Y IL : 2 BU SAY IDA A rs la n K a y n a rd a ğ - P rof. H ilm i Z iy a Ü lk en - Doç. Dr. G ündüz A k m cı - H ik m e t D izdaroğlu . P rof. A h m et H am d i T a n p ın a r - S a m i N. ö z e r d im . R e şat N u ri D arago - M eh m et Ç avu şo ğ lu - C e n giz B ü k e r - ö z c a n Y alım - Doç. Dr. C a v it O rh a n T ü te n - g il - Doç. Dr. Ş in asi T ek in - A h m et N ecdet S üzer . H ak k ı D u rsu n Y ıldız - P ro f. C a h it T an y o l - T ü rk e r A caro ğ lu - T a h ir A lan g u - M u z affe r H a- cıh asa n o ğ lu - M u z affe r E rd o ğan
•
H a b e rle r * B ib liy o g ra fy a la r * Y eni Y a y ın la r S A Y I : 13-14 1899 . 1962B iyogra'fya.
Tanpınar’ın güzel bir fotoğrafı
TA NPIN AR
Ç
ok d e ğ e rli b ir şâ ir, b ir n e s ir ü sta d ı, b ir ro m a n cı, b ir e d e b iy a t ta rih ç isi ve b ir m ü n e k k it, b ü tü n c e p h e le riy le b ir s a n a t ad a m ı, g ü n d en g ü n e o lg u n la şa n e s e rin in d ü n y asın ı ö re rk e n , an sızın a ra m ız d a n çekildi. A h m e t H am d i T a n - p ın a r, b u d erm a n sız b ed e n in içinde b u son dere ced e canlı ru h a r tık b ir d ah a ince n ü k te le riy le m e clisleri d o ld u rm ıy a - cak, b ir s ır te v d i e d e r g ib i m a h re m ve gönülsüz ş iirle rin i o k u - m ıy a ca k , am a biz in s a n la r on u n ese rin i k a n a k a n a paylaşacağız.H ilm i Ziya ÜLKEN (Vatan gazetesi, 9 Ş u b a t 1962 den)
1
899 da İs ta n b u l’da doğdu. B a b ası k a d ı (y a rg ıç ) H ü s e y in F ik ri B ey, m e m u rlu ğ u do- la y ısiy le A n a d o lu ’d a ild e n ile d o la şırk e n A h m e t H a m d i de S in o p ve S iir t rü şd iy e le rin d e( o rta o k u lla rın d a ); V efa, K e r k ü k ve A n ta ly a s u lta n île rin d e (lise le rin d e ) o kudu. 1919 d a İs ta n b u l E d e b iy a t F a k ü lte si T ü rk D ili ve E d e b iy a tı b ö lü m ü n e g ir di; b u r a d a k i h o c a la r a ra sın d a Y ah y a K em a l, F e r it K am ve F u a t K ö p rü lü v a rd ı. F a k ü lte y i b itir d ik te n s o n ra E rz u ru m , A n k a ra , K o n y a lis e le riy le G azi E ğ i tim E n s titü s ü n d e e d e b iy a t h o calığ ı y a p tı. 1934 te İs ta n b u l G üzel S a n a tla r A k a d e m isi’n d e s a n a t ta rih i, e s te tik ve m ito lo ji o k u ttu . 1939 da İs ta n b u l E d e b i y a t F a k ü lte s i Y eni T ü rk E d e b i y a tı h o ca lığ ın a g e tirild i; b ir a ra (1946) da M araş m ille tv e k illiğ i n e seçildi ise de y e n i seçim d ö n e m in d e k ısa b i r s ü r e M illî E ğ i tim B a k an lığ ı m ü fe ttiş liğ i y a p tı, so n ra f a k ü lte d e k i k ü rsü sü n e döndü. Ö lü m ü 24 O cak 1962 dedir.
Kitaplar  lem i S ayı 1 den
GELECEK SAYIMIZDA :
",PROFESÖR A. H. TANPİNAR
IN
SAHAFLAR ÇARŞISINA
DUYDUĞU ÎLGlLER” BAŞLIK
LI BlR YAZI OKUYACAKSINIZ
BİBLİYOG RAFYA
En verim li çağında aram ızdan ayrılan d e ğerli hocam ız TA N PIN AR ’ın yayınlanan e - serlerinin listesin i aşağıda bulacaksınız. O- nun bir çok kitaplar daha yayınlam asını bekliyorduk. Ö zellikle, X IX . A sır Türk Ede b iy a tın ın 2 nci cildini yayınlayam am ası b i zim için büyük şanssızlık olm uştur. N am ık K em al A ntolojisi, 1942
A bdullah Efendinin R üyaları (H ik â y e le r), 1943
T evfik Fikret, hayatı, şah siyeti, şiir ve eserlerinden parçalar (1944) B eş Şehir (d e n e m e le r) B irin c i b a sk ı 1949, İk in c i b ask ı 1961
Huzur ( ro m a n ), 1949
X IX . A sır Türk Edebiyatı tarihi cilt I, 1949 (Y e n id e n ele a lın m ış ve g e n işle tilm iş ikinci b ask ı, 1956).
Yaz Yağmuru ( H ik â y e le r ), 1955
İstanbul, 1956 (Y a h y a K em a l ve A b d ü lh a k Ş in a si H is a r’la ) Şiirler (1961)
Saatleri ayarlam a en stitüsü (ro m a n ) 1961 ÇEVİRİLERİ : E u rip id e s ’d e n : Media (1943) A lk estis (1943) Elektra (1943) H e n ri L e c h a t’d a n :
Yunan H eykeli, 1945 (B u eseri Z ü h tü M ü rid o ğ lu ile ç e v irm iş tir).
Türk Edebiyatında Ceryanlar (1959 d a y a y ın la n a n Y eni T ü rk iy e adlı k ita p d a y e r a la n 32 s a y fa lık b ir yazı)
Y AY IN L AN A N KONFERANSLARI :
Y ahya Kem al Hakkında, 1940 (C .H .P. k o n fe ra n s se ris i a ra s ın d a 1940 da yayın lan dı.)
M illi bir edebiyata doğru, 1940 (C .H .P. k o n fe ra n s serisi a ra s ın d a y a y ın la n d ı.)
EDEBİYAT TARİHÇİSİ A. H. TANPINAR
H ikm et DİZDAROĞLU B izdeki e d e b iy a t ta r ih le r i h ep ta rih î y ö n te m le y a z ılm ışla rd ır; o y ü z d e n a n la tım d a k u ru lu ğ a d ü şm e k te n k u r tu la n la r ı azdır. Türk T eced düt Edebiyatı v e o n d an s o n ra k i değ işik b a s k ıla rıy la İsm ail Habiıb S ev ü k d eğ işik b ir d ü zen e y e r v e rirs e d e , g e re ğ in d e n a r tık b ir öznel d a v r a n ış ta n ö te y e geçem ez. İlk kez T a n p ın a r’d ır ki, h e r ik i y ö n te m i k a y n a ş tıra ra k k ita p lığ ım ız a b ilim se l d eğ e ri y a n ın d a s a n a t d e ğ e ri de ü s tü n b ir e d e b iy a t ta rih i k a z a n d ırm ış tır. Y azık ki, ik in c i c ild in i ta m a m la y a m a d a n d ü n y a m ız d a n göçtü... A nısı ö n ü n d e sa y g ı ile eğiliriz.
YENİ MECMUA VE DİĞER EDEBİYAT ORGANL ARI
A şağıda okuyacağınız yazı 1959 da yayın la nan «YENİ TÜRKİYE» adlı kitapdan alın dı. Edebiyatım ız hakkında çok ilg i çekici görüşleri içine alan bu yazı «TÜRK EDE BİYATINDA CEREYANLAR» b aşlığı al tında yayınlanm ıştır. Yazının dergilerle il gili bölüm ünü okuyunuz.
A hm et Ham di TANPINAR
Z iy a G ö k alp 1917 se n e sin d e b ira z d a re sm i im k â n la rın y a rd ım ıy la Y en i Mecmua a d lı b ü y ü k e d e b iy a t o rg a n ın ı k u rd u . S ıra s ıy la S erv e t-i F ü- nun, Genç K alem ler, Türk Yurdu m e c m u a la rın d a n so n ra e d e b iy a tım ız d a b ü y ü k te s ir b ır a k a n o rg a n la rd a n b ir i de h e m e n h e m e n o d e v ir T ü rk e lite ’- in i to p a rla y a n ve Z iy a B ey’in b a ş y a z ıla rı d ışın d a h iç b ir id e o lo jik g a y e g ü d e r g ö rü n m e y e n b u m e cm u a d ır. F ilh a k ik a , Y eni M ecmua’da Y a h y a K em al, Y ak u p K a d ri g ib i m ü s ta k ille r, o zam an s ü rg ü n d e b u lu n d u ğ u h a ld e m e cm u a y a iş tira k i te m in için affe d ilip , İ s ta n b u l’a g e tir tile n R efik H a lit gibi m u h a lifle r v e y e n i y e n i y e tiş e n g e n ç le r y az ıy o rd u . Ş a y a n ı d ik k a ttir ki, b u m e cm u a y a tü r k ç ü lü k d o la y ı sıy la Z iy a B e y in y a k ın a rk a d a ş ı sa y ıla c a k Türk Yurdu m u h a rr ir le r i faz la iş ti r a k etm ez le r. Z iy a B ey a y rıc a tü r k o lo ji h a r e k e tle r in e b ü y ü k b ir hız v e r e n M illî Tetebbular M ecm uasını da k u rm u ştu .
Y eni M e cm u a n ın y e rin i m ü ta re k e y ılla rın d a Y ah y a K e m a l’in çık a rd ığ ı Dergâh m e cm u a sı aldı. O z a m a n M a lta ’da b u lu n a n Z iy a Bey, y u r d a a v d e tin d e n so n ra C u m h u riy e t r e jim in in id e o lo jisin d e o k a d a r y e ri o la n Küçük M ecm uayı ç ık a rır.
B u m e c m u a la r y en i e d e b iy a tım ız d a çok m ü h im ro l o y n a m ışla rd ır. B u b ah si b u r a d a k a p a tm a k için 1930 d a n so n ra k i e d e b iy a t v e f ik ir h a y a tım ız d a Y ak u p K a d ri’n in A n k a ra ’d a çık a rd ığ ı Kadro m ecm u asın ı, b u g ü n k ü e d e b iy a tın in k iş a fın a y u k a r d a sa y d ık la rım ız k a d a r h iz m et e d e n v e tıp k ı S erv e t-i Fünun gibi k e n d i n e ş riy a tın d a n b ü tü n b ir k ü tü p h a n e k u r a n Y arlık m e cm u a sın ı d a z ik re delim .
?
Prof. Macit GÖKBERK
ilk çağdan H egel'e kadar filozoflar v e konular 432 S ayfa 23 Lira
Bu ö nem li eseri e d in m e k d e g ecikm eyiniz, tü k e n iy o r. İstem e a d re si : E L İF K İT A B E V Î, B eyazıt, İsta n b u l
Ödemeli gönderilir, kitabevlerine indirim yapılır.
Tanpmar’m Edebiyat Tarihi
R eşat Nuri DARAGO
Ş
â ir, h ik â y e c i ve d en em eci T a n p ın a r e d e b iy a t ta rih ç iliğ in d e de ay n ı m e z iy e tle re sa h ip . «Ondokuzuncu A sır Türk Edebiyatı Tarihi» n d e b ilg i v e a n la y ış g en işliğ i ile b e r a b e r y a z ı s a n a tın a d a o k a d a r em ek v e r m iş olm ası n a d ir ra s tla n a n b ir o la y d ır. E k se riy a e d e b iy a t ta rih ç ile r in in ü s lû b u b ilg iy e n a s ıl fed a e ttik le ri, k ita p la rın ın n e k a d a r d e rm e ç a tm a o ld u ğu d ü ş ü n ü lü rs e m ü e llifim iz in d eğ e ri d a h a d a b ü y ü r. G e rç e k te n ta şıd ığ ı m a lû m a t v e f ik ir ze n g in liğ i itib a riy le göz k a m a ş tıra n o «tarih» eşsiz b ir ü slû p la k a le m e a lın m ış tır. O n u b u g ü n le rd e b ir vesile ile te k r a r o k u y o ru m , ve o k u d u k ç a h a y ra n lığ ım a r tıy o rd u . E d e b iy a tım ız ın b a tılıla ş m a s ın d a n ö nceki d e v re n in , o n d an so n ra b a tılıla ş m a a m eliy esin ip ta s v ir v e ta h lilin d e k i in c elik ve k u d r e t h ü k ü m le rd e k i isa b e t, v e rile n b ilg ile rin b o llu ğu sa y esin d e p e k ö nem li ve kesin b ir b elg e v ü c u d a g e tirilm iş. S on g ü n le rin i y a ş ıy a n D iv an e d e b iy a tın ın e n d e ru n lu V asıf ve İzz et M olla gibi şa irle rin e ta h sis ed ilen sa h ife le rd e b ir âle m d e n b a şk a b ir âlem e geçiş se y ri p ek beliğ b ir ta rz d a a n la tılm a k ta d ır.D ü n y a G azetesi, 5 m a r t 1962’den
Tanpınar’a Ağıt
\M ehm ed ÇA V U ŞO Ğ LU
1
951 de bir lise taleb esi iken, o zam an talebeniz olan bir dostum un dâvetiyle, dersleri asıp F ın dık lı’ya, fak ü lteye sizi dinlem eye gelm iş tim. Eşik’in şairini görm ek istiyordum . Geldiniz, kürsüye geçtiniz v e te beşiri elinizde çevirerek dersin adını söylediniz. «Y ahya K em al B ey ve A teş» O zaman bu konuda neler anlattınız hatırlam ıyorum . Benim körpe dim ağım a göre her halde çok yüklü olm alıydı. Yalnız şunlar kalm ış h atı rımda: «Biz m illetçe tarih zevkine m üptelâyız. Turhan Tan’ın kitaplarının bilm em kaçıncı baskısının yapılm ası bundandır. Y ahya Kemal B ey ’i Tür- kiyede b elki otuz bin k işi okur. A nlayan otuzdan fazla değildir. Geriye kalanlar, onun şiirlerindeki tarih zevkinin m üptelâsıdırlar.»O zaman Y ahya Kemal Bey sağ idi. O zaman M ükrimin Hoca sağ idi. Bir zaman sonra, M ükrimin Hoca’nın L âleli kıraathanesindeki soh b etle rine katılınca, etrafında halkalanan her sınıftan, her yaştan insanları gör dükçe sizin bu sözlerini hatırladım . Belki de bunun için «Bursa’da Za man» şiirinizle Beş Ş e h ir kitabınızın adı, Tanpınar d eyince akla gelirdi.
Yeni İstanbul, 25 Ocak 1962’den
8
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
