Türk Mikrobiyol Cem Derg (2003) 33:16-18
16
Stafilokok Sufllar›n›n Kinolonlara Duyarl›l›klar›
Emine KÜÇÜKATEfi(*), Bekir KOCAZEYBEK(**), Emine Nalan KARAYEL(*),Abdullah AYYILDIZ(***), Aylin ORDU(***), Özkan GÜLSOY(***)
ÖZET
Çal›flmam›zda ikisi kardiyak cerrahi yo¤un bak›m ünitesi (YBÜ) ve ikisi genel cerrahi olmak üzere dört farkl› merkezde izole edilen 129 stafilokok suflunun levofloksasin, siprofloksasin, ofloksasin, norfloksasin ve pefloksasine duyarl›l›¤› disk difüzyon yöntemi ile araflt›r›lm›flt›r.
129 stafilokok suflunun 66’s› (%51) levofloksasine, 52’si (%40) ofloksasine, 42’si (%32.5) siprofloksasine, 39’u (%30) norf-loksasine ve 38’i (%24) pefnorf-loksasine duyarl› bulunmufltur.
Kardiyak ve genel cerrahi YBÜ’lerinden elde etti¤imiz sufllarda kinolon direncinin yüksek oldu¤u saptanm›flt›r. Anahtar kelimeler: Stafilokok, kinolon, yo¤un bak›m ünitesi.
SUMMARY
Susceptibility of Staphylococcus Strains to Quinolones
129 clinical isolates of staphylococci obtained from four different ICU centers (two cardiac surgical ICU and two general sur-gical ICU) has been investigated for susceptibility to levofloxacin, ciprofloxacin, ofloxacin, norfloxacin and pefloxacin by disc diffusion method.
66 (51%) of 129 isolates were susceptible to levofloxacin, 52 (40%) to ofloxacin, 42 (32.5%) to ciprofloxacin, 39 (30%) to norfloxacin, 38 (24%) to pefloxacin.
Clinical isolates of staphylococci obtained from cardiac and general surgical ICU were found to be highly resistant to quino-lones.
Key words: Staphylococci, quinolone, intensive care unit.
G‹R‹fi
Stafilokoklar, deri, sindirim ve solunum yollar›n›n normal flora üyesi olduklar› gibi basit yüzeysel deri ve mukoza infeksiyonlar›ndan ciddi sistemik infeksi-yonlara kadar genifl bir spektrumda hastal›k tablo-sundan sorumlu olabilirler. Stafilokoklardan en s›k hastal›k etkeni olan S.aureus hem nozokomiyal in-feksiyonlarda hem de hastane d›fl› inin-feksiyonlarda önemli bir yere sahiptir. S.aureus’un neden oldu¤u infeksiyonlar aras›nda apse, meninjit, endokardit, sepsis ve kateter infeksiyonlar› yer almaktad›r. Ko-agülaz negatif stafilokoklar ise özellikle yenido¤an yo¤un bak›m ünitelerinde en s›k rastlanan nozoko-miyal etkendir. Koagülaz negatif stafilokoklar daha
(*) ‹stanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü, Haseki, ‹stanbul
(**) ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi, Mikrobiyoloji Anabilim Dal›, ‹stanbul (***) Florance Nightingale Hastaneler Grubu, ‹stanbul
çok intravenöz kateter, vasküler greft, prostetik ka-pak infeksiyonu, serebrospinal flant, peritonal diyaliz kateteri, hemodiyaliz flant gibi infeksiyonlara neden olabilmektedir(1).
Çal›flmam›zda piyasada mevcut kinolonlardan, le-vofloksasin, siprofloksasin, ofloksasin, norflok-sasin ve pefloksasinin stafilokoklara etkinli¤inin araflt›r›l-mas› amaçlanm›flt›r.
MATERYAL VE METOD
‹stanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü Cerrahi YBÜ ve Florance Nightingale Hastaneler grubuna ba¤l› bir kardiyak cerrahi YBÜ ve iki genel cerrahi YBÜ olmak üzere dört merkezde izole edilen 129
E. Küçükatefl ve ark., Stafilokok Sufllar›n›n Kinolonlara Duyarl›l›klar›
17 stafilokok suflunun izolasyonu ve idantifikasyonlar›
konvensiyonel metodlarla yap›lm›flt›r, koagülaz po-zitif sufllar S.aureus olarak kabul edilmifltir. Sufllar›n levofloksasin, ofloksasin, siprofloksasin, norfloksa-sin ve pefloksanorfloksa-sine duyarl›l›klar› disk difüzyon yön-temi ile NCCLS önerileri do¤rultusunda yap›lm›fl-t›r(2).
BULGULAR
Dört cerrahi merkezin YBÜ’sinden izole edilen 129 stafilokok suflu incelenmifltir. Stafilokok sufllar›ndan 83’ü S.aureus, 46’s› ise koagülaz negatif stafilokok olarak bulunmufltur. S.aureus sufllar›n›n 71’i, koagü-laz negatif stafilokoklar›n ise 31’i metisiline dirençli olarak saptanm›flt›r.
129 stafilokok suflunun 66’s› (%51) levoflaksasine, 52’si (%40) ofloksasine, 42’si (%32,5) siprofloksasi-ne, 39’u (%30) norfloksasisiprofloksasi-ne, 38’i (%24) pefloksasi-ne duyarl› bulunmufltur.
TARTIfiMA
Kinolon türevi antibiyotiklerin klinik kullan›ma girmesi antimikrobiyal tedavi alan›nda önemli bir geliflme sa¤lam›flt›r. Ofloksasin, siprofloksasin, enoksasin, fleroksasin, pefloksasin gibi ilk olarak kullan›ma giren kinolon türevlerinin antimik-robi-yal etkinlikleri stafilokoklara ve Gram negatif bak-terilere idi. Fakat sparfloksasin, temafloksasin gibi yeni kinolon preparatlar›nda antibakteriyel etki en-terokok, streptokok ve anaerop bakterileri de içine alm›flt›r(3,4,5).
Kinolonlar etki mekanizmalar›, genifl antibakteri-yel spektrumlar›, oral al›mdan sonra gastrointesti-nal sistemde iyi absorbsiyonu, mükemmel doku da¤›l›m›, seyrek yan etki ve toksisite nedeniyle kli-nikte genifl bir kullan›m alan›na sahiptirler(4,5). Kinolonlar özellikle aminoglikozidlerin tolere edile-medi¤i, sefalosporinlere dirençli patojenlerin veya metisilin dirençli S.aureus’un bulundu¤u ve uzun sü-reli kullan›m gereken olgularda belirgin bir kullan›m alan› bulmaktad›r(6,7,8). Son y›llarda metisiline di-rençli S.aureus sufllar›nda kinolonlara karfl› direncin artt›¤› bildirilmifltir(7,8,9,10).
1992’de Baysal ve ark. (11)’n›n çal›flmalar›nda S.au-reus sufllar›nda ofloksasine %80, siprofloksasin ve pefloksasine %64 oran›nda duyarl›l›k saptanm›flt›r.
1992’de Arseven ve ark.(12) n›n çal›flmalar›nda
S.aureus sufllar›nda siprofloksasine %50, ofloksasine %68 ve norfloksasine %72 oran›nda duyarl›l›k sap-tanm›flt›r.
Irgil ve ark. (13) n›n 1993’de yapt›klar› çal›flmada yaradan izole edilen S.aureus sufllar›n›n %64’ünün ofloksasine, %57’sinin siprofloksasine duyarl› ola-rak saptam›fllard›r.
Köksal ve ark. (14) 1997’deki çal›flmalar›nda siprof-loksasine S.aureus sufllar›nda %44, S.epidermidis sufllar›nda %55 oran›nda duyarl›l›k saptanm›fllard›r. Tablo 1 . Kinolonlar›n stafilokoklara etkinligi
MRSA MSSA MRKNS MSKNS 71 23 13 10 10 10 12 31 15 12 19 12 12 15 12 12 12 12 11 9 8 8 9 8 Toplam Lev (Du) Oflo (Du) Cip (Du) Nor (Du) Pef (Du)
MRSA - Metisiline dirençli S.aureus MSSA - Metisiline duyarl› S.aureus
MRKNS - Metisiline dirençli koagülaz negatif stafilokok MSKNS - Metisiline duyarl› koagülaz negatif stafilokok
Türk Mikrobiyol Cem Derg 33: 16-18
18
Gürler ve ark. (15) 1997’de yapt›klar› bir çal›flmada metisiline dirençli 962 S.aureus suflunda ofloksasine %49, siprofloksasine %43, ayn› dönemdeki izole edilen metisiline dirençli 263 koagülaz negatif stafi-lokok suflunda ofloksasine %48, siprofloksasine %36 oran›nda direnç gözlemifllerdir.
Öztürk ve ark. (16) çal›flmalar›nda metisiline dirençli sufllarda ofloksasine %50 oran›nda direnç belirlemifller-dir.
Bir çal›flmada Fransa’da üç hastanede MRSA sufllar›n-da yüksek düzeyde pefloksasine direnç gözlenmifl ve bu antibiyoti¤in kullan›m› k›s›tlanm›flt›r (17).
ABD’nde gerçeklefltirilen bir çal›flmada yaln›zca MRSA’da de¤il, metisiline duyarl› S.aureus sufllar›nda da kinolonlara direnç gelifliminin artt›¤› bildirilmifl-tir(18).
Corsini ve ark. (19) çal›flmas›da levofloksasin için S.au-reus’da %71, S.epidermidis’de %63, siprof-loksasin için S.aureus’da %58, S.epidermidis’de %47 duyarl›l›k saptanm›flt›r.
Bizim çal›flmam›zda da 83 S.aureus suflunun 71’i, 46 koagülaz negatif stafilokok suflunun 31’i metisiline di-rençli olarak saptanm›flt›r. En yüksek duyarl›l›kla levof-loksasin (%51) birinci s›rada yer almaktad›r, %40 ile ofloksasin ve %32.5 ile siprofloksasin, %30 ile norflok-sasin ve %24 ile pefloknorflok-sasin takip etmektedir. Metisili-ne duyarl› S.aureus sufllar›nda inceledi¤imiz kinolon grubu antibiyotiklere direnç gözlenmemifltir.
Bizim sufllar›m›z›n YBÜ kaynakl› olmas› nedeniyle di-renç yüksek oran›da saptanm›fl olabilir. Levoflok-sasi-nin birinci s›rada olmas›, piyasada yeni kullan›lmaya bafllanmas›ndan dolay› muhtemeldir.
Kinolonlar›n olumlu etkilerinden dolay› gelifligüzel kullan›m› özellikle stafilokoklar ve P.aeruginosa’da di-renç geliflme problemini ortaya ç›karm›flt›r. Di¤er anti-biyotiklerde oldu¤u gibi kinolon türevlerinin de uygun ve gerekti¤inde kullan›m› büyük yarar sa¤layacakt›r. Sonuç olarak stafilokoklarda kinolon direncinin artma-s›, kinolonlar›n da beta-laktam ve aminoglikozid antibi-yotiklerde çapraz direnç oluflturmas› nedeniyle gelecek-te stafilokok infeksiyonlar›n›n gelecek-tedavisinde kinolonlar›n yetersiz olacabilece¤i düflünülmektedir.
KAYNAKLAR
1.Douglas R, Wong DH, Shimodo KJ, Mulligan ME, Wil-son SE:Nasal colonization with methicillin-resistant S.aure-us on admisison to the surgical intensive care unit increases the risk of infection, Anesth Analg 78:644 (1994).
2.National Committee for Clinical Laboratory Standards. Performance Standards for antimicrobial disk susceptibi-lity test. Approved Standards.NCCLS document M2-A5. National Committee for Clinical Laboratory Standards. Villa-nova P.A., 1994.
3.Hooper DC, Wolfson JS: Fluoroquinolone antimicrobial agents, N Engl J Med 324:384 (1991).
4.Neu HC: Quinolones: A new class of antimicrobial agents with wide potential uses. Med Clin North Am 72:623 (1988). 5.Richard P, Guttmann L:Sparfloxacin and other new qu-inolones. J Antimicrobial Chemother 30:739 (1992). 6.Dalhoff A: Quinolone resistance in Pseudomonas aerugino-sa and Staphylococcus aureus. Development during therapy and clinical significance. Infect 22:111 (1994).
7.Schaefler S:Methicillin-resistant strains of staphylococcus aureus resistant to quinolones. J Clin Microbiol 27:335 (1989).
8.Shalit I, Berger SA, Gorea A, Frimerman H:Widespread quinolone resistance among methicillin-resistant Staphylo-coccus aureus isolates in a general hospital. Antimicrob Agents Chemother 33:593 (1989).
9.Goldstein FW, and JF Acar. Epidemiology of quinolone resistance: Europe and North and South America Drugs 49 (Suppl.2): 36 (1995).
10.Skurray RA, and N.Firth.Molecular evolution of mul-tiply-antibiotic-resistant staphylococci. Ciba Found, Symp. 207:167 (1997).
11.Baysal B, Saniç A, Baykan M, Özerol ‹H: Çeflitli muaye-ne maddelerinden izole edilen bakterilerin ofloxacin, ciproflo-xacin ve peflociproflo-xacine duyarl›l›klar›. (Özet) ANKEM Derg 6:144 (1992).
12.Arseven G, Sönmez E, Çelebi S:Operasyon sonras› olu-flan yara infeksiyonlar›ndan üretilen bakterilere ciprofloxacin, ofloxacin ve norfloxacin’in in-vitro etkileri. (Özet) ANKEM Derg 6:145 (1992).
13.‹rgil C, K›l›çturgay S, Emiro¤lu Z, Korun N: Yara in-feksiyonlar›nda ofloksasin ve siprofloksasinin duyarl›l›¤›. (Özet) ANKEM Derg 7:81 (1993).
14.Köksal ‹, Ayd›n K, Çaylan R:Eriflkin ve çocuk hastalar-dan izole edilen bakterilerin kinolon ve di¤er baz› antibiyotik-lere duyarl›l›¤›n›n karfl›laflt›r›lmas›. (Özet) ANKEM Derg 11:127 (1997).
15.Gürler N, Kaygusuz A, Karayay S, Töreci K: Methicil-lin-resistant staphylococci isolated from pus since 1992 and aminoglycoside and quinolone resistance in these strains. AN-KEM Derg 11:9 (1997).
16.Öztürk R, Midilli K, Ergin S, Aygün G: Cerrahpafla T›p Fakültesi kliniklerinde yatan hastalar›n klinik materyallerin-den izole edilen stafilokoklar›n antimikrobik maddelere du-yarl›l›¤›. (Özet) ANKEM Derg 9:105 (1995).
17.Acar JF, Francoual S:The clinical problems of bacterial resistance to the new quinolones, J. Antimicrob Chemother 26 (Suppl B) p.207 (1990).
18.Wadsworth SJ, Kim Ki-Ho, Satishchandran V, Axelrod P, Truant AL, Suh B:Development of new antibiotic resis-tance in methicillin-resistant but not methicillin-susceptible staphylococcus aureus. J Antimicrob Chemother 30:821 (1992).
19.Corsini V, Castagna B, Marchetti F, Campa M: In vitro activity of levofloxacin and ciprofloxacin on bacterial clinical isolates collected from liver-transplanted recipient. 3rd Euro-pean Congress of Chemoterapy, Vol: 13 (Supl.2) 137, (2000)
