vocational school students to the related undergraduate programs with a graduate transfer exam applied in accordance with the code, announced in the Official Newspaper with number 23847 and dated October 15, 1999, concerning admission of the graduates of Vocational Schools and those with a two-year degree from the Open University were designed. So far some alterations have been made on this code and the related directives of application. Before this regulation made in 1999, graduate transfer to the engineering programs was possible. However it was not possible for the students of Open University who had two-year degrees to transfer to undergraduate program of architecture because of the difference between the education methods of architecture and other engineering programs. In this study the curricula of the two-year degree programs in vocational schools, graduates of which can transfer to the architecture programs, and also the concordance and relationship between them were analyzed. Moreover, the study aims at determining performance of the students admitted through graduate transfer exam to Selcuk University department of Architecture since the year 2000 and their problems during adjustment process and under-graduate studies period. As a result of these determinations some proposals concerning the adjustment process for architecture program and curricula of the two-year degree programs in vocational schools graduates of which can transfer to the architecture programs were made.
Keywords: Graduate transfer exam (DGS); vocational schools; architectural education.
Giri
Türkiye’nin var olan genç i gücünü iyi yönlendirebilmesi, istihdam sa layabilmesi ve nitelikli i gücü haline getirebilmesi, kaliteli mesleki ve teknik e itimle sa lanaca ortadad r. Bu çerçevede, sanayi sektörünün gereksinim duydu u nitelikli ara insan gücünü meslek liseleri ve meslek yüksekokullar n yeti tirdi i göz önüne al rsa; yak n gelecekte mesleki ve teknik e itime duyulan gereksinimin giderek artaca söylenebilmektedir. Nitekim sanayideki ara eleman ihtiyac na ba olarak, yüksekö retimde mesleki ve teknik ö retim 1983–2004 döneminde, gerek okul gerekse ö renci say bak ndan 12,1 kat artt na ili kin tespitler, bu söylemi do rulamaktad r. Ancak, kaydedilen geli melere ra men, mesleki ve teknik e itimdeki okulla ma oran henüz ça da ülkeler seviyesine ula amam r. Bugünkü artlar dâhilinde bakt zda mesleki ve teknik ö retimin daha ileri bir düzeye götürülmesi gerekmektedir (YÖK, 2004: 80).
2002 y nda yap lan düzenleme ile meslek yüksekokullar ço unlukla meslek liselerinden ö renci almakta ve ö renci profilini bu okullardan gelen ö renciler belirlemektedir. Bu durum hem meslek yüksekokullar hem de lisans programlar için ö renci niteli i aç ndan sorunlar olu turmaktad r. Yüksek Ö retim Kurulu(YÖK) taraf ndan mesleki ve teknik e itimin yeniden yap land lmas na yönelik tart malar kapsam nda meslek yüksekokullar ndaki ö renci kalitesini art rmak için meslek liselerinden s navs z geçi lerin kald lmas gündeme getirilmi tir. Bu tart malar, 4702 Say Kanuna göre meslek yüksekokullar mezunlar n asgari % 10’unun lisans e itimine devam etmesi gerekirken lisans programlar nda az kontenjan ayr lmas sebebiyle bu oran n yakalanamad na da i aret etmektedir. Öte yandan dikey geçi le lisans ö renimine devam edecek ö renci say n art lmas için yeni bir düzenlemenin yap laca da belirtilmektedir (Asal lu, 2008).
Dikey geçi s nav ile lisans e itimine ba layan ö renci say , s f mevcutlar n çok az (2–3 ki ilik) bir k sm olu turmas na kar k, e itim bütünlü ü ve süreklili i aç ndan büyük önem ta maktad r. Ancak, yeni düzenlemeye ba olarak, dikey geçi s nav ile gelen renci say n art lmas , buna kar k, önlisans programlar nda herhangi bir düzenleme yap lmamas durumunda, çe itli sorunlarla kar la laca aç kt r. Bu nedenle, mesleki ve teknik e itimin yeniden yap land lmas sürecinde, mimarl k e itimine ö renci gönderen önlisans programlar sorgulanmal ve gerekli düzenlemeler yap lmal r.
Meslek yüksekokullar nda e itim veren ö retim elemanlar na bak ld nda ise doktora derecesine sahip ö retim üyeleri, ö retim görevlileri, okutman ve uzmanlar n görev yapt görülmektedir. Meslek yüksekokullar nda görevli meslek dersi ö retim
elemanlar , genelde lisans düzeyinde e itim alm mezunlardan olu makta, genel olarak sanayi deneyimi ve ö retim elemanl konusunda yeterli birikimleri bulunmamaktad r. Genelde herhangi bir lisans program bitirdikten sonra, do rudan ö retim eleman olarak ders vermeye ba lamaktad r (YÖK, 2004: 81). Yüksek Ö retim Kurumu, meslek yüksekokullar ndaki ö retim elemanlar n mesleki yetkinlik ve niteli inin artt lmas için bir tak m öneriler getirmi tir. Bu öneriler; meslek yüksekokullar ö retim elemanlar için farkl bir kariyer geli iminin yap land lmas , uzun süreli sektör deneyiminin (en az be y l) ön art olarak koyulmas , meslek yüksekokullar nda görev yapan ö retim elemanlar n pedagojik ve bilimsel aç dan geli melerinin sa lanmas ve lisansüstü e itimin te vik edilmesi olarak
ralanabilmektedir. Meslek yüksekokullar n ülkesel düzeyde mekânsal da na bak ld nda; belde statüsündeki yerle melerden, Büyük ehir ölçe indeki kentlere dek uzanan farkl büyüklükteki yerle im birimlerinde bulundu u görülmektedir. Bu da n, sektörel gereksinimlere göre ele al nmas , gerek nitelikli e itim sa lanmas gerekse sektörel taleplerin kar lanmas nda önem ta maktad r(YÖK, 2007a: 2; YÖK, 2008).
Yöntem
Çal ma kapsam nda, öncelikle mesleki ve teknik e itim ö rencilerinin, mimarl k itimine aktar lmas nda, Dikey Geçi S nav (DGS) ve intibak sürecine ili kin hukuksal düzenlemeler, sistematik olarak irdelenmi tir. Çal mada yap lacak analizler dört ba kta toplanm r.
Birincisi, 2008 ÖSYS k lavuzuna göre Mimarl k Lisans Programlar na ö renci gönderen önlisans programlar ile kontenjanlar belirlenmi tir.
kinci olarak, mimarl k lisans program na ö renci gönderen önlisans programlar n ders müfredatlar /ö retim planlar elde edilerek, bu müfredatlar n mimarl k lisans programlar müfredatlar ile uyumu irdelenmi tir.
Üçüncü olarak, 2008 ÖSYS ve DGS k lavuzlar ndan yararlan larak mimarl k lisans programlar , kontenjanlar ve ba ar s ralamalar incelenmi tir.
Son olarak; Selçuk Üniversitesi Mühendislik–Mimarl k Fakültesi Ö renci leri Müdürlü ü’nden DGS ile ö renci kabulünün ba lamas ndan (2000), 2008–2009 Güz Yar na kadar olan dönemde, DGS ile mimarl k lisans program na gelen ö rencilere ili kin veriler toplanarak, ba ar durumlar na ili kin bulgular kar la rmal olarak de erlendirilmi tir.
Yukar da dört ba k alt nda yap lan de erlendirmeler kapsam nda olu turulan tablolara çal mada yer verilmemi , sadece elde edilen analiz sonuçlar de erlendirilmi tir. Ayn zamanda bu de erlendirmeler, intibak komisyonlar , ö retim elemanlar , ö renci i leri çal anlar ve dikey geçi le gelen ö rencilerle yap lan görü melere de dayanmaktad r.
Bulgular
Ulusal sanayi için ara eleman ve nitelikli i gücünün yeti tirilmesinde mesleki ve teknik itimin önemi büyüktür. Özellikle 21. yüzy lda dünyada rekabet edebilmenin yolu, verimli ve esnek bir i gücünün yeti tirilmesinden geçmektedir. Bu durum, teknoloji ve teknoloji uygulamalar na hâkim, verimli, kaliteli i ve hizmet üretebilen i gücünün yeti tirilmesini gerektirmektedir (Kaya, 2005:1). Bu noktada, yüksek ö retimde özellikle ara i gücünü yeti tiren meslek yüksekokullar n i levleri önemlidir. Günümüzde meslek yüksekokullar n potansiyel ö renci profilini meslek liseleri olu turmaktad r. 15.10.1999 tarihinde 23847 say Resmi Gazete’de yay nlanan yönetmelikle 2000 y ndan itibaren DGS ile meslek yüksekokulu ö rencileri lisans ö renimine devam edebilmektedirler. Teknik ve meslek lisesi mezunlar ise 4702 say kanun kapsam nda s navs z olarak ilk kez 2002 y nda önlisans programlar na geçmi ler ve ilk mezunlar 2004 y nda vermi lerdir. Bu tarihten itibaren önlisans programlar na yerle en adaylardan meslek ve teknik lise ö renci say artm ve DGS s nav ile de lisans programlar na daha fazla say da yerle tirilmi lerdir. Ancak
navs z geçi le gelen ö rencilerin meslek yüksekokullar nda ve daha sonrada lisans itiminde nitelik aç ndan sorunlara neden oldu u görülmektedir (YÖK, 2007a: 3). DGS lavuzlar nda meslek yüksekokulu mezunlar n önlisans programlar ndan fakülte ve yüksekokullar n hangi lisans programlar na geçi yapabilecekleri belirlenmi tir. Meslek yüksekokul mezunlar t p, eczac k ve di hekimli i hariç ba ta mühendislik programlar olmak üzere bütün lisans programlar na dikey geçi yapabilmektedirler. 2002 ve 2003 DGS verilerine bak ld nda kontenjanlar n neredeyse %100 oran nda doldu u gözlenmektedir (YÖK, 2003: 29).
2007 y nda meslek yüksekokullar müdürleri toplant sonuçlar na göre olu turulan III. Komisyon raporunda, dikey geçi te kontenjanlar konusunda ilgili kanun (4702 say ) ve yönetmeli in hassasiyetle uygulanmad tespit edilmi tir. Di er taraftan, dikey geçi lerde önlisans program ile lisans programlar n uyumlar n ve denkliklerinin uygulamada baz nt lara yol açt na dikkat çekilerek, meslek yüksekokulu program ve müfredatlar n yeniden düzenlenmesi ve akreditasyonunun sa lan lmas gere ine dikkat çekilmi tir. Buna
ba olarak, önlisans programlar ndan hangi lisans programlar na geçi in uygun oldu u konusunun, lisans programlar ndan al nacak geri bildirimler çerçevesinde düzenlenmesi ve DGS k lavuzunun da buna göre yeniden ekillendirilmesi gereklili i vurgulanm r (YÖK, 2007b: 4, YÖK, 2008).
Mimarl k e itimi, mühendislik e itiminden hem ders içeri i ve i leni i, hem de e itim format aç ndan önemli farkl klar göstermektedir. Mühendislik e itimi, genel olarak say sal bilgiye dayal teorik derslere ve uygulamaya dönük laboratuar çal malar na ba olarak gerçekle mektedir. Mühendislik e itiminde verilen bilgiler say sal ve kesin bilgilere dayanmaktad r. Mimarl k e itimi ise tasar n sorgulanabilir bir durum olmas ndan ötürü, teorik temellere ve kurallara dayanan mühendislik e itiminden ayr lmaktad r. Mimarl k itiminde dersler bina bilgisi, yap , mimarl k tarihi ve restorasyon anabilim dallar kapsam nda verilmektedir. Ancak mimarl k e itiminin temelini bina bilgisi anabilim dal kapsam nda olan tasar m e itimi olu turmaktad r. Mimarl k e itimi de temel tasar m e itimi ile ba lamakta ve e itim sürecinde de proje dersleri ile ö renciler tasar m sürecinin ve sistemati inin ö retilmesi amaçlanmaktad r. Ancak, Ortaö retimden elde etti i kazan mlarla mimarl k e itimine gelen ö renciler yetersiz kald klar görülmektedir (Nalçakan&Polato lu, 2008: 80). Ö rencilerin mimarl k ve tasar m e itim format için önceki edinimlerin de tirilerek yeni formata sokulmas gerekmektedir. Bu nedenle de ö rencilerin mimarl k
itim sürecine uyumlar çok uzun süre almaktad r(Nalçakan&Polato lu, 2008: 80). Bu süreçte özellikle mimarl k e itimde ilk y l bu format n de tirildi i süreçtir. Bundan dolay mimarl k e itiminde ilk dört yar l çok önemlidir. Tasar m e itiminin mant ve süreci bu dönemlerde verilmekte, di er yar llarda ise tasar m mant geli tirilmekte ve di er bilgilerle desteklenmektedir. Dikey geçi le gelen ö rencilerin önlisans programlar nda bu tasar m e itim mant verilmedi i için intibak döneminde bu format de ikli inin yap lmas gerekmektedir. Ancak kanun, yönetmelik ve yönerge kapsam nda bu süreç s rland lm bulunmaktad r. Ö rencilerin alacaklar kredi say belirlenmi tir. Bu s rlamalardan ötürü renci tasar m e itimi aç ndan önemli olan birçok dersi almadan intibak sürecini tamamlayarak lisans e itimine ba lamaktad r. Mesleki ve teknik e itimde yeni yap lacak düzenlemede intibak sürecinin de sorgulanmas ve düzenlenmesi gereken bir durumdur.
Dikey Geçi S nav ve ntibak Sürecine li kin Kanun, Yönetmelik ve Yönergeler meslek
liselerinden s navs z geçi , DGS ve intibak süreci kapsam nda yap lm r. Üniversiteler dikey geçi s nav ndan önce meslek yüksekokullar ndan lisans ö renimine geçi leri kendi yönergeleri kapsam nda yapmaktayd lar. Ancak 15.10.1999 tarihinde 23847 say resmi
gazetede yay mlanan "Meslek Yüksekokullar ve Aç k ö retim Önlisans Programlar Mezunlar n Lisans Ö renimlerine Devamlar Hakk nda Yönetmelik" kapsam nda 2000
ndan itibaren Dikey Geçi S nav (DGS) ile lisans ö renimlerine geçebilmekte ve intibak süreci ile lisans ö renimine ba lamaktad rlar.
Dikey geçi s nav ve buna ba düzenlemeler 29.06.2001 tarihinde kabul edilen 4702 say kanunla olmu tur. Bu kanunla meslek liselerinden ilgili olduklar programa s navs z geçi yapabilme imkân sa lam ve dikey geçi s nav ile lisans ö renimine devam edebilmelerinin önü aç lm r (4702 Say kanun, 2001). Bu kanuni düzenleme ile meslek yüksekokullar nda ö renci say artm ve nitelik problemleri ortaya ç km r. Nitelik problemini ortadan kald rmak için meslek yüksekokullar kontenjanlar n genel liseler ve meslek liseleri için yar yar ya olmas ve s navs z geçi in kald lmas önerilmi tir ( YÖK, 2008). Mesleki ve teknik e itimde yap lmas dü ünülen yeni düzenlemenin 4702 say kanun kapsam nda yap lmas planlanmaktad r.
4702 Say kanuna ba olarak 1999 da yay mlanan dikey geçi yönetmeli i 19.02.2002 tarih ve 24676 say resmi gazetede yay mlanan yönetmelikle kald lm r (Lisans ö renimine devam hakk nda yönetmelik, 2002). Bu yönetmelikte 2006 y nda iki ve 2007 y nda da iki defa olmak üzere toplam 4 de iklik yap lm r. Bu de iklikler yabanc dil haz rl k s , aç k ö retim lisans programlar na s navs z geçi , intibak süreci ve dikey geçi s nav na ba vurulara ili kindir. Dikey geçi s navlar na en fazla be y l önce mezun olmak ve en fazla üç kere girme s rlamas bulunmaktayd . 16 Aral k 2007 tarihinde yap lan düzenleme ile bu art kald lm r. Bu yönetmeli e göre intibak süreci 2 yar ld r, özel durumlarda bu süre 3 yar la ç kar labilmektedir. Bu süreçten sonra 2 den fazla dersten ba ar z olanlar n ili ikleri kesilmektedir(Lisans ö renimine devam hakk nda yönetmelik, 2002).
Dikey Geçi le gelen ö rencilere her üniversite dikey geçi yönetmeli i kapsam nda intibak yönergeleri ç karm lar ve uygulamalar buna göre yapm lard r. Selçuk Üniversitesi’nde de 2001, 2003, 2004, 2005 ve 2008 y llar nda yönerge kapsam nda düzenlemeler yap lm r. Selçuk Üniversitesi Senatosunun 15 ubat 2008 tarih ve 1 say karar ile 2005 y ndaki yönerge kald lm ve yeni yönerge uygulamaya konulmu tur. ntibak sürecinin belirlendi i bu yönergede, intibak süresi iki yar l olarak tarif edilmi tir. ntibak sürecinde bir yar lda 30’dan fazla kredi verilemeyece i gibi 3. ve 4. yar llardaki kredilerinin %20 sinden de fazla olamamaktad r. lk dört yar l için ön artlar n uygulanmayaca ve haftal k ders program nda çak an derslerin verilmeyece i belirtilmi tir.
Yabanc dil haz rl k s ndan ilk y l ba ar z olanlar destek s na devam ederek bir dönem sonra intibak e itimine ba layabilmektedirler. ki yar l sonunda 3 veya daha fazla dersten devams z veya uygulama art yerine getirmeyenler ek s nava girememekte ve ili kileri kesilmektedir. Bu artlar yerine getirenler lisans e itimine ba layabilmektedirler(Selçuk Üniversitesi intibak yönergesi, 2008).
Mimarl k bölümüne geçi yapabilen önlisans programlar Tablo 1’de görüldü ü gibi, do al ta dekorasyonu, mimari restorasyon, restorasyon, restorasyon ve konservasyon ve yap ressaml programlar r[10]. Meslek yüksekokullar na yap lan kanuni düzenleme ile 2002 ndan itibaren meslek liselerden s navs z geçi yap labilmektedir. 2007 verilerine göre iki ll k MYO programlar na yerle en yakla k 199 bin aday n % 59 unun s navs z geçi sonucu, geriye kalan yakla k 81 bin aday n ise Y-ÖSS puanlar ile meslek yüksekokullar na yerle tiklerini görülmektedir (egitimcihaber.net, 12 Agustos 2008). Bu geçi te de ö rencilerin yerle mesinde baz öncelikler belirlenmi tir. Mimarl k bölümlerine dikey geçi yapabilen önlisans programlar na s navs z geçi hakk olan meslek lisesi programlar Tablo 2’de gösterilmi tir. Bu tabloya bak ld nda da do al ta dekorasyonu önlisans program d ndaki di er programlar n ö renci ald meslek liseleri programlar n genellikle mimarl a ad m olu turabilecek programlar olarak görülebilmektedir. Ancak do al ta dekorasyonu ve ayn grupta yer alan önlisans programlar na geçi yapabilen meslek lise programlar kuyumculuk, mermer ve süsleme ta ba klar nda toplanabilmektedir (ÖSYM, 2008a). Meslek lisesi ve önlisans program olarak do al ta dekorasyonu bölümünün mimarl k ö renimine ad m olu turmas sorgulanmas gereken bir durumdur. Ayn zamanda Tablo 1’de de görüldü ü gibi do al ta dekorasyonu program ndan mimarl k ve iç mimarl k d nda jeoloji ve maden mühendisli i programlar na da geçi yap labildi i görülmektedir(ÖSYM, 2008b). Bu iki mühendislik ve mimarl k ö retiminin ne kadar benze tikleri önemli bir problemdir.
Tablo 1. Mimarl k Bölümlerine Dikey Geçi Yapabilen Önlisans Programlar (ÖSYM, 2008b).
Alan Kodu ve Önlisans Mezuniyet Alan Tercih Yap labilecek Lisans Programlar
5911- Do al Ta Dekorasyonu ç Mimarl k ç Mimarl k ve Çevre Tasar Jeoloji Mühendisli i Maden Mühendisli i Mimarl k 6484 - Mimari Restorasyon
Eski Çini Onar mlar Geleneksel Türk El Sanatlar ç Mimarl k ç Mimarl k ve Çevre Tasar Mimarl k 3073 - Restorasyon 3089 - Restorasyon ve Konservasyon
Eski Çini Onar mlar Geleneksel Türk El Sanatlar ç Mimarl k ç Mimarl k ve Çevre Tasar Mimarl k
3818 - Yap Ressaml Mimarl k
Yap Ö retmenli i
Yap Ressaml retmenli i
Yap Tasar Ö retmenli i
Tablo 2. Mimarl k Bölümlerine Dikey Geçi le Ö renci Gönderen Önlisans Programlar na Meslek Liselerinden S navs z Geçi Yap labilen Programlar(ÖSYM, 2008a).
Alan Kodu ve Meslek Lisesi Programlar Meslek Yüksekokulu Programlar
1045-Alt Yap 1045-Alt Yap ( aat) 1767- aat 4312- aat Teknolojisi 1773- aat-Üst Yap 1773- Üst Yap 1773- Üst Yap aat 2776-Yap
2776-Yap (Kagir-Ah ap) 2797-Yap Ressaml 2776-Yap k
Bina Koruma ve Yenileme Do algaz ve Boru Hatlar Teknolojisi
Harita Kadastro Haz r Beton Teknolojisi
ç Mekan Koruma ve Yenileme aat Jeoteknik Teknikerli i Karayolu Ula ve Trafik Maden Mermer Teknolojisi Mermercilik Mimari Restorasyon Rayl Sistemler Yol Restorasyon Restorasyon ve Konservasyon Sulama Teknolojisi Tar msal Sulama Yap Denetim Yard mc Yap Ressaml
1924-Kuyumculuk
3393-Kuyumculuk Tak Tasar 4003-Kuyumculuk Teknolojisi Do al Ta Dekorasyonu Gemoloji ve Mücevher ymetli Ta ve Metal lm. Kuyumculuk ve Tak Tasar
Tak Tas. Ve Süs Ta lar lm.
Uygulamal Tak Teknolojisi 3173-Mermer Teknolojisi
3173-Mermer Teknolojisi (Süsleme Ta ) 3648-Süsleme Ta Mermer Teknolojisi Mermercilik Do al Ta Dekorasyonu 1327-Dekoratif Resim 3428-Dekoratif Sanatlar 3235- ç Mekan Düzenleme 3235- ç Mekan Tasar 3256-Konservasyon 2309-Restorasyon 4443-Sanat ve Tasar m
Bina Koruma ve Yenileme ç Mekan Koruma ve Yenileme
Mimari Dekoratif Sanatlar
Mimari Restorasyon Restorasyon Restorasyon ve Konservasyon
Mimarl k lisans program na ö renci gönderen önlisans programlar analizleri; 2008
ÖSYS k lavuzunda devlet üniversitelerine ba 3 do al ta dekorasyonu önlisans program (1 adedi ikinci ö retim), 1 adet mimari restorasyon program , 4 adet restorasyon ve
konservasyon ve 14 adet restorasyon önlisans program (3 adedi ikinci ö retim) yer almaktad r. Vak f üniversitelerinde ise 8 adet restorasyon program bulunmaktad r. Bu önlisans programlar ndan Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Meslek Yüksekokulu ÖSS puan ile di erlerine ÖSYS puanlar ile ö renci yerle tirilmi tir. Anadolu Üniversitesi Engelliler Entegre Meslek Yüksekokulu’nda yer alan program hariç art k yap ressaml programlar meslek yüksekokullar nda bulunmamakta ve ö renci almamaktad r. 2008 ÖSYS
lavuzunda yer alan isim ve program kapsam nda mimarl k bölümlerine dikey geçi yapabilecek, ancak dikey geçi yap lmayan önlisans programlar ; Y ld z Teknik Üniversitesi Milli Saraylar ve Tarihi Yap lar Meslek Yüksekokulunda yer alan Bina Koruma ve Yenileme
Program ile ç Mekân Koruma ve Yenileme Programlar olarak s ralanabilmektedir(ÖSYM,
2008a). Bu programlar asl nda di er mimarl k e itimine ö renci gönderen programlara göre renci yeti tirme niteli i ve yap daha uygun görülmektedir. Önlisans programlar ndan puanlar genel olarak dü ük olan bölümlere(9 adet) bulunduklar mesleki ve teknik e itim bölgesindeki meslek liselerinden direk olarak s navs z geçi sa lanabilmekte ve bu programlar için öncelikler belirlenmektedir. 2008 ÖSYS k lavuzuna göre devlet üniversitelerine ba 22 adet önlisans program kontenjan 802 ve vak f üniversitelerine ba 8 adet önlisans program kontenjan 212 olarak toplam kontenjan 1014 ki idir. Bu kontenjan
ll k mimarl k ö renimine geçi yapabilecek aday say r.
Mimarl k lisans programlar na ö renci gönderen önlisans programlar ders müfredatlar analizleri; Devlet üniversitelerinde yer alan önlisans programlar na ait ö retim
planlar n mimarl k e itimine alt yap olu turup olu turmad klar ve derslerin örtü me durumlar n belirlenmesi amac yla analizler yap lm r. Ayr ca bu önlisans programlar nda mimarl k e itiminin temelini ve ba lang olu turan temel tasar e itiminin varl ve proje dersleri ile örtü ebilecek derslerin varl konusunda de erlendirmeler yap lm r. Önlisans programlar kapsam nda ö retim planlar n de erlendirmeleri a da s ralanm r.
Do al ta dekorasyonu önlisans program ders müfredat ; iki adet üniversitede bu
program yer almaktad r. Bu programlara ait bölüm hedefleri incelendi inde direkt olarak do al ta sektörü ele al nmaktad r (AKÜ, 2008; Bilecik Üniversitesi, 2008). Ders program na ula labilen scehisar Meslek yüksekokulunda yer alan program n ders program nda tasar m itimine ili kin sadece “Temel Sanat E itimi, Form ve Dekorasyon Sanat ” dersleri bulunmakta, projelere kar k gelecek dersler bulunmamaktad r. Bölümde genel olarak do al ta lar n i lenmesi ve tasar kapsam nda dersler yer almaktad r. Teknik resim haricinde de yap bilgisine ili kin ders bulunmamaktad r. Mimari restorasyon ve mimarl k tarihi anlam nda
dersler bulunmamaktad r. Ayr ca bu bölümde 3 maden, 1 jeoloji ve 1 de mimar meslek grubundan ö retim görevlisi bulunmaktad r(AKÜ, 2008).
Mimari restorasyon önlisans program ders müfredat : Bu önlisans program bir devlet
üniversitesinde yer almaktad r. Bu önlisans program nda ö rencilere rölöve, restorasyon, mimarl k tarihi, yap malzemeleri ve teknolojileri konusunda dersler verilmektedir(MSGSÜ, 2008). Ayr ca restorasyon projeleri de haz rlamaktad rlar. Ancak bu programda da mimarl k itimine ili kin restorasyon, mimarl k tarihi ve yap bilim dallar kapsam nda dersler bulunurken, bina bilgisi bilim dal nda özellikle tasar m e itimine yönelik dersler(temel tasar, mimari planlama bilgisi vb.) bulunmamaktad r.
Restorasyon önlisans program ders müfredat : 14 adet restorasyon önlisans
program ndan 10 tanesinin ö retim plan na ula lm ve bu planlar üzerinden de erlendirmeler yap lm r. Restorasyon önlisans programlar na genel olarak bak ld nda; belgeleme(rölöve, foto raf vb.), yap malzemeleri ve teknolojileri, mimarl k ve sanat tarihi, restorasyon yöntem ve tekniklerine ili kin dersler vard r (Akdeniz Üniversitesi, 2008; Bal kesir Üniversitesi, 2008; DPÜ, 2008; Karabük Üniversitesi, 2008; Mu la Üniversitesi, 2008; Trakya Üniversitesi, 2008; YTÜ, 2008). Restorasyona ili kin dersler, e itim veren retim elemanlar na göre baz programlarda arkeoloji a rl kl , baz lar nda malzeme ve ürün restorasyonuna a rl k verirlerken, baz programlarda yap ve malzemelerine ili kin restorasyon teknikleri verilmektedir. Ö renciler bu programlarda restorasyon projeleri de haz rlamaktad rlar. Ayr ca mimarl k e itimine ö renci veren bütün önlisans programlar nda teknik resim dersi bulunmaktad r. Tasar ma ili kin dersler (temel sanat e itimi, teknik resim ve tasar m, tarihi yap lara i lev kazand rma) sadece Karabük Üniversitesi Safranbolu Meslek Yüksekokulunda yer almakta, di er hiçbir bölümde temel tasar m e itimi ve buna ili kin dersler bulunmamaktad r.
Restorasyon ve konservasyon önlisans program ders müfredat : Restorasyon ve
konservasyon önlisans programlar ndan dördününde ö retim planlar incelenmi tir. Bunun sonucunda bu önlisans programlar nda restorasyon, konservasyon, malzeme bilgisi ve laboratuar, kimya, belgeleme(rölöve vb.), arkeoloji, mimarl k ve sanat tarihi dersleri a rl kta verilmektedir (Ankara Üniversitesi, 2008; Ege Üniversitesi, 2008; SDÜ, 2008; Uluda Üniversitesi;2008). Bu programlarda verilen dersler a rl kl olarak cam, ta , seramik, duvar resmi vb. konservasyon ve restorasyonuyla ilgilidir ve arkeoloji a rl kl r.
Yap ressaml önlisans program ders müfredat : 2008 ÖSYS k lavuzuna göre bu
Yüksekokulunda yer almaktad r. Di er önlisans programlar kapat lm r. Ancak bu programlardan daha önceleri dikey geçi yapan ö renciler bulundu u için ö retim plan de erlendirmesi yap lm r. Bu kapsamda Engelliler Entegre Meslek Yüksekokulu ve Zonguldak Meslek Yüksekokulu yap ressaml önlisans programlar ö retim planlar incelenmi tir. Bu inceleme neticesinde önlisans programlar nda yap bilgisi ve malzemesi, mimari anlat m, mimarl k bilgisi ve projeleri, uygulama projeleri ve bina bilgisi dersleri yer almaktad r(Anadolu Üniversitesi, 2008; Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 2008). Ayr ca seçmeli olarak eskiz teknikleri ve perspektif dersleri de vard r.
Mimarl k E itimi ve Dikey Geçi S nav ile Ö renci Alan Mimarl k Bölümleri; 2008
DGS k lavuzuna bak ld nda devlet üniversitelerinde 21, vak f üniversitelerinde 21 ve KKTC üniversitelerinde 7 mimarl k bölümü DGS ile ö renci almaktad r. 2008 ÖSYS k lavuzunda mimarl k e itimi veren ancak DGS ile ö renci almayan 4 devlet ve 2 vak f üniversitesi bulunmaktad r. Ancak KKTC üniversitelerinde yer alan mimarl k bölümü kontenjanlar n dolmad görülmektedir. 2008 DGS k lavuzunda yer alan mimarl k bölümleri kontenjanlar devlet üniversitelerinde 36, vak f üniversitelerinde 35 ve KKTC üniversitelerinde 25 olarak belirlenmi tir. Tüm bu bölümlerin toplam kontenjan 96 ki idir.
DGS ile Selçuk Üniversitesi Mimarl k bölümüne gelen ö renci profili ve ba ar
durumlar analizleri; 2008 DGS k lavuzuna bak ld nda mimarl k bölümleri puana göre bir
ralama yap ld nda Selçuk Üniversitesi Mimarl k bölümü 21 devlet üniversitesi aras nda 13. s rada yer almaktad r. 2008 ÖSYS k lavuzuna bak ld nda ise ilk kez ö renci alacak 2 program d nda 23 devlet üniversitesi aras nda 12. s rada yer almaktad r. Bu puan durumuna bak ld nda Selçuk Üniversitesi mimarl k bölümüne gelen ö rencilerin DGS ve ÖSYS taban puanlar na göre di er üniversitelerle k yasland nda genel olarak ayn yüzdelik dilimden renci ald söylenebilmektedir. Ba ka bir deyi le Selçuk Üniversitesi mimarl k bölümü, DGS ve ÖSYS puanlar na bak ld nda mimarl k bölüm taban puanlar na göre ortalarda yer almakta ve bu taban puan bölgesinden ö renci almaktad r.
2008 DGS k lavuzuna göre Selçuk Üniversitesi mühendislik-mimarl k fakültesinde mimarl k bölümü d nda 8 normal ö retim ve 5 ikinci ö retim mühendislik bölümüne say sal puanla dikey geçi s nav ile lisans ö renimine ba lanabilmektedir. Bilgisayar ve endüstri mühendisli i bölümleri DGS ile ö renci almamaktad r. ehir ve Bölge Planlama bölümüne ise DGS ile geçi yapabilecek önlisans program yoktur (ÖSYM, 2008b). DGS taban puanlar na göre 13 bölüm içinde mimarl k bölümü 8. s rada yer almaktad r. 2008 ÖSYS lavuzuna bak ld nda ise Selçuk Üniversitesi mühendislik-mimarl k fakültesine say sal
puanla12 normal ve 5 ikinci ö retim lisans ö rencisi almaktad r. Bu kitapç kta yer alan taban puanlara göre Dikey geçi ö renci geçi i kabul etmeyen Bilgisayar bölümü ve elektrik ve elektronik bölümünden sonra mimarl k bölümü üçüncü s rada yer almaktad r(ÖSYM, 2008a).
Selçuk Üniversitesi mimarl k bölümüne 2008-2009 güz yar da dahil olmak üzere DGS ile 28 adet ö renci kay t yapt rm r. ki ö renci haz rl k s tamamlamadan üniversiteden ayr lm ve DGS ile ba ka mimarl k bölümlerine kay t yapt rm r. Mimarl k bölümüne DGS ile kay t yapt ran ö rencilerden 17adedi restorasyon(%65), 6 adedi yap ressaml (%23) ve 3 adedi de restorasyon ve konservasyon(%12) önlisans programlar ndan gelmi lerdir. Restorasyon programlar ndan daha fazla ö renci gelmesinin sebebi bu program say n (16 adet) ve buna ba olarak da ö renci say n fazlal ndan kaynaklanmaktad r.
rencilerin e itim süreçlerine bak ld nda ise, bir ö renci intibak e itimini tamamlayamamas nedeniyle 2002 y nda ayr lm , ancak 2005 y nda afla geri dönmü tür. 2
renci haz rl k s na(% 8), 5 ö renci intibak e itimine(% 19) ve 9 ö renci lisans itimine(%35) devam etmektedir. 10 ö renci lisans e itimini(% 38) tamamlam r. Lisans itimine ba layan 19 ö renciden 15’i (%79) intibak e itimini 2 dönemde, 3 ki i (%16) 3 dönemde, 1 ki ide (%5) 5 dönemde tamamlam r. ntibak döneminde yönetmeliklere uygun olarak ö renciler 17(42 kredi) ile 26(65 kredi)aras nda de en say da dersten muaf tutulmu lard r. ntibak döneminde derslerden muaf olma durumlar önlisans e itiminde ald klar derslerin lisans e itimindekilerle benzer olmas , benzer olmasa bile zorunlu olarak ders çak mas veya fazla kredi verilememesinden(1 dönem 30 kredi) dolay olmaktad r. ntibak döneminde ö rencilerin ald ders say 10 (30 kredi) ile 18 ( 48 kredi) aras nda de mektedir. Bu tabloya bak ld nda derslerden en fazla muaf olan ve en az dersi alan rencinin yap ressaml program tamamlad , derslerden en az muaf olan ve en fazla say da alan ö rencininse restorasyon ve konservasyon program bitirdi i görülmektedir. Genel olarak önlisans programlar ders alma durumuna azdan ço a do ru s ralama yap ld nda; yap ressaml , restorasyon, restorasyon ve konservasyon olarak
ralanmaktad r. Bu duruma göre ders programlar na bile bak lmadan önlisans programlar n mimarl k e itimi ile örtü me anlam nda s ralamas n yukar daki gibi oldu u (yap ressaml -restorasyon-restorasyon ve konservasyon) görülmektedir. 5 ve 8. dönem aras ndaki derslerden muaf olma durumuna bak ld nda ise, ilk DGS ö rencisinin hiçbir dersten muaf olmad , daha sonraki ö rencilerin ise 2 ile 8 aras nda de en say da dersten muaf olduklar görülmektedir.
Lisans e itimini tamamlayan 10 ö rencinin kaç dönemde bitirdi ine bak ld nda ise intibak dönemi de dâhil olmak üzere 3 ö renci 6 dönem, 4 ö renci 7 dönem, 2 ö renci 9 dönem ve 1 ö renci 11 dönemde tamamlad görülmektedir. Ayr ca lisans e itimini tamamlamas gereken 5 ö renci halen ö renime devam etmektedir. Bu tabloya bakarak itimini tamamlayanlar aras nda intibak dönemi de dâhil olmak üzere lisans e itimini tam süresinde bitiren ö renci say 3 (% 30) ve dönem kaybeden ö renci say 7 (%70) oldu u görülmektedir. Burada en k sa sürede ( 6 dönem)bitirenlerden iki ö renci ve en uzun (11 dönem) sürede bitiren ö rencide ayn önlisans program ( Y ld z Teknik Üniversitesi Y ld z Meslek Yüksekokulu Restorasyon) ö rencileridir. Burada ö renci faktörünün ne kadar önemli oldu u ön plana ç kmaktad r.
Lisans e itimini tamamlayan ö rencilerin not ortalamalar na bakarak önlisans programlar aras nda bir s ralama yapt zda, Y ld z Teknik Üniversitesi Y ld z Meslek Yüksekokulu Restorasyon, Zonguldak Kara Elmas Üniversitesi Zonguldak Meslek Yüksekokulu Yap Ressaml , Alapl Meslek Yüksekokulu Yap Ressaml ve di er restorasyon programlar olarak dizilmektedir. Bu tabloya bak ld nda üniversite (Y ld z Teknik Üniversitesi) ve önlisans program (Yap Ressaml ) avantajlar n ön plana ç kt görülmektedir. Tasar m ve mimari proje dersleri ba ar durumlar na bak ld nda ise, bir
renci d nda kalanlar n neredeyse tamam n bu dersleri asgari geçme notu (CC) ve buna yak n notlarla geçtikleri gözlenmektedir.
Tart ma
2008 ÖSYS ve DGS k lavuzlar nda yer alan Tablo 4.2.5 ve Tablo 4.3.5 kar la rmal olarak de erlendirildi inde devlet üniversitelerindeki meslek yüksekokulu programlar ndan dikey geçi yapabilecek muhtemel aday say 802, devlet üniversitelerinde yerle tirme yap labilecek mimarl k bölümleri kontenjan 36 oldu u görülmektedir. Adaylar n devlet üniversitelerinden devlet üniversitelerine yakla k olarak % 4,5 bir yerle me ihtimali vard r. Genel olarak toplam kontenjanlar de erlendirildi inde ise meslek yüksekokulu programlar ndan dikey geçi yapabilecek muhtemel aday say 1014, mimarl k bölümleri kontenjan n ise 96 oldu u görülmektedir. Burada da adaylar n yerle me ihtimali % 9,5’tir. 4702 say kanun taraf ndan belirlenen önlisans mezun say n asgari %10’unun lisans
renimine devam etme art mimarl k lisans programlar için yakla k olarak sa land söylenebilmektedir.
Ders müfredatlar kapsam nda de erlendirme yap ld nda do al ta dekorasyon önlisans programlar n ders müfredat ve lisans programlar na (jeoloji, maden müh.) ö renci göndermesi aç ndan bak ld nda bu önlisans programlar n mimarl k bölümlerine ö renci yeti tirme kapasitesinden uzak oldu u görülmektedir. Mimari restorasyon önlisans program nda mimarl k e itimi aç ndan mimarl k tarihi, restorasyon ve yap anabilim dallar kapsam nda dersler olmas na kar n mimarl k e itiminin temeli olan ve tasar m e itimin verildi i bina bilgisi kapsam nda ders bulunmamaktad r. Restorasyon önlisans programlar da bulunduklar yerle im yeri ve ö retim eleman yap na göre ders müfredatlar bina ve obje restorasyonu kapsam nda ekillenmi tir. Bu önlisans programlar nda mimarl k tarihi, restorasyon ve yap anabilim dallar nda dersler varken yine bina bilgisi anabilim dal na ait bir önlisans program hariç tasar m dersleri bulunmamaktad r. Restorasyon ve konservasyon önlisans programlar nda ders müfredatlar , direkt olarak arkeoloji a rl kl malzeme(cam, resim, kuma vb.) restorasyonu ve konservasyonuna yönelik olu turulmu tur. Ayr ca azda olsa yap belgelemesine ait dersler ve projelerde vard r. Bu programlarda da temel tasar m itimi ve buna ili kin dersler bulunmad gibi, mimarl k e itimi ile de örtü en ders yok denecek kadar azd r. Yap ressaml önlisans program ders müfredat na bakt zda mimarl k e itiminin verildi i tüm anabilim dallar ndan derslerin var oldu u görülmektedir. Mimarl k e itimine ö renci gönderen önlisans programlar ö retim planlar incelendi inde mimarl k e itimiyle en iyi örtü en ve tasar m e itimine yönelik derslerin verildi i önlisans program n yap ressaml önlisans program oldu u görülmektedir. Genel olarak önlisans programlar ders müfredatlar nda mimarl k e itiminin temelini olu turan tasar m derslerinin bulunmamas en önemli sorun olarak kar zdad r.
Mimarl k e itimine dikey geçi yapabilen önlisans programlar na ö retim eleman ve üyeleri kapsam nda bak ld nda; büyük ehirlerde yer alan(Ankara- stanbul) önlisans programlar hariç yeterli say da ö retim eleman bulunmad ve restorasyon, restorasyon ve konservasyon bölümleri için ö retim elemanlar n genel olarak sanat tarihçi ve arkeolog olduklar , mimar ö retim elemanlar n bir çok programda neredeyse hiç olmad görülmü tür. scehisar Do al Ta Dekorasyonu önlisans program nda 1adet mimar ö retim eleman n bulunmas ndan dolay , bu bölümün mimarl k e itimiyle örtü memesine kar n temel sanat e itimi dersi bulunmaktad r. Bu bilgiler ba lam nda da gelen olarak önlisans programlar nda mimarl k e itimi kapsam nda bir tasar m e itim alt yap verilmedi i ve temel tasar m e itim bilgilerini ö rencilerin alamad klar görülmektedir. Bu nedenle
mimarl k lisans programlar na ö renci gönderen önlisans programlar nda kesinlikle mimar retim elemanlar bulunmal r.
DGS ile gelen ö rencileriçin yabanc dil haz rl k s geçtikten sonra iki a amal bir süreç ba lamaktad r. Bu e itimde ilk a ama intibak süreci ve ikinci a ama ise lisans
renimine ba lama ve bu ö renimini tamamlamad r. Önlisans e itimi ile gelen ö rencilerde kar la lan sorunlar n ba nda meslek yüksek okulu bölümlerinin birço unun ders programlar n mimarl k ö renimi için yeterli alt yap olu turamamas r. Bu problemin tespitiyle intibak e itimine ba layacak ö renciye bu dönemde verilecek e itim altyap n ne olaca na karar verilmelidir. Ancak ilgili yönetmelik ve buna ba olarak haz rlanan yönergelerin d na ç lmamas da mimarl k e itimi için sorun olu turmaktad r. Ö rencinin tasar m e itiminin temelini olu turacak derslerin ço unu zorunlu olarak alamamaktad r. Çünkü intibak dönemi 2 yar lda bitirilmek zorundad r. Buna ba olarak da ö renci tasar m
itimine ili kin altyap olu turacak süreçte ya bu bilgileri beraber almakta veya tasar m yetisini kazanmaya ilk y llar /yar llar atlayarak ba lamaktad r. Ö rencinin intibak komisyonu taraf ndan almas gereken dersler tespit edilmesine ra men bu durumda bile haftal k ders program nda çak an dersleri varsa yönetmeliklere ba olarak intibak komisyonunca tekrar düzenleme yap larak bu derslerden muaf tutulmaktad r. ntibak sürecini 2 dönemde bitirmek zorunda olan ö renciye verilen ders say n artmas ile ö renci adaptasyonda zorlanmakta ve mimarl k e itimi için altyap olan tasar m e itimini deneyimlemede sorunlar olu maktad r.
1999 öncesine bak ld nda Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k fakültesinde yer alan mühendislik bölümleri dikey geçi le ö renci al rken, mimarl k e itimine dikey geçi yoktur. Bu durum mimarl k e itimine adaptasyon sa layabilecek ve dikey geçi yapabilecek önlisans programlar n olmamas ndan kaynaklanmaktad r. Bu durum di er mimarl k bölümleri içinde geçerlidir. 1999 y nda yap lan düzenleme ile dikey geçi imkân hususunda yap lan düzenlemede de mimarl k e itiminin öznel niteli i göz ard edilmi ve mimarl k
itimine ö renci verebilecek önlisans programlar belirlenmi tir. Bu programlar n ders programlar ve içerikleri mimarl k özelinde de erlendirilmedi i için sadece program ismine odakl bir de erlendirme ile mimarl k e itimine geçi yapacak programlar belirlenmi tir.
Bu tespitten yola ç karak DGS puanlar na bak larak mühendislik bölümlerine gelen rencilere göre mimarl k bölümüne gelen ö rencilerin daha az ba ar olduklar söylenebilmektedir. Ancak burada ba ka bir tespitte de bulunmada yarar vard r. lk olarak mimarl k bölümüne geçi yapabilen önlisans programlar na bak ld nda EA-1 puanlar na
göre ö renci ald görülmektedir. Di er mühendislik dallar na geçi yapan önlisans programlar genellikle SAY-1 puanla ö renci almaktad r. Bu durum DGS’de say sal puan türünden ö renci alan mimarl k bölümünü tercih eden ö renciler için dezavantaj olu turmaktad r. kinci olarak ise mimarl k bölümünü tercih edebilecek devlet üniversitelerine ba 22 önlisans program ve vak f üniversitelerine ba 8 önlisans program bulunmaktad r. Buna ba olarak da s nava girecek ve tercih yapabilecek ö renci say azalmaktad r. Di er mühendislik dallar na geçi yapan önlisans programlar na bak ld nda ise program say fazla oldu undan DGS ile girecek ö renci say da artmaktad r. Bunun sonucunda da niceliksel olarak fazla olan ö renci toplulu undan daha nitelikli ö renciler gelmekte ve buda puanlar n artmas na neden olmaktad r. Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k özelinde yap lan bu tespitler, DGS ve ÖSYS k lavuzlar na bak ld nda di er mimarl k bölümleri içinde yap labilmektedir.
Selçuk Üniversitesi mimarl k bölümüne gelen tüm önlisans programlar nda yeterli seviyede tasar m dersinin olmad ve bu e itimin verilemedi i söylenebilmektedir. DGS rencilerinin intibak dönemini 2 dönemde veya zorunlu olarak 3 dönemde bitirmek durumundad rlar. 2 döneme göre ayarlanan ders programlar nda ö renciler direkt olarak stüdyo 3’den ba lamakta ve bu mimari proje ile birlikte baz lar temel tasar dersini almaktad r. Yani tasar m e itimine ili kin temel bilgiler verilmeden stüdyo e itimine ba lamaktad rlar. Ö renciler tasar m ve buna dayal derslerde ba ar düzeylerinin iyi olmad ve intibak döneminde bu durum net olarak gözlenmektedir. Teknik bilgilere dayal e itim ald klar için tasar m mant ve e itimini anlamalar bir sorun olarak kar za
kmaktad r. Bu nedenle mimarl k e itimi için intibak sürecinin esnek olma zorunlulu u ortaya ç kmaktad r. ntibak sürecinde mimarl k e itimi aç ndan özellikle tasar m e itiminin temeli olan derslerin (temel tasar m, mimari planlama bilgisi/mimari proje I ve mimari proje II) kesinlikle al nmas gerekmektedir. IV. Ulusal meslek yüksekokullar müdürleri toplant nda intibak sürecinin uzat lmas na ili kin bir teklifte bulunmaktad r (YÖK, 2008).
Selçuk Üniversitesi mimarl k bölümüne dikey geçi le gelen ö rencilerin ba ar durumlar na bak ld nda ise ortalamalar n yüksek olmad ve genelde lisans e itimlerini uzatarak tamamlad klar söylenebilmektedir. Bu ö renciler lisans ö renimini tamamlamalar na ra men tasar m ve proje derslerini s rdaki notlarla geçmekte, dolay yla tasar m anlay n geli mesi ve tamamlanmas sa lanamamaktad r. Ayr ca ö rencilerin ba ar durumlar n artmas nda iki durumun ön plana ç kt görülmektedir: (i) ö retim eleman varl ve bulundu u yerle me aç ndan üniversitenin önemi (Y ld z Teknik
Üniversitesi Restorasyon önlisans program ), (ii) önlisans program n ders müfredat n mimarl k e itimi ile örtü mesi (yap ressaml önlisans program ) olarak tan mlanabilmektedir.
Sonuç
Ülkemiz için mesleki ve teknik e itimin önemli oldu u aç k bir gerçek olarak ortadad r. Gündemde olan ve yap lacak yeni düzenlemelerle mesleki ve teknik e itime daha fazla say da renci al nmas ve buradan da daha fazla say da ö rencinin lisans e itimine devam etmesi planlanmaktad r. Bu nedenle dikey geçi le gelen ö rencilerin e itimleri daha önemli hale gelmektedir. Yap lan de erlendirmeler, önlisans programlar n lisans programlar ile örtü mede sorunlar ya and ortaya koymas bak ndan dikkat çekicidir. Mimarl k itimine ö renci veren önlisans programlar na bak ld nda, bu programlar n ülkenin her yerine da lm olduklar ndan ö retim eleman ve ö retim plan aç ndan niceliksel– niteliksel sorunlar ya and görülmektedir. Bu tespit, mimarl k bölümlerine ö renci gönderecek önlisans programlar nda –kesinlikle– mimar ya da en az ndan mimarl k kökenli
retim elemanlar n bulunmas gerekli ine i aret etmektedir.
Ara rma sonucunda elde edilen bulgular kapsam nda; özellikle mimarl k e itimi ile örtü en yap ressaml bölümlerinden ö renci geçi i ve bu bölümlerin aç lmas te vik edilmelidir. Restorasyon bölümlerinin de ö retim eleman nicelik ve niteli ine bak larak mimari restorasyon programlar na dönü türülmesi ve bu programlara tasar m e itimine ili kin derslerin koyularak bu önlisans programlar ndan mimarl k bölümlerine dikey geçi le ö renci al nmas sa lanmal r.
Di er taraftan, mimari restorasyon önlisans program na dönü türülemeyen restorasyon ya da restorasyon ve konservasyon bölümlerinden mimarl k bölümlerine dikey geçi le ö renci al nmamal r. Bu önlisans programlar ö rencilerinin, arkeoloji ve sanat tarihi bölümlerine geçi yapabilmesi sa lanmal r.
Do al ta dekorasyonu önlisans program n ise a rl kl olarak maden, jeoloji ve in aat lisans programlar na ö renci verebilece i görülmektedir.
Sonuç olarak müfredat ve ö retim eleman yap bak ndan mimarl k e itimi ile örtü en en iyi önlisans program n yap ressaml oldu u görülmektedir. Ancak, yap ressaml program na temel tasar m e itimine ili kin derslerin konulmas n e itim sürecine katk sa layaca dü ünülmektedir.
Mimarl k e itimine intibak süreci aç ndan ise, önlisans programlar ndan gelen rencilerin intibak sürecine ba lamadan önce eksik yönleri belirlenmeli ve herbir ö renci için mimarl k e itimine adaptasyonunu sa layacak verimli ve esnek bir intibak süreci kurgulanmal r.
Kaynaklar
Akdeniz Üniversitesi. 2008, Serik Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://www.akdeniz.edu.tr/serik/Restorasyon_Programi Ders Katalogu. htm] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
AKÜ. 2008, Afyon Kocatepe Üniversitesi scehisar Meslek Yüksekokulu Do al Ta Dekorasyonu Önlisans Program ders müfredat ,[http://www.ogrenci.aku.edu.tr /myo/ecdogaltas.htm] adresinden 30 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
Anadolu Üniversitesi. 2008, Engelliler Entegre Meslek Yüksekokulu Yap Ressaml Önlisans Program ders müfredat ,
[http://www.anadolu.edu.tr/akademik/yo_engent/yapiresprog/program.htm] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Ankara Üniversitesi. 2008, Ba kent Meslek Yüksekokulu Restorasyon ve Konservasyon Önlisans Program ders müfredat ,
[http://www.baskent.ankara.edu.tr/?bil=bil_icerik&icerik_id=53&kat_id =103] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Asal lu, . 31 Ekim 2008, Zamanonline, [http://www.zaman.com.tr/haber.do?
haberno=755275&title =yuksekokullara-sinavsiz-giris-kaldiriliyor] adresinden 02 Aral k 2008 tarihinde indirilmi tir.
Bal kesir Üniversitesi., 2008, Ayval k Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://www.ayvalikmyo.com/sayfa_detay.php? sayfa id=419]
adresinden 30 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
Bilecik Üniversitesi. 2008, Pazaryeri Meslek Yüksekokulu Do al Ta Dekorasyonu Önlisans Program ders müfredat , [http://www.bilecik.edu.tr/index.php?option=com
_content&task=view&id=39&Itemid =72] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
DPÜ. 2008, Dumlup nar Üniversitesi Kütahya Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://kmyo.dpu.edu.tr/anasayfa.html] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Ege Üniversitesi. 2008, Bergama Meslek Yüksekokulu Restorasyon ve Konservasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://bergamamyo.ege.edu.tr/#] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
egitimcihaber.net. 12 A ustos 2008, [ http://www.egitimcihaber.net/sinavlar/myolarin-sinavsiz-gecis-sartlari-hakkinda-bilmesi-gerekenler-egitimcihaber.html] adresinden 02 Aral k 2008 tarihinde indirilmi tir.
Karabük Üniversitesi. 2008, Safranbolu Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat ,
[http://smyo.karabuk.edu.tr/Dokumanlar/ders_icerikleri/Restorasyon_Ders_icerikleri.ht m] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Kaya, F. 2005, Meslek Yüksekokulu Ö rencilerinin Demografik Yap ve Meslek
s.1-14. [http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/168/index3-kaya.htm]adresinden 22 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
MSGSÜ. 2008, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Mimari Restorasyon Önlisans Program ders müfredat ,
[http://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/149.aspx] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Mu la Üniversitesi. 2008, Milas S tk Koçman Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat ,
[http://www.mu.edu.tr/t/akademik/meslekyuksekokullari/Milas/restorasyon/dersler. html] adresinden 30 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
Nalçakan, H., Polato lu, Ç. 2008, Türkiye’deki ve Dünyadaki Mimarl k E itiminin
Kar la rmal Analizi ile Küreselle menin Mimarl k E itimine Etkisinin rdelenmesi,
Megaron, YTÜ Mimarl k Fakültesi E.Dergi, Cilt 3, Say 1, s.80-103.
[http://www.megaron.yildiz.edu.tr/yonetim/dosyalar/03-01-Megaron-079-103.pdf] adresinden 16 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
ÖSYM. 2008a, “Ö renci Seçme ve Yerle tirme Sistemi (ÖSYS) K lavuzu”, ÖSYM Yay nlar , Ankara, s.18-56(önlisans tercih), s.57-113; s.160-169.
[http://www.osym.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892
433CFFF88F742D0D7112512084C09A032B98 93] adresinden 26 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
ÖSYM. 2008b, “Meslek Yüksekokullar ile Aç k ö retim Önlisans Programlar Mezunlar n Lisans Ö renimine Dikey Geçi S nav (DGS) K lavuzu”, ÖSYM Yay nlar , s.17-48; s.122-148, Ankara. [http://www.osym.gov.tr/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433C FFF88F742D0D71125153E7C3A27F032B06] adresinden 20 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
SDÜ.2008, Süleyman Demirel Üniversitesi Yalvaç Meslek Yüksekokulu Restorasyon ve Konservasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://yalvacmyo.sdu.edu.tr/index _tr.php?dosya=TR/program &tur= 2&prkod=16] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Selçuk Üniversitesi ntibak Yönergesi. 2008, “Selçuk Üniversitesi Dikey Geçi ntibak Program Yönergesi”, Selçuk Üniversitesi Senatosu (15 ubat 2008) tarih ve 1 Say Karar , Konya. [http://www.selcuk.edu.tr/akademik/kanunyonet/dikeygecis.php/] adresinden 27 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Trakya Üniversitesi. 2008, Edirne Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://tbmyo.trakya.edu.tr/ders/tbmyo%20 restorasyon program dersiçerikleri.asp] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
Uluda Üniversitesi. 2008, znik Meslek Yüksekokulu Restorasyon ve Konservasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://iznikmyo.uludag.edu.tr/programlar /kr/icerik.html] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2002, “Meslek Yüksekokullar ve Aç kö retim Ön Lisans Programlar Mezunlar n Lisans Ö renimine Devamlar Hakk nda Yönetmelik”, (19 ubat 2002) tarih ve 24676 Say Resmi Gazete, Ankara. [http://www.yok.gov.tr/mevzuat/yenimevzuat.htm] adresinden 22 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2003, “Üniversite Giri S nav nda Meslek Lisesi ve Genel Lise Mezunlar na
Uygulanan Farkl Katsay lar Nedeniyle Ortaya Ç kan Durumun De erlendirilmesi”, Ankara, s.28-31. [http://www.yok.gov.tr/duyuru/oss_uygulama.doc] adresinden 02 Aral k 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2004, “Türk Yüksek Ö retiminin Bugünkü Durumu”, Kas m 2004, Ankara, s.78-84. [http://www.yok.gov.tr/egitim/raporlar/kasim2004/turk_yuksekogretim_bugun.doc] adresinden 02 Aral k 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2007a, “Yüksek Ö retimde Uygulama A rl kl Yeni Aç mlar”, Uluslararas Mesleki ve Teknik E itim Konferans , 15-16 Ocak 2007 Bilkent Otel, Ankara, s.2-3.
[http://www.yok.gov.tr/duyuru/yuksek_ogretim_yeni_acilimlar.pdf] adresinden 02 Aral k 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2007b, “III. Ulusal Meslek Yüksekokullar Müdürler Toplant , III. Komisyon Raporu”, 8-9 Kas m 2007, Çukurova Üniversitesi, Adana, s.3-4.
[http://myotoplantisi.cu.edu.tr/KomisyonRaporlari /3.KomisyonRaporu.doc] adresinden 20 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
YÖK. 2008, “IV. Ulusal Meslek Yüksekokullar Müdürler Toplant , Taslak Komisyon Raporlar (1., 2., 4. ve 7.Komisyon)”, 5-8 Kas m 2008, KTÜ, Trabzon.
[http://www.4myomt.ktu.edu.tr/rkomisyonlar. php] adresinden 28 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
YTÜ. 2008, Y ld z Teknik Üniversitesi Y ld z Meslek Yüksekokulu Restorasyon Önlisans Program ders müfredat , [http://www.myo.yildiz.edu.tr/index.php?x=58] adresinden 30 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 2008, Zonguldak Meslek Yüksekokulu Yap Ressaml Önlisans Program ders müfredat ,
[http://w3.karaelmas.edu.tr/linkler/zmyo/teknik.htm] adresinden 28 Kas m 2008 tarihinde indirilmi tir.
4702 Say Kanun. 2001, “Yüksekö retim Kanunu, Ç rakl k ve Meslek E itimi Kanunu, lkö retim ve E itim Kanunu, Millî E itim Temel Kanunu, Ç rakl k ve Meslek E itimi Kanunu, Millî E itim Bakanl n Te kilât ve Görevleri Hakk nda Kanun le 24.3.1988 Tarihli ve 3418 Say Kanunda De iklik Yap lmas ve Baz Kâ t ve lemlerden
itime Katk Pay Al nmas Hakk nda Kanun le Millî E itim Bakanl n Te kilât ve Görevleri Hakk nda Kanunda De iklik Yap lmas na Dair Kanun”,10/07/2001 gün ve 24458 say Resmi Gazete, Ankara. [
http://www.bilgi-rehberi.com/kanunlar/kanun24702iki.html] adresinden 30 Ocak 2009 tarihinde indirilmi tir.
Ek-1:
Extended Abstract
Purpose
Students were not allowed to transfer to undergraduate programs in Architecture through Graduate Transfer Exam before the regulation made in 1999 since the curricula of the two-year degree programs did not match the curricula of the architecture programs. However, after this regulation the students were admitted to undergraduate programs in architecture through Graduate Transfer Exam without taking into account the differences in the two-year degree programs and curricula. The present study aims to lay bare; whether the curricula of the two-year degree programs that send students to undergraduate programs in architecture through Graduate Transfer Exam are compatible with architectural education, the problems faced during the process of adaptation, and the academic achievements of those students admitted to Selcuk University, Department of Architecture through Graduate Transfer Exam.
Results
In view of the 5 fields, the students of which are allowed to transfer to architecture education, a sum of 31 two-year degree programs exist at both the state and private universities in Turkey. As per the 2008 DGS guide a total of 39 architecture departments at state universities, private universities and universities at Turkish Republic of Northern Cyprus accept students through DGS. Moreover, when 2008 ÖSYS guide is examined it is observed that there are only 6 state and private universities that offer architecture education yet do not accept DGS students. The number of prospective students that might transfer from vocational schools is 1014 while the quota of architecture departments is 96. When the two-year degree programs and curricula are studied it is observed that they do not provide a sound basis for architectural education. The vocational degree program that corresponds for the most part to architectural education in view of curriculum has been determined to be “Construction Draft”. Moreover, it might be asserted that “Natural Stone Decoration” and “Restoration and Conservation” programs have almost nothing in common with the curriculum of architectural education. There are only a limited number of courses offered at the two-year degree programs of the vocational schools which might form a basis to design/architectural education. Hence, the adaptation process becomes challenging for the students. Among the 26 students admitted to Selcuk University, Department of Architecture through DGS; 17 transferred from Restoration (65%), 6 transferred from Construction Draft (23%), and 3 transferred from Conservation (12%) programs, respectively. Generally, those students admitted to the undergraduate program through DGS have been observed to show poor academic achievements that usually result in some additional semesters of education. When the academic achievements of the mentioned students are studied; it has been observed that, the most fruitless are transfers from Restoration and Conservation while Construction draft students prove to be relatively more successful. However, it should be noted that the DGS students have been observed to complete the core courses of architectural education, that is, the architectural design projects courses, usually with the lower limits of successful grades.
Discussion
It is clearly observed that “Natural Stone Decoration” vocational program is not compatible with architectural education in view of the contents of the courses offered. While “Architectural Restoration” and “Restoration” programs offer courses on history of architecture, restoration and building science, courses on architectural design unit exists only in one of the programs. The vocational program of Restoration and Conservation includes
courses on restoration and conservation of materials (stone, glass and ceramics) and are more based on archeology. These programs partly offer courses on restoration and history of architecture yet courses on building science unit and architectural design unit are not offered. Another program that is not compatible with undergraduate architecture education is vocational program of Restoration and Conservation. Vocational program in “Construction Draft” provides the best match for and is mostly compatible with architecture education. This program offers courses pertaining to four different fields of architecture. Due to the distribution pattern of the vocational programs, both quantitative and qualitative problems are observed in view of teaching staff and curriculum. The adaptation period which is precisely deliberated under law needs to be extended for architecture and similar academic fields. It has been observed that those students transferred to Selcuk University, Department of Architecture through DGS face many problems of academic achievement in design related courses due to the lack of design courses in their previous academic disciplines, the short duration of adaptation period, and the inability to compensate for the lack of design education in such short periods. Although these students manage to complete their undergraduate education, they suffer the lack of design education especially during the earlier semesters and generally become insufficient in reflecting the understanding of architectural design.
Conclusion
It is an undisputed fact that vocational and technical education and training is important for Turkey. The present and planned regulations point at an increasing number of students to be admitted to two-year degree programs and even more students admitted to undergraduate programs in different fields. Hence, the education of transfer students through DGS becomes more and more important. Evaluating the present situation and programs of vocational training, it is recommended that further Construction Draft Departments shall be opened and transfers from these departments should be encouraged. Restoration departments might be converted to architectural restoration departments considering the quantity and quality of teaching staff and these programs should be enhanced with courses on design education facilitating graduate transfer to departments of architecture. The students from those departments of Restoration and Restoration and Conservation which were not converted to Architectural Restoration should not be admitted to undergraduate architecture education through DGS. The transfer of such students to undergraduate education in Archeology and History of Art shall be enabled and facilitated. Moreover, it is observed that students of vocational training in Natural Stone Decoration might perform better in mining engineering, geology and civil engineering undergraduate programs. To conclude, given the present situation, it has been observed that vocational training in Construction Draft mostly overlaps with architectural education. It should be compulsory for the programs that should be permitted to transfer students to architecture departments through DGS to host architect teaching staff. Moreover, the adaptation period should be flexible for undergraduate architecture education.
