^lllllllliaillll!lllllllllllllllllllllll!IIIIIIIIHIIIIIII!llllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllll!IIIIIIIIIIUUIIIIIillllllllllllll!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIHHIIIIIIIIIIIIIIIill!lll!lllll||||||||||||||||||||||||||||||||||||||t!|||||||!|||||
- Yazan: — _
Şahap Tayfur
sesine, bir yortu dolayısiyle gitmişti.
İmparator, kilisede yalınayak dua ederken Bizansta pek or- kunç bir ihtilâl olmuş, ordu ko mutanlarından Fokas, impara toru tahttan indirmeğe kalkış mıştı.
Kilisede acele olarak duayı bitiren imparator, Mavriyanu çarşısından yalınayak geçer ken, kışkırtılan ahali tarafın dan taşa tutularak kovalanmış, bu felâketten güc halle kaçarak Anadolu yakasına sığınmıştı.
Docteur A. Mordtmonn Dok tor A. Bortmanm eskis topoğ- rafik dö Konstantinop Eseuis se Topographique de Cons-ple adındaki eserinin muhtelif yer lerinde ve bu eserde mevcut tstanbulun ortaçağ plânında Mavriyanu çarşısını, eski Os manlI İmparatorluğu devrinde Türklerin Çarşı-ı kebir dedikle ri Kapalıçarşının yerinde gös termekte ve bu hususta İmpa rator Konstantin Porfiroyenito- sun (İmparatorluğun törenleri ve idare usulü) adındaki kıy metli eserinden iktibaslarda bu lunmaktadır ki Bizans İmpara torluğunun Ayion Apostolon = Havariyon yortusunda: Buko-leon sarayından hareketle Di- vanyolu semtindeki Zevksipu hamamından Forum Konstanti- nl — Çemberlitaştan ve oradan da Mavriyanu çarşısından ve Tavros = Beyazıt meydanından geçerek, yıkılan (eski Havari yon kilisesi = Fatih camii) ne vardıklarını bildirmektedir.
* • *
Çarş-ı kebir, iç bedesten dış bedesten, kuyumcular, kalpak çılar caddesi gibi muhtelif kı sımlardan toplu olarak şarkın, hattâ belki de dünyanın en bü yük ve tar hî bir pazarı idi.
Fatih’in müverrihlerinden İmroz adalı Kritovolos’un tari
hinde: İkinci Mehmet lstanbu- lu fethettikten sonra şehirde
M ahvolan, 490
KAPA
İ
mparator Mavrikiyos 602 yılında Bukoleon sarayın dan hareket ederek (Fo rum Konstantini — Çemberll- taşa) varmış, Mavriyanu çarşı sından geçerek Iğrikapı sem tindeki Vlaherna Meryemkili-evler, hamamlar, çarşılar, ca miler yapılmasını emrettiğin den bahseder.
Sieur Guillet’nın Histoir du regne de Mahomet II adın daki eserinde (cilt 1 sahife 428) Fatih, 1461 yılında Trabzonu fethetmek üzere Istanbuldan ordu ile hareket etmezden ev vel İstanbul şehrinin tüccarla rının intizam ve emniyetini sap
emretti k; bu bina zamanımız da dahi hâlâ baki bulunmakta dır, diyor.
Evliya Çelebi seyahatname sinin birinci cildinde (sahife 812) eski bedestenden şöylece bahseder: Istanbulun seçme bir yerinde Türklerin pek sağlam bir bezagistanı vardır ki yolcu luğa çıkacak olanlar, vezirler ve âyamn malları burada
mu-Kapalı Çarşının 2 asır önceki hali
da Fatih’in yaptırdığı binadır. Yerlerde nice yüz demir kapılı
mahzenleri vardır.
Dört tarafının dışında: kuze ye bakan sahaflar kapısı, batı ya açılan takyeciler kapısı gü
neyde gazazlar hapis, doğuda
kuyumcular kapısı vardır ki bu kapı üzerinde kanatlarını açmış mehib bir kuş sureti gö
rülmektedir. Bu sureti kapıya nakşmetmekten meram “ka zanç dedikleri havalanıp uçan vahşi bir kuştur, eğer bu kuşu bir nezaketle avlıyabiliyorsan bu bezazistanda kâr edebilir sin” nasihatini anlatmaktadır. Ama acaip bir işaret ve tavsi yedir diyor.
Bu hususta Islâm Ansiklope disinde cilt 2 sahife 441 Osman Ergin “eski bedesten Bizans yapısı olduğu şark tarafındaki kapısının üzerinde hâlâ duran kabartma kartal şeklinden ve Fatih’in vakfettiği Bizans bi naları arasında sayılmış olma sından anlaşılmakta bulundu ğundan ve vakfiyede İstanbul bedesteni Suk al bazzuziye İs miyle anılmakta olduğundan bahseder.
Evliya Çelebi (cilt 1 sahife
(Devamı Saı 7ı Süt 3de) Çarşıyı kebir (Kapalı Çarşı) deıı bir görünüş
yıllık bir tarih hâzinesi
ARŞI
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
