KONYA BÖLGESİNDE YETİŞTİRİLEN KAYA KEKLİKLERİNDE (ALLECTOR1S GRACEA) BAZI HEMATOLOJİK PARAMETRELER

Vet. lSi!. I)crJt. (2001). lK. 3: 23-17

KONYA BOLGESiNDE YETi$TiRiLEN KAYA KEKLiKLERiNDE (ALLECTORIS

GRACEA) BAZI HEMATOLOJiK PARAMETRELER

Ercan Keskin 1 Ramazan COil C Tufan Keyeci1 Hudai

ipek

2

Feyyaz

Onder3

Some

Haematological Parameters in Partridges

(A

ll

ec

tori

s gracea)

Bred in

Kony~,

Region

Ozel : Bu ara~tlfma. Konya bOIgeslnde yeti~tirilen kaya kekhklerinde WI hematolojik parametre!erin betirlenmesi amaclyla yaplldl. 9ah~ada malaryal olarak larkll ya~ va cinsiyeUerde 80 sa!ilhkll keklik kullan.ldl. Kan 6mekleri kalpten ahndl. Ara~­ Imnada. ortalama alywar saYlsl. hemoglobin miktar, hematokrit deger

ve

akyuvar saYISI erkek civcMerde slraslyla; 2.87xlQ6 mm3, 10.15 gldl, 34.23 %. 19.50x103 mm3 va d~ civcivlerde Slrasl)'la; 2.49x106 mmJ, 10.30 gldl, 33.00 %. 19.25xl03 mm3 olarak bulundu. Aynl degerler erkek palazlarda slraslyla: 2.15xlO6 mm3. 11.08 gld. 32.20 %. 20.00xl03 ve di~ palazlarda Sffaslyla: 2.04xl06 mm3. 10.91 gldl. 35.00 %, 23.63xl03 mm3 olarak belirlenirken sOZ konusu parametre!er arkek yetl:$kinlerde sirasl)'la: 2.19xl06 mm3. 11.72 gldl. 36.20 %. 20.80xl()3 mm3 ve di~ yeti~nlerde siraslyia 2.23xl()6 mm3. 10.57 gldl. 34.00 %. 21.00xl03 mm3 oIarak bulundu. Genelde. erkek ve ~i keklikler araSlnda incelenen pa-ramelrelerin Onemli bir fandlh91 yoktu. Civciv1erin akyuvar saylSI, OAH ve OAHb ile yetl~kinterin lenfosit oranl paJazlara gOre daha du~uk. Clvcivlerin alyuvar saylsl ise palazlara gOre Onemli almak uzere diger glUpiardan daha yGksekii. Aynca. diger gruplara gOre yetl~klnlenn bazofil oranl daha yGksokXen. palazlann monosit oranlan daha du~Ok dOzeylerdeydi. Sonu<;: ola-rak. kekliklerde ya~ fandlhklannln bazl hematolojik degerleri etkiledigi

ve

elde edilen verilerin farkh y~lardaki erkek ve di~ kekllklenn hematolojik paramelreleri ile ilgill bazl ternel degerleri ortaya koymasl baklmlndan faydah olabileceQi kanaatine vanldl.

Anahlar Kelimeler: Keklik-Altectoris Gracea. Hematolojik Parametreler. Eritrosit. Hemoglobin, Hematokrit LOkosrt Summary: This Study was conducted to determine 01

some

haematological parameters in partridges (Allectoris gracea) whdl were bred In Konya region. The healthy 80 patridges \\'hich were different age and sex were used as material in the mvestl93tlon. The blood samples were laken by cardiac puncture. In this investigation. red blood celt counts (ABC), ha-emoglobin concentrations (Hb). haematocnt values (Hmt) and white blood cell counts (WBe) of male and female chicks were found to be 2.87xl()6 Imm3. to.t5 gldl. 34.23 %. 19.5Ox103 Imm3 and 2.49xlQ6 Imm3• 10.30 gldl. 33.00 %. 19.25xl03/mm3. respectively. The same values of male and female young patOOges were determined to be 2.t5xl06{ mmJ, 11.08 gldl, 32.20 %. 2O.00xl03/mmJ and 2.04xl06/rrvn3. 10.91 gldl. 35.00 %. 23.83xt03/mm3, respectively. Furt-hermore.these parameters 01 adult male and female palridges were found to be 2.19x106/mmJ, 11.72 gldl. 36.20 %, 20.80xl03lmm3 and 2.23xl06lmm3. 10.57 Wd. 34.00 %. 21.00xl03/mm3, respectively. In general, there were

no

sig-nl/lcant differences in the investigated parameters between male and female partridges.

On

the other hand. although the white blood cell count. mean corpuscular vOlume and mean corpuscular hemoglobin of the chicks and the Iymphocyle per-centage of the adult were lower. the red blood cell count of the chicks was higher amount when compared to the same va-lues of young partridges. In addlllOn. while the basophil percentage 01 adults was higher. the monocyte percentage was lower than other groups. Based

on

results. it was concluded thai

some

haematological values were influenced by age dif-ferences of the patridges and the data obtained in the study could be uselullo establish some baseline values about ha-ematological parameters in the different ages of male and female partridges.

Key Words: Patridges-Allectons Gracea. Haematological Parameters. Aed Blood Cetl. Haemoglobin. Hematocnt. White Blood Celt

Giri~

Kanat" hayvan etlen gerek dO~Ok maliyeti, ga-rekse Ilzlksel va kimyasal ozellikleri ite bazl za-anaz hastaltklan ta~tmamasl nedeniyle klrmlzl ete tercih edilmektedir. Keklik etinin lezzet ve aroma baktmtndan OslOn ozelliklere sahip oldugu kay-dedilmekte ve keklik yeli~tiriciljginin allernatil biT kanaUI seklorO hallne geldigi vwgulanmaktadlr.

GclJ~ Tarll" : 14.11.2002 @ : rcol@~lcuk.edu.lr

Aynca gOnOmuzde av lurizmine maleryal 01-malanndan dalayl da ekanamik onem la~ilmaktadlT (1?ipal. 1998; <;etin ve KlnkYI. 2000).

Keklik. sOlungilier (Phasinidae) familyaslnln Alectoris ve Perdix cinslerinden alan ku~lartn ortak adldlr (Ozyelik. 1995; Kinkel ve ark., 1999). TOr-kiye'de keklik ITklanndan ktnalt kaklik (Alec-lorischukar). kaya kekligi (Alectoris graeca) , yil

kek-I. Scl~'ul UmversitcSl VClcnncr Fallillesl. Fi:tyoloJI AnabLilm I)ah. KONY A 2. lIarr.m UntvCrsilesi Velcnner F:lkllhcsl. FizyoloJI Anabilim D3h. URFA 3_ Kall.as (jni\'er~ilesi Velcnncr F:l~tllte5i. Fiz)'oloJi Anabilim DJ,h. KARS

KESKIN. COL KE<;:ECI. lPEK. ONDER .

lik (Perdix perdix) ve kum kekligi (Ammoperdix gri-seogularis) bulunmaktadlr (Kiziroglu, 1983). Kaya kekliginin, kmall keklik gibi monogamik olmamasl ve son zamanlarda uzerlerinde verim artlne. ara~­ tlrma yap.lmasl gibi nedenlerle, Turkiye'deki av-laklarda uretiminin tereih edildigi bildirilmektedir (Hermes ve ark .. 1984; Yannakopoulos. 1992).

Keklik yeti!?tirieiliglnin entansjf ko~ullarda ya-pllmaya ba~lanmasl baZI problemleri de be-raberinde getlrml!?tir. Kekliklenn Islahmm daha iyi yap.labilmesinin yamnda, kar~lla~llabilecek sagllk problemlerinlO ((ozume kavu~turulabilmesi i~in

bir-~ok ara~trrmanm yapllmasl da zorunlu hale

gel-mi~tir. Nitekim gunumuzde ~e!?itli ama~larla ye-tl!?tirilen kanaUI IOrlerinin artl!? gostermesine paralel olarak, bunlarla ilgili yapllan biiJmsel ~all!?malarda

artml~tlr. Olger taraftan kanath hastallklanOin di-agnozu ve tedavisi jle prognozunun saghkh bir ~e­ kilde degerlendirilebilmesi ~in, veteriner hekimlik alanlnda klinik laboratuvarlardan yaygm bir ~ekilde yararlanllmaya ba~lanml!?tIr (Keskin ve ark., 1995). Bunun i~in, kanathlardan 61~ulen hematolojik ve diger klinik parametrelerin, saghkll hayvanlardan elde edilen guvenilir relerans degerler ile kar-~lla!?tlrllmaSI gerekliligi ka~In.lmazd.r. Fakat, son Yillarda Olkemizde de entansjl olarak yeti~lirilmesi aglrllk kazanan kekliklerle jlgili yap.lan ~all~malann olduk~a az oldugu ve Ozellikle de hematoJojik pa-rametreler hakklndaki bilgilerin yetersiz oldugu dik· kati ~ekmektedir.

Kekliklerde ger~ekle!?tirilen bazl ara~lIrmalarda (Pica ve ark., 1993; Rico ve ark., 1977) kaydedilen baZI hematolojik degerlerde larkhllklar oldugu goz-lenmektedir. Nitekim, Pica ve ark. (1993) sagllkh kekllklerdeki eritrosit saylSln1 2.36·x 106/mm3, 10' kosit saYlsln121xl03 /mm3 ve Irombosit say.slnl 20 x 103/mm3 ite ve 30 x 1 Q3/mm3 miktan arasmda be-lir!ediklerini bildirinerken. ba~ka bir ~ah~mada (Rico ve ark .. 1977) kekliklerde ol~ulen eritrosi! ve 1 0-kosi! say,lanmn slraslyla 3.4 x 106/mm3 ve 36.9 x

103 Imm3 dOzeylerinde bulundugu

kay-dedilmekledir. Ilave olarak Pica ve ark. (1993) he-lerOm, bazolil, eozinotil, lenlosil ve monosi! oran-Ianni slraslyla, %32.3, % 5.3. %1.4. %56.1 ve

%4.6 duzeylerinde belirlendigini ilade elmelerine kar!?,n, R.eo ve ark (1977). soz konusu degerlerin slraslyla %40 -70, %1·8, %0·6. %16·50 ve 0A,4_ 11 oranlan araslnda bulduklanOi belirtmektedirler. Aynea. aynl ara~llrIcllar (Rico ve ark., 1977) kek-liklerde 0190len hemoglobin miktannm ortalama 10.3 g1dl. hemalokril degerin Ise ortalama % 46 do-laylannda oJdugunu bildirmekte. onalama alyuvar haeml . ortalama alyuvar hemogloQini ve ortalama

ras'yla; 135.6 m3. 32.2 pg ve %24.0 duzeylerinde bulundugu kaydedilmekledir.

Kanm bile~imi ~evresel 'aklarler. beslenme ve eanllYI strese sokaeak bir90k faktOr tarallndan et-kilenmektedir. Aynca, le~hise yardllTICI olmada ba!?· vurulaeak onemli 61~utlerden olan hemalolojik de· gerlere Irk, cinsiyel ve ya!? gibi takt6r1erinde onemli etkilerinin olabilecegi vurgulanmakladlr. Niteklm.

saghkll kekliklerde belirlenen bazl hematolojik

pa-rametreler, hastallk halinde saz konusu

pa-ramelrelerdeki sapmalann normal degerlerle

k,-yaslanmasl ac,slndan onemli bir ol9ul olarak

deger1endirilmektedir (Yllmaz, 2000). Bu nedenle, ara~lIrmada konu ile ilgili bilgilere katklda bulunmak amaclyla, larkll ya~ ve einsiyetteki Kaya kek· Ilkierinde bazl hematoloJik degerlerin belirlenmesl planlanm.!?ur.

Materyaf ve Metod

Cah~mada materyal olarak halk elinde yeo ti~tirilen, saghkh, 30'u eiveiv (1-5 haftallk), 30'u palaz (5-8 hallallk) ve 20 adedi de ergin (12·16 hal-lahk) olmak uzere loplam 80 adel Kaya kekligi (Alectons gracea) kullanlldL Hayvanlann ernsiyel la-yini yaplldlktan sonra laboraluvar ortamlna ah~· malannln sagianmasl amaclyla 15 gun sureyle ozel kaleslerde lululdu. Keklikler deneme suresince S.O. Veteriner Fakultesi Ara~tlrTna ve UyguJama Oni-tesinde keklikler i~jn hawlanan rasyon ile beslendi. Civc.vlerden (15 erkek, 15 di~i), palazlardan (10 erkek, 20 di!?i) ve yeti~kin kekliklerden (12 erkek, 8 di~i) allnan kan Orneklerinde; eritrosit, IOkosit va trombosit say,lan, hemalokrit deger. hemoglobin miktan, 16kosltlerin yuzde oranlan, ortalama alyuvar

hacm! (OAH), ortalama alyuvar hemoglobinl

(OAHb), ortalama alyuvar hemoglobin deri~imi (OAHbD) ve ortalama alyuvar capl belirlendi.

Kan ornekleri hayvanlann kalbinden usulOne uygun olarak vaeulainer tuplere yeterli miklarda ahnd!. Erilrosit. lokosi! ve trombosil saYllan alyuvar sulandlrma pipeti yardlm.yla Nail Herrick solusyonu ile 100 kat sulandlnlmaslndan sonra Thoma laml kullamlarak 1~lk mikroskobunda belir1endi (Konuk, 1981). Hemoglobin miktan. Sahli'nin He· moglobinometresi kullanllarak asi! hematin yon· temiyle. hematokrit deger mikrohemalokrit yonlemle (Konuk, 1981), ortalama alyuvar haemi (OAH), or· lalama alyuvar hemoglobini (OAHb) ve ortalama al· yuvar hemoglobin deri!?imi (OAHbD) degerleri ise formuller yardlmlyta hesaplandl (Yllmaz, 2000). Ak· yuvar tiplerinin yuzde oranlan May Grunwald- Gi· emsa boyama yontemi ile boyanan surme kan fro-tilennde immersiyon objektil yardlmlyla belir1endi

Konya 801gesinde Yeti~tirilen Kaya Kekliklerinde ... ler mikrometre vasltaslyla ol~Oldu. Ara~tlrma so-nunda elde edilen veriterin civciv, palaz ve ye-tj~kinler araslndaki farkllllklanntn belirlenmesinde varyans analizi yapllarak, Duncan teslinden ya-rarlanlldl. Her bir grubun erkek ve di~ileri ara· Slndaki farkhhklar iS9 Student's I lest ile belirlendi (SPSS, 1988).

Bulgular

Ara~llrmada erkek ve di~i civCiv, palaz ve

ye-Ii~kin kekliklerden elde edilen; alyuvar saYISI, he-moglobin miklan, hemalokril de~er, OAH, OAHb, OAHbD ve alyuvar boyullannm ortalama miktarlan ve siandart halalan Tablo l'de verilmi~tjr. Tablo 2'de ise; aynl hayvanlann akyuvar saYllan, takosil formulO de~erleri ve trombosit sayllanmn ortalama miktarlan ve slandart hatalan g6sterilmi~lir. Aynca. adl ge~en tablolarda incelenen parametrelerin grup-lar arasmdaki farkhhklan gorOlmektedlr.

Tablo I. Erkek \Ie ~ civciv. paIaz ve Yil~ keklikleroe: a/ylNar S8y1SI. h&rrogIobrn rTiktan. hematokrit

deOar.

ortaIama aIy\Nat hacmi (OAH). Of· lalama aiyuvat I1emogIob.-.i (OAHb). onaIama atyuvar 1"oeI11OgIotl'I1 de~mi (OAHbO) \Ie Nyuvar boyutIan.

0 _A/ywa'

""-

Hemalokril OAH OAH> OAHbO

_--~)

(X 1 rfo Jrrrn3) (glcI) (%) ~~ (pg) (%) Eo Boy E 15 2.87±O.41 X 10.1510.15 34.23±0.94 127.10±18.40 Y 38.13±6.62 Y 29.71%1.06 5.50±0.65 10.2S±O.40

""'"

0 15 2.49±0.32 X 10.3O±O.66 33.00±2.27 138.5O±IB.70Y 43.43±6.38 Y 31.24:tO.43 5.75±0.48 9.75±025

E _'0 2.15±O.17 Y " .08±0.38 3220±1.2{)D 152.8Otl1.40X 52.28±5.97 x 34.65±0.43 S.4O±O.SI 10.6O±O.SI

Po.,

0 20 2.04:tO.07 Y 10.9I:tO.2S 35.00±0.57'1 173.02±S.23 X 53.B2±1.41 x 31.23±O.74 S.67±O.31 10.25±O.33

E

"

2.19tO.14~:Y 11.72±O.sa 36.2O±1.62 166.6J±7.96 x 53.BD±2.OS aX 32.34±O.3S S.4O±O.51 10.00t0.32

Ye~

0

,

2.23±O.OS >N 10.57±O.25 34.00±0.4D 152.29±2.95>N 47.31±O.,S6tlXV 31.09±0.47 5.50±0.64 10.25±O.48

E: Er1I:ek. D:~

ab: Ayni sULnda Iar1l:h har1 \8W8n syru grubun ~ok ve ~ Sraslndald Ian\IIhk Onemiidir (P<O.OS).

XV: AynI sO!ln:Ia far1l:h harl ~ eynl cinsiyetleki cNdv, palaZ ve yeti~ ataSlndaki farldlilk onemkir (P<O.OS). Tablo 2. ErI<ek ve di~ civciv. paIaz ve ~n kak~klarOa akylNar sayllan.lOkosit IorrriAU dej)erleri ve trofl't)osit sayllan.

0 AAywa< Akyvvar Form:dU (%)

T _

(X 1 03f rrm3)

,.,,-

LooI"",

..,....,

-

""",,I (Xlril/rnm3) E

"

19.5O±O.64 Y 36.00±4.04

x

SS.34±4.81 X'f S.OO±I.00X 2.00±0.57 1.66±O.66 Y 23.00:1:2.86

eoa.

0 15 19.25±O,47 Y 34.67±2.8S x 57.00±4.18 xv 4.00±0.10x 2.33±0.33 2.00±0.57 Y 23.75±2.29 E '0 2O.00±0.44 x 18.40±2.()9bY 7S.20±3.10 x 2.6O±O.81 Y 1.OO±O.24 2.20±0.49 Y 24.80±227

p,.,

0 20 23.B3±I.29 X 31.18±4.24a X 63.93±4.46 x I.S4±O.20 Y 1.9O±O.39 1.4S±O.30 Y 23.4D±2.06

E

"

2O.8OtO.58 X 4D.25±7.36X 51.00±6.07 Y 4.5O:tO.2S X 1.75iO.47 2.50±0.47x 24.40±2.18 Ye~~

0

,

2t.OO±O.40 xv 34.25J£.50 X 56.00±7.S1 Y 4.751O.2S X 2.50±0.64 2.50±028 x ~78

E; ErXek 0 :Di~

ab; Aynl sO!irlda farldl harl ~yan aynl gl\bl.xl erj(ek ve ~ araslr"ldaki Iar1I:bllk Ooemldr (P<O.OS)

KESKIN. COL. KECECI. tPEK. ONDER

Tartl~ma ve Sonu~

<;e~itli hayvanlardan o~Olen hematolojik

de-ger1ere IrI<. ya~, einsiyet gibi bir ~k faktar elki

ede-bilmekte ve bu nedenle klinik olarak normal

hay-vanlardan a~len hematolojik ' parametrelerin dOzey1eri oIdukya geni~ Slnlrlar g6sterebilmektedlf (VII-maz. 2000). Aynca, son ytllarda kanath sektorOnde 01-dukya onemli bir yer almaya ba~layan kekliklerin he-matolojik deQerleri ile ilgili bilgiler de oldukca yetersiz dOzeydedir.

Gruplann 1 mm3 kandaki ortalama alywar

sa-ytlan 2.04xlQ6 ile 2.87xlQ6 arastndaydt. Bu d~el1er Rico ve arl<. (1977)'nin keklikler "rin belirttikleri

de-gerlerden biraz du~Ok bulunurl<en. Pica ve arl<.

(1993)'nm kaydettikleri de{lerlere yaktndt. CivcMerin

aynt de{Jer1eri ile ka~t~tmldt~tnda, erl<ek

va

di~ pa-lazlano alywar saytSt daha az oImastna ragmen

(P<O,OS), yeti!ikin kekliklerin alyuvar saytslndaki ben-zer azalma istatistiksel olarak 6nemli degildi.

Ara!iltrmada kullantlan kekliklerin hemogk>bln dO-zey\eri ortalama 10.15 gldl ite 11.72g1dl arasmda be-lir\enirl<en, bu de{Jerler gerek Rico

va

arl<. (1977)'nm keklikler "rin bildirdikleri. gerekse Konuk (1981)'un

6rdek. kanarya ve hindiler k;in kaydettigi de{ler1er ile

paralellik gostermektedir. Civciv. palaz ve yeti~kin

kek-liklerin hemoglobin de{Jer1eri arasmda ise onemli bir farl<hltk belinenemedi.

Kekliklerin ortalama hematokrit de{Jer dOzeyleri

%32.20 ile 36.20 arasmda belir1enirl<en, civciv, paJaz ve yeti~kinlerin hematokrit de{ler duzeyleri arastnda

onemli bir farldtltk g6zlenmedi. Hematokrit deQer\e ilgill

elde edilen veriler Rico ve arl<. (1977)'nm keklikler iyin

belirttikleri deger\erden daha dU!iOk olmastna ragmen, Konuk (1981)'un kanathlar M;:in bildirdigi de{Jer1ere ya

-ktndt.

Calt~mada, Rico ve arl<. (1977)'nm kekliklerde

be-lirledigi duzeye benzer ~ekilde ortalama alyuvar haemi 127.10 ile 173.02m-1 de{Jerieri araslnda bulundu.

Ay-nca yeti~kin d~iler dl!ilnda erl<ek ve di~i paJazlar ile

erl<ek yeti~kin kekliklerin OAH dOzeyierinin

eiv-cMerinkinden daha yOksek oIdugu belir1endi (P<O.05).

Bu bulgu, civcMerin alyuvar saYllannm palazlara g6re

60emli olmak uzere genelde diger gruplannkinden yOksek olmasl, hematokrit degerin ise gnJplar ara-Stnda 6nemli bir farldlhk gOslennemesi bakJmtndan da MarlJdtr.

Ara~tlrmada. 38.13pg ile 53.82 pg arastnda kay-dedilen OAHb'j dOzeyieri, Rico ve arl<. (19n),nin

kek-liklerde yapml!i oldu{lu ~h~mada elde enilderi de-{Jerlerden biraz yGksekli. CivcMerin OAHb

dGzeylerinin di~i ve erl<ek palazlar ile erl<ek yeti~kin

(P<O.05) civcMerin alywar saytlannm. palazlara gOre istatistiki onemde olmak Gzere, diQer gnJplannkinden

daha yuksek, buna ka~tn Hb dOzey\emin yaktn

01-mastyla paralellik gosterrnektedir.

Kekliklerin OAHbD degerleri %29.71 ile 34.65 arastnda belir\enmi~ olup. elde edilen deger\er y6n0yle

gerek cinsiyet, gerekse civciv, palaz ve yeti!ikin kek

-likler arastndaki farkltltklann 6nemsiz oldugu gOzlendL

OAHbD ile ilgili aide edilen veriler Rico

va

ark. (1977)'nin kek~klerde yapmt~ olduklan cah~da elde

ettikleri d~er1er ile uyum g6sterrnektedir.

Kekliklerin alywar boyutlan incelendigi zaman en

-lerinn 5.40- 5.7~ arastnda. boylanntn iss

9.75-10.60).1 araslnda de{li~tigi ve bu de{lerlerin Konuk

(1981)'un tavuk. gt:rvercin. kaz ve Ordekler ityin be-lirtmi~ oIdu{lu deger1er\e yaktn oldugu g6ruldU. Alywar boyutlan y6nOnden istatistiksel oIarak civciv, palaz ve yeti~kin keklikler arasJnda oldugu gibi cillSlyetler

ara-Stnda da 6nemli bir larldlltk yoktu.

Ara!ittrmada deneme hayvanlanndan elde edilen

1 mm3'teki akyuvar saYllan 19.25xlQ3 ile 23.83xlQ3 arastnda belir1enmi~ olup. bu de{Jer\er Pica ve arl< (1993)'nm keklikler k;in belirttikleri de{ler\er ile uyum ityerisindeydi. Rico ve ark. (19n),nm kekliklerde ger

-If8k1e~jrdigi vah!imada elde edilen akyuvar saytlanntn ise bu a~ltrmada kaydedilen aynt de{lerlerden daha yOksek oldu{lu dikkati vekti. Aynca bu yalt~mada erl<ek ve di~i palazlar ile erl<ek yeti~kin kekliklerin ak-yuvar saytlannm; aynt einsiyeneki civcivlerin akak-yuvar saytlanndan onemli oranda dO~Ok oIdugu g6zlendi (P<o.OS).

Calt~mada, kekliklerde bulunan heteroill oranl

% 18.40 ile 40.25 arastnda degi!imekte olup. erkek pa-lazlann heterofil oranmm di~i palazlannki ile civciv ve

yeli!ikin kekliklerinkinden daha az oImasl d'~tnda (P<O.OS). sOz konusu parametre y6nOnden civeiv,

paJaz ve ye~kinler arastndaki farklthgtn Onemsiz

01-du~u gOn11dO. Bu deQerler. Pica ve arl<. (1993)'nm kek

-Jiklerde yapmt~ olduklan cah~mada elde ettikleri de-ger\er ile Konuk (1981)'un tavuk, gClvercin ve ordekler

ityin kaydelli~i deger\ere benzerlik g6stermesine rag-men, Rico ve arl<. (1977),ntn Vine keklikler "rin belirt~ olduklan deger1erden biraz dU!iuktu.

Ara~ltrmada kekliklerde elde edilen ortalama len-fos~ oranl %51.00 lie 75.20 de{j~im slntrlan arastnda bulunurl<en palazlarda elde edilen deger1erin ye-ti~kinlere gOre Onemli oranda yOksek oldugu kaydedik:fi

(P<O.05). Elde edilen deger1er Rico

va

ark. (1977)'nin

keklikler ityin belirttikleri lenfosit de{ler1erine yakm, Pica ve arl<. (1993),ntn bildirimlerinden daha yOksek

Konya RUlgesinde \'eCi~lirilell KaYIl Kekliklerinde ..•

EOZloolil ve bazolil deQel1eri ise siraslyia %1.60 lie 2.50 ve %1.45 ile 2.50 araslnda deQi~l~i gozlendi. Eonnofil yOzdeleri baklmlndan civciv, paJaz ve yeli~kin ~n ~Isindan laridlilk 6nemsizdi. Fakal,

ye-tJ~kinlenn bazolil degerleri civciv

ve

palazlannkine gOre ooemli oranda yijksekti (P<O.OS). Pica

ve

ark

(1993)'nln kekllklerde ge~tirdikleri call~mada

aide edilen eozinofil yOzdeleri bu ara~lIrmacla aide edi· len de{Jerierden

biraz

~kken, aynl a~llrmada bil· dirilen bazolil ~rlerinin daha yijksek dUzeyde 01·

dugu gOzlendi. Buna ka~ln her iki parametre deOeri

Rico ve ark. (1977)'nln kaydenigi deger1er lie paraleUik gOstennektedlr.

c;ah~mada belirlenen monosit oranlan %1.54 lie

5.00 araSlnda d~i~im g6sterirken palazlarclan eIde

editen monosit yOzdeleri yeti~kin ve civcivlerinkinden daha dO~Ok (P.d).Q5) dOzeydeydi. Bu yall~mada civciv ve yell$kin kekliklerden ekle edilen sOz konusu de· {1erler, I<ek1lk1erde yapllan dtOer ara.t>tlrmalarda

(Rico

ve ark., 19n; PICa ve ark, 1993) kaydedilen deger1er

ile uyum ir;enslndeyken, paJazlann monosit oranlnln sOZ konusu ara~llrmalarda bildiri\en de{ler1erden

biraz

d~Ok oktuQu dikkati ~~Ilr.

Bu ~I~. koklkleoden _ odilen ve

23.00x1()3/rnrn3 lie 24.8Ox10J/mmJ ara5lnda de1)~m

gesteren trornbosit sayllan, baZI a~lrmalarda (Rico

ve ark., 1977; Pica ve ark., 1993) keklikler it;in bil·

dirilen deQer1ere yakln oImakia bir1ilde, gUvercin va ka· naryalar ilyin (Konuk, 1981) kaydedi\en ~r1erden

braz d~OldO. Bununla bir1ilde Irombosit saYllan ~

bagh oIarak Onemli bir deQi~jklik gOstermedi.

SonU<t olarak, kekliklerde hematolojik pa· ramelrelerin cinsiyel He genelde deQ~med~i, buna

ka~1n bazl parametrelerde

crvciv,

paJaz

ve

yet~nler

ara5lnda OnemIi larkllhklann

oIdugu

gOnildO. Yapllan

yall~manm. bu konuda yeterti ara~lnnanm olmadlgl da

dlkkate ahnlrsa

ileride

yaPllacak ata.$llrmalara kaynak

le~1 elme5l

va

kekliklerin hematolojik ~rleri ile

ilgili

Ioplu bir bilg! SUM'l8SI bakJmlndan yararh 0Iabi~ kantslna vank:h.

27

Kaynaklar

eetin, 0., Kmk!tl. K (2000). Altematd Kanatll

Ya-t~tiricil9:SUI(m.Keldik, S.O.Vakfl Yaylnlan. Konya

Hermes, J.e., Woodard, A.E., Moo:enli, A. (1984). Effect 01 turning and age 01 egg 00 hatchability in the pheasant. chOOr

and Japanese quail. Poultry Sci. 54, 1708·171 I.

Keskin, E.. Durgun,

z.

,

Kocabalmaz, M. (1995). ~e

0Ian JCIPOO btldlfClnLannda

yosoo

ekstrakllnln hemalOloiik at·

kilen. Vet BiI Detg, II, 1, 105-110.

Kinkel, K, Tepeli. C., eetin, 0" GOnIO, A., Yllmaz. A. (1999).

Far1d1 banndlrma ve aydlnlalma ~rtIat1nda kava kekWderinin

(A.Gracea) bazl verim Ozelilderi. Vet Bi Derg.15, " 15-22.

Kiziro{jlu, I. (1963). TOrkiye ~ T.OKB. Tebi Hayatl

Ko-ruma

Gene!

MOdOrtUgO Yay.nlan.

Konuk., T. (1961). Pratik FIZyOIoji, A

0

Vet Fak Yaylnlan,

Art-ka<a

6z~ik, M. (1995). Kt$lr dOnyasl. Bilim ve TeI<nk. 328, 66-73.

Pica, A.. lodato, A., Grimaldi,

M

.e.,

Della Corte, E, Gal--delisi, U, (1993). A study of the bone marrow prOCUI'SOf'S and

hemoglobin of the blood eel oj the red-Iegged partndge (Alec· tons Ma Ma L), ItaI J Anal Embryo!, 98(4), 277·292. Rico. AG .. Braun, J.P" Benard, P., Burgat·Secaze, V. (1977).

Biometry, hematOlogy. plasma biochemistry and plasma and

IJSSUeS enzymology of the red partridge (Alectoris ruta), Ann

Aech Vel, 8(3), 251-256.

SPSS, (1968). SPSSIPC + V2.0. Base ManuaJ IOf IBM PC' Xl/AT and PS/2. Marija and Morusis. Soil Science Soaely 01

America, Inc .. Chicago. IL

~.pal, F. (1998). Kekik ~~ k1rsa1 kalurvna YO

vavre Qzerine sosyo- ekonomik etki:sI. A1amul KOyO

6meg

(YOksek Usans Tezij, A.O.Fen Bilimleri EnstllOsO

YannakopoulOs, A.L (1992). Greek experiences WlIh Ga·

mebirds, Anlrn Bred Abstr, 60, 3375.

YIImaz, B. (2000) Kan ~F!ZyOIoji". 116-135, Ferya! Mat·