Başlık: Yeni doğan buzağı ishallerine karşı ticari aşı ile aşılanan sığırlardan doğan yavrularda pasif bağışıklık düzeyiYazar(lar):ALKAN, Feray;BURGU, İbrahim;ŞAHNA, Kezban Can;ÇOKÇALIŞKAN, CanCilt: 51 Sayı: 1 Sayfa: 047-053 DOI: 10.1501/Vetfak_000000226

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 51, 47-53, 2004

Yeni doğan buzağı ishallerine karşı ticari aşı ile aşılanan sığırlardan

doğan yavrularda pasif bağışıklık düzeyi

Feray ALKANı, İbrahim

BURGUı, Kezban CAN-ŞAHNA

2,

Can ÇOKÇALIŞKAN

3

lAnkara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Viroloji Anabilim Dalı, Ankara; 2Erciyes Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Viroloji Anabilim Dalı, Ankara; 3Tanm ve Köyişleri Bakanlıgı, Şap Enstitüsü, Ankara

Özet: Bu çalışmada, bir ticari aşı (ScourGuard@(K),Pfizer) ile aşılanan sıgırlarda BRV ve BCV spesifik bagışıklıgın düzeyi ile yeni doganIarın enfeksiyonunda pasif bagışıklıgın rolü incelendi. Bu amaçla gebeliginin 3. trimesterinde bulunan 41 sıgırdan 2 grup oluşturuldu. Grup I'de bulunan sıgırlara ticari aşı prospektüsüne göre aşı uygulandı. Grup II ise kontrol grubu olarak degerlendirildi. Her iki gruptaki sıgırlardan aşı uygulamalanna paralel, dogum yaptıkları gün (L.gün) ve sonraki 3, 7, 14, 21 ve 28. günlerde kan, gaita ve kolostrum/süt (aşı uygulama dönemleri hariç) örnekleri; yeni dogan buzagılardan dogum sonrası 3, 7, 14,21,28. günlerde kan ve gaita örnekleri alındı. Kan ve kolostrumlsüt örnekleri BRV ve BCV spesifik antikorlar yönünden mikronötralizasyon, gaita örnekleri BRV ve BCV antijeni yönünden ELlSA ile kontrol edildi. Elde edilen verilere göre, aşı uygulanan ve aşı uygulanmayan sıgırlara ait kan serumu ve kolostrum/süt örneklerindeki antikor seviyeleri ile yeni dogan buzagıların pasif bagışıklık düzeyi ve enfeksiyona maruz kalma oranları karşılaştırmalı olarak degerlendirildi. Aşı uygulamasını takiben erişkin sıgırlarda aşı etkenlerine spesifik antikor yanıtında belirgin bir artış saptanamadı. Ancak aşı uygulanan ve aşı uygulanmayan annelerden dogan buzagılarda enfeksiyona maruz kalma oranlannın sırasıyla %30.0 ve %54.5 oldugu belirlendi.

Anahtar kelimeler: AŞı, coronavirus, maternal bagışıklık, rotavirus, Sigır.

Level of the passiye immunity

in calves from cows vaccinated

for neonatal

calf diarrhea

Summary:

In this study, the level of the BRV and BCV specific immunity in cows which vaccinated with a commercial vaccine (ScourGuard@(K),pfizer) and the role of the passiye immunity in newborns' infections were investigated. For this aim two groups were organised from 4 i cows in their 3rdtrimaster of pregnancy. Group I cows were vaccinated according to the prosedure of

the commercial vaccine. Group II cows were used as a control. At the time of the vaccination, at the calving day (lst day) and at

3,7,14,21 and 28th day s af ter calving, blood, feces and colostrumlmilk (except vaccination period) samples from cows in each group; from newbom calves at 3,7,14,21,28lh days after birth blood and feces samples were collected. Blood and colostrumlmilk samples

were controlled for the presence of BRV and BCV antibodies using microneutralisation technique. Feces were tested for BRV and BCV antigen by ELlSA. The antibody titers in blood sera and colostrumlmilk from cows, levels of the passiye immunity of newbom calves and the infection rates of calves were evaluated comparatively for Group I and II cows, their calves. Data show n that following the vaccination no remarkable specific antibody increase against vaccine antigens (BRV and BCV) was detected in cows. However the infection rate of calves bom from vaccinated and unvaccinated cows were 30.0% and 54.5%, respectively.

Key words: Cattle, coronavirus, maternal immunity, rotavirus, vaccine.

Giriş

Yeni doğan buzağı ishallerinde cryptosporidium, en-terotoxigenic E.coli, coronavirus ve rotaviruslar en önemli etkenlerdir. Bu etkenler ile oluşan enfeksiyonlar büyümenin gecikmesi ve sürü içindeki mortalitenin çok yüksek düzeylere varabilmesi nedeniyle önemli eko-nomik kayıplara yol açmaktadırlar (9).

Bovine rotaviruslar (BRV) ve bovine coronaviruslar (BCV) yenidoğanlarda ishal ile karakterize enfeksiyona, erişkin sığırlarda ise genellikle subklinik enfeksiyona neden olurlar. Seroepidemiyolojik çalışmalar (4,8,12,16) erişkin sığırlarda sözkonusu etkenler ile subklinik en-feksiyon oranlannın oldukça yüksek olduğunu ve

do-layısıyla erişkin sığırlann değişik düzeylerde bağışık bu-lunduğunu ortaya koymuştur.

BRV ve BCV spesifik antikor taşıyan sığırlar, ko-lostrum ve süt ile yavrulanna aktardıklan antikorlar ile yeni doğanın enfeksiyondan korunmasında önemli rol oy-narlar. Doğal enfekte annelerden doğan buzağılara ak-tanlan antikor titresi annenin enfeksiyon zamanı, an-tijenik uyanmın düzeyi, vb. faktörlere göre değişiklik gösterir. Aynca doğal enfekte erişkin sığırlarda genellikle serum antikor düzeyinin çok yüksek olmadığı ve do-layısıyla süt ve kolostrum ile yeni doğan buzağıya ak-tanlan antikorlann yeni doğanın enfeksiyondan korun-masında çoğunlukla yetersiz kaldığı bilinmektedir

(Northern Ireland 75/447, BCV (DKID50=1O-45IO.ı mL)

Kolostrum/süt örnekleri

Grup i ve lI'deki sığırlardan sağlanan tmplam 239 adet kolostrumlsüt örneği kullanıldı (Tablo 1)./Steril cam tüplere alınan süt örnekleri, 3000 devirde 20 dakika sant-rifüj edildikten sonra, üstte toplanan yağ tablkası steril bir pastör pipeti ile alındı. Yağ tabakasının aıJndaki sıvı

i

kısım stok tüplerine alınarak, 56°C'de 30 dakika inaktive edildi ve testte kullanılıncaya kadar -20°C' de s,~klandı.

.

.

i

Enzyme Lmked Immunosorbent Assay (ELISA) Gaita örneklerinin BRV ve BCV antiJenleri yö-nünden kontrolü amacıyla ticari ELlSA kiti kullanıldı. Serum Örnekleri

Araştırma planına uygun olarak Grup i ve U'deki sı-ğırlar ile bunların buzağılarından sağlanan to~lam 520 adet kan örneği kullanıldı (Tablo 1).

i

Polysteren tüplere (Kat No: 187 246, Greiner, Al-manya) alınan kan örneklerinden ayrılan serum örnekleri, 56°C' de 30 dakika süreyle inaktivasyona tabi tutularak, sterilite kontrolü yapıldıktan sonra kullanılıncaya kadar

-200C'lik dondurucularda saklandı. i

i

Materyal

ve Metot

i

Araştırma Planı

i

Araştırmada gebelik yaşlarına göre seçilen, 30 adedi aşı (ScourGuard,(K),Pfizer) uyguıJnan (Grup I) ve 11

i

adedi aşı uygulanmayan (Grup ii) plmak üzere toplam

i

41 gebe sığır kullanıldı. Grup i'deki sığırlar ticari aşı (ScourGuard@(K),Pfizer) prospektüJüne göre gebeliğin son trimesterinde iki kez aşılandı. tki aşı arasında en az 21 gün beklenildi. ii. aşı doğum~an yaklaşık 3 hafta önce uygulandı. Her iki aşılamaya baralel olarak Grup i ve Grup ii'deki sığırlardan kan örrtekleri alındı. Ayrıca bu sığırlardan (Grup i ve ii) ddğum yaptıkları gün

i

(Lgün), doğum sonrasında 3, 7, 14,21,28. günlerde kan, gaita ve kolostrumlsüt; bunların yeJi doğan

buzağıların-i

dan doğum sonrası 3,7,14,21,28. günlerde kan ve gaita

ı

örneklendi. Araştırma planına uygun olarak örneklenen materyallerin, örnekleme zamanı1rına göre dağılımı

Tablo I' de sunuldu.

i

i

(11,20,22). Bu nedenle söz konusu enfeksiyonlardan ye- Viruslar

nidoğanların korunmasında etkene mbz kalmanın Ön- Araştırmada BRV

lenmesinin yanısıra, erişkin sığırların

i

gebeliğin geç dö- DKID50= 10-5/0.1 ml) ve nemlerinde aşılanması yoluyla annelerde yüksek antikor kullanıldı.

titresinin elde edilmesi ve maternal anhkorlar ile yeni do- Hücre Kültürü

ğanlarda etkin korunmanın sağlanabiıJnesi ya da yeni do- Mikronötralizasyon testinde kullanılacak olan ğanın aşılanmasına yönelik ticari aşıların kullanımı gün- BRV'un üretilmesinde, titresinin belirlenmesindd ve

mik-deme gelmiştir (7,10,12,17,18).

i

ronötralizasyon testinde Madin Darby Bovine

l

Kidney

Bu çalışmada bir ticari aşı (ScourGuard@(K),Pfizer) (MDBK) hücre kültürü; BCV'un üretilmesinde, titresinin ile aşılanan sığırlarda, d0ğum zamanında ve sonrasında belirlenmesinde ve mikronötralizasyon testinde ise fötal (yaklaşık 1 ay) kan serumu ve kolostJumlsütteki BRV ve dana trakea (FDTr) hücre kültürü kullanıldı.

BCV spesifik antikor miktarı; bunlaiın buzağılarındaki Gaita örnekleri

pasif bağışıklığın düzeyi ile aşılanmış

i

ve aşılanmamış an- Araştırma planına göre erişkin sığırlar «Grup i ve nelerden doğan buzağıların enfeksirona maruz kalma ii) ve bunların buzağılarından sağlanan 437 adet gaita ör-oranları belirlenerek, kullanılan aşııiın yeni doğanların neği (Tablo 1) BRV ve BCV antijeni yönünd~n ELlSA sözkonusu enfeksiyonlardan korunm1sındaki etkinliğinin testi ile kontrol edildi.

araştırılması amaçlanmıştır.

i

Tablo i:Örneklenen materyallerin örne~leme zamanına göre dağılımı.

Table i:Distribution of the samples accbrding to the sampling time.

i

ı

Doğum 9ncesi Doğum Sonrası

i

I.Aşı 12.Aşı I.Gün 3.Gün 7.Gün 14.Gün 21.Gün 28.Gün

ı

Toplam maferyal sayısı

GRUP i Anne Kan 30 i 30 30 30 30 29 30 28 2;n

Gaita 30 29 29 29 30 29 ı 1"76 Süt

i

30 29 30 29 ı 30 28 _If6 Buzağı Kan 30 29 28 29 28 Gaita 30 29 28 29 28 ijl4 iIl4 GRUP II Anne Kan ii

i

i i ii il

Lo

\i ii

Lo

86 Gaita ii ii LO ii ii ı

\o

64 Süt ii ii LO ii

Lo

LO 63 Buzağı Kan ii

Lo

i

i

ii ii

Lo

53 Gaita ii

Lo

ii ii \o ı 53 ı

i

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 51, 2004 49

Test, üretici firmanın (Bio X Diagnostics, Belçika) bil-dirdiği yönteme göre uygulandı.

Bu amaçla, steril materyal toplama kabına alınan her bir gaita örneği, ELlSA kitinde bulunan materyal su-landırma sıvısı ile 112 oranında sul andını dık tan sonra LO dakika oda ısısında bekletildi. Süre sonunda üst sıvıdan ELlSA tabletinin coronavirus spesifik ve anti-spesifik an-tikorlar ile rotavirus spesifik ve antispesifik antikorlarla kaplı birer gözüne 0.1 ml konuldu. Pozitif ve negatif kontroller ilave edildikten sonra tabletler 60 dakika oda ısısında inkube edildi. Süre sonunda 3 kez yıkanan tab-letin gözlerine titresi oranında (1150) sulandınlan kon-jugatlardan (amaca göre antirotavirus veya an-ticoronavirus konjugatı) 0.1 ml konularak, aynı şartlarda inkube edildi. Yinelenen yıkama işleminden sonra tet-ramethylbenzidine kromojeni, substrat tamponu içinde hazırlanarak tablet gözlerine (0.1 ml) ilave edildi. Otuz dakika sonra reaksiyon 2 MH2S04 ilavesi ile durduruldu. Test spektrofotometrik olarak 450 nm filtre absorbansları okunmak suretiyle değerlendirildi.

Mikronötralizasyon Testi

Kan ve kolostrumlsüt serumlarında BRV ve BCV'ye spesifik nötralizan antikorların tespiti amacıyla serum nötralizasyon testinden yararlanıldı.

Bu amaçla, enfeksiyözite gücü tespit edilen virus (amaca göre BRV ya da BCV) 100 DKIDsolO.05 ml. ora-nında sulandınldıktan sonra, her serum ya da kolostruml süt örneğinin mikronötralizasyon tabletinin iki gözünde bulunan sulandırn1aları (115) ile eşit hacimde birleştiri-lerek, 37°C'ye ayarlı C02'li etüvde 1 saat süre ile bek-letildi. Süre sonunda sisteme amaca uygun hücre süs-pansiyonundan (MDBK ya da FDTr) (300 000 hücre/ml)

0.5ml ilave edilerek, tabletler 37°C'de 7 gün inkubasyona bırakıldı. Test doku kültürü mikroskobunda, hücrelerde sitopatik değişiklik oluşumuna göre değerlendirildi.

BRV ve BCV spesifik antikor varlığı saptanan ma-teryallerde (kan ya da kolostrumlsüt serumu), serum nöt-ralizasyon 50 (SNso) değerinin tespiti için, serum ör-neklerinin 2 basamaklı sulandırmalarına mikronötralizas-yon testi uygulandı.

Bulgular

Enzyme Linked Immunosorbent Assay (ELISA) Erişkin sığırlardan sağlanan gaita örneklerinin tümü BRV ve BCV antijeni, buzağılardan sağlanan gaita ör" neklerinin tümü ise BCV antijeni yönünden negatif bu-lundu. Buna karşın 9 adedi Grup I'de bulunan annelere, 6 adedi ise Grup lI'de bulunan annelere ait 15 farklı bu-zağıdan sağlanan gaita örneğinde BRV antijeni varlığı be-lirlendi. Buna göre aşı uygulanan (Grup I) ve aşı uy-gulanmayan (Grup ii) gruplardaki sığırlardan doğan buzağıların enfeksiyona maruz kalma oranları sırasıyla %30.0 (9/30) ve %54.5 (6111) olarak belirlendi. Materyal sağlanan yeni doğan buzağıların enfeksiyona maruz kalma oranı ise %36.5(15/41) olarak hesaplandı. Bu-zağılarda BRV tespiti materyal örnekleme dönemlerine göre Tablo 2' de gösterildi.

Mikronötralizasyon Testi

Grup i ve ii'de bulunan sığırlardan sağlanan kan ve kolostrumlsüt örnekleri ile bu sığırların buzağılarından sağlanan kan örnekleri BRV ve BCV'ye spesifik an-tikorlar yönünden kontrol edildi.

Araştırmada kullanılan sığırlardan (41 adet) i. aşı-lama zamanına paralelolarak alınan kan örneklerinde

Tablo 2. Yeni doğan buzağılarda örnekleme zamanına göre BRV tespiti

Table 2. The detectian of BRV antijen in newborn calves according to sampling time.

Buzağı Örnekleme zamanı BRV

Sayısı 1.Gtin 3.Gtin 7.Gtin 14.Gtin 21.Gtin 28.Gtin +(%)

Grup i 30 2 4 9(30.0)

Grup II II 4 2 6(54.5)

Tablo 3. Kan serumlarında örnekleme zamanına göre BRV ve BeV için seropozitiflik oranları ve antikor titre (SN50) dağılımları. Table 3. Antibody titer distribution and seropositivity rates for BRV and BeV in blood sera samples according to the sampling time.

Örnekleme zamanı

I.aşılama 2.aşılama i.gtin 3.gtin 7.gtin 14.gtin 21. gtin 28.gtin

BRV Grııp i Seropozi tifi ik(%) 96.6 86.6 70.0 80.0 70.0 66.6 73.3 73.3

SN.lo dağılımı 1:5-1:80 5-80 5-80 5-56.2 5-222 5-80 5-160 5-160

Grup II Seropozitiflik (%) 81.8 72.7 72.7 72.7 72.7 72.7 81.8 90.9

SN.lo dağılımı 5.6-56.2 5.6-28.2 5-28.2 5.6-40 5.6-80 5.6-80 5.6-40 5.6-40

BeV Grup i Seropozitiflik (%) 26.6 30 43.3 56.6 66.6 90.0 93.3

SN.lo dağılımı 5.6-56.2 5-40 10-320 5-320 5-320 5-640 20-640

1/2.3

i

i

~8.Gün 11196.2 1/2.6

t~~~:;

)1/4.22 1/13 1.0 2~.GÜn ll/8.1

~/;.6

119.3 21.Gün 14.Gün 250 : 200 3~ 300 400 '00

,~

~rup i Buzağıkm , :<-Grup i Annekan

~ruP II.Annekan

rı-"Grup JIBuzat}ıkarı

~

L

O

1.Aşl 2Aşı 1 Gün 3Gon 7GOn 14GIln 21 GOn 28GOn

Grafik 2. Erişkin sıltır1ar ile buzaltılarından alınan materyallerde BeV spesifik antikorların örnekleme zamanına g"re geometrik

ortalamaları.

i

.

Figure 2. The geometrie mean antibody titer distribution against BeV in samples from adult eattle and their ealvesJ

i

Tartışma ve Sonuç

Yeni doğanlarda ishalin nedenleri çok çeşitli olup,

i

enfeksiyöz ajanlar, çevre, beslenme ve hijyenilt faktörler hastalığın çıkışında roloynar. Enfeksiyöz aj!mların en önemlilerinden olan rota- ve coronaviruslar bİr~ok ülkede

i I.Gün 116.2 1/5.3 1/6.6 1/5.7 1/8.5 1117.0 1/1.6 1/1. i 119.4 1/4.9 1/4.5 1/3.5 1/4.5 1/4.9 117.4 1/7 .4 118.3 1124.6 1/1.4 111.1 1/7.8 1/3.2 1/2.7 112.8 plAııne kan rup i Anne rupiBuza!)ı : ka" --Grup ii Arıne kan --Grup ii Anne .Ol ---Grup ii Bımığı kan Doltum Sonrası 2.Aşl 1.Gün 3.Gün 7.Gün 14.Gün 21.Gün 1/1 1/1.9 112.8 1/3.2 1/9.9 1/23.6 111.13 1/1 1/1.52 1/2.05 1/1.69 1/2.7 115.8 1/12.9 1123.3 1/2.3 1/7.0 1140.4 1/81.6 1/188.4 1/188.9 1/5.07 116.25 113.71 1/2.41 1/2.39 1141.6 1186.6 1/107.2 1/1 10.2 1/7 .5 2.Aşl 1/9.4 28.GOn

i

2l.GOn 1/13.i i 1.AŞ) 1/15.1

i

14.GOn 7.GOn 2.GOn Anne Kan Anne Süt Buzaltı Kan Anne Kan Anne Süt Buzaltı Kan Anne Kan Anne Süt Buzaltı Kan Anne Kan Anne Süt Buzaltı Kan 1.GOn 2.Aşl Grup II Grup i Grup i Grup II

Tablo 5. Erişkin sıltıtlar ile bunlarin buzaltılarına ait materyallerde BeV antikorlarının geometrik ortalaması. Table 5. The geometric mean anti50dy titer distribution against BeV in adult eattle and their ealves.

1.AJı i 1/1.9 i

i

1/3.9

i

i

i

i

'O 20 15 30 25

Grafik i. Erişkin sıltırlar ile buzaltılarıhdan alınan materyallerde BRV spesifik antikorlarm örnekleme bmanına göre geometrik

ortalamaları.

i

Figure 1. The geometric mean antibody titer distribution against BRV in samples from adult eattle and rheir ealves.

50

F,<ay

Aıt -

tbmhim"",go -

Ka"",,

C~-Ş"u" - C,o Çokç,h,k~

i

BRV ve BCV için seropozitiflik oran[arı sırasıyla %92.6 sığırların kan serumu antikor seviyelerine göre y1aklaşık 3 (38/41) ve %21.9(9/41) ölarak belirlendi. Gruplara göre kat yüksek olduğu ve 3. günden sonra azaldığı; 13CV

spe-i i

BRV ve BCV yönünden seropozitiflik oranları ile spe- sifik antikorların ise kalastrum /sütte çok az düzeyde ve sifik antikarların titre dağılımları örnekleme zamanlarına örnekleme günlerine göre farklılık göstermeksiJin varlığı

göre Tablo 3'de gösterildi. ~ saptandı (Tablo 4 ve Tablo 5).

i

Erişkin sığırlarda (Grup i ve II) örnekleme dö- Grup i ve Grup II' de bulunan sığırlar ve bunların nemleri itibarıyla BRV seropozitifli~ oranları ve antikor yavrularından alınan materyallerin mikronötJalizasyon t~trelerinde belirgin değişiklik saptan1madl. Ancak her iki testine İlgili bireysel verilerinden yararıa+rak he-grupta bulunan sığırlarda doğum sonrası dönemde ve saplanan, antikarların geometrik ortalama değerleri ör-bunların buzağılarının 7. gün örn~klemelerini takiben nekleme dönemlerine göre Tablo 4 ve Tablo 5 ile Grafik

i

BCV için seropozitiflik oranlarında ve BCV spesifik an- 1 ve Grafik 2'de gösterildi. tikor düzeylerinde önemli düzeyde ~tış belirlendi (Tablo

3 ve Grafik 2).

i

Grup i ve II' de bulunan sığırların kalastrumisüt ör-neklerine ilgili veriler değerlendirildiğinde de aşı uy-gulanan ve uygulanmayan gruplardal belirgin farklılık ol-maksızın, BRV spesifik antikor düteyinin 1.gün erişkin

i

Tablo 4. Erişkin sıltıtlar ile bunlann buzaltılarına ait materyallerde BRV antikorlarının geometrik ortalaması. Table 4. The geometrie mean antibpdy titer distribution against BRV in adult eattle and their ealves.

Doltum Sonrası 3.Gün 7.Gün

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 51, 2004 51

(3,6,9,11,19) buzağılarda ishal etkeni olarak tanımlanmış-tır. Türkiye' de de sözkonusu enfeksiyonlara ilgili bil-dirimler (2,4,20,24) bulunmaktadır.

Rota- ve coronavirus nederili buzağı ishalleri önemli ekonomik kayıplara yol açmaktadırlar (6,9). House (9) iki ayrı kaynağa ait verileri değerlendirerek ABD' de 1970-1976 yılları arasında yeni doğan buzağı ishalleri ne-deniyle 95 milyon dolar/yıl ekonomik kayıp olduğunu ve bu değerin 3.1 ve 8.7 milyon dolarının rotavirus en-feksiyonu; 16.7 milyon dolarının ise coronavirus nedenli ishal enfeksiyonları nedeniyle oluştuğunu bildirmiştir.

Türkiye'de yeni doğanlarda ishal olgularına bağlı ekonomik kayıplara ait kesin bilgiler bulunmamakla bir-likte, rota- ve coronavirus enfeksiyonu ile ilgili ça-lışmalarda (1,2,4) bildirilen enfeksiyon oranları, bu en-feksiyonlara bağlı ekonomik kayıpların küçümseneme-yecek düzeyde olduğunu ortaya koymaktadır.

Yeni doğanların BRV ve BCV enfeksiyonlarına karşı korunmaları için, yeni doğanların enfeksiyonlara maruz kalma riskini azaltan bakım ve beslemenin ya-pılması ile hem sözkonusu etkenlere spesifik hem de anti-spesifik koruyuculuktan yararlanmak amacıyla kolos-trumlsüt almalarının sağlanması önerilmektedir. Ancak her ne kadar sığır populasyonunda BRV ve BCV en-feksiyonları oldukça yaygın ise de; 'doğal enfekte sı-ğırlarda antikor titrelerinin genellikle çok yüksek dü-zeyde olmadığı ve bu nedenle bağışık annelerin yeni doğan buzağıları muhtemelen ilk birkaç günden sonra en-feksiyona karşı koruyamadıkları bilinmektedir (21,22, 23). Nitekim bu çalışmada gerek araştırmada kullanılan sığırlardan (41 adet) ilk aşılama zamanında sağlanan, ge-rekse Grup lI'de bulunan aşı uygulanmamış sığırlardan doğum zamanında alınan kan örneklerinde belirlenen doğal enfeksiyona ilgili BRV ve BCV için seropozitiflik oranları ve antikor titreleri de (Tablo 3) benzer verileri ortaya koymuştur.

Doğal enfekte sığırlardan doğan buzağılarda pasif bağışıklığın enfeksiyondan korunmada genellikle yetersiz olması, özellikle enfeksiyonun yoğun olarak görüldüğü işletmelerde erişkin gebe sığırların aşılanması ve ko-lostrumlsütle aktarılan antikorlar ile sağlanan pasif ba-ğışıklığa bağlı olarak yeni doğanların enfeksiyondan ko-runmasının amaçlandığı ticari aşıların kullanımını gündeme getirmiştir.

Maternal aşılama ile ilgili olarak yapılan birçok ça-lışmada (5,6,11,12,17) aşılamayı takiben serum antikor titresinin artışı ve aşılanan annelerden doğan buzağıların enfeksiyona maruz kalma oranlarının azalması ile enfekte olan buzağılarda enfeksiyonun şiddeti, süresi ve sonucu yönünden olumlu veriler belirtilmiştir. Kohara ve ark. (12) Avrupa'da yaygın olarak kullanılan bir ticari aşı

ğırlarda; kolostrum ve serumdaki antikor titrelerinin aşı-lanmamış gruba göre önemli düzeyde artış gösterdiğini; keza aşılı annelerden doğan buzağılarda da kontrol gruba göre doğum sonrası 3-4 hafta için serum antikor tit-relerinin oldukça yüksek olduğunu saptamışlardır. Bu araştırmada ise Grup i ve Grup lI'deki sığırlardan 1., II.

aşılama zamanlarında ve doğum zamanında (1 gün) alı-nan kan örneklerinde BRV ve BCV için seropozitiflik oranları ve spesifik nötralizan antikor seviyesinde belirgin bir farklılık saptanamamıştır. Benzer olarak doğum son~ rasında annelerden alınan kolostrumlsüt örnekleri ile yeni doğan buzağıların kan serumu BRV antikoru seviyeleri de gruplar arasında belirgin bir farklılık oluşturmamıştır (Tablo 3, Grafik 1). Elde edilen bu veriler aşı uy-gulamasından beklenen yanıtın oluşmaması ya da oluşan yanıtın saptanamamış olması olasılıkları yönünden ir-delerne ihtiyacını ortaya koymuştur.

Araştırmada kullanılan aşı Amerika Birleşik Dev-letlerinde üretilmekte olup, bu ülkede yaygın olarak sap-tanan BRV suşları ile yakın antijenik ilişki içinde olan Lincoln suşunu (G6Pl) içermektedir. Mikronötralizasyon testinde kullanılan Northern Ireland suşu, aşı suşu olan Lincoln ile serolojik olarak yakın ilişkilidir (14). Bu ne-denle aşıya bağlı antikorların, test virusu ile serotip fark-lılığı sonucunda saptanamaması sözkonusu değildir. Bu noktada aşılanan bireylerde sözkonusu etkenlere karşı en-feksiyondan korunmada etkin olan antikor (IgG) yanıtının oluşmadığı düşünülmektedir. Ancak aşılama sonucunda IgA ve IgM tipi antikorların oluşup oluşmadığı/düzeyi ise bilinmemektedir. Ayrıca bu araştırmanın amaç-larından olmadığından, aşı etkenlerinden olan E.coli spe-sifik antikorlarının varlığı/düzeyi ile ilgili bir de-ğerlendirme de yapılmamıştır.

Yeni doğanların ishal enfeksiyonlarında aşı et-kinliğinin incelenmesinde, aşılı ve aşı uygulanmamış gruplarda bulunan annelerden doğan buzağıların en-feksiyona maruz kalma oranları ve klinik enfeksiyon oranlarının karşılaştırılmalı olarak değerlendirilmesi de önemli bir kriterdir. Nitekim Kohara ve ark.(12) ile Cast-rucci ve ark.(5) ticari aşı ile aşılanmış annelerden doğan 'buzağılarda BRV saçılımı ve klinik enfeksiyon oranının önemli oranda azalma gösterdiğini bildirmişlerdir. Bu ça-lışmada her ne kadar aşı uygulanan annelerde aşı et-kenIerinden olan BRV ve BCV'a spesifik antikor artışı saptanamamış ise de, aşılı ve aşı uygulanmayan sı-ğırlardan doğan buzağılarda BRV'a maruz kalma oran-larının sırasıyla %30.0 ve %54.5 olarak belirlenmiş ol-ması dikkat çekicidir.

Birçok araştırmada (4,8,20) enfeksiyonun görüldüğü ilk yaş ve kolostrum ile aktarılan antikor seviyesinin ko-relasyon gösterdiği; kolostrumdaki antikor seviyesi

art-Kaynaklar

Alkan F (1998): Buzağı ishalllerinde rotavJus ve co-ronaviruslartn rolü. Ankara Ün iv Vet F~k Derg,I45, 29-37.

Alkan F, Pul at H, Yazıcı Z, Burgu i (1992): Ters

(re-verse) pasif hemaglutinasYOlı testi ile ish(~~Uibuzağl ga-italarıııda rotaviruslarııı tespiti. Ankara uniıl Vet Fak Derg, 39,238-246.

Bridger JC, Woode GN, Meyling A (1978): Isolation of

coronaviruses from neonatal calf diarrhea in G11reatBritain and Denmark. Vet Microbio!, 3,101-113.

Burgu

t,

Akça Y, Alkan F, Özkul A, Karaoğlu T (1995):

Yenidoğan ishalli buzağıtarda rotaviruslartn EJW,ELlSA ve PAGE teknikleri ile çabuk teşhisi ve aAtijenik ka-rakterizasyonu. Ankara Üniv Vct Fak Dcrg, 421491-498. Castrucci G, Ferrari M, Angel1illo V, Rigdınat F.

Ca-i

podicasa L (1993): Field evaiuation of the e~icacy (~fRo-movac 50, a new inactivated adjuvanted bovine rotavirus vaccine. Comp Immunol Microbiollnfcct Dis, İ6, 235-239. Cornaglia EM, Fernandez FM, Gottscha1k M, Bar-radeguy ME, Luchelli a, Passini MI, Saif ~,J, Parraud JR, Romat A, Schudel AA (1992): Reduction/in morbidity

due to diarrhea in nursing beef calves by usJ of an inac-tivated oil-adjuvanted rotavirus-Escherichia cdU vaccine in the dam. Vet Microbiol, 30, 191-202.

i

Fernandez FM, Conner ME, Hodgins DC, Piarwani AV, Nielsen PR, Crawford SE, Estes MK, Saiır L.T (1998):

Passive immUlıity to boyine rotavirus in newbo1m calves fed colostrum supplements from cows immılmized with recombinant SA II rotavirus core-like partidie (CLP) or virus-like Partide (VLP) vaccines. Vaccine,16! 507-515.

Garcia-Sanchez J, Corral C, Halaihel NG~ Simn MC, Alonso .TL, Muzquiz JL, Ortega C, Gironesi O (1993)'.

Survey of rotavirus infectio/lS in a dairy herdr comparison between PAGE and two commercial test. vbt Microbiol,

34, 321-332.

i

House .TA (1978): Economic impact of rotavJus and other neonatal disease agent of animals. J Am Vc~ Med Assos,

173,573-576.

!

iO. Kim A, Nielsen PR, Hodgins D, Chang

ko,

Saif LJ

(2002): Lactogenic antibody responses in coJvs vaccinated with recombinant ~ovin~ rotavirus~Uke part~Eıes(VLPS) of two serotypes or lIlactlvated bovıııe rotavırus vaccines.

Vaccinc, 20, 1248-1258. 5. 4. 6. 2. 1. 8. 3. 7. 9.

dllilmi,lic Y.pdm ç.h,m.!<rrd.(1"kS) dog.ı enfek"

Sonuçol.mk, bu ,.hşm.d.liemi ",mm Jımmnm

annelerden doğan buzağılarda BRV fçin ilk enfeksiyon takiben erişkin sığırlarda belirgin antikor yanıtı/oıuşumu yaşı 2-13.6 gün (2,6) ve BCV için

q

gün-lO hafta (1,8) belirlenememiş ise de, yeni doğan buzağılarda en-olarak bildirilmektedir. Bu araştırmada yeni doğan bu- feksiyona maruz kalma oranlarında gruplar aJası

fark-Li

zağılarda BCV saptanmamıştır. BRVrun tespiti ise 3-28. lılığın oluşumu saptanmıştır. Araştırmada kuıllanılan günlere dağılım gösterm~kle birlikte! sıklıkla 14 ve 21. hayvanların gebelik yaşı dışında rastgele belirıbnmiş

01-günlerde yapılmıştır.

i

ması, verilerin sahaya aktarılabilirliği yönünden lde

önem-Bu çalışmada kalastrumdaki BRV spesifik antikor lidir. Ayrıca Türkiye'de ticari olarak bulunan farklı aşı-titreleri her iki grup için de birçok araştırıcının ların etkinliklerinin araştırılmasının yanı sıra

i

rotavirus (7,11,12,20) bildirdiğine paralel olJrak, kan serumuna serotiplerinin belirlenmesi ve bu bilgiler ışığında aşı it-göre daha yüksek olarak saptanmış, doğumdan sonraki 3. halat ve kullanımındaki tercihlerin belirlenmes~ gereğini günde alınan süt örneklerinde antikat titreleri önemli dü- vurgulamakta yarar görülmüştür.

i

zeyde bir azalma göstermiştir (Tablo 4; Grafik 1). Bu-nunla birlikte örneklenen buzağılardh ilk enfeksiyon ya-şının 3. gün olmasına karşın, 14.künden sonra artan enfeksiyon oranının varlığı ve yeni doğan buzağıların %36.5 (15/41)'inin enfeksiyona ma~uz kalmalarına rağ-men klinik bulgu göstermemeleri, mlıhtemelen düşük dü-zeyde antikor içeren kalastrumisüt ~lımının bile en azın-dan klinik enfeksiyondan korunm~daki rolünü ortaya

koymaktadır.

i

Tablo 5 ve Grafik 2 incelendiğiinde erişkin sığırlarda doğum sonrasında, yeni doğan Juzağılarda özellikle 7.gün ve sonrasında alınan kan örheklerinde BCV için artan seropozitiflik oı~anları ve arltikor titrelerinin be-lirlendiği görülmektedir. Grup i ve i~için benzer verilerin

i

saptanmış olması, -her ne kadar materyal sağlanan eriş-kin sığırlar ve buzağılarda BCV te~piti yapılamamış ise de- bu durumun doğum yapan erişkin sığırlar ya da sü-rüdeki diğer yeni doğan buzağılar 'tarafından saçılan

et-i

kene bağlı olarak oluşan subklinik enfeksiyonun seyri sı-rasındaki aktif bağışıklığa ilgili lolabileceği

düşünül-müştür.

i

Lu ve ark. (13) BRV'un P şerotip farklılıklarının değişik düzeyde çapraz reaksiyona neden olduğunu ve farklı P tipini içeren aşılar ile [aşılanmış annelerden doğan buzağılarda enfeksiyona katşı maternal bağışıklı-ğın başarısızlığa yol açtığını bildirinişlerdir.. Araştırıcılar (13) Amerika Birleşik Devletleri'nde en azından 20 yıl-dan bu yana BRV Lincoln suşunu JG6:Pl) içeren aşıların kullanılmasına rağmeN, yeni doğanlarda enfeksiyonun varlığını sürdürmesinin, aşı-sa~a serotipleri fark-lılıklarından kaynaklandığını bilditmişler ve bu aşıların

i

kullanıldığı 2 farklı işletmedeki buzağılardan sağlanan BRV'ların P geni farklılığını göstdrmişlerdir. Türkiye' de

. 'd

u

b

uı

d i

ıse yenı ogan uzagı ar a saptanan rotavirus suşlarının P tiplerinin ve bunların yaygınlıklahnın belirlenmesi yö-nünde bir bildirim bulunmamakta6ır. Ancak Özkul ve ark (15) tarafından bildirilen bir çalışmada, PAGE yön-temi ile saha suşlarının özellikle 12-4 ve 8-9 nolu bant-larında farklılıklar saptanmış ve türkiye'de farklı BRV serotiplerin varolabileceği bildirilıbiştir.

i

i

Ankara Üniv Vet Fak Derg, 51, 2004 53

11. Kohara J, Tsunemitsu H (2000): CorreiatiOlI hetween maternal serum wıtibodies and protection against bovine rotavirus diarrhea in calves. J Vet Med Sci, 62,219-221.

12. Kohara J, Hirai T, Mori K, Ishizaki H, Tsunemitsu H

(1997): Eııhaııcement (~{passive immunity with maternal vacciııe against newhom calf diarrhea. J Vet Med Sci, 59,

1023-1025.

13. Lu W, Duhamel GE, Benfield DA, Grotelueschen DM

(1994): Serological and genotypic characterization of group A rotavirus reassortants from diarrheic calves hom to dams vacciııated agaüıst rotavirus. Vet Microbiol, 42,

159-170.

14. Ojeh CK, Snodgrass DR, Herring AJ (1984): Evidence

for serotypic variation among bovine rotaviruses. Arch Virol,79,161-171.

15. Özkul A, Yeşilbağ K, Karaoğlu T, Burgu

t

(2002):

Electrophoretypes of bovine rotaviruses detected in Tur-key. Turk J Vet Anim Sci, 26, 359-362.

16. Saif LJ, Brock KV, Redman DR, Kohler EM (1991):

Winter dyseııtery in dairy herds: electron microscopic and serological evidence for an association with coronavirus ü!lectioJl. Yet Rec, 128,447-449.

17. Snodgrass DR (I982): Diarrhoea in dairy calves reduced

by feeding colostruni from cows vaccinated with rotavirus.

Res Yet Sci, 32,70-73.

18. Snodgrass DR, Fahey KJ, Wells PW, Campbell I, Whitelaw A (1980): Passive immunity in ca({ rotavirus infectioııs: Maternal vaccination increases and prolongs immUllOglohulin Gl antibody secretion in milk. Infection

and Immunity, 28, 344-349.

19. Steiner L;Busato A, Burnens A, GaiIlard C (1997):

Ha-ufigkeiten und Ursachen von Kalherverlusten und Kal-herkrankheiten in Mutterkuhbeitrieben. il. Mikrohiologische uııd parasitologische diagnosen bei Kalbem mit DurchfalL.

DTW, 104,169-173.

20. Şahna KC (2002): Sığırlarda rotavirus enfeksiyonunun epidemiyolojisinde gebeliğin ve maternal antikorlarm rolü. Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü,Ankara.

21. Wellemans G, Opdenbosch E (1981): Postpartum an-tibody le ve/s for rota, corona and BVD virus in cows milk.

Vlaams Diergenceskunding Tijdschrift, 50,46-52.

22. Wieda H, Bengelsdorff HJ, Bernhardt D, Hungere K H.

(1987) Antibody /eve/s in milk of vaccinated and un-vaccinated cows against organisms of neonata/ diarrhoea.

J Yet Med B 34, 495-503.

23. Woode GN, Jones JM, Bridger JC (1975): Leve/s

ofco-/ostral antibodies agaüıst neonatal calf diarrhoea virus.

Vet Rec, 97, 148-149.

24. Yazıcı Z (1991): Buzağı/arda rotavirus enfeksiyon/arının seroepidemiyolojisi ve ELlSA testi ile rotavirus an-tijenlerinin identifikasyonu. Doktora tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Geli,ç tarihi: 20.01.2003/ Kahul tarihi: 24.02.2003

Yazışma adresi:

ProfDr. Feray Alkan Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı Dışkapı, 06110, Ankara