İlköğretim ikinci kademe, müzik eğitimi dersinde 2005-2006 eğitim öğretim yılında okutulan müzik ders kitaplarında yer alan şarkıların müziksel amaçlar bakımından analizi

(1)

İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME, MÜZİK EĞİTİMİ DERSİNDE 2005 – 2006 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDA

OKUTULAN MÜZİK DERS KİTAPLARINDA YER ALAN ŞARKILARIN MÜZİKSEL AMAÇLAR BAKIMINDAN ANALİZİ

Taner ULUÇAY

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü

Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği’nin Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı

Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı İçin Öngördüğü Yüksek Lisans Tezi

(2)

Sosyal Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’ne

Taner Uluçay’a ait “İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME, MÜZİK EĞİTİMİ DERSİNDE 2005 – 2006 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDA OKUTULAN KİTAPLARIN İÇERİSİNDEKİ YAPITLARIN ANALİZİ” adlı çalışma jürimiz tarafından Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.

Başkan ...

Üye ...

ONAY

Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım. …../…./2006

(3)

ÖNSÖZ

İlköğretim ikinci devre (6.7.8. sınıf) öğrencinin sosyal gelişimi açısından büyük öneme sahiptir. Çocukluktan çıkıp gençliğe doğru yol alan öğrenci için, müzik dersi kendini ifade edebilmesi ve kimliğini bulabilmesi açısından büyük öneme sahiptir. Bu noktada müzik ders kitaplarının içeriği, öğrencinin müzik dersine olan ilgisinde büyük rol oynamaktadır. Ülkemizin sanat yaşantısına temel olan müzik dersleri için hazırlanmış kitapların içeriği ne kadar bilimsel ve bir o kadar öz kültürümüze yakın olursa, müzik de toplumda önemini o kadar arttıracaktır.

Beni bu çalışmaya yönelten ve her anında yardım ve desteğini esirgemeyen danışmanım Doç. Dr. Turan SAĞER’ e teşekkür ederim. Çalışmalarım boyunca bana destek olan, Okt. Mesut ERCAN’ a, Arş. Grv. Zeynep KAYA’ ya, Arş. Gör. Ali AYHAN’a, Sosyal Bilimler Enstitüsü’ nün tüm personeline ve aileme teşekkür ederim

(4)

İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME, MÜZİK EĞİTİMİ DERSİNDE 2005 – 2006 EĞİTİM ÖĞRETİM YILINDA

OKUTULAN MÜZİK DERS KİTAPLARINDA YER ALAN ŞARKILARIN MÜZİKSEL AMAÇLAR BAKIMINDAN ANALİZİ

Yüksek Lisans Tezi, Taner ULUÇAY

İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Haziran 2006 Danışman Doç. Dr. Turan SAĞER

ÖZET VE ANAHTAR SÖZCÜKLER

ÖZET

Bu çalışmada İlköğretim kurumları ikinci devre müzik müfredatına uygun olarak hazırlanmış ve halen okutulmakta olan müzik ders kitaplarında yer alan okul şarkıları üzerine bir inceleme yapılmıştır.

Araştırmada 390 okul şarkısının analizi, Claric firmasının hazırladığı File Maker Pro version 4.0v1 (9–04–1997) yazılım programı ile yapılmış, konu, ton, besteci, söz yazarı, dizi, özellik vb. konular incelenmiştir.

Elde edilen veriler ışığında tablolar hazırlanmış ve yorumlar yapılmıştır. Yorumlama kısmı sonucunda problemin sonuçları saptanmıştır.

Ders kitaplarının içeriklerinin geliştirilebilmesi ve bu içeriklerin uygulanabilmesine yönelik çözüm önerileri getirilmiştir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER Müzik, Müzik Eğitimi

(5)

SUMMARY

In this study, primary schools have been prepared with paralel to the second term music curriculum and a study has been made about school songs that stil take part in music lesson boks that are stil valid.

In the research, the analysis of three hundred ninety school songs has been made with the File Maker Pro Versions 4.0v1 (9–04–1997) software programme and subject, tone, composer, series, quality etc. Have been studied.

With the help of the findings obtained, tobleaves have been prepared and some comments have been made.

As a result of the comment part, the results of the problem have been ascertained.

Suggestions have been made to develop the content of the lesson boks and to carry out this content.

KEYWORDS

(6)

TABLOLAR VE GRAFİKLER

Tablo 1: Tonal yapı oranına göre şarkı sayıları………23

Tablo 2: Ders kitaplarında kullanılan şarkıların dizileri ve sayıları……….25

Tablo 3: Konu dağılımına göre şarkı sayıları………...27

Tablo 4: Ölçü sayısı kullanımına göre şarkı sayıları………30

Tablo 5: Şarkılarda kullanılan karar sesleri………..31

Tablo 6: Kullanılan Ölçü Sayıları……….46

Tablo 7: Tablo7: Şarkı Türü……….46

Tablo 8: Seviyelerine Göre Şarkı Tablosu………..….…… ... …52

Tablo 9: Kullanılan Sesler………..………...54

Tablo 10: Amaç……….…...………56

Grafik 3.1.1: Tonal yapı oranına göre şarkı dağılım şeması………..24

Grafik 3.2.1. Dizilerin grafik şeması……….26

Grafik 3.9.3.1 Konularına göre şarkı dağılım şeması………28

Grafik 3.9.5.1. Şarkılarda kullanılan karar sesleri ………31

(7)

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ………...………i

ÖZET VE ANAHTAR SÖZCÜKLER………..………...ii

TABLOLAR VE GRAFİKLER………..……….iii İÇİNDEKİLER ...1 1. BÖLÜM ...3 GİRİŞ...3 1.1 Problem ...5 1.2. Alt Problemler ...5 1.3. Amaç ...5 1.4. Önemi...6 1.5. Sayıltılar ...6 1.6. Sınırlılıklar ...6 2.BÖLÜM ...7 YÖNTEM ...7 2.1 Araştırmanın Modeli...7 2.2. Evren ve Örneklem ...8

2.3. Verilerin Elde Edilmesi...9

2.4. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması...9

3.BÖLÜM ...10

BULGULAR VE YORUMLAR...10

3.1. İLKÖĞRETİM KURUMLARI MÜZİK DERSİ GENEL AMAÇLARI ...10

3.2. 6.7.8. SINIF AMAÇLARI...12

3.3. ÇOCUK ŞARKILARININ TANIMI VE ÇEŞİTLERİ ...14

A. Aktarma Şarkılar...14

B. Öykünme Şarkılar ...15

C. Anonim Şarkılar...15

D. Türk Okul Şarkıları ...16

3.4. ÇOCUK ŞARKILARININ ÖZELLİKLERİ...17

3.5. MÜZİĞİN EĞİTİMDEKİ YERİ ...18

3.7. İLKÖĞRETİM MÜZİK EĞİTİMİ ...20

3.8. İLKÖĞRETİMDE MÜZİK ÖĞRETİMİ...22

3.9. 2005–2006 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI OKUL ŞARKILARI...23

3.9.1. ŞARKILARIN TONAL YAPILARI ...23

3.9.2. ŞARKILARIN DİZİLERİ...25

3.9.3 KONU DAĞILIMI ...27

3.9.4. ÖLÇÜ SAYILARININ KULLANILMA SIKLIKLARI ...29

3.9.5. KARAR SESİ ...31

3.9.6. BESTECİLER VE ESER SAYILARI ...33

3.9.7. SÖZ YAZARLARI VE ESER SAYILARI...37

3.9.8. EN FAZLA TEKRAR EDİLEN ŞARKILAR ...42

(8)

4.1. SONUÇ ...44

4.2. ÖNERİLER ...48

KAYNAKÇA...49

EKLER ...50

EK1. SEVİYELERİNE GÖRE ŞARKI TABLOSU ...51

EK2. KULLANILAN SESLER ...53

EK3. AMAÇ ...55

(9)

1. BÖLÜM GİRİŞ

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte 1924 yılında O. Zeki Üngör’ ün girişimi ile Ankara’ da Musiki Muallim Mektebi açılmıştır. Bu dönemde Mustafa Kemal’ in önemle üzerinde durduğu bir konuda yapılan yeniliklere paralel olarak müzikte de yenilikler getirilmiştir. Bu dönemde Türk Beşleri olarak bilinen; N. K. Akses, H. F. Alnar, A. A. Saygun, U. C. Erkin, C. R. Rey hem tonal besteler hem de aynı mantıkla çok seslendirdikleri türkülerle ‘’Türk Okul Müziği ‘’ dağarını oluşturmaya başlamışlardır(Sağer 2002).

1950 yılından sonra yeni bir anlayış benimsenerek, halk müziği temel olarak alınmış ve 1960 yılından sonra bu çalışmalar hızlandırılmış, bu anlayış birçok müzik eğitimcisi tarafından benimsenmiştir. Özellikle Muammer Sun tarafından bilimsel açıdan ele alınmıştır(Sağer2002).

Son 15–20 yılda okul müzik eğitimine: Muammer sun, Yalçın Tura, Cenan Akın, Saip Egüz, Erdoğan Okyay, Salih Aydoğan, Hikmet Eki, Mahir Dinçer yarattıkları besteler ve bilimsel çalışmaları ile katkıda bulunmuşlardır(Sağer 2002).

Günümüzde toplam 13 adet müzik ders kitabı İlköğretim İkinci Kademe (6.7.8. sınıf) ders kitabı olarak okutulmak üzere Tebliğler Dergisi’nde yer almaktadır. Ama aktif olarak 7 tanesi İlköğretim okullarında okutulmakta ve basımı devam etmektedir. Özellikle Kadir Karkın ve Salih Akkaş’ın kitapları yoğun olarak milli eğitim ve özel okullarda ders kitabı olarak seçilmektedir. Bu çalışmada toplam sekiz kitap incelenmiştir. Kitaplar güncellik ve basım durumuna göre seçilmiş, hatta kullanılmayan ve basımı durdurulmuş olan kitapların yazarlarıyla da görüşülmüş kitaplar kendilerinden de temin edilememiştir.

(10)

Sekiz kitap içerisindeki 390 eser farklı boyutlarıyla ele alınmış; güncel, biçimsel müzik eğitimi içinde ne kadar öğretmen ve öğrenciye dönük olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Olması gereken değil, var olanın açıklaması yapılmaya çalışılmıştır. Şarkı analizinde ne kitap içeriği sorgulanmış ne de yazarlar eleştirilmiştir. Kitapların tümüne eşit açıdan yaklaşılmış ve ayırt etmeden tüm repertuar incelenmiştir.

Kadir Karkın: İlköğretim Müzik 6 ders kitabında 53 okul şarkısı, İlköğretim Müzik 7 ders kitabında 51 okul şarkısı, İlköğretim Müzik 8 ders kitabında 43 okul şarkısı incelenmiştir.

Salih Akkaş: İlköğretim Müzik 6 ders kitabında 40 okul şarkısı, İlköğretim Müzik 7 ders kitabında 47 okul şarkısı, İlköğretim Müzik 8 ders kitabında 38 okul şarkısı incelenmiştir.

Fevziye Gülenç: İlköğretim Müzik 7 ders kitabında 61 okul şarkısı incelenmiştir.

Olcayto Ayarman-Bülent Aksan: İlköğretim 7 ders kitabında 57 okul şarkısı incelenmiştir. Bu araştırmada sadece sözlü okul şarkıları yer almaktadır.

(11)

1.1 Problem

İlköğretim ikinci devre müzik ders kitapları içindeki şarkıların özellikleri nelerdir?Sorusundan yola çıkılarak ‘’ ilköğretim ikinci kademe, müzik eğitimi dersinde 2005 – 2006 eğitim öğretim yılında okutulan kitapların içerisindeki yapıtların analizi’’ cümlesi problem cümlesi olarak kabul edilmiş ve araştırmaya yön vermiştir.

1.2. Alt Problemler

1. Ders kitaplarında kaç tane sözlü şarkı bulunmaktadır? 2.Bu şarkıların konuları nelerdir?

3. Şarkıların diziler nelerdir? 4. Şarkıların tonal yapıları nelerdir? 5. Eğitim müziği besteciliği yeterlimidir?

1.3. Amaç

Bu çalışmanın amacı, 2006–2007 Eğitim-Öğretim yılında okutulmakta olan ders kitaplarının içerisindeki:

• Bütün şarkıların hangi özelliklere sahip olduğu, • Şarkılarda hangi konuların ön plana çıktığı,

• Şarkılarda hangi ton ve makamların ağırlıklı olarak besteciler tarafından kullanıldığı,

• Şarkıların tür açısından hangi gruba alınması gerektiği(beste, uyarlama, anonim vb.)

(12)

1.4. Önemi

Bu çalışma, müzik öğretmenlerine, öğrencilere, okul şarkıları bestecilerine ve ailelere Türkiye’nin 2005–2006 Eğitim-Öğretim yılında okutulan ders kitapları içerisindeki şarkılar hakkında istatiksel verilere dayanan bilgiler vermesi ve kitap içeriklerinin karşılaştırılması açısından önem taşımaktadır.

1.5. Sayıltılar Bu araştırmada;

1. Kaynakların geçerli ve güvenilir olduğu,

2. Araştırma modelinin, araştırmanın konusuna uygun olduğu, 3. Örneklemin evreni temsil ettiği sayıtlılarından yola çıkılmıştır.

1.6. Sınırlılıklar

Bu araştırma Malatya ili civarındaki milli eğitim okullarının kullandığı ders kitapları göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Malatya ilindeki müzik öğretmenleri ile görüşülmüş ve 2005-2006 Eğitim-Öğretim yılı müfredatı incelenmesi sonucunda kullanılan kitaplar belirlenmiştir.

(13)

2.BÖLÜM

YÖNTEM

2.1 Araştırmanın Modeli

Bu çalışmada betimsel yöntem uygulanmıştır. Bu bağlamda 2005–2006 Eğitim-Öğretim ders kitapları için Claric firmasının hazırladığı File Maker Pro version 4.0v1 (9–04–1997) yazılımıyla bilgisayarda bir veri bankası oluşturulmuştur. Bu bilgi bankasında şarkı ile ilgili tespit edilen alanlarda bilgilere yer verilmiştir. Bu bankada veriler aşağıdaki alanlarda toplanmıştır.

• Şarkı adı • Besteci • Söz yazarı • Ritmik yapı • Ölçü sayısı

• Tonal sistem(majör, minör, modal, makam, ayak) • Karar ses • Tonlar • Amaç • Konu • Özellik • Kullanılan sesler • Nota değerleri • Kullanılan aralıklar • Tür • Kitap adı

(14)

• Basım yeri • Basım yılı • Kitap yazarı

Yukarıda yazılı olan alanlarda her biri için sınıflama yapılmıştır. Örnek olarak: konu kısmında; mevsimler, bayrak, Atatürk, turizm, iş hayatı, anne baba sevgisi, vb. gibi alt konular bulunmaktadır. Tür kısmına ise: şarkı- türkü- kanon- rond- marş alt başlıkları yer almaktadır.

390 okul şarkısı tek tek incelenmiştir. Şarkılar hem alfabetik olarak, hem özellik açısından hem de kitap içerisindeki yeri bakımından sınıflandırılmış ve birbirleri ile ilişkilendirilmiştir.

Bu araştırmada,

• Araştırmada kullanılacak verileri destekleyici nitelikte yazılı kaynaklar yeterli bulunduğu

• Seçilen araştırma yönteminin araştırma için geçerli ve güvenilir olduğu varsayımlarından hareket edilmiştir.

2.2. Evren ve Örneklem

Bu çalışmanın evrenini ilköğretim ikinci devre ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklemi ise dört farklı yazara ait olan sekiz ders kitabının içerisindeki 390 okul şarkısıdır.

(15)

2.3. Verilerin Elde Edilmesi

Araştırma için gerekli olan veriler İnönü Üniversitesi Kütüphanesi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim üyesi Doç. Dr. Turan Sağer’ in özel kütüphanesi, Malatya milli eğitim yayınevi, Malatya içindeki ilköğretim okullarının kütüphaneleri ve müzik eğitimcilerinin özel kütüphanelerindeki kitaplardan da faydalanılarak elde edilmiştir.

2.4. Verilerin Çözümlenmesi ve Yorumlanması

File maker database veri toplama programı ile kitapların içerisindeki şarkıların özellikleri bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Daha sonra elde edilen bulgular doğrultusunda tablolar hazırlanmış sayısal veriler bu tablolara aktarılmıştır. Böylece kitapların benzer ve farklı yönleri saptanmıştır bu doğrultuda şarkılar ve kitaplar hakkında yorumlar yapılmıştır.

(16)

3.BÖLÜM

BULGULAR VE YORUMLAR

3.1. İLKÖĞRETİM KURUMLARI MÜZİK DERSİ GENEL AMAÇLARI

• Temel müzik bilgilerine sahip olabilme. • Sesleri temel özellikleriyle tanıyabilme. • Sesler arasındaki temel ilişkileri kavrayabilme. • Müziği oluşturan temel öğeleri kavrayabilme. • Müzik yapma ve dinleme araçlarını tanıyabilme.

• Geleneksel ve çağdaş, yöresel, ulusal, evrensel müzikleri tanıyabilme. • Müziğin kaynağının, oluşum ve gelişimini kavrayabilme.

• Müziğin kaynağının, oluşum ve gelişimini kavrayabilme. • Düzeyine uygun müzikleri çözümleyebilme.

• Düzeyine uygun müzikler yazabilme.

• Müziğin her türündeki nitelikli olanını niteliksizlikten ayırt ede bilme. • Çevresi ile müziksel iletişim ve etkileşimde bulunabilme

• Atatürk’ün müzikle ilgili temel görüşlerini doğru anlayabilme. • Sesini doğru ve etkili kullanabilme.

• Dinlediği müziklere uygun ritmik devinimlerle eşlik edebilme. • Çalgısını temiz ve düzenli kullanabilme.

• Müzik yapma, dinleme araçlarını kurallarına uygun kullanabilme.

• Düzeyine uygun tekerleme, sayışma, ninni, türkü ve marşları doğru söyleyebilme.

(17)

• Kazandığı müzik dağarcığını çeşitli etkinliklerle sergileyebilme. • Müzik yazısını doğru okuyabilme.

• Müzik yazısını doğru yazabilme.

• İstiklal Marşı başta olmak üzere diğer marş ve şarkılarımızı özüne uygun söyleyebilme.

• Müziği başka anlatım biçimlerine dönüştürebilme. • Düzeyine uygun müziksel araç ve gereçleri yapabilme. • Yaratıcı müziksel çalışmalar yapabilme.

• Müziksel bir çevre içinde yaşadığının farkında olabilme. • Müzik yapmaya istekli olabilme.

• Müzik yapmaktan hoşlanabilme. • Müzik dinlemekten hoşlanabilme.

• Çeşitli türdeki müziklerden hoşlanabilme. • Çevresindeki müzik etkinliklerine katılabilme. • Serbest zamanını müzikle geçirebilme.

• Yaşamında müzikten yararlanabilme. • Kendisini müzik yoluyla ifade edebilme.

• Müzik yoluyla, sevgi, paylaşma ve sorumluluk duygusunu geliştirebilme. • Sağlıklı müziksel çevre konusunda bilinçli ve duyarlı olabilme.

• Çok yönlü ve hoşgörülü bir müzik anlayışı kazanabilme. • Kendine özgü bir müziksel kişilik geliştirebilme.

• Bilinçli bir müzik dinleyicisi olabilme.

• Müzik kültürünün genel kültürün ayrılmaz bir öğesi olduğunu görebilme. • Ulusal birliğimizi, bütünlüğümüzü pekiştiren ve dünya ile bütünleşmemizi

kolaylaştıran bir şarkı dağarcığına sahip olabilme(İlköğretim Okulu Ders Programları, 2000).

(18)

3.2. 6.7.8. SINIF AMAÇLARI

• Kültür, sanat ve müziğin insan ve toplum hayatındaki önemini kavrayabilme. • Müziği oluşturan temel öğeleri kavrayabilme.

• İnsan sesleriyle ve çalgılarla yapılan müzikleri ve müzik topluluklarını tanıyabilme.

• Çeşitli müziklerin hız ve gürlük özelliklerini ayırt edebilme. • Düzeyine uygun müziklerin biçimsel yapısını çözümleyebilme.

• Düzeyine uygun müzikleri tonal ve makamsal yapılarıyla çözümleyebilme. • Müzik eserlerini örgü, doku ve üslup özellikleri ile ayırt edebilme.

• Türk müziğinin genel yapısını ve tarihsel gelişimini anlayabilme.

• Türk devlet topluluklarının müziklerinden belli başlı öneklerini tanıyabilme. • Avrupa ve dünya müziklerinden belli başlı örnekleri tanıyabilme.

• Belli başlı müzik kurumları ve müzik mesleklerini tanıyabilme. • Atatürk’ün sanat ve müzik hakkındaki görüşlerini anlayabilme. • Müzik ile teknoloji arasındaki temel ilişkiyi kavrayabilme.

• Ses değişim ve gelişim döneminde sesini bilinçli ve sağlıklı kullanabilme. • Müzik yaparken sesini doğru, temiz ve etkili kullanabilme. Düzeyine uygun

şarkıları doğru, temiz ve anlamlı söyleyebilme.

• Düzeyine uygun müzikleri çalgısıyla doğru, temiz ve anlamlı çalabilme. • Sesiyle ve çalgısıyla uygun müzik topluluklarına katılabilme.

• Çeşitli müzikleri hız gürlük ve özelliklerine göre söyleyebilme veya çalabilme. • Müzik eserlerini biçimsel yapısına uygun söyleyebilme veya çalabilme. • Düzeyine uygun müzikleri tonal ve makamsal özelliklerine dikkat ederek

söyleyebilme ve çalabilme.

• Müzik eserlerini müziksel örgü, doku ve üslup farklarını gözeterek dinleyebilme.

(19)

• Çevresindeki uygun müzik etkinliklerine katılabilme. • Sesiyle, çalgısıyla, çeşitli yaratıcı çalışmalar yapabilme. • Çeşitli müzikleri başka anlatım biçimleri ile ifade edebilme.

• Geleneksel ve çağdaş müziklerimizle, uluslar arası ve evrensel müziklerden oluşan uygun bir şarkı dağarcığına sahip olabilme.

• İnsan ve toplum hayatında kültür, sanat ve müziği önemseye bilme.

• Müzik yaparken ve dinlerken müziği oluşturan temel öğelere özen gösterebilme. • İnsan sesleri ve çalgı topluluklarıyla yapılan müziklerden hoşlanabilme.

• Birlikte müzik yapmaya istekli olabilme.

• Sesiyle ve çalgısıyla çeşitli yaratıcı çalışmalar yapmaya istekli olabilme. • Düzeyine uygun müziklerin tonal ve makamsal yapılarını çözümlemekten

hoşlanabilme.

• Hayatında çeşitli müzikleri dinlemeye istekli olabilme.

• Türk müziğinin genel yapısını ve tarihsel gelişimini anlamaya istekli olabilme. • Belli başlı müzik kurumları ve müzik mesleklerini tanımaya ihtiyaç duyabilme. • Türk devlet toplulukları ile çeşitli ülke müziklerinden belli başlı örnekleri

öğrenmeye istekli olabilme.

• Atatürk’ün sanat ve müzik hakkındaki görüşlerini benimseyebilme. • Müzik teknolojisinin günümüzdeki uygulamalarına ilgi duyabilme.

• Müziği yaşamının ayrılmaz bir parçası haline getirebilme(İlköğretim Okulu Ders Programları, 2000).

(20)

3.3. ÇOCUK ŞARKILARININ TANIMI VE ÇEŞİTLERİ

Sözleri ve ezgileriyle çocuklar için yaratılmış olan şarkılara ‘’Çocuk Şarkıları’’ denir. Çocuk şarkıları dağarcığı, ya çocukların söyledikleri anonim çocuk şarkılarından, ya da çeşitli toplumların halk müziklerinden yada çocuklar için söz ve müzik yazan yerli ve yabancı yaratıcıların çocuk şarkılarından oluşur. Ülkemizde, eğitim müziği alanında kullanılan çocuk şarkıları, başlıca dört kümede düşünülebilir:(Seyrek).

A. Aktarma Şarkılar, B. Öykünme Şarkılar, C. Anonim Şarkılar, D. Türk Okul Şarkıları,

A. Aktarma Şarkılar

Ezgisi yabancı, sözleri Türkçe olan şarkılara denir. Uygulama yolu şöyledir: Yabancı bir ezgi alınır, altına Türkçe sözler sıralanır, ortaya çıkan şarkı bütün okullara yayılır. Bu yolla, yabancı bir ezgi Türk okul müziği dağarcığına aktarılmış olur. Aktarma şarkıların ezgileri genellikle (Alman, İngiliz, İtalyan, Fransız, İsveç vb.) bazı Avrupa’ lı toplumların halk müziği ve okul müziği ezgileri arasından alınmaktadır. Okullarımızda öğretilen şarkıların bir bölümü aktarma şarkılardır. ‘’Şarkı dağarcığında yer alan, Haydi gelin çocuklar, Kış baba, Annem, Yaşasın okulumuz, Mevsimler vb. şarkılar Aktarma Şarkılara örnek gösterilebilir(Seyrek).

(21)

B. Öykünme Şarkılar

Türk okul müziği bestecilerinin yarattığı, kaynağını başka toplumların müziklerinden alan okul şarkılarına denir. Bunlar, batı müziğinin majör-minör dizileri ve ölçüleri içinde, batılı toplumların estetik anlayışına ve beğenisine özenilerek Türk bestecileri tarafından yapılmış, fakat yapısıyla ve özüyle Türk halkına yabancı olan şarkılardır. Öykünme (taklit) şarkılar, aktarma şarkılar havasında halka ve halk müziğine onlar kadar uzaktırlar. Okullarımızda öğretilen- öğrenilen yaratıcısı Türk olan okul müziklerinin bir bölümü Öykünme Şarkılar kapsamına girer. Dağarcıkta yer alan İnsanlar, 23 Nisan, Ali Babanın Çiftliği, Sonbahar, Mehmetçik vb. şarkılar örnek olarak gösterilebilir(Seyrek).

C. Anonim Şarkılar

(Tekerleme-Saymaca-Ninni-Halk Türküleri)

Tekerleme ve saymacalar çocuk folkloru ürünleridir. Bunlar, çocuk yaşamının (özellikle oyun yaşamının) gereksinmelerine göre çocuklar tarafından yaratılırlar. Tekerleme ve saymacalarda geçen sözcükler anlamlı, anlamsız ya da yarı anlamlı olabilir. Kimi tekerlemeler ezgilidir; kimileri ise belirli bir ezgisi olmayan tartımlı bir yapıya sahiptirler. Tekerleme ve saymacaların sözleri çoğu kez kısa ve uyaklı dizelerden oluşurlar. Tekerlemeler, kimi kez bir oyuna bağlı olarak kimi kez de her hangi bir oyundan bağımsız olarak kendi başlarına bir oyunmuş gibi söylenirler. Tekerleme ve saymacalar, çocuğun müzik gelişimine yardımcı olmanın yanı sıra, dil gelişimine, sosyal-duygusal gelişimine, bellek ve anımsama gelişimine de büyük ölçüde yardımcı olurlar(Seyrek).

Ninniler ve türküler de tekerleme ve saymacalar gibi folklor ürünleridir. Ninniler genellikle anneler tarafından yaratılır; anne, nine, abla, teyze gibi kadınlar tarafından çocuğu uyutmak için söylenirler. Ninniler çocuğun uyumasına yardımcı olurlar. Bunun

(22)

yanı sıra, çocuğun müzik gelişimine, ruhsal doyumuna, sakinleşmesine, uykuya daha rahat geçmesine de katkıda bulunurlar(Seyrek).

Türküler, halk müziğinin en önemli kesimini oluştururlar. Her ulusun kendi halk müziği olduğu gibi, Türk ulusunun da kendine özgü halk müziği ve bunun içinde halk türküleri vardır. Ülkemizdeki halk müzikleri yerel ve bölgesel özellikler taşırlar, kendine özgü tartımları, sesleri, ses dizilerini kullanış tarzları ve yapılarıyla bu müzikler Karadeniz Bölgesi, Ege Bölgesi, Orta Anadolu, Trakya, Akdeniz, Doğu ve Güneydoğu halk müzikleri gibi nitelemelerle adlandırılırlar. Kimi zaman da Kars müzik folkloru, Silifke, Balıkesir vb. müzik folkloru deyimiyle, kent adlarıyla anılırlar. Gerçekten de halk müziklerimizin çok çeşitli özelliklere sahip olması bu türlü adlandırmaları gerekli kılmaktadır. Halk müziklerimizin çeşitliliği, müzik kültürümüzün zenginliğini oluşturmaktadır. Halk türküleri içinde sözleri, tartımsal ve ezgisel yapısı çocuklar için elverişli olanlar, çocuğun eğitiminde kullanılabilirler. Bu tür türkülere ilköğretim, ortaöğretim ve okul öncesi eğitimde de öncelikle yer verilmelidir. Halk türküleri, sözleriyle, ezgisiyle, taşıdığı geleneksel değerler ve ulusal duyarlıkla çocuğun müzik eğitiminde olduğu gibi, ulusal benlik eğitiminde de son derece yararlı ve etkin bir eğitim aracıdır(Seyrek).

D. Türk Okul Şarkıları

Türk bestecilerin yarattığı, kaynağını halk müziğimizden alan okul şarkılarına ‘’ Türk okul şarkıları’’ denir. Bunlar, Türk Müziği dizileri ve ölçüleri içinde yapılmış, halkımızın beğenisine uygun, onu geliştirici, yapısını ve özünü halk müziğimizden alan, özgün yaratmalardır(Sağer 2002).

(23)

3.4. ÇOCUK ŞARKILARININ ÖZELLİKLERİ

1. Çocuk şarkılarında ezgiler genellikle 5–6 perde içinde kalan seslerden yapılmıştır. 2. Bir sesten ötekine, genellikle ikili-üçlü aralıklarla geçilmekte, dörtlü ve beşli atlayan aralıklar ise hemen hemen hiç kullanılmamaktadır.

3. Bu tür parçalarda, müzik cümleleri genellikle kısa süreli bir motiften oluşmakta, birinci cümleden sonra gelen cümleler tartımsal yapı bakımından ya birinci cümlenin aynısı olmakta ya da bu tartımsal yapı sonraki cümlelerde sözün gereklerine göre küçük değişiklikler yapılarak yinelenmektedir.

4. Çocuk şarkıları, genellikle yalın bir tartımsal ve ezgisel yapıya sahip görünmekte, estetik açıdan kendi türünün ölçülerine göre ‘’güzel’’ denilebilecek bir olgunluğa erişmiş bulunmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da yaygınlaşmış çocuk şarkıları genellikle ‘’sevimli’’ olmaktadır. Başka deyişle, ‘’sevimli’’ olan çocuk şarkıları, çocuklar arasında kolaylıkla yaygınlaşmaktadır; çocuklar tarafından sevilerek söylenmekte, benimsenmekte ve yaşatılmaktadır.

5. Tekerleme ve saymacaların sözleri zamanla ve günün gereklerine göre çocuklar tarafından değiştirilmekte, eski sözler yerine kısmen ya da tamamen yeni sözler konulmaktadır. Sözleri değiştirilen tekerleme ve saymacaların ezgileri ya aynı kalmakta, ya da yeni sözlere göre değişikliğe uğratılmaktadır.

6. Çocuk şarkılarının (tekerleme ve saymacaların) sözleri kimi kez anlamlı sözcüklerden, kimi kez yarı anlamlı, kimi kez de anlamsız sözcüklerden oluşmaktadır. Tek tek anlamı olan sözcüklerin, anlamlı bir cümle oluşturmayacak biçimde bir araya getirildiği de olmaktadır. Bunun sonucu olarak da, kimi çocuk şarkılarının sözleri yazınsal açıdan ‘’gerçeküstü’’ nitelikler göstermektedir.

7. Çocuk şarkılarında sözlerin genel bir özelliği de (şarkının tartımsal ve ezgisel yapısında olduğu gibi) uyaklı olmalarıdır. Kısa cümleler çoğu kez birbirleriyle uyak oluşturacak biçimde yapılmaktadır. Uyaklar cümle sonunda, cümle ortasında ve cümle başında yer alabilmektedir.

8. Çocuk şarkılarından kimilerinde, sözleri oluşturan dizeler ve ezgiyi oluşturan müzik cümleleri ‘’yineleme tekniği’’ ile yapılmışlardır. Bu tür parçalarda müzik ve söz

(24)

cümlesi bir birim olarak alınır; sonraki cümleler, bu birim cümlenin ikinci yarısı değiştirilerek ya da bunun tersi bir uygulamayla, birinci cümlenin birinci yarısı değiştirilerek yapılır.

9. Tekerleme, saymaca ve çocuk şarkıları, kuruluş bakımından genellikle bir ya da iki müzik cümlesinden oluşmakta, parça bu cümlenin (ya da cümlelerin) sözlere göre yapılan küçük değişikliklerle yinelenmesinden kurulmaktadır.

10. Söz-müzik uyumu (prozodi) bakımından bu tür parçalarda kimi kez sözün tartımı egemen olmakta ezginin tartımsal yapısı buna göre biçimlenmektedir; kimi kez de tersine, ezginin tartımsal yapısı belirleyici olmakta, sözün tartımı ezginin tartımına uydurulurken (kısa hecelerin uzun tartımlara denk gelmesi gibi) bozulmaktadır. Bu tür bozmalar ezginin tartımsal yapısındaki akıcılık nedeniyle yadırgatıcı olmamaktadır(Seyrek ).

3.5. MÜZİĞİN EĞİTİMDEKİ YERİ

Dünyanın eski ve yeni bütün toplumları, Tarih boyunca müziğin eğitimsel işlevine inanmışlar ve ona bir eğitim aracı olarak büyük önem vermişlerdir. Tarih boyunca pek çok filozof, eğitimci ve devlet adamı müziğin eğitimsel işlevine inanmış, müziğin gelişmesinde yardım ve hizmette bulunmuşlardır(Akkaş, 1993).

Eski Yunanda müzik; eğitimin dayandığı temellerden biri, zevk ve ruh terbiyesine yarayan bir araç olarak kabul edilmiş, müzik sanatı genel kültürün ana unsuru olarak devlet tarafından yardım görmüştür. Müziğe bir terbiye, hatta ahlak eğitimi aracı gözü ile bakmışlardır. Yunan filozofları, müzik kelimesine bu sanatın sınırlarını aşan bir anlam vermişlerdir. Eflatun, müziği, eğitimin en gerekli unsuru olarak görmüş, vücuttan önce ruhun gelişmesini üstün tutmuş, eğitimde güzel sanatların kuvvetine inanmış ve ruhun güzelliklerle yükseleceğini belirtmiştir. Eflatun müziği, bir eğlence aracı olarak değil, güzellik ve iyilik için eğitim aracı olarak kabul etmiştir. Aristo’da, eğitim içinde müziğe önemli bir yer vermiş olup; ‘’Duyguları tam olarak

(25)

anlatma hususunda hiç bir şey ritim ve şarkı söyleme kadar kuvvetli değildir. Mademki bu o kadar gerçek bir kuvvettir, şu halde müzik çocukların eğitiminde mutlaka kullanılmalıdır’’. Diyerek müziğin, eğitimdeki yeri ve önemine işaret etmiştir(Akkaş, 1993).

Büyük Alman din reformcusu Martin Luther, ‘’Eğer çocuklarım olsaydı, onların yalnız lisan ve tarih değil, şarkı söyleme, müzik ve matematik de öğrenmelerini isterdim. Aksi takdirde ona değer vermem. Teoloji (din bilimi) den sonra ilk yeri ve en büyük şerefi memnuniyetle müziğe veririm’’ diyerek eğitim olgusunun içinde, müzik eğitiminin gerekli olduğunu vurgulamıştır(Akkaş, 1993).

Çek eğitimcisi Comenius; müziğe büyük eğitsel değer vererek öğretim planına almıştır. Müziğe, anaokulundan itibaren yer vermiş; annelere eğitimcilere çocuklara ninni ve şarkı söylemelerini, çocuklarda ritim duygusunun eğitimi ve gelişmesi için ritmik parçalar öğretmelerini tavsiye etmiştir. ‘’Müzik yeni disiplin ve eğiticidir. İnsanı yumuşatır, değiştirir daha faziletli ve düşünceli kılar’’. Diyen comenius, şarkı söylemeyi, çocuğa daha beş yaşından itibaren içine alan bir öğretim sistemine koyarak, müziğin, eğitimin ilk yıllarında yer alması gerektiğini belirtmiştir.(Akkaş, 1993)

İsviçreli eğitimci Postalozzi’ ye göre, herkes müzik eğitimi görmelidir. Bu eğitim, kulağın eğitimi ile başlamalı, öğrencinin kişiliğine önem verilmeli ve müzikal etkinliklere okullarda yer verilmelidir. İtalyan kadın eğitimci Montessori de, müzik eğitimi ve öğretimine büyük ilgi göstermiş ve müzikal etkinliklere dikkatleri çekmiştir. Birçok devlet anaokullarında ve ilkokullarında Montessori eğitim sistemini kabul ederek uygulamışlardır(Akkaş, 1993).

Müzik eğitimi insanın soyut hayatında ve dünyasında içgüdülerini ve eğilimlerini sükûnetle ortaya koymasına yardımcı olur. Kişi olarak toplum içindeki davranışlarını etkiler. Gelişim alanında müzik ile ilgili etkinlikler sayesinde çocuk topluma daha iyi ve kolay bir şekilde uyum sağlar. Disiplin, düzen ve daha mutlu bir

(26)

görüş açısı kazanır. Müzik eğitimi çocuğun ruhsal yapısında heyecanlı ve aşırı duygusallık ortamından daha sakin bir ortama yönelmesine yardımcı olur. Ayrıca güvensizlik, saldırganlık, gerilim ve korku gibi davranışlarda, güçlüklerin yenilmesi konusunda önemli bir etkendir. Bu eğitim, kişilik gelişmesinde çocuğun davranışını etkiler, dikkati yoğunlaştırır, gözlem yeteneğini güçlendirir(Akkaş, 1993).

Çocuğun gelişim düzeyine göre hazırlanan onlara zevk ve heyecan verebilen müzik eğitiminin sayısız yararları olacağı muhakkaktır. Çocuğa güven dolu bir başlama noktası gösterir ve böylece eğitimde anlamlı bir yol izlenir(Akkaş, 1993).

3.7. İLKÖĞRETİM MÜZİK EĞİTİMİ

Okul öncesi eğitim kurumlarından yüksek okul sonuna değin her derecedeki okullarda eğitim-öğretim amacıyla yapılan müzik ders ve etkinliklerine ‘’Okul Müzik Eğitimi’’ denir. Bu eğitimin amacı, toplumların müzik kültürü bakımından geliştirilip biçimlendirilmeleri ve çağdaş düzeyde ulusal müzik zevkinin yaygınlaştırılması olarak açıklanabilir(Çiçek, 2000).

‘’Okul Müzik Eğitimi’’ müziksel işitme eğitimi, çalgı eğitimi, estetik ve zevk eğitimi etkinlikleri ile ve bir bütünlük içinde yürütülür. Okullarda yapılan müzik eğitiminin temeli ‘’ ses eğitimi’’dir. Müzik eğitiminin önemli amaçlarından biri, çocukların seslerini doğru bir biçimde kullanmalarını sağlamaktır. Bu amaçla her sınıf ve yaştaki çocuğun kendi yaşına ve yaşantısına uygun şarkıları doğru konuşma kuralları içinde doğru seslerle ve ritimlerle söylemesi sağlanmalıdır(Çiçek, 2000).

Okul müzik eğitimine çocuk ve halk ezgileri ile başlanmalıdır. Okul öncesinde ninni, saymaca, tekerleme ve türkülerle kendi müziğini tanımaya başlayan çocuklarımızı okul çağında bunlara benzer ezgilerle yönlendirmemiz gerekir(Çiçek, 2000).

(27)

Ses eğitiminde çocukların yaşlarına ve ses sınırlarına göre müzik yaptırılmasına dikkat edilmesi gerekir. Ses sınırı (çocuğun çıkarabileceği en ince ve en kalın ses) kız ve erkek çocuklarında ergenlik çağına gelinceye değin paralellik gösterir. Bu seslere çocuk sesleri denir. Çocuk sesleri, ses genişliği açısından iklim ve doğa koşulları nedeniyle bölgeden bölgeye veya ülkeden ülkeye değişiklik gösterir. Örneğin, Fransa’da yedi yaşındaki bir çocuğun ses sınırı do4-do5 arasında iken Avusturya’da re4-re5 Amerika’da mı bemol-mi arasında olduğu bilinmektedir(Say, 1985).

Ülkemizde ise çocukların yaş ve ses sınırları şöyledir: • 6 yaşında…RE4-LA4 • 7 yaşında…RE4-Sİ4 • 8 yaşında…RE4-DO5 • 10 yaşında…RE4-RE5 • 11 yaşında…RE4-RE5 • 12 yaşında…RE4-Mİ5 • 13 yaşında…DO4-Mİ5 • 14 yaşında…DO4-Mİ5 Olarak saptanmıştır(Egüz, 1980).

Yukarıda ses aralıkları düşünülerek çocuklara öğretilecek şarkılar, okul öncesinde LA4, SOL4, FA4 seslerinden başlayıp İlköğretim üçüncü sınıfına değin kademeli olarak en çok DO4-LA4 aralıkları içinde, dördüncü, beşinci ve altıncı sınıflarda ise yine kademeli olarak Sİ3-Mİ5 aralıkları içinde olmalıdır(Egüz, 1980).

İlköğretim 7. ve 8. sınıflarında çocukların ergenlik dönemine geçmesi nedeniyle seslerinde değişimler oluşur. Özellikle erkek çocuklarında sesler pürüzlü ve kısık çıkar. Çocuk sesi parlaklığını kaybeder. Bu dönem 6ay-1yıl kadar sürebilir. Bu dönemde ses genişliği beşli veya altılı aralıklar yakınındadır. Ergenlik dönemini tamamlayan erkek

(28)

çocuklarında sesler ‘’Bir Sekizli’’ (Oktav) Pes (kalın) leşir. Kızlardaki pesleşme oranı 1/3’ tür. Ses değişim dönemi, iklim ve ekonomik koşullara göre değişiklik gösterebilir.(Çiçek, 2000)

3.8. İLKÖĞRETİMDE MÜZİK ÖĞRETİMİ

İlköğretimde müzik eğitiminin en önemli boyutunu müzik öğretimi oluşturur. İlköğretimde müzik eğitimine ilişkin tasarlamalar, düzenlemeler ve uygulamalar daha çok müzik öğretimi üzerinde odaklanır, özetlenir. İlköğretimde müzik öğretimi devletin gözetimi ve denetimi altında yapılır (Uçan, 2001).

İlköğretimde müzik öğretimi denilince; ilköğretim ortamlarında daha çok öğretmen ile öğrenci arasında oluşan müziksel iletişim ve etkileşime dayalı müziksel öğretme ve öğrenme süreci, bu sürece ilişkin müziksel öğretim düzeneği, bu düzenek ve süreçte kapsanan müziksel öğretme ve öğrenme etkinlikleri anlaşılır. Bütün bunlar en temelde müziksel yaşantıya dayanır(Uçan, 2001).

Müziksel yaşantı; öğrenci ile çevresi arasındaki müziksel etkileşim ve bu etkileşimin öğrencideki izlenimleridir. Müziksel yaşantılar müziksel içerik gerektirir. Müziksel öğrenme bu yaşantılara bağlıdır(Uçan, 2001).

Müziksel öğrenme; müziksel yaşantıyla oluşan, kalıcı izli müziksel davranış değişmesidir. Müziksel öğrenme müziksel algılamayla, müziksel algılama müziksel dikkat etmeyle başlar. Bu iş öğrencinin görevidir(Uçan, 2001).

Müziksel öğretme; müziksel öğrenmeyi başlatma, destekleme, kolaylaştırma, kılavuzlama, sağlama ve denetleme sürecidir. Bu iş öğretmenin görevidir(Uçan, 2001).

(29)

Müzik öğretimi ise; müziksel öğrenmeyi tasarlama, düzenleme ve gerçekleştirme sürecidir. Müzik öğretimi programlanır-planlanır, uygulanır-gerçekleştirilir ve denetlenir-değerlendirilir. Öğrenci merkezli bir müzik öğretimi ortamında bu iş daha çok öğretmen-öğrenci işbirliği ile yapılmaktadır(Uçan, 2001).

3.9. 2005–2006 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI OKUL ŞARKILARI

Bu bölümde 2005–2006 eğitim öğretim yılı itibarı ile müzik ders kitapları içinde yer alan şarkılar üzerine bir inceleme yapılmıştır. Bu bağlamda şarkılar tonal yapı, dizi, konu dağılımı, ölçülerin kullanılma sıklıkları açısından sınıflandırılmış, grafiklendirilmiş ve incelenmiştir.

Elde edilen bilgiler ışığında yorumlar yapılmış ve örneklerle konu pekiştirilmiştir. Olması gereken değil, var olan kitap içeriği incelenmiştir.

3.9.1. ŞARKILARIN TONAL YAPILARI

Ders kitapları incelendiğinde şarkıların dört farklı tonal yapı içerdiği görülmüştür. Sırasıyla: ton-ayak-makam-mod tonal yapıları kullanılmıştır. Tablo halinde göstermek gerekirse:

Tablo 1: Tonal yapı oranına göre şarkı sayıları

TONAL YAPI TON AYAK MAKAM MOD

ŞARKI SAYISI 225 93 71 1

Tonal yapılar incelendiğinde ton olarak; 155 majör, 70 minör; ayak olarak; 49 hüseyni, 18 kürdi, 10 müstezat, 9 çargâh, 3 buselik, 2 nihavent, 1 hicaz, 1 rast, makam olarak; 40 hüseyni, 10 rast, 7 nihavent, 6 kürdi, 2 hicaz, 2 müstezat, 2 buselik, 2 karcığar, 1 mod yapı içeren şarkılar saptanmıştır.

(30)

Grafik 3.1.1. Tonal yapı oranına göre şarkı dağılım şeması 0 50 100 150 200 250

TON AYAK MAKAM MOD

Tabloda çıkan şekle baktığımızda Türk müziğine ait olan makam ve ayak dizilerinin toplamının bile batı tonal dizilerinin altında kaldığı görülmektedir. Bu da kitap yazarlarının ağırlıklı olarak tonal şarkılara yer verdiğini göstermektedir.

Besteci bağlamında tabloya bakıldığında ise eğitim müziği bestecilerinin Türk müziği dizilerine daha uzak batı tonal dizilerine daha yakın olduğu görülmektedir. Birde beste sayısı incelendiğinde Türk müziği dizilerinin ağırlıklı olarak anonim şarkılardan oluştuğu görülmektedir.

Tabloda görülen diğer bir unsur ise mod dizilerinin neredeyse hiç kullanılmadığıdır. Sadece bir okul şarkısında saptanan bu diziler kitap yazarları tarafından tercih edilmemiştir.

(31)

3.9.2. ŞARKILARIN DİZİLERİ

Kitaplar incelendiğinde dokuz farklı Türk Müziği dizisine, majör ve minör dizilere rastlanmıştır. Toplam 390 şarkının 203 tanesi Türk Müziği dizileri ile 197 tanesi ise majör ve minör dizilerle yapılmıştır. Tablo halinde gösterecek olunursa:

Tablo 2: Ders kitaplarında kullanılan şarkıların dizileri ve sayıları

DİZİLER ŞARKI SAYISI

MAJÖR 164 MİNÖR 63 HÜSEYNİ 92 KÜRDİ 24 MÜSTEZAD 13 RAST 11 NİHAVEND 9 ÇARGÂH 9 BUSELİK 5 HİCAZ 3 KARCIĞAR 2

Tabloda göze çarpan beklide en güzel unsur dokuz farklı Türk müziği dizisine ait şarkıların kitaplarda yer almasıdır. Fakat şarkı sayılarına bakıldığında bu dokuz dizinin batı majör ve minör dizileriyle hemen hemen aynı sayıda şarkıda yer aldığı görülmektedir. Yani iki batı dizisi dokuz Türk dizisine hemen hemen eşit sayıda şarkıda kullanılmıştır.

Türk müziği dizilerinden Hüseyni dizisi en fazla kullanılan dizidir ve yapı olarak batı dizilerine en yakın Türk dizisi olması sebebiyle eğitim müziği bestecileri tarafından tercih edilmektedir. Örnek olarak Erdoğan Okyay’ ın sekiz tane Hüseyni dizisinde

(32)

şarkısı kitaplarda yer almaktadır. Buna karşılık Hüseyni dizisinden oluşan kırk altı şarkıda anonim şarkılardır.

Grafik 3.2.1. Dizilerin grafik şeması

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 MAJ ÖR MİN ÖR HÜSE YNİ KÜRD İ MÜS TEZA D RAST NİHA VEND ÇARG AH BUSE LİK HİCA Z KARC IĞAR

Grafik şemada göze batan ilk unsur Hüseyni dizisi dışındaki Türk dizilerinin çok az tercih edildiğidir. İkinci unsur ise Hüseyni dizisinin batı Minör dizisinden daha fazla kullanıldığıdır. Aslında yapıları incelendiğinde Hicaz ve Karcığar dizileri dışında kalan dizilerin batı ton dizileri ile uyumlu diziler olduğu görülmektedir. Örnek olarak Nihavent dizisi batı Sol minör dizisine denk gelmektedir. Yine Çargâh dizisi batı Fa majör dizisine denk gelmektedir.

(33)

3.9.3 KONU DAĞILIMI

Şarkılar incelendiğinde 90’lı yılların başında ikinci sırada yer alan, aşk konusunun 390 şarkının 60’ında yer aldığı ve birinci sıraya yerleştiği görülmüştür, vatan sevgisi ikinci ve yine doksanlı yıllarda ilk sırada yer alan Atatürk konusunun ise altıncı sırada yer aldığı görülmektedir(Sağer, 2002).

Tablo 3: Konu dağılımına göre şarkı sayıları

KONU DAĞILIMI ŞARKI SAYISI

AŞK 60 VATAN SEVGİSİ 44 TABİAT 44 MEMLEKET SEVGİSİ 39 MÜZİK 36 ATATÜRK 34 GENEL 28 AYRILIK 25 DOSTLUK 21 OYUNLAR ve TEKERLEMELER 20 KAHRAMANLIK 18 HAYVANLAR 15 NEŞE 14 MEVSİMLER 14 GENÇLİK 13

ANNE BABA SEVGİSİ 10

İSTİKLAL MARŞI 8

ÇALIŞMAK 7

ÇOCUKLAR 7

CUMHURİYET 6

(34)

MESLEKLER 4

YENİ YIL 3

Not: Bazı şarkılar birden fazla konu içerebilmektedir. Örneğin ‘’Neşeli Günler’’ isimli şarkı hem neşe hem de müzik konularını içermektedir.

Grafik 3.9.3.1 Konularına göre şarkı dağılım şeması

0 10 20 30 40 50 60 70 AŞK

VATAN SEVGİSİTABİAT MEMLEKET MÜZİK ATATÜRK GENEL AYRILIK DOSTLUK OYUNLAR ve KAHRAMANLIK HAYVANLARNEŞE MEVSİMLERGENÇLİK ANNE BABA İSTİKLAL MARŞI ÇALIŞMAK ÇOCUKLAR CUMHURİYET BAYRAK MESLEKLER YENİ YIL

Günümüzün; sanayileşen, büyüyen, ekonomik olayların öne çıktığı ve insanlar arasında rekabet ortamının arttığı Türk toplumunda orta öğretim kurumlarındaki öğrenciler için seçilebilecek beklide en güzel konu olan aşk konusu ilk sırada görülmektedir.

(35)

Bir bireyi yaşamında anlamlı kılan beklide en güzel unsur olan vatan sevgisi ise ikinci sırada yer almaktadır. Bu okul şarkılarının büyük çoğunluğunu marşlar oluşturmaktadır.

Hızla büyüyen ülkemiz için beklide en büyük sorun çevre kirliliği olmaktadır. Topluma çevre ve tabiat sevgisi aşılaması bakımından tabiat konusunun üçüncü sırada yer alması beklide göze hoş gelmektedir.

Dördüncü sırada ise müzik kavramını içerisinde barındıran şarkılar yer almaktadır.

Atatürk kavramı ise kendisine altıncı sırada yer bulmuştur. Beklide sadece 10 Kasım ve dönem sonlarında değil dönem içerisindeki konularda da Atatürk konusu içeren şarkılar kullanılmalıdır.

3.9.4. ÖLÇÜ SAYILARININ KULLANILMA SIKLIKLARI

Şarkılarda kullanılan ölçü sayıları incelendiğinde sekiz farklı ölçü sayısının kullanıldığı görülmüştür. Bu ölçü sayılarının dört tanesi batı ritimleri, diğer dört tanesi ise Türk ritimlerini simgeleyen ölçü sayılarıdır.

En fazla kullanılan ölçü sayısı; dört dörtlük ölçü sayısı ve iki dörtlük ölçü sayısı olurken, en az kullanılan ölçü sayısı ise on iki sekizlik ölçü sayısı olmuştur. Tablo halinde göstermek gerekirse:

(36)

Tablo 4: Ölçü sayısı kullanımına göre şarkı sayıları ÖLÇÜ SAYISI ŞARKI SAYISI

4.4 181 2.4 105 3.4 45 6.8 20 9.8 14 5.8 11 7.8 7 12.8 3

Dizi ve tonal yapılardaki tablolara paralel olarak batı müziği dizilerinin daha fazla tercih edildiği görülmektedir. Ayrıca Türk müziği dizilerinden oluşan şarkıların bir kısmının da batı müziği dizileri ile yapıldığı saptanmıştır. Örnek olarak; Hüseyni dizisiyle bestelenmiş şarkıları 38 tanesi 4–4’ lük, 26 tanesi ise 2–4’ lük ölçü sayıları kullanılarak bestelenmiştir.

Aksak Türk usullerinden 7–8’ lik ile oluşmuş şarkıların hepsi anonim şarkılardır fakat 5–8’ lik ölçü sayısı içeren şarkılardan bestelenmiş şarkılar da kitaplarda yer almaktadır. Ör: Bir Dünya Bırakın, besteci: Salih Aydoğan.

(37)

3.9.5. KARAR SESİ

Şarkıların karar sesleri incelendiğinde dizilerin yapısına paralel olarak karar seslerinin çeşitlilik gösterdiği görülmüştür. Ağırlıklı olarak do ve re karar seslerine rastlanmıştır. Bunu takip ederek mi, fa, sol, la ve si karar seslerinin kullanıldığı saptanmıştır. Sayısal verileri tablo halinde gösterecek olursak:

Tablo 5: Şarkılarda kullanılan karar sesleri

KARAR SESİ ŞARKI SAYISI

Do 105 Re 121 Mi 58 Fa 50 Sol 24 La 31 Si 2

Grafik 3.9.5.1. Şarkılarda kullanılan karar sesleri

ŞARKI SAYISI 0 20 40 60 80 100 120 140 Do Re Mi Fa Sol La Si ŞARKI SAYISI

(38)

En fazla tercih edilen Re karar sesinin 83 tanesi Hüseyni dizisi kullanılarak bestelenmiş şarkılarda kullanılmıştır.

105 şarkıda kullanılmış olan Do karar sesinin 93 tanesi batı majör dizisi ile bestelenmiş şarkılarda yer almaktadır. Geri kalan 12 şarkı ise Türk müziği dizilerinden Çargâh ve Rast dizileri ile bestelenmiş şarkılarda yer almaktadır.

Mi karar sesi ise 30 batı dizileri ile bestelenmiş şarkıda yer almaktadır. Geri kalan 28 şarkının 22 tanesi ise Kürdi dizisi ile bestelenmiş şarkılarda kullanılmıştır.

Fa karar sesi 35 majör dizisi ile bestelenmiş şarkıda kullanılmıştır. Geri kalan 15 şarkı ise Müstezat dizisinden oluşan şarkılarda kullanılmıştır.

Si karar sesi ise sadece 2 şarkıda kullanılmıştır. Bu şarkılardan bir tanesi batı, bir tanesi ise Türk müziği dizisi ile bestelenmiş şarkıdan oluşmaktadır.

(39)

3.9.6. BESTECİLER VE ESER SAYILARI

BESTECİLER ESER SAYISI

Anonim 100 Alman Ezgisi 23 Erdoğan Okyay 17 Saip Egüz 12 Osman Zeki Üngör 11 Faik Canselen 9 Ziya Aydıntan 9 Muammer Sun 9 Uyarlama 9 Hasan Toraganlı 7

Ludwig Van Beethoven 7

Kadir Karkın 6 Cenan Akın 6 Fransız Ezgisi 5 İsa Coşkuner 5 Salih Aydoğan 5 Salih Akkaş 5 Richard Rodgers 4 Mahir Dinçer 4 Amerikan Şarkısı 4 Musa Süreyya 4 Burhan Hüseyin 3

Cemal Reşit Rey 3

Çek Ezgisi 3

Ahmet Muhtar Ataman 3

(40)

Sefai Acay 3

Âşık Veysel Şatıroğlu 3

Aytekin Albuz 3

İzzettin Hümayi Elçioğlu 3

Hikmet Ekim 3 Metin Bükey 3 Necip Mirkelamoğlu 3 Sefai Acay 2 Yalçın Tura 2 Adamo 2

Ahmet Adnan Saygun 2

Ahmet Samim Bilgen 2

Ali Rıza Bey 2

Ali Ulvi Baradan 2

Rıfat Bey 2

Sadi Yaver Ataman 2

Wolfgang Amadeus Mozart 2

Eduard Zuckmayer 2 Çin Ezgisi 2 Ekrem Zeki Ün 2 Fatih Kısaparmak 2 Fevziye Gülenç 2 Fuat Koray 2

Hans Leo Hassler 2

Hazar Alapınar 2

Johannes Brahms 2

Meltem Çam 2

(41)

Özbek Halk Koşuğu 2

Hulusi Öktem 1

Ahmet Güvenç 1

Ali Uçan 1

Ayten Alpman 1

Halil Nuri Poyraz 1

Hamamizade İsmail 1 Hasan Rüzgar 1 Hasan Soysal 1 İlhan Baran 1 İngiliz Şarkısı 1 İskoç Şarkısı 1 İzzet Altınbaş 1

Johann Sebastian Bach 1

Kırgız Halk Koşuğu 1 Lorenna Mc Kennit 1 Macar Ezgisi 1 Michael Praetorius 1 Mildred Hill 1 Mustafa Seyran 1

Necil Kazım Akses 1

Ömer Faruk Yurtoğlu 1

Paul Mc Cartney 1 Barış Manço 1 Behçet Ölmeztürk 1 C. M. Bellman 1 Cemil Emren 1 Cemil Türkarman 1

(42)

Elvis Presley-Vera Matson 1

Engin Evin 1

Eric Oliver Lyte 1

Erol Sayan 1 Georges Bizet 1 Gökçe Engin 1 Gültekin Çeki 1 Haendel 1 Percy Montroso 1 S. Sunay 1 Sadi Hoşses 1 Stephan Foster 1 Şebir Korger 1 Şefika Yurdakul 1 Şevki Bey 1 Taner Ergin 1

Türkmen Halk Aydımı 1

Uğur Başar 1

Yakup Kıvrak 1

Zeki Duygulu 1

Tabloda görülen ilk özellik bestecisi belli olmayan iki şarkı türünün ilk iki sırayı almış olduğudur. Bu da kitap yazarlarının önemli ölçüde bestecisi belli olmayan şarkılara yer verdiklerini göstermektedir. 152 tane bestecisi belli olmayan okul şarkısı ders kitaplarında yer almaktadır.

(43)

47 besteci birer besteyle ders kitaplarına girmiştir. Bu besteciler çeşitlilik göstermektedir. Ör: Yakup Kıvrak, Barış Manço, Johann Sebastian Bach, Hamamizade İsmail.

Toplam 22 besteci ikişer beste ile ders kitaplarına girmiştir. 12 besteci üç şarkı ile, 4 besteci 4 şarkı ile, yine 4 besteci 5 şarkı ile kitaplarda yer almıştır.

3.9.7. SÖZ YAZARLARI VE ESER SAYILARI

Söz Yazarları Eser Sayısı

Anonim 94

Uyarlama 22

Yazanı Belli Olmayan 14

Erdoğan Okyay 13

Saip Egüz 13

Muammer Sun 11

Faik Canselen 10

Mehmet Akif Ersoy 8

Ziya Aydıntan 7

Hasan Toraganlı 6

İsa Coşkuner 6

Alman Şarkısı 5

Amerikan Şarkısı 5

Behçet Kemal Çağlar 5

Eduard Zuckmayer 5

Halil Bedii Yönetken 5

(44)

Salih Akkaş 5

Kadir Karkın 4

Mahir Dinçer 4

Yunus Emre 4

Aşık Veysel Şatıroğlu 3

Cemal Ethem 3

Cenan Akın 3

Hikmet Ekim 3

İzzettin Humayi Elçioğlu 3

Necip Mirkelamoğlu 3

Salih Aydoğan 3

Sefai Acay 3

Osman Zeki Üngör 3

Ziya Aydıntan-Saip Egüz 3

Adnan Çakmakçıoğlu 2

Ahmet Muhtar Ataman 2

Ahmet Samim Bilgen 2

Akif Saydam 2 Barış Manço 2 Cahit Sıtkı Tarancı 2 Fatih Kısaparmak 2 Fazıl Hüsnü Dağlarca 2 Fevziye Gülenç 2 Fuat Koray 2 Hazar Alapınar 2 İzzet Ulvi 2

Ludwig Van Beethoven 2

(45)

Meltem Çam 2

Metin Bükey 2

Metin Tufan 2

Özbek Halk Koşuğu 2

Rıfat Bey 2

Richard Rodgers 2

Sadi Yaver Ataman 2

Selçuk Özgürdal 2

Yalçın Tura 2

Zati Arca 2

Ali Rıza Bey 1

Ali Ulvi Baradal 1

Antonin Dvorak 1 Atasözü 1 Aysel Gürel 1 Aytekin Albuz 1 Ayten Alpman 1 Behçet Necatigil 1 Behçet Ölmeztürk 1 Bekir Sıtkı Erdoğan 1 Burhan Hüseyin 1 Bülent Enver 1 C. M. Bellman 1 Cahit Külebi 1

Cemal Reşit Rey 1

Cemil Türkarman 1

Çin Şarkısı 1

(46)

Ekrem Zeki Ün 1 Elvis Presley-Vera Matson 1

Engin Evin 1

Eric Oliver Lyte 1

Erol Sayan 1

Faruk Nafiz Çamlıbel 1

Fecri Ebcioğlu 1

Fehmi Süerdem 1

Fevzi Uçan 1

Fikret Şenses 1

Haendel 1

Halil Nuri Poyraz 1

Hamamizade İsmail 1

Hans Leo Hassler 1

Hasan Soysal 1

Hayri Mumcu 1

Hulusi Öktem 1

Hüseyin Avni Ozan 1

İlhan Boran 1

İngiliz Şarkısı 1

İsmail Dede Efendi 1

İstemihan Taviloğlu 1

Kayahan 1

Kırgız Halk Koşuğu 1

Mehmet Necati 1

Mehmet Sadi Bey 1

Melahat Uğurlu 1

(47)

Mustafa Seyran 1

Necil Kazım Akses 1

Nejat Sefercioğlu 1

Nihat Etiz 1

Nurullah Ece 1

Old Round 1

Orhan Veli Kanık 1

Ömer Faruk Yurtoğlu 1

Paul Mc Cartney 1 Percy Montroso 1 Rumeli 1 Sadi Hoşses 1 Stephan Foster 1 Şabir Korger 1

Türkmen Halk Aydımı 1

Ülkü Tamer 1

Vesile Tüzün 1

Zehra Girit 1

Zeki Tunaboylu 1

Tabloda ilk görülen toplam 130 şarkının söz yazarının olmadığıdır. Bunlar anonim türküler, uyarlama şarkılar ve söz yazarı kitap yazarları tarafından kitaba yazılmamış şarkılardır.

Ders kitaplarında yazdıkları sözlerle en fazla yer alan söz yazarları: Erdoğan Okyay, Saip Egüz, Muammer Sun ve Faik Canselen’ dir.

(48)

3.9.8. EN FAZLA TEKRAR EDİLEN ŞARKILAR

Şarkı Adı (Besteci) (Söz Yazarı) Tekrarlama Sayısı İstiklal Marşı(Zeki Üngör)(M. Akif Ersoy) 8

Dostluk(Alman Ezgisi) 5

Gençlik(Alman Ezgisi)(Eduard Zuckmayer) 5 Atatürk(Salih Akkaş)(Hasan Ali Yücel) 4

Atatürk(Erdoğan Okyay) 4

Vatan Marşı(Musa Süreyya)(Cemal Ethem) 4

Yurdum İçin(Faik Canselen) 4

Çocuklarız Biz( Hikmet Ekim) 4

Sunalar(Anonim) 4

Atatürk Marşı(İsa Coşkuner)(Mahir Dinçer) 3 Atatürk Marşı(Erdoğan Okyay)(Hasan Ali Yücel) 3

Güzel Anadolu(Hasan Toraganlı) 3

Hoş Gelişler Ola(Anonim) 3

Ilgaz(Ahmet Samim Bilgen) 3

Manastır(Anonim) 3

Merdiven(Erdoğan Okyay) 3

Mutluluk Şarkısı(Muammer Sun) 3

Neşeli Günler(Richard Rodgers) 3

Samanyolu(Metin Bükey) 3

Sarı Mendil(Anonim) 3

Sınıf farkı gözetmeksizin İstiklal Marşı her kitapta yer almaktadır.

Uyarlaması Eduard Zuckmayer’ e ait olan Gençlik ve Dostluk isimli şarkılar beşer kez ders kitaplarında yer almıştır.

(49)

Aynı şarkı farklı sınıf kitaplarında da yer almıştır. Ör: Dostluk şarkısı hem Salih Akkaş’ ın altıncı sınıf kitabında hem de Fevziye Gülenç’ in yedinci sınıf kitabında yer almıştır.

Ayrıca Dostluk isimli şarkı Salih Akkaş’ ın altıncı sınıf kitabında hem teksesli hem de ikisesli olarak yer almıştır.

(50)

4. SONUÇ VE ÖNERİLER

4.1. SONUÇ

2005–2006 Eğitim öğretim yılında, ilköğretim ikinci kademe (6. 7. 8. sınıf) müzik ders kitabı olarak sekiz ders kitabı etkin olarak kullanılmaktadır. Bu sekiz kitapta toplam 390 sözlü okul şarkısı bulunmaktadır. Bu şarkılar anonim, düzenleme ve halk ezgileri dâhil 83 besteciye, 120 söz yazarına aittir.

İlköğretim ikinci kademe müzik ders kitaplarında en fazla tonal dizilerle bestelenmiş okul şarkıları bulunmaktadır ve sayısı 225 tir. Bestecisi belli olmayan yabancı kaynaklı şarkı sayısı ise 35 tir. Türk bestecilerden en fazla Erdoğan Okyay, Saip Egüz, Osman Zeki Üngör ve Faik Canselen’ in besteleri bulunmaktadır.

Yine müzik ders kitaplarında en fazla sözü bulunan söz yazarları Erdoğan Okyay, Saip Egüz, Muammer Sun ve Faik Canselen’ dir. Bunlar aynı zamanda bestecidir ve kendi besteledikleri şarkıların çoğunun sözlerini kendileri yazmaktadırlar.

Müzik ders kitaplarında en fazla tekrar eden beste İstiklal Marşı’ dır ve sekiz kitabın tamamında yer almaktadır. Daha sonra Eduard Zuckmayer’ in uyarladığı Dostluk şarkısı, yine uyarlaması aynı besteciye ait olan Gençlik şarkısı gelmektedir.

2005–2006 İlköğretim ikinci kademe müzik ders kitapları incelendiğinde şarkıların konuları aşağıdaki gibi sıralanmıştır.

(51)

Grafik 4.1.1. Konularına Göre Şarkı Sayıları 0 10 20 30 40 50 60 70 AŞK VATAN SEVGİSİ TABİAT MEMLEKET MÜZİK ATATÜRKGENEL AYRILIK DOSTLUK OYUNLAR ve KAHRAMANLIK HAYVANLARNEŞE MEVSİMLERGENÇLİK ANNE BABA İSTİKLAL MARŞIÇALIŞMAK ÇOCUKLAR CUMHURİYET BAYRAK MESLEKLERYENİ YIL

Yukarıda görüldüğü gibi aşk, vatan sevgisi, tabiat konuları ilk sırada yer alıp ön plana çıkmaktadır. Bu da nüfusun genç ve dinamik bir yapısı olduğunu, insanların devletine ve milletine verdiği önemin geçmişte olduğu gibi devam ettiğine ayrıca bunlara ek olarak tabiat ve çevre bilincinin şarkılara yansıdığını göstermektedir. Sırasıyla takip eden konular ise: müzik, Atatürk, genel, ayrılık, dostluk ve oyunlar ve tekerlemelerdir.

Şarkılarda kullanılan ton, makam, modal ve ayaklar incelendiğinde en fazla Klasik Batı Müziği dizilerinden majör ve minör dizilerin yer aldığı ve bu sayının toplam tonların yarısından fazlasını oluşturduğu görülmektedir. Geleneksel müziklerimizin dizilerinden Hüseyni ve Kürdi makamı dizilerinin fazla oranda kullanıldığı görülmektedir. Türkülerde ise Müstezat dizisi ön plana çıkmaktadır.

(52)

Kullanılan ölçüler bakımından incelediğimizde en fazla 4–4 lük ölçülerin kullanıldığı görülmektedir. Aşağıdaki tabloda ölçüler ve şarkı sayıları verilmiştir.

Tablo 6. Kullanılan Ölçü Sayıları ÖLÇÜ SAYISI ŞARKI SAYISI

4–4 181 2–4 105 3–4 45 6–8 20 9–8 14 5–8 11 7–8 7 12–8 3

Tabloda da görüldüğü gibi 4–4 lük, 2–4 lük ve 3–4 lük ölçülerin daha fazla tercih edildiği görülmektedir. Geleneksel müziklerimizin aksak ölçülerinin kullanımı ise daha azdır.

Repertuar incelendiğinde şarkıların büyük bir çoğunluğunun teksesli bestelendiği ve çok sesliliğin azınlıkta kaldığı görülmektedir. Tablosu aşağıdaki gibidir.

Tablo7. Şarkı Türü

ŞARKI TÜRÜ ŞARKI SAYISI

TEKSES 360

İKİSES 25

ÜÇSES 3

(53)

Sekiz yıllık temel eğitimden önce ilköğretim ikinci kademe için bir bütün halinde olan müzik ders kitapları, günümüzde ilköğretim okullarındaki her sınıf için ayrı ayrı basılmaktadır ve süresi de beş yıl ile sınırlandırılmıştır. Bu durumda her okul kendi belirlediği yayın evinin kitaplarını okutturmakta ve her yıl değiştirebilmektedir. Okul idaresi kitapları her yıl değiştirdiğinde bir önceki yıl okutulan kitabı başka bir öğrenci kullanamamakta ve ekonomik zorluk doğmaktadır. Oysa ilköğretim müzik ders kitaplarında birçok şarkı ortak kullanılmaktadır. Örnek olarak; Eduard Zuckmayer’ e ait olan Dostluk isimli şarkı tüm yazarların yedinci sınıf ders kitaplarında ve buna ek olarak Salih Akkaş’ ın altıncı sınıf ders kitabında da yer almaktadır.

Aynı yazar tarafından hazırlanmış ders kitaplarında ise aynı şarkının farklı sınıf kitaplarında tekrar edildiği görülmektedir. Örnek olarak; bestesi Erdoğan Okyay’ a ait olan Atatürk isimli şarkı Kadir Karkın’ ın hem sekizinci sınıf hem de yedinci sınıf kitabında yer almaktadır.

(54)

4.2. ÖNERİLER

• Eğitim müziği bestecileri, devlet ve özel kuruluşlar tarafından desteklenmelidir. • Eğitim müziği besteleme teknikleri dersi sayısı üniversitelerin müzik eğitimi

bölümlerinde arttırılmalıdır.

• Eğitim müziği besteleme alanında yarışmalar düzenlenmeli ve böylece hem okul müziği repertuarına yeni şarkılar eklenmesi olanağı sağlanmalı hem de yeni bestecilerin kendilerini göstermesi olanağı oluşturulmalıdır.

• Türk müziği dizi ve ölçü sayılarının kullanıldığı okul şarkı sayısı azdır ve bu sayı arttırılabilir.

• İlköğretim ikinci kademe müzik ders kitapları yazarları kitaplarını hazırlarken mümkün olduğu kadar diğer kitaplarda yer almayan şarkıları seçerlerse kitaplar arasındaki benzerliklerin bir kısmı ortadan kalkabilir.

• İlköğretim ikinci devre ders kitaplarında neredeyse yok denilebilecek olan çok sesli şarkı sayısı mutlaka arttırılmalıdır.

(55)

KAYNAKÇA

Akkaş, Salih; Okul Öncesi Eğitimde Müzik, Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi, Ankara, 1993

Akkaş, Salih; İlköğretim Müzik 6, Pasifik Yayınları, Ankara, 2001 Akkaş, Salih; İlköğretim Müzik 7, Pasifik Yayınları, Ankara, 2001 Akkaş, Salih; İlköğretim Müzik 8, Pasifik Yayınları, Ankara, 2001 Ayarman, Olcayto- Aksan, Bülent; İlköğretim Müzik 7, Özgün Yayınevi, Ankara, 2002

Çiçek, Sabahattin; İlköğretimde Müzik, Ezgi Yayınevi, Bursa, 2000 Egüz, Saip, Toplu Ses Eğitimi, Ankara, 1980

Gülenç, Fevziye; İlköğretim Müzik 7, Gizem Yayıncılık, Ankara, 2005

Karasar, Niyazi; Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2003 Karkın, Kadir; İlköğretim Müzik 6, Elit Yayıncılık, Ankara, 2001

Karkın, Kadir; İlköğretim Müzik 7, Elit Yayıncılık, Ankara, 2001 Karkın, Kadir; İlköğretim Müzik 8, Elit Yayıncılık, Ankara, 2001 Say, Ahmet, Müzik Tarihi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara 1985

Sağer, Turan; Cumhuriyetten Günümüze Okul Şarkıları Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara, 2002

Seyrek, Hilmi; Anaokulları ve Anasınıfları İçin Şarkı Dağarcığı, Müzik Eserleri Yayınları, İzmir.

Uçan, Ali- Yıldız, Gökay- Bayraktar, Ertuğrul; İlköğretimde Müzik Öğretimi, T.C. MEB Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı, Ankara, 2001.

İlköğretim Okulu Müzik Programı 6-7-8. Sınıf; Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 2000

(56)

(57)

(58)

Tablo8. Seviyelerine Göre Şarkı Tablosu

SEVİYE ŞARKI SAYISI

İlköğretim1 82 İlköğretim2 225 İlköğretim3 83 İlköğretim1+İlköğretim2 8 İlköğretim2+İlköğretim3 26 İlköğretim1+2+3 26

(59)

(60)

Tablo9. Kullanılan Sesler

KULLANILAN SESLER ŞARKI SAYISI

Do4 357 Re4 362 Mi4 362 Fa4 356 Sol4 379 La4 368 Si4 310 Do5 288 Re5 164 Mi5 46 Fa5 3 Sol5 4 La5 2 Si5 1 Si3 56 La3 12 Sol3 1

(61)

(62)

Tablo10. Amaç

AMAÇ ŞARKI SAYISI

Sus 243 Bağ 247 Uzatma Noktası 281 Hız Terimi 306 Nüans Terimi 304 Tekrar 268 Puandorg 12 Vuruş 354 Nefes 236 Senyo 26 D.C. 7 Dolap 49 Rit. 1 Ezgisel Yürüyüş 136 Sebare 7 Senkop 9 Eksik Vuruş 39

(63)

(64)

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

TEBLİĞLER DERGİSİ

YAYIMLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞINCA AYDA BİR ÇIKARILIR

İlk Çıkış Tarihi: 09/01/1939

CİLT: 68 MAYIS 2005 SAYI: 2572

YAYIMLAR DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Sayı : B.08.0.YDB.0.24.03.00.611/ 2477 23/05/2005 Konu : 2005-2006 öğretim yılında okutulacak olan ve öğretim programları değişmeyen ilköğretim ve orta öğretim ders kitapları

(65)

Lern Mit Uns Deutsch 1

İlköğretim 6 B.Selimoğlu-S.Ayas-

(Öğrenci Kitabı 6) O.Kerman Millî Eğt.Yay. Lern Mit Uns Deutsch 1

İlköğretim 6 (Öğretmen

Kılavuz Kitabı 6) B.Selimoğlu-R.D.Beissner Millî Eğt.Yay. Lern Mit Uns Deutsch 1

İlköğretim 6 B.Selimoğlu-S.Ayas-

(Alıştırma Kitabı 6) O.Kerman Millî Eğt.Yay.

MÜZİK

İlköğretim Müzik 6 Prof. Kadir Karkın Elit Yay.-Ank. İlköğretim Müzik 6 Zafer Çetinel Küre Yay.-Ank. ilköğretim müzik 6 prof.dr.salih akkaş pasifik yay.dağt.-ank. İlköğretim Müzik 6 O.Ayarman-B.Aksan Özgün Matb.Ank.