Hindilerde ornithobacterium rhinotracheale enfeksiyonu

Vet. Hil. Berg. (2003), 19, 1·2 : 105·108

HiNDiLERDE ORNITHOBACTERIUM RHINOTRACHEALE ENFEKSivONU

H.

Huseyin Hadimli 1@

Osman

Ergani~ 1 Ku~tKavl

O

r

ni

thob

ac

t

e

r

i

um rhin

ot

r

ac

h

e

al

e

In

fectio

n

i

n Thrk

eys

Ozet : Iki farkll kOmesten (55 gOnlOk 1500 adel ve 16 gonlOk 800 adet) gelirilen hindilerde alOm, yOz ve gOzlerde ~i~lik, IOy-lerde kabankllk, yem va su IOkeliminde azalma belirtendi. Hindi kumeslerinden rulnan serum ameklerinde lam aglillinasyon tesb ile % 40 (16 gOnlOk) ve % 70 (55 gonlOk) oranlnda Omithobacterium minotracheale yOnOnden pozitiflik tespit edildi. Elli be~ gOnlOk hindiya ait akciger ve hava kesesi SIVap Omeginden bir adet 0. rhinotrochesle izole edildi ve su~ amoksisilin, amoksisilin+klavulonik asit ve kanamisin+sefaleksin duyarll bulundu. Bu yah~ma, Olkemizde hindilerde

0.

rhinotracheale

enfeksiyonunu belirlen ilk makaledir.

Anahtar Kelime: Omithobacterium rhinotracheale, Hindi

Summary: Mortality, swollen face and oculer tissue, bristled up feathers and some decrease on the consumption 01 drin-king water and feed were observed in turi<.eys brought from two different flocks (a number 1500 aged 55 days and 800 aged 16 days). Rates of serum positive 40 % (aged 16 days) and 70 % (aged 55 days) were deleffilined by rapid agg-lutination test from the samples collected from two flocks. Omithobacterium rhinotracheale was isolated from the samples collected from a lung and an air sacs of a turi<.ey aged 55 days. The O. rhinotracheale strain was found to be susceptible to amoxcilline and combinations of amoxicilline+clavulonic acid and kanamisin+cephalexin, This is the first reporl on the pre-sence of 0. rhinotrachea/e infection in turi<.eys from Turi<.ey.

Key Words: Omithobacterium rhinotracheale, Turi<.ey

Giri~

Omilhobacterium rhinotracheale ; tavuk ve hin-dilerin bula~lcl bir solunum yolu hastahgl olup, hayvan tOrlerine gore klinik semplomlann ~iddetj, sOresi ve olOm oranl farkhhklar gOsterebilmektedir (Chin ve Oro-ual 1997). KotO management. yetersiz havalandlrrna, slkl~lkllk. kOmes ~rtlannm ketO olmasl, yetersiz hijyen, kOmesteki amonyak seviyesinin yOksek Olmasl, kO· meste mevcut veya sekonder enfeksiyonlann (Turkey Rhinotracheitis, Newcastle, Escherichia coli , Bor-detella avium, vb) bulunmaSI hastallgm ~jddetini ar-tmnaktadlr (DeRosa ve ark 1996a, Hafez 1996, Ryll ve ark 1996, Van Beek ve 1994).

Hastahk ilk clarak 1991 'de Ganey Afrika'cIa Du Preez taraflndan, 28 gOnlOk broylerlerde nispeten hafif solunum belirtileri ve % 3 oramnda alOm gorOlen yeni bir solunum sistemi hastall~1 olarak gozlemlenmi~tir. (Van Seek ve ark 1994),

Omithobacteriosis daha yok 14 haftaflktan bOyOk

yeti~kin hindilerde gbrOlmesine ragmen 2-8 hallahk ge"9 hayvanlarda da hastahk yapabilmektedir (Van Empel ve ark 1996), Akut enfeksiyonlarda % 1·15 ora-nlnda blOm He seyrederken, bazen yeti~kin hindilerde olOm oranl % SO'ye Iflkabilrnekledir (Sprenger ve ark.

Gcli$ Tan~i : 31.05,2001 @: hhadimli@sckuk.cdu.lr

1998). OksOrOk, tlksmk, burun akmtlsl, solunum

gOl(-lOgO ve sinuzitis en slk gOrOlen belirgin semptomlardlr. Aynca, yem ve su tOketiminde azalrna dikkat If8kicidir (Hinz ve ark 1994, Van Beek ve ark. 1994, De Rosa ve ark 1996a, Hafez 1996, Ryll ve ark 1996, Roepke ve ark 1998, Sprenger ve ark 1998). Hastallkll veya olen hayvanlarda lezyonlar genellikle akcigerlerde oJup, 6dem, tek veya Ifitt tarafll akcigerlerde yapl~ma ve fib-rinli purulentli eksuclat garOlmekledir. Hastall~m en tipik serTFtomu hava keselerinin yanglsl ve "yoQurt benzeri~ krem tal2lnda bir eksudat birikimidir Bunlann yam slra: perikarditis, pleuritis ve enteritis de bulunabilmektedir (Ryll ve ark 1996, Roepke ve ark 1998, Sprenger ve ark 1998). Damlzllk hindilerde, 90Qunlukla yumurta Ore-timinde dO~me ve hastahkll kulUlfkahk yumurta sa -Ylslnda artl~ garOlmektedir. Bununla birlikte, fertil~e ve kulU9kadan /flkma l(09unlukla etkilenmemektedir (Hnz ve ark 1994, De Rosa ve ark 1995b, Hafez 2002).

Bakterinin 18 adet serotipi (A-R) oldugu ve hin-dilerde serotipler homojen bir dagilim gosterrnekle bir-likte daha /(Ok serotip A (57 %), B ( 27 %), 0 (7 %) and E (5 %) oldugu belirtilmektedir (Van Empel ve Hafez 1999, Hafez 2002).

Olkemizde yumurtacI pilH( (Ergani~ ve ark 2OO2a), I. Sch;uk Univcrsitesi. Vetcrincr Faktiltcsi, Mikrobiyoloji An3bilim Dall, KampUs, KONYA

HAOIMLI. ERGANI~. KAV

broyler (Turan ve Ak 2(02) ve 'broyler damlzllklarda (TOrkyllmaz ve EsendaJ 2002) OAT izole edilerek var-IIgl bildirilmi~tir. Hindilerde ise seroIojik olarak pozitifligi

(Ergani~ ve ar1c; 2OO2b) bildirilir1c;en etken izolasyonu

belirtilmemi~tir. Bu makale, Olkemizde hindilerden OArnin

izole

edildigini bildiren ilk yaym olmasl a91-Slndan onemlidir.

OlaYln Tamml

Call~manln materyalini Selyuk Universitesi Ve-teriner FakOltesi Mikrobiyoloji AnabHim Dati la-boraluvanna, Konya iii <;umra ilyesinde kurulu bulunan

j~lmeye ait iki lar1c;1I hindi kOmesinden (kOmes 1;

55

gOnlOk

1500

adel, kOmes 2: 16 gOnlOk

800

adel) ge-tirilen canh

ve

010 hindi (S'er adel) Omekleri OIU!ilurctu.

1~lelme sahibinden alman anamnezde:

55

gOnlOk

hindilercte son

7

gOn llyerisinde gOnlOk 2-5 0I0m

gO-rOidOgO, yem ve su It1ketiminin azaldlgl ifaele edildi. Canh gelirilen hindilerin muayenesinde; lek veya 9ift ta-rafh yOz ve gozlerin ~~kinli9i, tUylerin kabankhgl ve ishal tespit edildi (~kil 1-2). 16 gOnlOk hindilerde ise herhangi bir k1inik bulguya rastlanmadl. Serolojik le~his Ktln hindilerin kalplerinden kan ahndl, aynca her iki kO-meslen 20'~r adet kan getirilmesi islendi.

Hindilenn otopsilerinde; 55 gOnlOk 610 ve canll hin-dllerne; lek veya yitt laralh akcigerterde pneuman;, ple-uritis, hava keselerinde matia¥na ve abdomoninal hava keseleriooe "yogurt benzeri~ irinJi eksudat birikimi g6z1endi ($ekil 3- 4). Bakteriyolojik ekim iyin hay-vanlardan akciOer, hava keseleri ve irinli eksooattan SNap, karaci~r, dalak va kalp omekJeri allndl.

Or-nekler, %5-10 koyun kanl! agar, McConkey agar ve Sabourd dextrose agara ekimleri yaplkh va %10'li CO2'li ortamda 37 °C'de 48-72 saat inkUbasyona bl-raktldl.

KOmeslerden istenilen ve laboratuvara gelirilen canh hindilerden alman 20'~r serum Omekleri O.

rhi-notracheale (serotip A, 1x107 baklerVrnQ anlijeni ile Lam AglOtinasyon testi ile incelendi.

Biyokimyasal Ozelliklerine g6re izolatlar hemaliz, harekel, spor olu~umu, MacConkey agarda Oreme, ka-lalaz. TSI agarda Oreme, jelalinaz, indol, sorbitol, ino-sitol. rafinoz. trehaloz. ksiloz, dulsitDl, nitrat ve melil red

negatif ve oksidaz, I}-O gaJaktosidaz, OzeJliklerine, ok -sldaz, Oreaz. glikoz, galaktoz, laktoz, malloz, fruktoz, va Voges-Proskouer jXlzilif olmalan incelendi (Ergani~ va ar1c; 2002a).

Bulgular

16 gOnlOk hindilerin Omeklerinden ekiten k OI-IOr1erden bakteriyolojik oIarak herhangi bir elken Ore-Wemedi. 55 gOnlOk hindi kOmesinden aym hayvana

ait

akciger ve hava kesesi eksudat SIVap orneginden

Or-106

nfthobacterium rhinotracheale izole edildi. Aynca. ak -ci!}er, karacl~r ve dalak Omeklerinden

Escherichia

coli

ve Klebsiella ssp. izolasyonu yaplldl.

0.

rhinotracheale SU!iunun antibiyotik duyartlilk lestlerinde; amoksisilin+clavulonik asit, ampisi~n, amok-sisilin. kanamisin+sefaleksine, yok duyarll (+++), ne -ornisin+tetrasiklin ve neomisin'e duyar11 (++), penisilin G, flortenikol ve novobiosin

az

duyar11 (+) oldugu be -lir1endi. Bununla blr1ikte, nortloksasin, streplomisin, sul -fametazol+ trimethoprium, trimethoprium, ok-sitetrasiklin, flumequine, danofloksasin, nalidiksik aSit, linkomisin, oksasilin. basitrasin, genlamisin ve en-rofloksasin'e direnyli oldugu lespit edildi.

Antibiyotik duyar1ll1k lestine gare:

0.

rhinotracheale

su~unun amoksisiline duyar11 bulunmasl sebebiyle hln

-dilere 5 gOn boyunca

iyme

suyu ile blr1ikte 20 ~g

amaksisj~n verildL Antibiyotik uygulamaslnm 2. gO· nOnde 610mlerin azaldl~1 ve 4. gOnCInde semplomann gerilemeye ~ladlgl tespit edildi.

Tablo 1. Hindi selU'Tllanmn O. rllinotracheale y6nul'lden

tam

agotinasyoo sonuc;lan

Lam Agkitinasyon T esti 16 glinJuk B

12

55 gUnlGk

,.

6

Serolojik olarak. 16 gunlOk hindi kOmesinde 20 serum Omeginden 8'i ve 55 gOniOk hindi kOmesinde 20 serum orneginden 14'0

0.

rhinotracheale yonOnden jXlzitif bulundu.

Tartl~ma ve $onu4t

O. rhinotracheale enfeksiyonlannda hindilerde depresyon, yem It1ketiminde azalma, get~me gerili~i.

hava kesesi yanglsl, akciQel1erde pnOmOni ve olum

Ofa-nlnda artma $9killendi~i biJdirilmektedir (Van Empel va ar1c; 1996. Sprenger ve ar1c; 1998).

O. rhinotracheale , Olkemiz yumurtacI, broy1er va broylcr damlzllk kUmeslerinden bakleriyolopk olarak izole edilm~ oImakla bir1ikte (Ergani~ ve ark 2000 ve 2OO2a. TOrkyilmaz ve Esendal 2002), yapllan kUl-tOrierde daha hlzh Oreyen bakteriler tarallndan elkenin Gzerinin kaplanmasl va benzeri elkenter ile kan~tlnlmasl

sebebiy1e I~hisinde gQyIOkler1e ka~IIa~llmakladlr. Er-gan~ ve ar1c; (2002a) 12 haftallk yumurtaci piliylerden 2 O. minotracheale su~u izole etmi~lerdir. TOrkyllmaz ve Esendal (2002) 37, 42 ve 46 haftallk 3 faridl broyler da-mlzhk kOmesinden 3 aelet O. rhinotracheafe izo-lasyonunu bildirmi~lerdir. Turan ve Ak (2002) ke-simhaneye sevk edilen broy\er1erden aldlklan 96trakeal SIVap omeginden 11 adel OAT su~u izole edildigini

Hindil~rde OrnhhobMcterium Rhinolracht':lie ...

~ 1

va

2. Hindilem yUz va g6ztemde ~MIder

$ekil3 ve 4. Hava keselerinde}ioQurr benzeri eksudal birikimi

ifade et~lel'dir.

Ergani~ ve ark (2002a), solunum problemi bu-lunan 10-20 haftallk hindilerin trakea] sivap. akc~er, hava kesesi, karaci{1er. kalp ve dalak omekJerinden ve TOl'kytlmaz ve Esendal (2002) Ankara. BoIu ve Izmir il-lerinde hindilerden aldlklan 250 lrakeal svap or -neklerinden

O.

rhinotracheale izole edemediklerini ifade etmi~lerdir.

Bu vakada, 1500 adetlik 55 gOnl0k hinclilerde gOnlOk 2-5 0I0m, lek veya em larallt yUz va gozlerde

~~Iik, soIunum 9UCIOQG, ltiyferin kabankllgl va ishal be-liOOndi ($Skil 1-2), Hasla hayvanlarrn hava

ke-107

selerindeki eksudattan slvap. akci(}er. karaciQer, dalak

ve kan kanl omeklerinden balderiyolojik ekim

so-nucunda aynr hayvana ait akciQer va hava kesesi or-negindan ($ekiI3 ve 4)

0.

rhinotracheale izole edildi.

Turan ve Ak (2002) 10 laridt broyler kOmesinden aJdlkJan 384 seltlm orne{Jinden 251 'inde (% 65.4) ELISA ile serolojik oIarak O.

minotracheale

pozitif

bul-mu~lardtr. Ergani$ ve ark (2OO2b) 4 larklt hindi kO

-mesinden lopladlklarr serum omeklerinde lam

ag-IOlinasyon ile %55.5. %72.2, % 33.3 ve % 61.1 ve dol-immOnobincling assay ile % 55.5, % SO.O. % 22.2 ve %

yO-HADtMLI. ERGANt$. KAV

nuooen pozitiftik tespit etmi~lerdir.

Bu vakada, 55 guntOk kOmeste % 70 ve 16 gOn -10k kOmesle % 40 oranlOda ORT y¢nOnden pozitiftik belirlendi ve kOmeslerde O. rhinotracheale en -feksiyonunun oldu{lu kanaatine vanldl.

O. minolracheaJe izolattanntn antibiyotiklere du-yarllhklan. izole edildigi b61geye gOre farkllhklar gOs-lerdi{li belirtitmektedir. (Oevriese ve ari< 1995,

Du

-douyt ve ari< 1995). PnOmoniti hindilerin ledavisiooe enrofloksasin ve lrimethoprium+sutfametazol gibl an-tibiyOliklerle islenilen sonuylar allnamamaktadlr. Bazr vakalarda lelrasikJin ve penisi'in iyi

sonuc;;

veriri<en bazl vakalarda da yeterslz kalabilmektedir. Ergani~ ve ari< (2002a) yumurtacr pitiylerden izole edilen

0.

m i-notrachea/e su~lannrn; oflaksasin, eritromisin, li n-komisin, amoksisilin

va

amoksisilin+ k1avulonik asite duyarll bulunuri<en streptomisin, neomisin, ne-omisin+tetrasikJin, genlamisin, lri-methopriurTl+suHametazol ve penisiline direnc;:li 01 -duklannt rapor etm~rdir. Ak va Turan (2002) izole ettikleri 11 O. rhinotracheale sU$unun oksitetrasikJine duyarh, tilmikosin, eritromisin,

va

penisiline az duyarlr ve danofloksasine dir&n9fi oldugunu belirt~lerdir. Bu

cah~mada, hindilerden izole edilen

O

.

rhinotracheaJe sUiilu; atllOksisilin+Clavulonik asit, ampisitin, amok -sisilin, kanamisin+sefaleksine, t;:Ok duyarlr (+++),

pe-nisllln G, neomisin+lelrasikJin va neomisin'e duyarll (++), !!orfenikol ve novobiosin az duyarh (+) oIdu{Ju belirlendi. Bununia birlikte, norfloksasin, streptomisin, suHamelazol+ lrimethoprium, trimethoprium, ok-silelrasikJin, flumequine, danofloksasin, nalidiksik asit, linkomisin, oksasilin, basitrasin, genlamisin ve en-rofloksasin'a direnc;:li oIdugu lespit edildi.

Bu vakada, hindilera 5 gOn

boyunca k;:me

suyu ile birlikte

20

mg/kg amoksisilin veritmesi sonrasl 2. gOnde clOmlerin azalmasr ve 4. gOnde semptomlann gerilemeye ~Iamasr amoksisilin ledavisinin etkili 01-dugu kanaatine vanldr.

Kaynaklar

OWl, R. P., DrouaJ, R. (1997) DmiIhobacterit.m~

Infection. In Gahek, B. W. (Ed), In: Diseases 01 Prutry, 10th Ed., p 1012·1015. loNa Slate University Press. USA.

De Rosa, M., Droual. R. Ctln, R. P. ~ H. Land WaIkef, R. L (19968) 0mithdJacter*.xn minolrachesJe In-fectlOn., T1.Xi<eys: A Pathogenicity Sttnj ., &-and ·32 Week -Old TulMys. ZooI:ecrica Irt., 21·22.

De Rosa, M., Droua/, R. Chin, A. P. SIWaprasad, H. L and

Walker, R. L (199Gb)

Omithobacterium

rhinotracheaJe

n.

fection in tur1<eybreeders. Avian Dis., 40(4)865-874.

Devriese, LA., Homnez, J., Vandamme, P., Kersters, K and

HaesebrotJd<.

F. (1995) In vitro MOOtic sef'I:SiIMy 01

Or·

nithobacterit.m rhinotracheaJe Strans from Poultry and Wild Birds. Vet Recoo:f, 21:43&436.

108

[)u(Xluyt. J., leofat. J., Veri Erfl>et, P.,

Gam

.

Y. Mel Dore. C. ('995) IsoIemert dlXl nouvel paIhogene chez Ia dinde: Or·

nithobacteritm rtW1otr'ach8aJe ; Cordite a teoiJ. In

Pro-ceecWlgs d the Joumees de Ia Recherdle Avic:oIe. Angers, PI'

24Q.243.

E~ 0., AI~ M, Hac:tirrj, H. H. va

Voriu

,

M. (2002) TavtJ<

va Hi'dIefden OrrWthobacterium rhitoIracheaJe

izolasyonu

.

Turk J. Vet. Anim. Sci., 26; 543-547

ErganI:i., 0., Hadr'rW, H. H., Kav, K,

c;::onu

,

M., va

0z1i:rt<,

D. (2002) A ~ study on detedion 01

O

mithobact

eti.rn

thinotmchBaJe ard:>ocies in

meat-twa

Mkeys by dot

m.

~

assay

.

rapid ag;;...mtion test Md sen..m

agg-lutination test. Avian Pathol. 3'(2):201-4.

Hafez, H. M. (1996) Current status on the Role d Or·

rithobacteritxn IfWloIracheaJe (OAT) in RespraJ:ory Disease

~es in Poultry. Arch. GetIUgcI<., 60 (5): 2QB..211. Hafez. H. M.(2002) ~

a

Omithobaderim rf».

noIratilBaJ8 .,5. I.AJsaI Veteriler MikrobiyoIji I<c:lrgesi. sf 26-32.

2446 EyU Konya

Hinz, K H., Blome, C. and RyI, M. (1994) Actrte Exudatr.>e

Pneomonia and AirsaccUitis assooiated v.1Ih Omithobacterit.m rhinotracheaJe in Tt.J1<.eys. Vet Record, 135: 233-234.

Roepke, D. C., Back, A., Shaw, O. P., Nagar$. K V ..

Spren-ger. S. J. and Halvorson, D. A. (1998) Case Report: Isolation and Identification

a

OmithobacteriLm rhinoIracheaJe from

ConmerciaI Tur1<ey FIcrl:s in the tq:>er MiONest Avian Dis., 42:219-221.

Ry1I. M., Hiu, K H., SaIisch, H. and Kruse,

w

.

(1996) Pal· _ oj Omitt>obade<im " ' _ "" tu<key pooIts

tXIder e>epOOneotai oollcitiOIlS. Vet. Record, 139, '9.

Spreoger, S. J., Back, A., Shaw, D. P., Nagaraja, K V., R0-epke, D. C. and Halvorson, D. A. ('998) Ornithobacterkm ~

nouacIIeaJe Infection in Turkeys: Experimental ReproclJction of

the Disease. Avian Dis., 42: 154-'61.

Turan, N. va Ak. S. (2002) Investigation ol the preserx:e

a

Or· nithdJacteritm rhinotracheaJe in chickens i1 Turkey and

de-lemW'Iation of the ~ 01 the

USI"I9

the enzyrTIE7

linked ~

assay

.

A\1an Dis., 46(2):442-6.

TCD;yJImaz,S. va EsendaI, O.M. (2002) Kanath ha~

Orrithobacterium rhinotrach8aJe iz~ va idertifikasyoou.

5. UIusaI Vetemer MikrobiyoIoii Kongesi (UIusIaramsI KatJ~mh).

sf 144-'45, 24-26 Eyk), Konya

Van Book, P. N. (1994) Omithobacteritm tflilotracheaJe

(OAT), cncal aspects ., broieIS and turkeys. AI'InuaI Meeting 01 the Veternary Study GrcJt4l 01 the EU, AmsI8fdam,

No-""""',

.

Van Book, P. N., Van

EnlJeI

,

P. C., Van Den Bosch. G. Storm,

P. K, Bongers, J. H. and Du Preez, J. H. (1994) Respiratory

problems, ~ retatdation and aI1Mtis

n

lurkeys and bro1ets

caused by a Pasteurela·1ike orgcri;m: Omithobacteritm ~

notrach6aJe or "Taxon 28". TIjdschr Diergeneeskd, 1'9 (4):

99-101.

Van

En1leI,

P., 805d1 H. V. D.,

Goovaerts

,

D. and Strom, P.

(1996) Experinental nection

n

turkeys and cI'IicMns with

Or

·

nithobac1etUn rhinotmcheaJB. Avian Dis. 40 (4): asa.864. Van EI'fl)eI, P. C. M. and Hafez. H. M. (1999) Omithobacteritm rllinotracheaJe: A ReviErw. Avian Path:lIogy, 28:2'7·227.