T.C. ANKARA İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ACİL YARDIM VE KURTARMA HİZMETLERİ AMBULANS FAALİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (Ekim 1995 - Eylül 1996) K. Hakan ALTINTAŞ
Tanımlayıcı epidemiyolojik bir çalışma kapsamında, Ankara Acil Yardım ve Kurtarma Hizmetleri (AYKH) ambulans faaliyetleri bir yıl süre ile takip edilmiştir (Ekim 1995-Eylül 1996). Bu döneme ait 5638 adet Acil Çağrı Kayıt Formu incelenmiştir. Sistem tarafından, bu sürede, 5090 hasta-yaralıya yanıt verilmiştir. Bunlardan 4018 kişi (%78.9) Ankara'daki çeşitli hastanelere nakledilmiştir. Ankara Numune Hastanesi (1730 nakil, %45.5) en çok nakil yapılan hastane olmuştur. Sistemin günlük ortalama ambulans faaliyet sayısı 15.4 olarak gerçekleşmiştir. Araştırma yılında, Numune Ambulans İstasyonu en çok faaliyet gösteren (804 faaliyet, %14.3) istasyon olmuştur. Sistem ağırlıklı olarak tıbbi rahatsızlıklara (3856 vaka tipi, %68.4) yönelik hizmet vermiştir. Kardiyovasküler sisteme ait ön tanılar toplamı %25.5 (1424 ön tanı) ile birinci sırayı alırken, nörolojik sisteme ait ön tanılar %14.0 (783 ön tanı) ve tüm travmalar %13.7 (768 ön tanı) ile onu izlemiştir. Sistemden yararlananların %14.1'inin (716 kişi) olay yerinde, ambulansta ya da hastanede öldüğü tespit edilmiştir. Her tür vaka bir arada değerlendirildiğinde, ambulansların ortalama yanıt süresi 11.30 dakika (S 20.47, min-maks. 0-855 dakika, ortanca 9 dakika) bulunmuştur.
Sistemde tamamı geçici görev statüsünde, farklı süreler çalışan, 127 hekim, 130 hekim dışı sağlık personeli (HDSP) ve 90 şoföre (toplam 347 personel) anket uygulanmıştır. Tüm personelin %91.6'sı (318 kişi) sistemde çalışmaktan memnun olduğunu ifade etmiştir. Sistemdeki en önemli sorun olarak; acil hizmetlere yönelik personel eğitiminin yetersizliği bulunmuştur. Ankara AYKH'nde çalıştıkları süre boyunca, görev sırasında, tüm personelin %27.4'ü (95 kişi) sözlü, %4.0'ü (14 kişi) fiziksel saldırıya maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir.
Sistemden yararlananlar arasından sistematik örnekleme yöntemi ile seçilen 412 vatandaşa, telefonla memnuniyet durumları sorulmuştur. Bu kişilerin %83.5'i (344 kişi) aldıkları ambulans hizmetinden memnun olduklarını söylemişlerdir. "Fena değil" diyen 35 kişi de ilave edilince, ambulans hizmetinden memnun olanlar %92.0'ye (379 kişi) çıkmıştır.
1996 yılı fiyatları üzerinden, sistemin toplam gideri; 74.555.187.886,04 TL (918.878,5 ABD doları**) bulunmuştur. Tek bir ambulans faaliyetinin ortalama gideri ise 13.223.694,20 TL (163,0 ABD doları**) olarak hesaplanmıştır.
