Pazar, 26 Kasım 1995
iaU
i
W A U ;
Kültür Bakanlığı'na göre otel, havuz ve kumarhane olmalılar
Yakılan yıkılan ve de soyulan
saraylarımızın geleceği nihayet
belirlendi. Kültür Bakanlığının
çıkardığı ve İstanbul projelerinin
yer aldığı bir kitapta kimi sarayın
otopark, kiminin kumarhane,
kiminin de alışveriş merkezi
olması öneriliyor...
BEYLERBEYİ SARAYI
"Yüzme havuzu ve eğlence sitesi olsun"
IHLAMUR KASRI
"Kumarhane olsun"
Aşağıda, Kültür Bakanlığı’nın yayınladığı bir kitaptaki bazı cüm leleri yorumsuz veriyorum... Sadece “A vrasya M egapolü İs ta n b u l” isimli bir kitaptan aldığımı, yazarı nın Semih Eryıldız adında eski bir milletvekili olduğunu ve ilk sayfa sında Kültür Bakanı F ik ri S ağlar’ m sunuş yazısının bulunduğunu söyleyeceğim, o kadar...
İşte, şehrin geleceğim konu alan kitaptan, İstanbul’un saraylarıyla ve tarih î binalarıyla ilgili ibretlik öneriler... Okuyun, bir daha oku yun ve sinirlerinize hâlâ hakim ka labildiyseniz, “Bize b ir hal mi ol du?” diye sorun kendi kendinize...
“...S a ray ların , b ir ş irk e te ki ra la n m a s ın ın h iç b ir sa k ın c a sı olm am ası gerek ir. B ir tic a ri ö r güte uzun süreli k iralam a yoluy la gelir sağlanm ası, sağlanan ge lirin gelişm eye h a rc a n m a sı, uzun sü red ir k an ay an bu soruna k ö k lü ve kalıcı çözüm g etireb i lir.
TOPKAPI SARAYI: F o n k siy o n la rı y en i den düzenlenm elidir. B ir m arin a ve yat li m anı ile b ir helikopter alan ı eklenm elidir. B aşta h arem olm ak üzere, tüm m ek ân lar in sa n la rın içinde sıcak yaşayacağı boyuta kaydırılm alıdır.
DOLMABAHÇE SARAYI: Muavede salonu b alolar için k u llan ıla b ilir. B ir bölüm otel o larak ve resm î m isafir kabulüne ayrılabi lir. Zeminin a ltı alışveriş yeri, konser salo n u ve sergi gibi k ü ltü r faaliyetleri için dü şünü lm elid ir (Ufak bir açıklama: Hazret, sa rayın denizin doldurulmuş kısmına inşa edildi ğinden, “Dolm abahçe” adının da buradan gel
diğinden ve temeli olmadığından zeminin kazü- ması halinde “su” çıkacağından habersiz, sallı yor).
YILDIZ SARAYI: Şale Köşkü’nün, davet ve to p lan tılar için ay rılm ası uygundur. İçinde tu r is tle r için hem g ü m rü k m ağ az aları, hem de T ü rk eşya ve g iy sile rin i ta n ıta n m ağazalar b u lu n d u ru lm alıd ır. İhtiyaç h a linde, özel g ru p lar ta ra fın d a n kapatılabil- m elidir.
BEYLERBEYİ SARAYI: Y eraltına yeni bi n a la r y apılm alıdır. B ahçedeki havuz, yaz ay ları için yüzme havuzu o lara k k u llan ıla bilir. Uygun bölüm ler balo, toplantı, konfe
ra n s ve eğlence sa lo n u o la ra k ayrılab ilir. Sarı Köşk’te b ir eğlen ce sitesi m eydana getirilm elidir.
IHLAMUR KASRI: K um arhane o lara k k u lla n ıla b ilir. B ahçesine o to p a rk im k â n ı s a ğ la n d ık ta n sonra tu ris tle re yem ek olanakla rı, k o ngre ve d estek h izm etleri verilebilir.
AYNALIKAVAK KASRI: B ü tü nü ile b ir re sto ran ve oyun salo n u h a lin e sokm ak, tu r is tle r in hizm etine sunm ak g erekir. Çay, kahve ve b ir a p e ra tif alm a ola nağı bulunm alıdır. Servis, o dev rin g iy s ile rin i giym iş k iş ile rc e yapılabilir.
KtİÇÜKSU KASRI: Özel m isa f irle r a ğ ırla n a b ilir, K ıb rıs lıla r Y alısı lo k a n ta h a lin e g etirileb i lir. Sokakta güğüm ü ile ay ran ve lim onata satan bir satıcı ile tav
la oynanan eski usul b ir kahve b u n la ra ek len eb ilir. K a srın b ir bölüm ü, tu ris tle rin k u lla n ışın a açık çay salonu gibi düşünülebi lir. Göksu ağzm da b ir yat lim anı ve m a ri n a inşa edilm elidir.
ANADOLUHÎSARI: T iyatro gösterileri ve ya konserler için düşünülebilir. E trafında k i h a ra p b irk a ç y alı re s to re edilip re s to ran, gece k u lü b ü fonksiyonu v erilebilir...”
Bunlar, tarihe geçmeye lâyık tekliflerden sadece birkaçı... Yazarm daha da ilginç sözle rinden, mesela 51. sayfadaki eğlenceli fikirle rinden, “A yrı devlet k u rm a istek lerin e say gı gösterip kafam ızı kum d an çıkarm am ız g e re k iy o r” buyurm asından da söz etmem lâzım ama, ufak bir engel var... Meşhur 8. mad de engeli...
BU SORULAR
CEVAP
BEKLİYOR
•
Kültür Bakanlığı, mülkiyeti M aliye Bakanlığı'na ait olan ve uzman raporlarında "devredilemez" denen Darphane binasını, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı'na hangi yetkiyle devretti?•
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri iği' n i devreye kim, nasıl soktu?•
Bina gerçekten de yok olmatehlikesiyle karşı karşıya ise, Bakanlık tamir yoluna niçin gitmedi ve üzerine milyarlar ödeyerek vakfa tahsisi tercih etti?
| Vakıf yöneticileri zeminden çıkan ve ' içerisinde Bizans eserlerinin
bulunduğu sanılan 80 ton "arkeolojik
toprağı", arkeologların uyarılarına rağmen "çöp" diyerek niçin denize döktüler?
•
Topkapı Sarayı'ndaki birçok eşya yersizlik yüzünden sergilenemezken, sarayın hemen yanıbaşındaki böyle bir binadan niçin yararlanılmadı?I Bakanlığın aslf görevlerinden olan, Uarihf binaların tescil fişlerinin hazırlanması gibisinden işler, vakfa niçin ve ne karşılığında yaptırıldı?
Saraylarda ilk özelleştirme
Topkapı Sarayı'ndaki tarihî Darphane binası, bir vakfa verildi...
Topkapı Sarayı'ndaki tarihi binalardan biri, sessiz sedasız bir vakfa tahsis edildi. Kültür Bakanlığı, sarayın girişindeki eski Darphane binasını "Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı"na 49 yıllığına kiraya
verirken, üstüne üstlük milyarlarca lira da "tamir bedeli ödedi. Sümerbank, Et Balık Kurumu,
SEK, Çimento Sanayii, vesaire derken, sarayları da özelleştirme ye başladık... Şimdilik saray müş temilâtı olan tarihî binaları özel kuruluşlara veriyoruz ve ana ya pıların özelleştirilmesi de çok ya kında...
İşte, böylesine bir “tah sis’T, sessiz sadasız yaşadık... Kültür Bakanlığı, Topkapı Sarayı’nın he men girişinde bulunan, Sultan Abdülmecid tarafından yaptırıl mış Darphane i Amire binasını bir özel vakfa, T ürkiye Ekono mik ve Toplumsal Tarih Vak fı’na tahsis ediverdi... İşin garibi, bina Kültür Bakanlığı’na değil Maliye’ye aitti ve devir sırasında vakfa milyarlarca “tam ir bede li” ödedi bakanlık...
Tam 150 yaşındaki bina, bakın, hangi aşamalardan geçtikten son ra ve nasıl peşkeş çekildi...
T ürkiye Ekonomik ve Top lımısal Tarih Vakfı’mn Yönetim
Kurulu Başkam Prof. İllıan Tekeli, 1994’ün 30 Kasım günü, Cumhurbaşkanlığı’na bir mektup yolladı ve müze yapmak istedikleri Darphane'nin vakfa tahsisini yahut kiralanmasını istedi... Ve
12 Aralık günü Cumhurbaşkanlığfndan, Genel Sekreter Necdet Seçkinöz imzalı bir yazı aldı Kültür Bakanlığı... “Sayın C um hurbaşkanı mız, binanın İstanbul Müzesi haline getiril
mek şartıy la, vakfa tah sisin in uygun olacağını izh ar b u y u r m uşlardır” diyordu Seçkinöz...
Kararım hemen vermedi bakan lık... Eski eserlerle ilgili bütün bi rimlerinden görüş istedi önce... Ya zışmalar aylarca sürdü... Cevapla rın tamamında “Böyle iş olmaz, sakm haaa, vermeyin” dendiğini gördükten sonra en doğru karara vardı ve koskoca Darphane binası nı, üzerine milyarlar ödeyerek Ta rih Vakû’na tahsis etti...
Topkapı’mn müştemilâtı ve Yıl- dız’da kullandıkları bina az gelmiş olacak ki, şimdi Topkapı Sarayfmn bilinci avlusunda, denize bakan ya maçları da istiyor malûm vakıf... Ne de olsa, kuşatma dört bir yan dan yapılmalı...
Kültür Bakanlığı’na, küçük bir iş daha düşüyor bu arada: Topkapı- ’mn haremini de, Madam Manuk yan’a devredivermek... Zira içeri sinde bir hayli boş oda vardır, ak sesuarları işe oldukça uygundur ve Madam, haremi en kârlı şekilde işletmenin sırrı na vakıf tek kişidir... Sunuş yazışım bizzat baka nın kaleme aldığı kitapta da sarayların özel sek töre devri gereği söylenmiyor mu zaten?
